مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
۱۱.
۱۲.
۱۳.
۱۴.
۱۵.
۱۶.
۱۷.
۱۸.
۱۹.
۲۰.
حوزه
حوزه های تخصصی:
اغلب سازمانها به منظور افزایش بهره وری و دستیابی به مزیت رقابتی جهت ماندگاری در عرصه تجارت جهانی، بخش وسیعی از تمرکز و توجه خود را صرف حل مسایل، مشکلات و نقاط ضعف موجود در سیستم ها و فرآیندهای خود می کنند. تنوع ابعاد و ماهیت مسایل و موانعی که سازمان با آنها روبروست، ایجاب می کند که مدیران سازمانها از ابزارهای مختلفی جهت رفع موانع موجود استفاده کنند. چند سالی است که رویکرد شش سیگما در ایران به کار برده شده و اجرای آن موجب کسب تجارت و دستاوردهایی نیز شده است. از آنجا که تاکنون تحقیقی در زمینه نفوذ این رویکرد در ایران و بررسی نتایج حاصل از اجرای آن صورت نگرفته، اهمیت نیاز به چنین پژوهشی احساس می شود. مقاله حاضر سعی دارد پاسخ این چالش را مطرح کند که در ایران کدام حوزه های کاربری شش سیگما مورد توجه قرار گرفته و کدامیک نیاز به توسعه بیشتری دارد. نتایج مالی قابل توجه پروژه های شش سیگما در ایران و مقایسه آن با جهان از موضوع های دیگری است که در این مقاله مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است و مشخص شده که میانگین منافع مالی پروژه های شش سیگما در ایران به طور سالانه 1705000000 ریال می باشد. همچنین یافته های این پژوهش نشان می دهد که سطح سیگما که شاخص عملکرد سازمان است، بعد از بکارگیری این رویکرد به اندازه یک سیگما ارتقا یافته و در نتیجه تعداد خطاهای تولیدی به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
همگرایی حوزه و دانشگاه ضرورتی برای تحقق اهداف ملی
حوزه های تخصصی:
با تعریف چشم انداز بیست ساله کشور و ارائه تصویری اجمالی از ایران آغاز سده پانزدهم هجری شمسی در سال 1404، بازخوانی نقش و جایگاه نهادهای مختلف اجتماعی در این مسیر و سهم هر یک در تحقق این مهم ضروری است. در این میان، نهادهای علمی کشور مسئولیت محوری به دوش دارند؛ زیرا محور چشم انداز و توسعه مورد نظر آن، دانش محور و دانایی بنیاد است. دو نهاد ملی و کلیدی تولید دانش در کشورمان، دانشگاه و حوزه هستند که هریک با کار ویژه های خود در صحنه علمی کشور به ایفای نقش می پردازند و به طبیعت امر در جهت جامه عمل پوشاندن به اهداف توسعه ملی گام بر می دارند. این نوشتار به نقش انفرادی این دو نهاد نمی پردازد، بلکه بر آن است درامدی باشد بر بررسی نقش همگرایی این دو نهاد به منظور هم افزایی ظرفیتها در راستای اهداف چشم انداز بیست ساله ایران اسلامی.
تبیین اهداف مشترک حوزه و دانشگاه
حوزه های تخصصی:
دانشگاه و حوزه علمیه دو پایگاه علمی و فرهنگی کشور هستند که باید برای تولید علم و جنبش نرم افزاری برنامه ریزی کنند.مهم ترین رسالت حوزه و دانشگاه باید اسلامی کردن علوم باشد. امروزه تربیت نیروهای متفکر و کارامد و تولید علم و تکنولوژی، مهم ترین دغدغه حوزه و دانشگاه است. مهم ترین، بزرگ ترین و زیربنایی ترین اهداف حوزه و دانشگاه در سازندگی جامعه، تلاش در راستای نظریه پردازی الگوی نوین و توسعه دینی است. امام خمینی (ره) به این دو نهاد به عنوان دو بال برای پرواز کشور می نگریستند و راهبرد اساسی ایشان در پیشبرد انقلاب، وحدت حوزه و دانشگاه بود و همواره بر آن تاکید می کردند. اگر حوزه و دانشگاه به مسئولیتهای خود عمل کنند، وحدت بین این دو عمیق تر می شود و در نتیجه به رشد کشور و جامعه اسلامی کمک می کند. در حوزه روی روشهایی از جمله روشهای گروهی، روش بحث و گفتگو و... بیشتر تاکید می شود؛ باید در دانشگاه نیز به این موارد بیشتر توجه شود وارتباط بین اینها بیش از پیش باشد تا به تحقق اهداف این دو نهاد کمک کند. اگر چه تلاشها و گامهای مهم و محکمی در زمینه تبیین اهداف حوزه ودانشگاه برداشته شده، ولی تا تحقق تمام اهداف و آرمانها راه درازی در پیش است. دستیابی به این حرکت مقدس و اهداف مشترک حوزه و دانشگاه در جامعه اسلامی ما، مستلزم همکاری جدی بین این دو نهاد در طراحی برنامه جامع و دقیق توسعه ایران اسلامی با محور قرار دادن دین مبین اسلام و آخرین دستاوردهای علمی و تکنولوژیک است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل اسنادی، اهداف مشترک حوزه و دانشگاه مورد بررسی قرار خواهد گرفت. جامعه آماری، کلیه منابع دست اول و دست دوم در نشریات و سایتهای اینترنتی و پژوهشها و تحقیقات مرتبط با موضوع پژوهش است. ابزار پژوهش نیز فیش برداری می باشدکه یافته های حاصل از تحقیق را مورد تحلیل قرارخواهد داد. در پژوهش حاضر، اهداف مشترک حوزه و دانشگاه (از جمله تربیت نیروهای متخصص و مورد نیاز جامعه، تربیت استاد و معلم کارآموز برای دوره های مختلف، پژوهش، اشاعه فرهنگ علمی، ادبی و هنری و ارزشهای فرهنگی جامعه، سازندگی جامعه، تلاش در راستای نظریه پردازی الگوی نوین و توسعه دینی و...) مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
تحلیلی تاریخی بر وحدت حوزه و دانشگاه
حوزه های تخصصی:
سالهای متمادی است که در ایران علمای دینی در پیوند با نهاد دین و تعلیم و تربیت تاثیر عمده ای در فرهنگی و اجتماعی کردن نسل جدید دارند. مراکز آموزشی ایران در گذشته دور، که طبعا ًعلمای اسلام در آن بودند، علاوه بر علم ادیان، علم ابدان را هم آموزش می دادند و حکیمان چند بعدی تربیت می کردند. بعداً ٌروشنفکران و برخی حاکمان به تاسیس دانشگاه دست زدند. اما روشهای اعمال شده در دانشگاهها کم و بیش موجب برخی موضع گیری ها شد؛ یعنی دانشگاه به جای آنکه به بررسی بپردازد، به نفع این یا آن نظریه موضع می گرفت و چنین شد که فاصله دانشگاه و حوزه بسیار زیاد شد. متاسفانه در این بین عده ای از غربزدگان و ایادی خودباخته به مظاهر تمدن غرب نیز از گسترش دانشگاهها به عنوان وسیله ای در راستای اهداف شوم خود و استکبار غرب استفاده کردند. مقاله حاضر تلاشی علمی است در پاسخ به این سؤال که چرا در تاریخ صد ساله اخیر ایران ارتباط بین دو قشر روحانی و روشنفکر آن گونه که باید و شاید دوستانه نبوده و حتی در بیشتر موارد بین آن دو رقابتی ستیزه جویانه و ویرانگر حاکم بوده است. هدف این مقاله، یافتن دلایل جدایی حوزه و دانشگاه به ویژه از اوایل دوران مشروطه تاکنون و بیان نظرات اندیشمندان بزرگ معاصر در این زمینه است. لذا پس از ارائه مختصری از سوابق آموزش حوزوی و دانشگاهی در ایران و جهان، به بررسی تاریخچه، وضعیتها، مشکلها و راهکارهای موجود در تحقق وحدت حوزه و دانشگاه در ایران از دیدگاه امام خمینی (ره)، شهید مطهری، دکتر شریعتی، آل احمد و سایر صاحب نظران و اندیشمندان مهم در این زمینه پرداخته می شود و در انتها به نتیجه گیری و ارائه پیشنهادهایی در شرایط موجود کشور پرداخته می شود.
دین داری و نگرش مدرن در میان زنان طلبه و دانشجو(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف پاسخ گویی به این سوال که آیا اساسا بین دین داری و نگرش مدرن رابطه یی وجود دارد یا خیر، به روش پیمایشی و با استفاده ازابزار پرسش نامه صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش را تمامی دانشجویان زن مشغول به تحصیل در دانشگاه شیراز در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، و دکترا و هم چنین، زنان طلبه حوزه های علمیه شهر شیراز در سال تحصیلی 1384 – 1385 تشکیل می دهند، که از میان آن ها بیش از 294 نفربه عنوان نمونه انتخاب شده اند.نتایج به دست آمده بیان گر آن است که میزان دین داری طلاب زن در تمام ابعاد، در مقایسه با همتایان خود در دانشگاه، بسیار بالاتر است، در حالی که مقایسه نمره های مقیاس نگرش مدرن دو گروه نشان می دهد که به غیر از دو بعد عام گرایی و شهروندی، در بقیه ی ابعاد، دانشجویان نگرش مدرن بالاتری دارند، بر این اساس، رابطه یی منفی میان دین داری و نگرش مدرن در میان کل پاسخ گویان مشاهده می شود، گر چه این رابطه در میان زنان حوزوی، رابطه یی معنادار نبوده است.
بررسی و مقایسه نظام آموزشی حوزه و دانشگاه
حوزه های تخصصی:
تعلیم و تربیت نقش مهمی در رفتار فردی و اجتماعی دارد و تاثیر زیادی در فرآیند رشد و توسعه یک کشور برجا می نهد. تعلیم و تربیت علاوه بر انتقال علم و دانش، ارزشهای دیگری را نیز از جمله نظم و انضباط ، تعهد و احساس مسؤولیت در جوانان تقویت می کند و آنان را به سوی پژوهش، خلاقیت و ابتکار سوق می دهد. در کشور ما ، وظیفه آموزش و تربیت افراد جامعه در سطوح عالی بر عهده حوزه و دانشگاه است. به لحاظ اهمیت خاص و جایگاه ویژه دو نهاد آموزشی حوزه و دانشگاه در کشور ما و اهداف و سیاستهایی که این دو نهاد بر عهده دارند، انجام کارهای مقایسه ای در مورد آنها بسیار ضروری است. این مقاله با استفاده از منابع مختلف علمی و دیدگاههای تعدادی از استادان حوزه و دانشگاه، به بررسی و تحلیل نظام آموزشی حوزه و دانشگاه، تحلیل و تبیین نقاط ضعف و قوت آنها می پردازد. در این مقاله، پس از بیان مقدمه و هدف، به دوره ها و مراحل تحصیل، شیوه های تدریس، چگونگی انتخاب استاد و دروس در حوزه و دانشگاه، پرداخته خواهد شد و سپس این دو نظام مورد مقایسه قرار خواهند گرفت. در پایان، پیشنهادهایی برای رفع عیبهای نظام آموزشی حوزه و دانشگاه ارایه شده است
واکاوی مناسبات علم و دین از منظر امام خمینی قدس سره(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از مسائلی که از دیرباز در حوزه دین پژوهی مطرح بوده، مسئله رابطه علم و دین و تعارض یا تعامل این دو است. سنجش مناسبات علم و دین از جمله مباحث کلام جدید نیز به شمار می رود. این مقاله در پی آن است که با رویکرد توصیفی تحلیلی، به بررسی مناسبات علم و دین از منظر امام خمینی قدس سره، به عنوان یکی از بزرگ ترین متفکران معاصر دینی، بپردازد.
بر اساس این تحقیق، امام خمینی قدس سره، کسانی را که قایل به تعارض میان علم و دین هستند به شدت مورد انتقاد قرار می داده است. امام قدس سره تعارضاتی را که در برخی مواقع بین علم و دین به وجود می آید، ظاهری و صوری می دانند. ایشان علم جدای از دین را نه تنها منشأ سعادت نمی داند، بلکه آن را عامل شقاوت انسان عنوان می کنند. علم و دین همانند دو بال عمل کرده و این قابلیت را خواهند داشت که تمامی نیازهای بشر را پاسخگو باشند. بر این اساس، ما برآنیم تا با ارائه کلیتی از مبانی علمی دینی امام قدس سره، چگونگی رابطه این دو مقوله مهم را تبیین نماییم.
حوزه علمیه، نظام اسلامی و حضور روحانیت در عرصه سیاست(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
رابطة حوزة علمیه و نظام اسلامی و نیز ورود روحانیت به سیاست از موضوعات مهمی است که دیدگاه های گوناگونی را برانگیخته است. هدف این مقاله ارائة تصویری واقع نگر از ارزیابی طلاب حوزة علمیه قم درخصوص این دو موضوع مهم است. این تحقیق با روش پیمایشی و ابزار پرسش نامه در بین نمونة آماری 650 نفری از طلاب (خواهر و برادر) سطح دو و بالاتر اجرا شده است. بر اساس یافته های تحقیق، بیش از 96 درصد پاسخ گویان قایل به پیوند وثیق سرنوشت نظام اسلامی و حوزه های علمیه اند و بیش از 80 درصد نسبت نظام اسلامی و روحانیت را نسبت حمایت و نصیحت ارزیابی کرده اند. 1/97 درصد پاسخ گویان با ضرورت حضور روحانیت در متن تحولات اجتماعی و سیاسی جامعه موافق و کاملاً موافق بوده اند. 2/93 درصد بی تفاوتی روحانیت در قبال مسائل سیاسی جامعه را موجب آسیب رسیدن به دین و تنها 6/18 درصد ورود حوزه علمیه در مسائل سیاسی را موجب دین گریزی مردم دانسته اند. همچنین بررسی رابطة متغیرهای زمینه ای با متغیرهای مزبور نشان می دهد طلاب به رغم تفاوت در ویژگی های زمینه ای، همه در نحوة ارزیابی از رابطة حوزه های علمیه با نظام اسلامی دیدگاه یکسانی ابراز کرده اند.
بررسی شاخص های روان سنجی پرسشنامه درگیری تحصیلی در دانش آموزان دبیرستانی شهر بندرعباس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در پژوهش های اخیر، درگیری تحصیلی، به عنوان یکی از سازه های موثر بر پیشرفت تحصیلی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از چالشهای موجود در زمینة مطالعه ی این سازه، سنجش و ارزیابی این متغیر و مولفه های آن بوده است. هدف از مطالعة حاضر، بررسی و انطباق شاخصهای روایی و پاپایی پرسشنامه ی درگیری تحصیلی ریو و تسنگ ، بر روی نمونه ای از دانش آموزان پسر و دختر دبیرستانی شهر بندرعباس بوده است. آزمودنی های پژوهش،364 دانش آموز سال اول متوسطه بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه ی 22 ماده ای درگیری تحصیلی بود. جهت بررسی روایی پرسشنامه، از روش تحلیل عامل تاییدی استفاده شد. پس از انجام تحلیل عاملی، ساختار عاملی پرسشنامه مورد تایید قرار گرفت. همچنین بررسی پاپایی پرسشنامه نیز ضریب آلفا برابر با 87/0 به دست داد. به طور کلی نتایج پژوهش نشان داد که پرسشنامه ی درگیری تحصیلی، جهت سنجش این متغیر و مولفه های آن، در بین دانش آموزان دبیرستانی شهر بندرعباس مناسب است و می تواند تا حدودی نیازهای موجود را بر طرف نماید.
ارزیابی کارآمدی کتب رسمی عقاید حوزه در گفتمان با مخاطبان برون دینی
منبع:
مجموعه مقالات اولین همایش ملی نقد متون و کتب علوم انسانی ۳۰ آذر ۱۳۹۶ جلد اول «تجارب حرفه ای نقد»
دین اسلام بهعنوان یکی از مدعیان برنامه کامل زندگی، تمامی انسانها را مخاطب حقیقی خود قلمداد کردهاست. یقیناً برای معرفی خود و همچنین جذب، حفظ و تعالی تکتک آنها برنامههایی دارد. بخشی از این انسانها تاکنون هیچ تعاملی با این برنامه نداشته اند. فضای گفتمان با چنین افرادی که هیچ علاقه و نسبتی با این آیین و برنامه ندارند، با فضای گفتمانی افراد ایمانآورنده بسیار متفاوت خواهد بود. مباحث کلان اعتقادی یکی از مهمترین و مقدمترین مباحثی است که میتواند بهانهای برای گفتوگو، معرفی و جذب این دسته از مخاطبان باشد. رسالت تبلیغ و گسترش این برنامه در مکتب شیعه بر عهده نهادی به نام «حوزه علمیه» است که در قالب عنوانی بهنام «دروس عقاید» و یا «کلام» اطلاعات مربوط به این اندیشه را به مخاطبین خود ارائه میدهد. با تحلیل این کتب مشاهده میکنیم فضای گفتمانی حاکم برآن، بیشتر مناسب فضای «دروندینی» بوده و در نتیجه مخاطب بروندینی، مخاطب اصلی این نوشتار نیست و برای پر شدن این خلأ، راهکارهایی ارائه میشود.
مطالعات میان حوزه ای و میان رشته ای در زبان شناسی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با وجود اهمیت مطالعات میان رشته ای در سرتاسر جهان، تاکنون مطالعه ای در زمینه ماهیت و روند میان رشته ای شدن در زبان شناسی ایران انجام نشده است و به همین دلیل، نگارندگان مقاله حاضر کوشیده اند تا خلأ پژوهشیِ مذکور را با رویکردی کمّی رفع نمایند. پیکره فراهم شده برای مطالعه حاضر شامل 1859 مقاله مستخرج از 47 نشریه علمی-پژوهشی است. نگارندگان با تکیه بر عنوان، کلیدواژه ها و گاه متن مقاله، تک تک مقالات را در پانزده حوزه و/ یا هفت میان رشته ای طبقه بندی کردند. شناسایی 1353 مقاله (73درصد از کل مقالات) با ویژگی میان حوزه ای یا میان رشته ای نشان داد که دانش زبان شناسی در ایران، همگام با سایر علوم در دیگر نقاط جهان میان رشته ای شده است. براساس یافته ها، «نحو» پربسامدترین و پرنفوذترین حوزه، و «ادبیات وزبان شناسی» نیز پربسامدترین و پرنفوذترین میان رشته ای است. بررسی تعاملِ تقاطعیِ حوزه ها و میان رشته ای ها حاکی از آن است که بالاترین میزان تعامل به حوزه «تحلیل گفتمان» با میان رشته ایِ «ادبیات وزبان شناسی» اختصاص دارد. متغیر وابستگی سازمانیِ نویسندگانِ مقالات نشان می دهد که درمجموع، 127 دانشگاه و مرکز آموزشی و پژوهشی در نگارش مقالاتِ پیکره مورد مطالعه نقش داشته اند و البته سهم دانشگاه ها کاملاً نامتوازن است، به طوری که اعضای هیئت علمی و دانشجویان 10 دانشگاه، در تألیف 72 درصد از مقالات نقش داشته اند و 28 درصد باقی مانده توسط محققان 117 دانشگاه ارائه شده است. بررسی داده ها، با تکیه بر متغیر زمان، نیز نشان می دهد که در 25 سال گذشته میزان میان رشته ای شدن به گونه ای چشمگیر افزایش یافته است.
مناسبات حوزه و نظام اسلامی (با محوریت کارویژه فقه حکومتی)
حوزه های تخصصی:
حوزه و روحانیت کاکردها و کارویژه های گونه گونه و متعددی را داراست. بخشی از این کارویژه ها دائمی و همیشگی بوده و دارای ظهور و بروز می باشد. مانند: فهم، حفظ، ترویج و دفاع از دین و معارف آن. بخشی از کارویژه ها در عین دائمی بودن، ناملموس و پنهان است. مانند ایجاد وفاق و انسجام اجتماعی. بخشی نیز موقعیت مند است. یعنی بسته به شرایط و امکانات، کارویژه هایی برای حوزه و روحانیت تعریف می گردد. از جمله شرایط و امکاناتی که تاثیر بسزایی در کاویژه های حوزه و روحانیت دارد و حتی کاویژه های دائمی و پنهان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد، بسط ید روحانیت و تشکیل حکومت دینی است. حوزه و روحانیت، علاوه بر وظایف و کارویژه های متعدد اجرایی که در دوران بسط ید و تشکیل حکومت دینی و نظام اسلامی بر عهده دارد، مسئولیت تغذیه فکری و نرم افزاری نظام را نیز عهده دار است. از آنجا که انقلاب اسلامی بر مبنای فقه تشکیل شده و مهمترین نرم افزار مورد نیاز آن فقه اسلامی است، حوزه و روحانیت به عنوان متولیان استنباط و اجتهاد فقه اسلامی، وظیفه دارند در هر دوره متناسب با شرایط زمانی و مکانی، احکام اسلامی را استخراج و جهت اجرا در اختیار نظام اسلامی قرار دهند. انقلاب اسلامی با استفاده از فقه سنتی ایجاد و با استفاده از فقه پویا (به معنای مثبت آن) استقرار یافت و این هر دو را مدیون حوزه و روحانیت است. هم اینک و در مرحله توسعه (از دولت و کشور اسلامی به تمدن اسلامی) نیز نیازمند نرم افزار و فقه متناسب با شرایط زمان و مکان است، که به ابتکار مقام معظم رهبری حفظه الله «فقه حکومتی» عنوان یافته است. حوزه و روحانیت مؤظف است همچون مراحل پیشین که نرم افزارهای مورد نیاز را در اختیار نظام اسلامی قرار می داد، در این مرحله نیز این مهم را تدارک و در اختیار نظام اسلامی قرار دهد.
شناسایی عوامل مرتبط با وحدت حوزه و دانشگاه (رویکردی آمیخته)(مقاله علمی وزارت علوم)
هدف این پژوهش، شناسایی مشکلات ارتباط حوزه و دانشگاه و ارائه راهکارهای مناسب است. در این تحقیق از روش پژوهش ترکیبی متوالی اکتشافی استفاده شده است. در بخش کمی از نظریه برخاسته از داده ها و در بخش کیفی از روش توصیفی پیمایشی استفاده شده است. ابزار تحقیق، مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کیفی پرسشنامه محقق ساخته است. در بخش کیفی از روش نمونه گیری هدفمند، استفاده شد. تعداد نمونه ها در مطالعه حاضر بر اساس اصل اشباع نظری 20 نفر بود ولی برای اطمینان بیشتر از نتایج مصاحبه تا نفر بیست و پنجم ادامه پیدا کرد و اعتبار یابی از روش قابلیت باورپذیری، قابلیت انتقال پذیری، قابلیت اطمینان پذیری و قابلیت تأیید پذیری انجام شد. در بخش کمی از روش تصادفی طبقه ای استفاده و برای روایی پرسشنامه نیز از روش محتوایی استفاده شده است و آلفای کرانباخ کلی پرسشنامه 91/0 محاسبه شد. یافته ها نشان می دهد که مؤلفه های اساسی مشکل ارتباط بین حوزه و دانشگاه شامل تعارض، معرفت شناختی و شناخت و نگرش می باشد. همچنین یافته ها در بخش کمی نشان می دهد که از دید حوزویان و دانشگاه، مولفه تعارض مهم ترین عامل مشکلات تعامل بین حوزه و دانشگاه می باشد. مهم ترین عامل ایجاد مشکلات بین حوزه و دانشگاه از نظر حوزویان، نفوذ دشمن در دانشگاه و حوزه و تلاش بر ایجاد تفرقه بین دو قشر و از دید دانشگاه، کمبود فضای هم اندیشی و عدم آشنایی با بینش ها و نگرش های یکدیگر بیان شده است.
کرونا و حوزویان
منبع:
حوزه دوره جدید تابستان ۱۳۹۸ شماره ۷
4 - 9
حوزه های تخصصی:
حوزه و فقه زمانه بحران
منبع:
حوزه دوره جدید تابستان ۱۳۹۸ شماره ۷
90 - 97
حوزه های تخصصی:
حوزه دشت فین کاشان؛ بستر شکل گیریِ ساختار زیستی، باغات و مزارع کهن(مقاله علمی وزارت علوم)
بی تردید یکی از مسائل بسیار مهمی که کشور ما با آن روبه روست، مسئله خشکسالی و کم آبی است. کارشناسان و متخصصان مرتبط با موضوع، گرم شدن تدریجی کره زمین، برداشت های بی رویه از آب های زیرزمینی، انتقال آب های بین حوزه ای، تغییر الگوی کشت و برخی سدسازی های بدون کارشناسی و... را در کشور ما که اصولاً جزو دسته کشور های خشک و کم آب جهان محسوب می شود، از علل تشدیدکننده آن برمی شمارند و این خطر تهدید کننده را بارها و بارها گوشزد کرده اند. از آنجایی که آبادانی از وجود و حضور نعمت خدادادی آب سرچشمه می گیرد، هرجا که چشمه ای، رودی، قناتی و باریکه آبی و... بوده است در کنار یا نزدیک به آن ها زیستگاه های انسانی و مزارع و باغات شکل گرفته است. دیرپایی آب های هر حوزه ای، راز دیرپایی سکونتگاه ها و ایجاد مزارع و باغات همچنین ایجاد راه های ارتباط بین آن ها و شکوفایی فرهنگ و تمدن در آن حوزه بوده است که به دستاورد های هنری و معماری وهمچنین آداب ورسوم مرتبط با آن نیز منجر شده است. حوزه۱ آبریز دشت فین کاشان یکی از این نمونه هاست که سابقه بسیار دیرین زیست و حضور باغات و مزارع کهن را در خود دارد و تمدن های درخشان خود را مدیون چشمه ها، رودهای فصلی، قنوات و آبراهه های موجود در آن بوده است. با امید به اینکه همگان به ضرورت خفاظت از آب های زیرزمینی و چشمه ها و لای روبی و مرمت قنوات آن توجه داشته باشیم و شواهد تمدنی و زیستی برخاسته از آن، همچنین سنت های بومی باغبانی و زراعت آن را (در کنار روش های نوین کارآمد) و نیز هنر و معماری ارزشمند آن را، نعمت های این سرزمین دانسته و آن ها را پاس بداریم.