۱۶۰.
کلیدواژه‌ها:
اسلام آرمانشهر
بازتاب هر دینی را می توان، آشکارا، در ساختهای فیزیکی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فضاهای جغرافیایی تحت قلمرو آن دین مشاهده کرد. یکی از ادیانی که برای انسان ارزش بسیار زیاد قائل است، او را جانشین خداوند بر روی زمین می داند و مقام و منزلت وی را بالاتر از فرشتگان توصیف می کند، دین اسلام است. اندیشه ها و تعالیم عمیق دین اسلام، در قرآن، به عنوان «میثاق امت اسلامی» تجلی یافته است. خداوند در جای جای قرآن، همواره انسان را متوجه پدیده های طبیعی نموده و وحدت طبیعت را نتیجه مستقیم وحدت عالم می داند.
هدف اصلی دین اسلام، در وهله نخست، شناخت عمیق انسان از خود و سپس، نزدیک کردن هرچه بیشتر انسانها به همدیگر و خداوند است. بر این مبنا، قرآن برای مردمی که این مشعل آسمانی را راهنمای خویش قرار دهند راهنمایی آگاه و با احتیاط است.
یکی از فضاهای جغرافیایی که از دیرباز، انعکاس دهنده ایدئولوژی نظامهای حاکم بوده، پدیده شهر است. بر این اساس، شهر اسلامی پایدار بایستی بازتاب اندیشه های متعالی دین مبین اسلام در تمامی جوانب باشد. به بیانی، ویژگیهایی چون انسان گرایی، اندیشه گرایی، حفظ مواریث فرهنگی و طبیعی، هویت، پیشروگرایی، جهت گیریهای فیزیکی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، هنری، علمی، آموزشی، بهداشتی، محیطی، روحیه تعاون و همکاری، گسترش روح عدالت اجتماعی و امنیت بایستی در جای جای شهر اسلامی پایدار هویدا باشد. در واقع، حریت، عدالت و قانون بایستی در این شهر توجه همگان را به خود جلب نماید؛ اما، متأسفانه، مشاهده چهره کریه فقر، آلودگی، بی خانمانی، اعتیاد، بیکاری، ناامیدی، ضعیف کشی، هرج و مرج و قانون گریزی، ناامنی، تضاد طبقاتی شدید و دهها مشکل دیگر در بسیاری از شهرهای کشورهای تحت قلمرو دین اسلام سؤال برانگیز است. این در حالی است که اسلام کاملترین دین جهانی و قرآن الگویی کامل برای توسعه پایدار تمامی نسلها و تمامی مکانهاست.
در این مقاله، ویژگیها و مشخصات یک شهر اسلامی پایدار کاووش شده است. مقاله از نوع توصیفی ـ تحلیلی با بینشی آرمانگرایانه آنگونه که در جای جای تعالیم اسلامی می توان سراغ گرفت، نگاشته شده است. امید آنکه با عمل به دستورات جامع دین اسلام، شاهد شهرهای اسلامی پایدار در تمامی کشورهای تحت سیطره این دین باشیم.
شهرهایی که مورد فخر و مباهات امت اسلامی باشد و به تعبیر قرآن مجید (بقره/ 143) و ما همچنان شما مسلمین را به آیین اسلام هدایت کرده و نیز بیاراستیم به اخلاق معتدل و سیرت نیکو تا گواه مردم باشید تا نیکی و درستی را سایر ملل عالم از شما بیاموزند.