ساز مخالف: فمینیسم اسلامی و وسوسه های آزادی
آرشیو
چکیده
فهمی جدعان از متفکران فلسطینی و دانشگاهیان اردنی است که به حوزه تمدن عربی و جهان معاصر عرب توجه خاصی دارد و در این زمینه آثار متعددی منتشر کرده است. در کتاب خارج السرب: بحث فی النسویه الاسلامیه الرافضه و اغراآت الحریه ، به گزارش و تحلیل فمینیسم اسلامی در جهان معاصر می پردازد. وی در این کتاب طی شش فصل می کوشد تصویری فراگیر از جریانات گوناگونی که زیر چتر فمینیسم اسلامی می گنجند به دست دهد و تفاوت آن ها را بشمارد و دستاوردهای آن ها را ارزیابی کند. در این کتاب نخست از پیدایش فمینیسم اسلامی سخن می گوید و یکی از خاستگاه های آن را ایران معاصر و مجله «زنان» می داند. آنگاه به دیدگاه تفسیری فمینیست هایی چون امینه ودود، لیلا احمد و فاطمه المرنیسی می پردازد و آن ها را در گروهی جای می دهد که در عین التزام به اعتبار قرآن کریم می کوشند تفاسیر متفاوتی از آیات ناظر به احکام زنان به دست دهند. سپس جدعان گزارشی از دیدگاه چهار فمینیست به دست می دهد که گرچه در فرهنگ اسلامی بالیده اند اما با اسلام سر همسویی ندارند. در فصل پایانی نیز به تحلیل و نقادی برخی از این فمینیست ها دست می زند و در عین حال توجه به این پدیده، پذیرش برخی مدعیات، و مواجهه درست با آن را پیشنهاد می کند. در این مقاله، پس از مرور کتاب، کوشیده ام برخی ملاحظات روشی و محتوایی را درباره این کتاب بازگویم و آن را ارزیابی کنم.Laying Devil’s Advocate: Islamic Feminism and the Temptations of Freedom
Fahmi Jadaan is one of the Palestinian thinkers and Jordanian academics who pays special attention to the field of Arab civilization and the contemporary Arab world and has published numerous works in this field. In the book Khārij al-Sarb: Baḥth fi al-Nisvīyah al-Islāmiyyah al-Rāfiḍah va Aghrāt al-Ḥurīyyah, he reports and analyzes Islamic feminism in the contemporary world. In this book, in six chapters, he tries to give a comprehensive picture of the various currents that are included under the category of Islamic feminism and count their differences and evaluate their achievements. In this book, he first talks about the origin of Islamic feminism and considers contemporary Iran and "Zanan" magazine as one of its origins. Then, it deals with the Quranic interpretive views of feminists such as Amina Wadud, Leila Ahmed and Fatemeh Al-Marnesi and places them in a group that, while adhering to the validity of the Holy Qur'an, try to give different interpretations of the verses regarding the Islamic rulings of women. Then Jadaan gives a report from the point of view of four feminists who, although they have been trained in Islamic culture, are not aligned with Islam. In the final chapter, he analyzes and criticizes some of these feminists and while suggesting paying attention to this phenomenon, and accepting some of their claims, he proposes to deal with it in an appropriate way. In this article, after reviewing the book, I have tried to recount some methodological and content considerations about this book and evaluate it.