کلام امامی ه در ادوار مختل ف تحتتأثی ر جریان ّ ه ای مط رح و متن وع فک ری ّ در تم دن اس لامی ق رار گرفت ه اس ت و از جه ات گونا گ ون و ب ه درج ات متف اوت از آنه ا اث ر پذیرفت ه. کلام معتزل ی، کلام اش عری، فلس فۀ س ینوی، عرف ان اب ن عرب ی و حکم ت صدرای ی مهم ّ تری ن مکات ب فک ری اثرگ ذار ب ر کلام امامی ه در دورهه ای مختل ف ب وده اس ت. عمده ّ تری ن تح ولات رخ ّ داده در کلام امامی ه ک ه موج ب پدیدآم دن مکات ب و جریانه ای کلام ی متمای ز در کلام امام ی ش ده اس ت برخاس ته از همی ن اثرپذیریه ای ّ متکلم ان امام ی از مکات ب فک ری یادش ده اس ت. در نوش تاری ک ه در ش مارۀ پیش ین همی ن ّ مجل ه زی ر عن وان «کلام ش یعی و گفتم ان معتزل ی (ملاحظات ی در ب اب مس ئلۀ تأثیرپذی ری ّ کلام امامی ه از کلام معتزل ه)» منتش ر ش د، ب ه اثرپذیری ّ ه ای کلام امامی ه از کلام معتزل ی ّ پرداختی م. ا کن ون در مقال ۀ حاض ر ب ه اص ل تأثیرپذی ری کلام امامی ه از کلام اش عری، فلس فۀ س ینوی، فلس فۀ اش راقی، عرف ان اب ن عرب ی و حکم ت صدرای ی اش اره می ّ کنی م. توج ه ب ه ای ن اثرپذیری ّ ه ا، در نح وۀ مواجه ۀ م ا ب ا مت ون کلام ی امامی ّ ه بس یار مؤث ر و راهگشاس ت و ب ه م ا ی ادآوری می ّ کن د ب ه هن گام مطالع ۀ آراء و آث ار متکل ّ م ان امام ی تأث رات اندیش گی آنه ا ّ را از مکات ب فک ری دیگ ر م د نظ ر ق رار دهی م.
