نگرشی بر نگارش های کلامی (11): کتاب الحدود مُقِرّی نیشابوری و چاپ نامعتبر آن
آرشیو
چکیده
قطب الدین ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین مقری نیشابوری یکی از متکلمان نامدار امامیه در قرن ششم هجری و از پیروان مکتب کلامی شریف مرتضی (د: 436 ه .ق) موسوم به «مکتب بغداد متأخر» بوده است. از وی دو نگاشته ارزشمند کلامی با نام های الحدود و التعلیق به یادگار مانده است که هر یک از آنها از جهاتی واجد اهمیت بسیار است. کتاب الحدود اصطلاح نامه ای کلامی است که نیشابوری در آن به تعریف و تبیین اصطلاحات کلامی رایج در متون کلامی معتزلی بر بنیاد تعالیم مکتب معتزلی بهشمی پرداخته است. در مقاله حاضر، پس از بیان مقدماتی کلی در باب انواع اصطلاح نامه ها و اشاره به نقش آنها در دستیابی خوانندگان به فهم درست از عبارات و سخنان نویسندگان متون مختلف علوم اسلامی، احوال و آثار کلامی مُقرّی نیشابوری بررسی می شود. افزون بر اینها، نکاتی در خصوص ساختار و محتوای کتاب الحدود بیان می گردد و ویراست انتشاریافته از این اثر مورد سنجش و نقد قرار می گیرد. این ارزیابی نمودار آن است که ویراست یادشده از کتاب الحدود مشتمل است بر اغلاط و خطاها و افتادگی های چشمگیری که موجب نااستواری و بی اعتباری آن شده است و ضرورت ارائه چاپی منقح و محقق از آن را فرایاد می آورد.Nagarishī bar nagārish-hā-yi kalāmī (11): Muqriʾ Nīshābūrī’s k. al-Ḥudūd and its uncritical edition
Quṭb al-Dīn Abū Jaʿfar Muḥammad ibn ʿAlī ibn al-Ḥasan Muqriʾ Nīshābūrī was one of the prominent Imāmī theologians in the 6th century AH, and one of the followers of Sharīf Murtaḍā’s theological school (d: 436 A.H.) known as “the later Imāmī school of Baghdad”. Among his theological works are two valuable writings entitled al-Ḥudūd and al-Taʿlīlq, each of which is highly significant in various aspects. al-Ḥudūd is a theological glossary in which Nīshābūrī defines and explains the common theological terms found in the Muʿtazilite theological texts based on the teachings of the Baḥshamī Muʿtazilite school. In this article, having discussed some general primary notes on glossaries and their role in helping readers understand the expressions and statements of authors in various Islamic sciences, the life and theological works of Muqriʾ Nīshābūrī are examined. Additionally, the structure and content of the book al-Ḥudūd are discussed, and its unique edition is evaluated and criticized. This evaluation reveals that the edition of al-Ḥudūd contains significant mistakes, errors and omissions, emphasizing the necessity of providing a new revised, critical edition of the work.
تبلیغات
