نقد کتاب واژه های دخیل در قرآن مجید

1 ـ این مقاله به معرفى 130 کتاب پیرامون امام مجتبی§ ـ علیه السلام ـ و حدود 40 کتاب درباره حسنین ـ علیهماالسلام ـ پرداخته است.
2 ـ این فهرست نتیجه استقصاء کامل نیست و نمى تواند معرّف تمام کتابهاى نوشته شده در این موضوع باشد.
3 ـ ابتدا نام کامل کتاب و نویسنده آن, سپس محل چاپ و سال آن و قطع و تعداد صفحات ذکر شده است.
4 ـ برخى از کتابهایى که در این فهرست یاد شده از نوآورى, استحکام و تحلیل, ارزش علمى و ابتکار تهى بوده و تنها از سر فراگیر بودن مقاله بدانها اشاره شده است.
5 ـ این مقاله شامل بخشهاى ذیل است: 1 ـ کتابهاى چاپى عربى 2 ـ کتابهاى چاپى فارسى 3 ـ کتابهاى چاپى اردو 4 ـ کتابهاى ترکى 5 ـ کتابهاى خطى عربى 6 ـ کتابهاى خطى اردو 7 ـ کتابهاى خطى ـ غیر چاپى ـ فارسى (درباره حضرت امام مجتبی§) 8 ـ کتابهاى چاپى عربى 9 ـ کتابهاى چاپى فارسى 10 ـ کتابهاى خطى عربى (پیرامون امام حسن و امام حسین ـ علیهما السلام ـ).
6 ـ مقالات در این کتابشناسى ذکر نشده است.
7 ـ امید است در آینده اى نه چندان دور کتابشناسى کامل امام مجتبی§ علیه السلام انتشار یابد.
8 ـ در ضمن به چند شرح چاپى وصیت امیرالمؤمنین به امام مجتبى ـ در نهج البلاغه ـ اشارتى رفته است.
9 ـ از زحمات فاضل محترم جناب آقاى محمد فلاحى قمى نیز سپاسگزارى مى شود.
الف ـ کتابهاى چاپى عربى:
1 ـ اشعة من حیاة الامام الحسن بن على علیه السلام. گروه نویسندگان. کویت, دارالتوحید, 1400ق. 77ص, جیبى.
2 ـ الامام الثانى الامام الحسن علیه السلام. گروه نویسندگان. ترجمه محمد عبدالمنعم خاقانى. چاپ دوم: قم, مؤسسه در راه حق, 1409ق. 24ص, رقعى. این کتاب به فارسى است و به عربى, اردو و ترکى نیز ترجمه شده است.
3 ـ الامام الحسن علیه السلام. گروه نویسندگان. تهران, مؤسسة البلاغ, 1405ق/ 1363ش. 92ص, جیبى. این کتاب به فارسى ترجمه شده است.
4 ـ الامام حسن بن على علیه السلام. شیخ محمدحسن آل یاسین کاظمى. بیروت, المکتب العالمى للطباعة و النشر, 1400ق. 191ص, رقعى.
5 ـ الامام حسن بن على. توفیق ابوعَلَم. قاهره, مطبعة السعادة, 1391ق /1970م. 153ص, وزیرى. مؤلف از نویسندگان اهل سنت مى باشد.
6 ـ الامام حسن بن على(ع). على محمدعلى دخیّل. چاپ دوم: بیروت, دارالتراث الاسلامى, 1394ق. 104ص, رقعى.
7 ـ الامام الحسن بن على(ع). گروه نویسندگان. قم, مؤسسة الامام الحسین(ع), 1371ش/ 1413ق. 28ص, رقعى.
8 ـ الامام حسن بن على(ع). گروه نویسندگان. چاپ سوم: بیروت, الدار الاسلامیة, 1410ق/ 1990م. 28ص, وزیرى. مصور.
9 ـ الامام حسن بن على المجتبى(ع). عبدالودود امین. مراجعه و مقدمه: شیخ عفیف نابلسى. کویت, دارالتوجیه الاسلامى, 1400ق. 76ص, رقعى.
10 ـ الامام الحسن علیه السلام قدوة و اسوة. سید محمدتقى مدرسى. قم, رابطة الاخوة الاسلامیة, 1404ق/ 1365ش. 96ص, رقعى. این کتاب به فارسى ترجمه شده است.
11 ـ الامام الحسن الکوثر المهدور. سلیمان کتانى, نویسنده مسیحى لبنانى. قم, دارالکتاب الاسلامى, 1409ق. 164ص, وزیرى. این کتاب از نثرى زیبا برخوردار است و در مسابقه تألیف کتاب درباره امام مجتبى رتبه اول را به دست آورده است.
12 ـ الامام المجتبى علیه السلام حیاته, مقاماته, … عن کتب اهل السنة و صحاحهم و تواریخهم. حسن مصطفوى. قم, مرکز نشر کتاب, بى تا. 260ص, وزیرى.
13. بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار. علامه مجلسى مولی§ محمدباقر بن محمدتقى اصفهانى. (1037 ـ 1110ق). چاپ دوم: بیروت, مؤسسة الوفاء, 1403ق. 213ص, وزیرى. این کتاب به فارسى و اردو ترجمه شده است.
13 مکرر ـ بلاغة الامام الحسن علیه السلام (خطب, رسائل, کلمات). عبدالرضا صافى حایرى. چاپ نجف, 1966م. مصادر نهج البلاغه 1/272 و معجم المؤلفین العراقیین, ج1.
14 ـ ترجمة الامام الحسن(ع) من تاریخ مدینة دمشق. ابن عساکر ابوالقاسم على بن الحسن الدمشقى (499 ـ 571ق). تحقیق: محمدباقر محمودى. بیروت, مؤسسة المحمودى, 1400ق. 293ص, رحلى.
15 ـ ثورة الامام الحسن علیه السلام. سیدمحمد حسینى شیرازى. کویت, 1398ق. 50ص, جیبى. این کتاب به فارسى ترجمه شده است.
16 ـ الحسن بن على(ع), دراسة و تحلیل. کامل سلیمان. بیروت, دارالفکر, 1373ق. 223ص, رقعى. این کتاب به فارسى ترجمه شده و تاکنون به چاپ نرسیده است.
17 ـ الحسن بن على(ع) عام الجماعة. عبدالقادر احمد یوسف السامرّائى. بغداد, مطبعة الهلال, 1948م. 167ص, رقعى. مؤلف از نویسندگان اهل سنت مى باشد.
18 ـ حلیم آل بیت الامام الحسن بن على. موسى محمدعلى. چاپ دوم: بیروت, عالم الکتب, 1405ق. 227ص, وزیرى.مؤلف از اهل سنت بوده و بخوبى از عهده ترسیم زندگانى امام مجتبى برآمده است.
19 ـ حیاة الامام الحسن. محمود شَلَبى. چاپ بیروت. نویسنده از اهل سنت مى باشد.
20 ـ حیاة الامام الحسن بن على(ع). باقر شریف قرشى. نجف, مطبعة الآداب, 1385ق. 2ج, 727 «532ص, وزیرى. به فارسى ترجمه شده است.
21 ـ الحیاة السیاسیة للامام الحسن(ع) فى عهد الرسول(ص) و الخلفاء الثلاثة بعده. سید جعفر مرتضى عاملى. قم, دفتر انتشارات اسلامى, 1364ش. 196ص, وزیرى. این کتاب به فارسى ترجمه شده است.
22 ـ ذکر بیعة الحسن بن على(ع). مؤلف: ناشناخته. چاپ نجف, بى تا. 32ص, رقعى.
23 ـ الروائع المختارة من خطب الامام الحسن السبط و کتبه و رسائله و کلماته القصار. سید مصطفى موسوى آل اعتماد. مراجعه و تعلیق سیدمرتضى رضوى. چاپ دوم: تهران, مدرسه چهلستون, 1400ق. 130ص, وزیرى.
24 ـ صلح الحسن(ع).شیخ راضى آل یاسین. چاپ دوم: بغداد, دارالکتب, 1384ق. 374ص, وزیرى. این کتاب به فارسى ترجمه شده است.
25 ـ صلح الامام الحسن, اسبابه و نتائجه. سید محمدجواد فضل الله. بیروت, دارالغدیر, 1392ق. 240ص, رقعى.
26 ـ عوالم العلوم و المعارف و الاحوال من الآیات و المعارف والاقوال. علامه شیخ عبدالله بن نورالله بحرانى اصفهانى. مستدرک: سید محمدباقر موحد ابطحى اصفهانى. چاپ دوّم: قم, مؤسسة الامام المهدى(عج), 1414ق. 2ج, 1200ص, وزیرى.
27 ـ کلمة الامام الحسن(ع. شهید سیدحسن حسینى شیرازى (1354 ـ 1400ق). چاپ چهارم: بیروت, مؤسسة الوفاء, 1403ق. 255ص, وزیرى. این کتاب به فارسى ترجمه شده است.
28 ـ مقتل الحسن علیه السلام., ابوالفرج على بن حسین اصفهانى (284 ـ 356ق). تحقیق سیدمصطفى مرتضى قزوینى. بیروت, مرکز الدراسات و البحوث العلمیة, مجله تراثنا, ش13, ص254.
29 ـ منیة الطالب فى مولد الامام الحسن بن على بن ابیطالب(ع). ابوعزیز محمدبن عبدالله بن محمد خُطّى بحرانى(ق12هـ). تاریخ نگاش: 1167ق. نجف, مطبعة الحیدریة, بى تا. 56ص, رقعى.
30 ـ المواهب و المنن فى بعض مناقب سیدنا الامام الحسن. سیدمحمدبن حسین مدنى حنفى جعفرى (ح1149 ـ 1186ق). تحقیق محمدسعید طریحى. بیروت, مؤسسة الوفاء, بى تا.
31 ـ مولد السبط الامام الحسن الزکى(ع). محمدحسن نائینى. چاپ قم.
32 ـ وفاة الامام حسن بن على(ع). شیخ على آل سیف. نجف, مکتبة الحیدریة, 1370ق.
33 ـ ولادة امام حسن المجتبى(ع). محمدحسین طالقانى. نجف, دارالمعارف, 1387ق. 36ص, رقعى.
34 ـ هل تعرف الامام الحسن(ع)؟ محمدحسن نائینى. چاپ قم.
ب ـ کتابهاى چاپى فارسى:
1 ـ آفتابى در هزاران آینه. (پرتوى از زندگانى تابناک امام مجتبى علیه السلام). جواد نعیمى. تهران, سازمان تبلیغات اسلامى, 1371ش. 120ص, رقعى.
2 ـ از گوشه و کنار تاریخ: بررسى صفحه اى از زندگانى امام حسن مجتبى(ع). سیدعلى شفیعى دزفولى. تهران, انتشارات صدر, 1359ش/ 1400ق. 87ص, رقعى.
3 ـ اسرار صلح امام حسن(ع). محمدعلى انصارى اراکى. تهران, بى نا, 1386ق. 80ص.
4 ـ امام حسن علیه السلام. امید امیدوار. قم, انتشارات شفق, 1352ش. 32ص, جیبى.
5 ـ امام حسن علیه السلام پرچمدار صلح و آزادى. مهدى پیشوایى. چاپ دوم: قم, انتشارات توحید, 1360ش. 172ص, جیبى.
6 ـ امام حسن(ع) در موضع واقع بینى و هدفگرائى. على امیرى قائمى. قم, انتشارات شفق, 1361ش. 125ص, رقعى.
7 ـ امام حسن علیه السلام مظلوم تاریخ. رضا محمدى. قم, انتشارات صحفى, 1370ش. 144ص, رقعى.
8 ـ بامداد روشن در اسرار واگذارى خلافت حضرت امام حسن علیه السلام به معاویه. سیدعلى اکبر برقعى قمى (1317 ـ 1408ق). چاپ دوم: قم, انتشارات نوین, بى تا. 148ص, رقعى.
9 ـ بررسى کوتاهى از زندگانى امام حسن علیه السلام. سیدمحمد حسینى شیرازى. ترجمه سید محمدباقر فالى. چاپ دوم: قم, کانون نشر اندیشه هاى اسلامى, 1369ش. 89ص, رقعى.
10 ـ بحثى درباره صلح امام حسن(ع). غلامرضا اشرف سمنانى. تهران, انتشارات بعثت, 1364ش. 40ص, جیبى.
11 ـ پرتوى از چهره تابناک سبط المصطفى الحسن بن على المجتبى سلام الله علیه. بدون مؤلف. شیراز, جمعیت اتحاد حسینى, 1366ش. 28ص, وزیرى.
12 ـ پرچمدار صلح حسن بن على(ع): برگزیده اشعار در مدح و مرثیه امام مجتبى. تهران, کتابفروشى اسلامیه, 1351ش/ 1392ق.
13 ـ پیشواى دوم امام حسن مجتبى علیه السلام (مجموعه مقالات). گردآورنده: حبیب چایچیان (حسّان). تهران, مکتب الحسن(ع), 1349ش/ 1390ق.
136ص, رقعى.
14 ـ تحلیلى از زندگانى سیاسى امام حسن علیه السلام. سیدجعفر مرتضى عاملى. ترجمه محمد سپهرى. تهران, مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامى, 1369ش. 246ص, وزیرى.
15 ـ ترجمه جلد دهم بحار الانوار: زندگانى حضرت امام حسن مجتبى علیه السلام. علاّمه مولی§ محمدباقر مجلسى (1037 ـ 1110ق). ترجمه محمدجواد نجفى. تهران, کتابفروشى اسلامیه, 1355ش. 453ص, وزیرى.
16 ـ ترجمه (کلمة الامام الحسن(ع)). شهید سیدحسن حسینى شیرازى. (1354 ـ 1400ق). ترجمه علیرضا میرزا محمد. تهران, انتشارات نور, بى تا. 258ص, وزیرى. (ترجمه همراه با متن).
17 ـ چرا امام حسن(ع) صلح را پذیرفت؟. رجبعلى مظلومى. تهران, بى نا, 1347ش. 56ص, جیبى.
18 ـ چشمه کوثر یا مدایح امام حسن مجتبى علیه السلام. حیدر تهرانى (معجزه). تهران, انتشارات اسلامیه, 1358ش. 224ص, جیبى.
19 ـ حسن(ع) کیست؟. فضل الله کمپانى. تهران, انتشارات فراهانى, 1354ش, 315ص, وزیرى.
20 ـ حضرت امام حسن علیه السلام. عبدالامیر فولادزاده. تهران, انتشارات اعلمى, بى تا. 35ص, وزیرى. مصور.
21 ـ حضرت امام حسن مجتبى (سیره عملى اهل بیت ـ ع ). سیدکاظم ارفع. تهران, مؤسسه تحقیقاتى فیض کاشانى, 1370ش/ 1411ق. 58ص, رقعى.
22 ـ حضرت امام حسن مجتبى(ع). [میرابوالفتح دعوتى]. قم, انتشارات شفق, بى تا. 32ص, وزیرى. مصور. این کتاب به عربى ترجمه شده است.
23 ـ حضرت امام حسن مجتبى(ع) معصوم چهارم. سید مهدى آیت اللهى ـ دادور ـ. نقاشى: على مظاهرى. تهران, انتشارات جهان آرا, 1368ش. 24ص, وزیرى. مصور. این کتاب به اردو ترجمه شده است.
24 ـ حیات حسن بن على(ع). شیخ محمدجعفر شاملى شیرازى. شیراز, بى نا, 1348ش. 90ص, رقعى.
25 ـ خورشید روشن: ترجمه و شرح وصیت امیرالمؤمنین على(ع) به امام حسن مجتبى علیه السلام. ترجمه و نگارش محمدعلى انصارى قمى (1329 ـ 1405ق). چاپ دوازدهم: قم, 1390ق. 85ص, رقعى.
26 ـ الرسول و الذرارى ـ معصوم چهارم. احمد سیّاح. تهران, انتشارات اسلام, بى تا. جیبى.
27 ـ دستور زندگانى: شرح وصیت امام على به فرزندش امام حسن(ع). غلامعلى بن محمدحسن رئیس یزدى. چاپ 1369ق. الذریعة 25/204, فهرست کتابهاى چاپى فارسى 1/1425.
28 ـ زمامدارى امام مجتبى(ع). احمد مطهرى (1317 ـ 1369ش). قم, انتشارات دارالکتاب, بى تا. 254ص, رقعى.
29 ـ زندگانى امام حسن بن على علیهماالسلام و اسرار صلح او با معاویه. حسین وجدانى. قم, چاپخانه پیروى, 1353ش. 237ص, رقعى.
30 ـ زندگانى امام حسن مجتبى علیه السلام. سیدهاشم رسولى محلاتى. تهران, انتشارات علمیه اسلامیه, 1366ش. 2ج, 256 «228ص, وزیرى.
31 ـ زندگانى حسن بن على(ع). باقرشریف قرشى. ترجمه فخرالدین حجازى. چاپ دوم: تهران, انتشارات بعثت, 1353ش. 2ج, 621 « 406ص, رقعى.
32 ـ زندگانى حسن بن على علیهماالسلام. محمدعلى خلیلى. تهران, چاپخانه ملّى, 1319ش. 355ص, وزیرى.
33 ـ زندگانى حضرت امام حسن علیه السلام. سیدجعفر غضبان. چاپ سوم: تهران, انتشارات اردیبهشت, بى تا. چاپ سوم: تهران, انتشارات اردیبهشت, بى تا. 264ص, رقعى.
34 ـ زندگانى حضرت امام حسن مجتبى علیه السلام. حسین حماسیان (صابر کرمانى). تهران, انتشارات اقبال, 1344ش. 45ص, رقعى.
35 ـ زندگانى حضرت مجتبى علیه السلام. حسین عمادزاده اصفهانى (1325 ـ 1410ق). چاپ دوم: تهران, انتشارات اسوه, 1371ش. 630ص, وزیرى.
36 ـ زندگى و سیماى حضرت امام حسن مجتبى علیه السلام. سید محمدتقى مدرسى. ترجمه محمدصادق شریعت. تهران, مؤسسه انصارالحسین, 1370ش. 80ص, وزیرى.
37 ـ سبط المصطفى الحسن الجتبى(ع). سروده لطف الله صافى گلپایگانى. مشهد, مؤسسه نشر و تبلیغ, 1365ش. 12ص, رقعى.
38 ـ ستارگان درخشان ـ ج4: زندگانى امام حسن مجتبى علیه السلام. محمدجواد نجفى. چاپ پنجم: تهران, کتابفروشى اسلامیه, 1362ش. 240ص, جیبى.
39 ـ سرچشمه هاى نور: حضرت امام حسن مجتبى(ع). گروه نویسندگان مؤسسة البلاغ. ترجمه واحد تدوین و ترجمه. تهران, سازمان تبلیغات اسلامى, 1367ش. 102ص, جیبى.
40 ـ سخنان کوتاه امام حسن(ع). محمدهادى فقهى. تهران, بى نا, 1345ش. 56ص, جیبى.
41 ـ شخصیت امام مجتبى(ع). محمدعلى شاه محمدى. تهران, هیئت تعاونى مکتب اسلام, 1350ش.
42 ـ شخصیت حضرت مجتبى(ع). سید على اکبر قرشى. تقریظ علامه سید محمدحسین طباطبایى (م1402ق). ارومیه, چاپخانه میهن, بى تا. 385ص, وزیرى.
43 ـ صلح امام حسن پرشکوه ترین نرمش قهرمانانه تاریخ. شیخ راضى آل یاسین. ترجمه رهبر معظم انقلاب اسلامى حضرت آیت الله خامنه اى. چاپ یازدهم: تهران, انتشارات آسیا, 1366ش. 548ص, وزیرى. این کتاب ارزنده ترین و برترین کتابى است که با تحلیلى ژرف و دقیق به ارزیابى صلح امام علیه السلام پرداخته است.
44 ـ صلح امام حسن(ع) فرازى ناشناخته. محمد انتظام پور. تهران, کانون نشر و معارف اسلامى صادقیه, بى تا. 28ص, رقعى.
45 ـ فریاد یک سکوت. محمدیوسف حریرى. قم, دارالتبلیغ اسلامى.
46 ـ فضائل الامام الحسن علیه السلام. على اکبر تلافى داریانى. تهران, شرکت نشر وتبلیغ نیک معارف, 1371ش. 24ص, جیبى.
47 ـ فلسفه صلح امام حسن(ع). محمد محقق مرندى. قم, چاپخانه حکمت, 1387ق. 132ص, جیبى.
48 ـ فلسفه صلح دومین پیشواى شیعه. محمد مقیمى. تهران, انتشارات معراجى, بى تا. 469ص, وزیرى.
49 ـ قهرمان دو میدان: داستان زندگى امام حسن مجتبى علیه السلام. بازآفریده رضا شیرازى. تهران, انتشارات پیام آزادى, 1370ش. 158ص, رقعى. مصور.
50 ـ کنوزالحکم و فنون الکلم. سیدحسن طباطبایى میرجهانى (1319 ـ 1413ق). اصفهان, حسینیه عمادزاده, 1371ش. 273ص, رحلى. این کتاب در برگیرنده خطبه ها, نامه ها و کلمات قصار امام مجتبى ـ علیه السلام ـ با ترجمه فارسى است.
51 ـ مبارزه اى در قالب صلح. رضا گلسرخى کاشانى (1354 ـ 1411ق). قم, انتشارات شفق, 1357ش. 63ص, رقعى.
53 ـ معصوم چهارم. جواد فاضل (1355 ـ 1381ق). تهران, انتشارات علمى, 1336ش. 200ص, رقعى.
54 ـ مکتب امام حسن(ع). حسن سعید. تهران, مسجد جامع چهلستون, 1365ش. 64ص, جیبى.
55 ـ میلاد سبط اکبر. گروه نویسندگان. تهران, کتابخانه دوشیزگان اسلامى, بى تا. 60ص, جیبى.
56 ـ ناسخ التواریخ: زندگانى حضرت امام حسن مجتبى علیه السلام. میرزا محمدتقى خان سپهر, لسان الملک (قبل 1217 ـ 1297ق). چاپ دوم: تهران, انتشارات علمیه اسلامیه, 1363ش. 2ج, 408 « 468ص, وزیرى.
57 ـ نظم الوصیة. ناظم: سیدحسین بن ابراهیم قزوینى (م1028ق). این کتاب در ترکیه به چاپ رسیده است. مصادر نهج البلاغه 3/312.
58 ـ وصیت امیر مؤمنان به امام حسن. جواد فاضل (1335 ـ 1381ق). چاپ تهران, 40ص, رقعى. فهرست کتابهاى چاپى فارسى 2/3366.
ج ـ کتابهاى چاپى اردو:
1 ـ تاریخ حسن مجتبى علیه السلام. خواجه محمدلطیف انصارى (1305 ـ 1399ق). لاهور, مکتبه امامیه, 1963م. 683ص, رقعى.
2 ـ حسن مجتبى علیه السلام. سید آقاحسین رضوى. لکهنو, مطبعه یوسفى پریس, 1945م. 16ص, جیبى.
3 ـ حضرت امام حسن علیه السلام. مؤسسه در راه حق. ترجمه سید احمدعلى عابدى. فیض آباد, نور اسلام, 1405ق/ 1985م. 32ص, رقعى.
4 ـ حیاة الامام المجتبى علیه السلام: تاریخ المعصومین, ج4. سید ظفرحسن بن دلشاد على آمروهى نقوى هندى. ظاهراً این کتاب به چاپ رسیده است. نقباء البشر 3/978.
5 ـ ذکر خیر جناب امام حسن علیه السلام منشى عبدالرؤف خان هاتف. اگره, کارخانه عزیزى, بى تا. 23ص, رقعى.
6 ـ سرور چمن در سوانح امام حسن(ع). سید اولاد حیدر بلگرامى هندى. چاپ هند. الذریعة 12/174.
7 ـ صلح حسن(ع). سید مظفر حسن زیدى. کراچى, اداره باب مدینة العلم, بى تا. 23ص, جیبى.
8 ـ ضیاء الشهادتین فى سمّ الحسن و قتل الحسین علیهما السلام. سیدمهدى رضوى لکهنوى. چاپ هند. الذریعة 15/124.
9 ـ صلح اورجنگ. سید احتشام حسین صاحب رضوى. لکهنو, مطبعه سرفراز قومى پریس, 1379ق. 16ص, جیبى.
10 ـ عناصر الشهادتین. مولوى محمدناصر على صاحب. لکهنو, مطبعه نشى نول شور, 1932م. 292ص, وزیرى.
11 ـ محاسن الابرار, در تاریخ زندگانى امام مجتبى, ترجه بحارالانوار. تألیف علامه ملامحمد باقر مجلسى (1037 ـ 1110ق). ترجمه سیدحامد حسین فیض آبادى جنفورى. چاپ هند, 1316ق. الذریعه 20/125.
12 ـ معصومین کاتعارف. معصوم چهارم (حضرت امام حسن علیه السلام). سید مهدى آیت اللهى. ترجمه گروه مترجمان. قم, انتشارات انصاریان, 1371ش. 26ص, وزیرى. مصور.
ط ـ کتابهاى ترکى
1 ـ ایکینجى امام حضرت حسن علیه السلام. گروه نویسندگان مؤسسه در راه حق. ترجمه ابراهیم زال. تهران, بنیاد بعثت, 1371ش. 30ص, رقعى.
2 ـ حلیة الحسنین الاحسنین. عبدالله بن عبدالعزیز بالى کسرى رومى حنفى (1117 ـ 1197ق). مجله تراثنا, ش11, ص19.

ز ـ کتابهاى خطّى عربى در زندگانى امام مجتبى علیه السلام
1 ـ اخبار الحسن بن على علیه السلام. ابواسحاق ابراهیم بن محمد ثقفى اصفهانى. ترجمه فهرست ندیم: 410.
2 ـ اخبار الحسن بن على علیه السلام و وفاته. ابوعبدالرحمن هیثم بن عدى بن زیدبن سیدبن جابر طائى کوفى (114 ـ 207ق). ترجمه فهرست ندیم: 167.
3 ـ ارجوزة فى مناقب الامام ابى محمد الحسن المجتبى علیه السلام. شیخ هادى بن شیخ عباس کاشف الغطاء (1290 ـ 1361ق). در این کتاب بخشهاى زندگانى آن امام بزرگوار از اخلاق, صفات, امامت, صلح و شهادت به شعر کشیده شده است. الذریعة 1/497.
4 ـ الامام الحسن بن على المجتبى علیه السلام. سید عبدالرزاق موسوى مقدم (1316 ـ 1391ق).
5 ـ الجواب الحسن عن صلح الحسن علیه السلام. سید هبة الدین ـ محمدعلى ـ حسینى شهرستانى (1301 ـ 1381ق). شعراء الغریّ 10/178.
5مکرر ـ ذکر امرالحسن(ع). ابواحمد عبدالعزیزى بن احمدبن عیسى جلّودى (م332ق) ـ از مشایخ ابن قولویه (م367ق). رجال النجاشى 2/56.
6 ـ ذکر من روی§ عن ابى محمد الحسن بن على علیهما السلام. شیخ صدوق محمدبن على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى (ح306 ـ 381ق). رجال النجاشى 2/314.
7 ـ زهد الحسن علیه السلام. شیخ صدوق محمدبن على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى (ح306 ـ 381ق). رجال النجاشى 2/314.
8 ـ سفن النجاة (ج5). شیخ غلامحسین نجفى نجف آبادى (1300 ـ 1349ق). او براى هر یک از ائمه اطهار, کتابى جداگانه نوشته است. نقباء البشر, 4/1423, الذریعة 12/192.
9 ـ صلح الحسن علیه السلام. عبدالرحمن بن کثیر هاشمى. رجال نجاشى 2/45.
10 ـ صلح الحسن علیه السلام و معاویه. ابن عقده زیدى جارودى ابوالعباس احمدبن محمدبن سعید (م333ق) ـ او بسیار بزرگوار بوده و کثرت حفظ, ثقه و امانتش در بین اصحاب مشهور است. رجال نجاشى 1/241.
11 ـ طبقات اولى النُهى (فى المصطفى و آله) ـ ج4. شیخ محمدرضا حکیمى حایرى. القرآن خواصه و آثاره: 7.
12 ـ قیام الحسن بن على (علیه السلام). ابواسحق ثقفى ابراهیم بن محمدبن سعیدبن هلال بن عاصم کوفى (م283ق) صاحب (الغارات). وى ابتدا زیدى بود و سپس به تشیع امامى گروید. رجال نجاشى 1/91.
13 ـ قیام الحسن بن على (علیه السلام). ابومنذر هشام بن محمدبن سائب بن بشربن زیدبن عمرو کلبى (م205ق) ـ وى بسیار مورد علاقه مورد امام صادق علیه السلام بوده و داستانش با حضرت مشهور است. رجال نجاشى 2/401.
14 ـ لجج الحقایق فى تواریخ الحجج على الخلایق, ج5. حاج ملااحمد یزدى مشهدى (مح1310ق). الذریعة 18/296, نقباء البشر 1/96.
14 مکرر ـ لمحات من حیاة الامام الحسن(ع). سیدمرتضى حسینى شیرازى. اسرة المجدد الشیرازى: 323.
15 ـ مسند الامام الحسن المجتبى علیه السلام. شیخ عزیزالله عطاردى قوچانى. این کتاب بزودى آماده چاپ مى شود.
16 ـ مقتل الحسن بن على(علیهما السلام). ابوعبدالله واقدى محمدبن عمربن واقد مدنى بغدادى (130 ـ 207ق). ترجمه فهرست ندیم: 165.
17 ـ مکاتیب الامام المجتبى علیه السلام. حاج شیخ على احمدى میانجى. این کتاب آماده چاپ است.
18 ـ وفاة الحسن علیه السلام. شیخ حسین عصفورى بحرانى بن محمدبن احمدبن ابراهیم (م1216ق) برادرزاده شیخ یوسف بحرانى. الذریعة 25/118.
19 ـ وفاة الحسن علیه السلام. شرف الدین یحیى بن عزّالدین حسین بن عنبرة بن ناصر بحرانى ـ شاگرد محقق کرکى (م940ق). الذریعة 25/118.
ز ـ کتابهاى خطى اردو پیرامون امام حسن علیه السلام.
1 ـ امام حسن(ع) اعجاز حسین بن شیرمحمد. تذکره علماى امامیه پاکستان: 38.
2 ـ تعدّد ازواج الحسن علیه السلام. سید ظفرحسن بن سید دلشاد على نقوى آمروهى هندى. نقباء البشر 3/978.
3 ـ الشعاع من صولة الحسن(ع). فاضل سهلانى. تذکره علماى امامیه پاکستان: 213.
4 ـ صلح امام حسن(ع). سیدمرتضى حسین (1341 ـ 1407ق). تذکره علماى امامیه پاکستان: 348.
5 ـ صلح امام حسن(ع). محمد اعجاز. تذکره علماى امامیه پاکستان: 267.
ح ـ کتابهاى خطى فارسى:
1 ـ امام حسن مجتبى ـ علیه السلام ـ. گروه کودکان و نوجوانان بنیاد بعثت. بازنویسى مهدى رحیمى. (از سرى (برگزیدگان) ـ 4). این کتاب بزودى به چاپ مى رسد.
2 ـ تاریخ امام حسن مجتبى علیه السلام. کامل سلیمان. ترجمه بدرالدین کتابى (م1408ق). این کتاب آماده چاپ است.
3 ـ خلافتنامه امام حسن(ع). میرزا على خان یزدى ـ خاموش ـ (1287 ـ 1379ق). این کتاب در تاریخ امام مجتبى در هیجده هزار بیت است. الذریعة 7/238, نقباء البشر 4/1410.
4 ـ زندگانى حضرت امام حسن مجتبى علیه السلام. ابوالقاسم سحاب (م1376ق). این کتاب آماده چاپ است.
5 ـ سیره سیاسى امام مجتبى علیه السلام. سیّد احمد خاتمى. این کتاب بزودى انتشار مى یابد.
6 ـ صلح امام حسن علیه السلام. غلامحسین عابدى. این کتاب بزودى منتشر مى شود.
هـ ـ کتابهاى چاپى عربى پیرامون امام حسن و امام حسین علیهماالسلام
1 ـ امامان: الحسن و الحسین. سیدهادى مدرسى. بى جا, بى نا, 1393ق. 143ص, رقعى.
2 ـ الامامان: على و الحسن علیهماالسلام. سعید عسیلى. بیروت, دارالزهرا, 1412ق.
3 ـ الحسن والحسین امامان, ان قاما او اوقعدا. سید محمد بحرالعلوم. بیروت, دارالزهرا, 1412ق. رقعى.
4 ـ الحسن و الحسین(ع) امامان قاما او قعدا. سید محمد حسینى شیرازى. قم, هیئة سیدالشهداء, بى تا. 40ص, رقعى.
5 ـ الحسن والحسین سبطا رسول الله(ص). محمدرضا مصرى. بیروت, دارالکتب العلمیة, 1395ق. 168ص, رقعى. این کتاب به فارسى ترجمه شده است.
6 ـ السبطان فى موقفیهما. سید علینقى نقوى لکهنوى (م1408ق). مقدمه شیخ محمدباقر ناصرى. بیروت, دارالمرتضى, 1406ق. 150ص, رقعى.
7 ـ سبطا الرسول: الحسن والحسین. عبدالحفیظ ابومسعود. قاهره, شرکة الاتحاد للتجارة و الطباعة والنشر, بى تا. 208ص, رقعى.
8 ـ مأتم الثقلین فى شهادة على و الحسنین. حسن الزمان محمدبن قاسم على ترکمانى حیدرآبادى (م خ 1328ق). در حیدرآباد هند به چاپ رسیده است. مجله تراثنا, ش19, ص114.
9 ـ معالى السبطین (فى احوال السبطین الامامین الحسن و الحسین). شیخ محمدمهدى حایرى مازندرانى. تبریز, کتابفروشى قرشى, 1356ق. 2ج, 282 « 198ص, وزیرى.
10 ـ ملحقات احقاق الحق< ج11. آیت الله سید شهاب الدین حسینى مرعشى نجفى (1315 ـ 1411ق). قم, کتابخانه آیت الله نجفى, 1403ق. 648ص, وزیرى.
11 ـ مناقب امیرالمؤمنین و ولدیه الحسن و الحسین علیهم السلام. مؤلف: ناشناخته. چاپ مصر (سنگى), 1280ق. مجله تراثنا, ش25, ص85.
12 ـ مناقب على بن ابیطالب و الحسنین. مصطفى زرکلى دمشقى. به چاپ رسیده است. مجله تراثنا, ش26, ص106.
و ـ کتابهاى چاپى فارسى درباره امام حسن و امام حسین سلام الله علیهما
1 ـ امام حسن و امام حسین علیهماالسلام. آیت الله علامه سیدمحسن امین عاملى (1284 ـ 1371ق). ترجمه وزارت ارشاد اسلامى. چاپ پنجم: تهران, وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى, 1366ش. 312ص, وزیرى.
2 ـ امام حسن و امام حسین علیهماالسلام. حسن سعید. تهران, کتابخانه مسجد چهلستون, 1352ش, 40ص, رقعى.
3 ـ بر امام حسن(ع) و امام حسین(ع) چه گذشت؟. سید محمدحسن موسوى کاشانى. قم, انتشارات زاهدى, 1372ش/ 1414ق. 240ص, وزیرى.
5 ـ سیاسیة السبطین یا صلح امام مجتبى و قیام سید الشهداء. فاضل ورسى افغانى. قم, بى نا, 1369ش. 400ص, وزیرى.
6 ـ صلح امام حسن و قیام امام حسین علیهماالسلام. گروه نویسندگان. قم, مؤسسه در راه حق, بى تا, 37ص, رقعى.
ى ـ کتابهاى خطى عربى پیرامون امام حسن و امام حسین علیهماالسلام
1 ـ اخبار الحسن والحسین (علیهماالسلام). ابوحارث اسدبن حمدویه بن معبد ورثینى نسفى (م315ق). معجم المؤلفین 2/240.
2 ـ اخبار الشهیدین الحسن والحسین (سلام الله علیهما). ابن حجر هیتمى شافعى مکّى احمدبن محمدبن على (م974ق). نسخه اى از آن, در هشت صفحه, در کتابخانه احمدیه دانشگاه (الزیتونه) تونس, ضمن مجموعه ش5031 موجود است. مجله تراثنا, ش1, ص17.
3 ـ اخبار فاطمة و الحسن والحسین رضى الله عنهم. ابن ابى الثلج بغدادى ابوبکر محمدبن احمدبن محمدبن عبدالله بن اسماعیل کاتب (م ح325ق). رجال نجاشى 2/299.
4 ـ اشراق النیّرین فى فضائل الحسنین. از مؤلفى ناشناخته. نسخه خطى آن در دارالکتب مصر به شماره 1414(تاریخ) موجود است. مجله تراثنا, ش2, ص42.
5 ـ اقرار العین بذکر من نسب الى الحسن والحسین علیهماالسلام. سید محمدمرتضى حسینى زبیدى حنفى بلگرامى مصرى (1145 ـ 1205ق). الاعلام 7/70.
6 ـ تفضیل الحسنین علی§ امّهما الصدیقة علیهم السلام. آقا محمدعلى بن وحید بهبهانى (1216ق). الذریعة 4/359.
7 ـ تنبیه رسن العین بتنزیه الحسن والحسین علیهما السلام عن مفاخرة بنى السبطین. سید محمدحیدر موسوى عاملى. (1071 ـ 1139ق). الذریعة 4/449.
9 ـ ذکر الحسن و الحسین(ع). ابواحمد عبدالعزیزبن یحیى بن احمدبن عیسى جلودى بصرى ازدى (م332ق). رجال نجاشى 2/56.
10 ـ ذکر ما للسبطین الشهیدین الحسن و الحسین علیهما السلام. مؤلف: ناشناخته. نسخه اى از آن در کتابخانه حرم شریف در مکه مکرمه به ش34 (تراجم) وجود دارد. مجله تراثنا, ش4, ص101.
11 ـ رسالة الحسنین. محمدبن على نیازى ملاطى مصرى (م1105ق). هدیة العارفین 2/305.
12 ـ الرسالة فى الحسن و الحسین. ابویوسف یعقوب بن شیبة بن الصلت بن عصفور سدوسى بغدادى (182 ـ 262). رجال نجاشى 2/429.
13 ـ الریحانین الحسن و الحسین. ابومحمد حسنبن عبدالرحمن بن خلاد رامهرمزى (م ح360ق) ـ وى تألیفاتى خوب و تصنیفاتى نیکو دارد. ترجمه فهرست ندیم: 255.
144 ـ قرة العینین فى تراجم الحسن والحسین. شیخ یاسین عمرى موصلى (م بعد 1232ق). نسخه خطى آن در 89 ورقه در یکى از کتابخانه هاى موصل و میکروفیلم آن در کتابخانه دانشگاه بغداد و مجمع علمى عراقى موجود است. مجله تراثنا, ش18, ص65.
15 ـ مجمع البحرین فى فضائل السبطین. سید ولى بن نعمة الله حسینى رضوى حایرى ـ معاصر شیخ بهایى (م1031ق). تاریخ نگارش: 981ق.
16 ـ مشجر فى اولاد الحسن و الحسین علیهما السلام. سید محمدمرتضى حنفى زبیدى ـ ابوالفیض محمدبن محمدبن محمدبن عبدالرزاق حسینى (1145 ـ 1205ق) ـ صاحب (تاج العروس). الاعلام 7/70.
17 ـ کتاب من روی§ عن الحسن و الحسین علیهما السلام. ابن عقده زیدى جارودى ابوالعباس احمدبن محمدبن سعیدبن عبدالرحمن بن زیاد (249 ـ 333ق). رجال نجاشى 1/240.