مطالب مرتبط با کلیدواژه

نظریه زمینه ای


۴۱.

بررسی عوامل مؤثر بر مصرف انرژی (برق) خانوار شهری با رهیافت نظریه بنیانی (مورد مطالعه: منطقه ۵ شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 1-33

کلیدواژه‌ها: مصرف انرژی عادت واره مصرف برق خانوار شهری نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۵۵۷
انرژی، همواره نقش اساسی در زندگی بشر ایفا نموده است. در شرایط کنونی با توجه به مسائلی هم چون افزایش تعداد مصرف کنندگان و تغییر سبک های زندگی افراد و لزوم دسترسی سریع تر به نیازهای مصرفی به جهت محدودیت های زمانی، همواره خطر اتلاف و کاهش منابع و دغدغه اصلاح و بهینه سازی الگوهای مصرفی افراد جامعه وجود داشته است. در میان حامل های انرژی، برق به دلیل داشتن مزایای زیاد و تقاضای روزافزون نسبت به سایر منابع انرژی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پژوهش حاضر با استفاده از روش کیفی و بر اساس رهیافت نظریه بنیانی به مطالعه عادات مصرف انرژی برق خانوار شهری می پردازد. بر اساس روش نمونه گیری هدفمند و با ملاک اشباع نظری با ۵۶ نفر از ساکنان منطقه ۵ تهران مصاحبه صورت گرفت. طی فرآیند کدگذاری داده ها از میان ۶۳۱ داده، ۱۷۳ مفهوم، ۲۴ مقوله جزء ۶ مقوله عمده ساخته شد و در نهایت مقوله محوری «عادت واره مصرف انرژی خانوار شهری» استخراج شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که در سطح فردی عواملی نظیر راحت طلبی، ضعف مسئولیت پذیری فردی، بی اعتمادی، آگاهی پایین و در سطح میانه نیروی عادات و روزمرگی و در سطح کلان، تحولات تکنولوژی و سیاست های انرژی بر شیوه های عمل مصرف ناپایدار انرژی و تداوم آن در قالب عادات واره مصرفی در خانواده ها اثر گذار است.
۴۲.

برساخت های شخصی فهم همسران خیانت دیده از بخشایش همسر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال سیزدهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۴۹ 131-152

کلیدواژه‌ها: خیانت همسران بخشایش نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۱ تعداد دانلود : ۴۱۰
هدف این پژوهش، ارایه یک چارچوب نظری و مدل پارادایمی از برساخت های شخصی همسران خیانت دیده از بخشایش همسر در زندگی آنهاست. به این منظور از روش شناسی کیفی و نظریه زمینه ای استفاده شده است و از طریق نمونه گیری هدفمند پس از انجام 20 مصاحبه عمیق با مشارکت کنندگان که شامل 13 زن و 7 مرد مراجعه کننده به مراکز مشاوره در شهر اصفهان است به اشباع نظری رسید. مشارکت کنندگان افرادی هستند که همسر آنها (زن یا مرد) مرتکب خیانت شده و آنان نیز خطای او را بخشیده اند. برای دستیابی به چارچوب نظری از طریق 3 مرحله کدگذاری، بیش از 170 گزاره معنادار، 34 خرده مقولات، 14 مقوله اصلی و یک مقوله هسته با عنوان «بخشایش به مثابه بازنمایی انسانی، معنوی و اجتماعی هدفمند و عقلانی برای بقای زندگی مشترک در قالبی فایده انگارانه» استخراج شد. این چارچوب نظری مطرح می کند که ترس از عدم بخشایش هزینه های بیشتری را به افراد متحمل می کند و پذیرش مقوله بخشایش مطلوب ترین و اجتناب ناپذیرترین راهبرد برای حل مسائل شخصی و خانوادگی، در دسترس همسران خیانت دیده است. آنها با ارایه و نمایش یک بخشایش انسانی، معنوی و عقلانی هدفمند در راستای حفظ و بقای زندگی مشترک سرمایه گزاری می کنند.
۴۳.

روایت دختران 45 سال به بالای شهر تهران از علل تجرد قطعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال دهم تابستان و پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲ و ۳ 102-123

کلیدواژه‌ها: تجرد قطعی دختران ارزش های مدرن نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۰ تعداد دانلود : ۵۹۵
مطالعه حاضر پژوهشی کیفی با هدف شناسایی عوامل تجرد قطعی در دختران است. افزایش میزان تجرد در جامعه ما نشان دهنده نوعی ناهنجاری در نهاد ازدواج است. پیامدهای تجرد به ویژه برای زنان، ضرورت بررسی علل و عوامل بروز این پدیده را مورد تأکید قرار می دهد. اطلاعات، از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته گردآوری شد. جامعه مورد مطالعه را دختران 45 سال و به بالای شهر تهران که خودخواسته قصد ازدواج ندارند، تشکیل می دهند که از میان آن ها 23 نفر به روش نمونه گیری هدفمند و با استفاده از تکنیک گلوله برفی تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها، از فن تحلیل موضوعی (تم) استفاده شد. پس از مرور و سازماندهی متن مصاحبه ها، کدگذاری و شناسایی مفاهیم اولیه صورت گرفت. مفاهیم ذیل 9 مقوله جای داده شدند. این مقولات در قالب سه مقوله محوری: نگاه آرمان گرایانه دختران به ازدواج، تغییر نگاه نسبت به جایگاه دختران در خانواده و شرایط اجتماعی کاهش دهنده جاذبه ازدواج طبقه بندی شدند. با توجه به مقولات محوری، مقوله هسته "آرمان گرایی برآمده از ارزش های فرامادی" شکل گرفت.
۴۴.

مطالعه جامعه شناختی تغییرات گفتمانی نسل های سه گانه خانواده ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال یازدهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ «اولین ویژه نامه جامعه شناسی خانواده» 69-91

کلیدواژه‌ها: خانواده ایرانی گفتمان نوگرایی نظریه زمینه ای سه نسل هم گرایی نسلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۱ تعداد دانلود : ۴۸۸
در این پژوهش به مطالعة روابط درون خانواده ازمنظر روابط میان سه نسل کهن سال، میان سال و جوان پرداخته شده است تا روشن شود که این روابط تابع چه گفتمان هایی است و آیا این گفتمان ها به هم نزدیک اند یا نشانة مشهودی از فاصله میان این سه نسل دیده می شود. روش محقق بهره گیری از رهیافت کیفی، مبتنی بر تحلیل موقعیت گفتمانی، با تأکید بر مصاحبه های روایی، و درنهایت کشف نظریة زمینه ای گفتمانی بوده است. به این منظور، 30 نفر از شهروندان تهرانی به شیوة هدفمند و چندگانه انتخاب شدند. یافته ها نشان داد که روابط میان سه نسل در خانوادة ایرانی هم گراست و درعین تفاوت گفتمان نوگرایی سنت پیشة نسل اول، نوگرایی محافظه کارانة نسل دوم، و نوگرایی پیش روِ نسل سوم، هرسه در گفتمانی به هم نزدیک می شوند که گفتمان نوگرایی است و برآیند آن نظریة زمینه ای گفتمان هم گرایی نسلی نوخواهانه در خانوادة ایرانی است و خانواده درعین تفاوت ها، در مسیر تهدید نسلی قرار ندارد و همچنان خانواده موضوع دارای اهمیت و اولویت نسل هاست.
۴۵.

بررسی درک معنایی تداوم و تغییر خانواده (مطالعه موردی: شهر مریوان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال یازدهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ «اولین ویژه نامه جامعه شناسی خانواده» 145-169

کلیدواژه‌ها: درک معنایی تغییرات خانواده نظریه زمینه ای نوسازی انتقال نسبی شهر مریوان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۵۴۹
در چند دهه اخیر، خانواده و نظام خویشاوندی تحت تأثیر نوسازی و پیامدهای آن قرار گرفته و در این فرایند، نیروهای ساختارشکن زیست جهان خانواده ایرانی را دگرگون کرده است. به دلیل اهمیت این موضوع، هدف تحقیق حاضر بررسی درک معنایی تغییرات خانواده است. چارچوب مفهومی تحقیق رویکرد پارادایم تفسیرگرایی اجتماعی و روش شناسی مبتنی بر روش تحقیق کیفی است. داده ها با استفاده از فنون قوم نگاری (مشاهده مشارکتی، مصاحبه عمیق و ساخت نیافته)، براساس منطق نمونه گیری هدفمند و نظری در بین ساکنان شهر مریوان گردآوری و براساس نظریه زمینه ای تحلیل و درقالب الگوی پارادایمیک ارائه شد. یافته ها شامل هفت مقوله جزء (فضای اجتماعی، تنظیم درون گروهی، حضور نوسازی، تغییرات ارزشی، ارتقای اقتصادی اجتماعی، و پذیرش) و سه مقوله عمده (خانواده سنتی، پدیده نوسازی و خانواده امروزی شده) هستند. "انتقال نسبی خانواده" مقوله هسته نهایی است. نتایج پژوهش نشان دهنده وقوع تغییرات متعدد در زیست جهان خانواده در جامعه تحت بررسی است. براساس درک و تفسیر مردم این جامعه، صورت های جدیدی از خانواده، تحت تأثیر ورود عوامل نوسازی و سنت زدا، جایگزین خانواده سنتی شده است که می توان آن را با عنوان "انتقال نسبی خانواده" شناخت.
۴۶.

بازسازی معنایی نزاع بین فردی درمیان محکومان نزاع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال یازدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ «ویژه ایلام» 98-119

کلیدواژه‌ها: نزاع نزاع بین فردی نظریه زمینه ای بی سازمانی اجتماعی ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۴۴۶
پژوهش حاضر با هدف بازسازی معنایی نزاع بین فردی درمیان محکومان نزاع دراستان ایلام، با استفاده از روش نظریة زمینه ای انجام گرفته است. مسئلة تحقیق این است که چگونه میتوان از نزاع بین فردیی بازسازی معنایی ارائه داد. پروندة منازعان دستگیرشده یا مراجعان به کلانتریهای شهر ایلام بخشی از جامعة آماری پژوهش حاضر را تشکیل داده است. درکنار آن، با شش نفر از فرماندهان و افسران شاغل در کلانتریها نیز مصاحبه صورت گرفته است. روش نمونه گیری در این پژوهش هدفمند یا نمونه گیری نظری بوده است. در فرآیند تحلیل دادهها، از روشهای معمول کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شده است. به این منظور، هشت مقولة اصلی شناسایی شد که بی سازمانی اجتماعی مقولة مرکزی است. مطابق این نظریه، تجربة مدرنیتة بیقواره ساختار جامعة پیشینِ انتظام یافته برپایة کنترل غیررسمی را با آشفتگی مواجه کرده است
۴۷.

تحلیل ناکارآمدی برنامه های پیشگیری: پژوهش کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اعتیادپژوهی سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴۷ 73-92

کلیدواژه‌ها: اعتیاد برنامه های پیشگیری نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۱ تعداد دانلود : ۳۷۸
هدف: سوء مصرف مواد مخدر از جمله بارزترین آسیب های اجتماعی است که به راحتی می تواند بنیان فرهنگی و اجتماعی یک کشور را سست و پویایی های انسانی آن را به مخاطره بیاندازد. درهم تنیدگی عوامل روانی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی این مشکل را به یکی از پیچیده ترین آسیب های اجتماعی دهه های اخیر در کشور مبدل ساخته است. بر این اساس اتخاذ برنامه هایی با رویکرد پیشگیری و توانمندسازی در برابر اعتیاد در طول سال های اخیر همواره مورد توجه بوده است. با این وجود برنامه های پیشگیرانه در بسیاری از سطوح از موفقیت چندانی برخوردار نبوده اند. در همین راستا هدف از انجام این مطالعه تحلیل چرایی ناکارآمدی برنامه های پیشگیری بوده است. روش: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و با استفاده از روش نظریه زمینه ای انجام شده است. داده ها از طریق مصاحبه عمیق با 33 نفر از مصرف کنندگان ساکن کمپ اقامتی قلعه شور اصفهان و مدیران، کارشناسان و درمان گران حوزه اعتیاد در بهار 1395 با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری جمع آوری شدند و با استفاده از روش کدگذاری نظری تحلیل شدند. یافته ها: کدگذاری داده ها به خلق 14 مقوله و 66 زیرمقوله منجر شد که بیانگر شرایط علی و زمینه ای، راهبردها و پیامدهای ناکارآمدی برنامه های پیشگیری از دیدگاه هر دو گروه شرکت کنندگان در پژوهش است. برخی از آن ها عبارتند از: سیاست گذاری های غیرمشارکتی، بوروکراسی نامناسب، کاستی های فرهنگی معطوف به ساختار و معطوف به کنشگر، متعارف شدگی و هنجارشکنی لجاجتی. نتیجه گیری: از دیدگاه هر دو گروه از شرکت کنندگان سنخ شناسی دوگانه ای از ضعف ها وکاستی ها در تهیه، تدوین و اجرای طرح های پیشگیری وجود دارد که به ترتیب ناظر بر انکارمحتوایی و انکارصوری طرح هاست. در نوع نخست استراتژی هنجارشکنی لجاجتی و در نوع دوم استراتژی متعارف شدگی و پذیرش شکست در مواجهه با این پدیده از سوی مصاحبه شوندگان اتخاذ می شود که پیامدهای آن تجربه گرایی و دوستی گرایی و گریز و دسترسی ناچیز به طرح ها می باشد.
۴۸.

تببین مدل ارتقاء عدالت جنسیتی در جوامع اسلامی از دیدگاه نهج البلاغه بر اساس نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۴) 35 - 68

کلیدواژه‌ها: عدالت جنسیت عدالت جنسیتی فمینیسم نهج البلاغه نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۹ تعداد دانلود : ۴۰۸
مطالعه ی حاضر در پی ارائه مدلی جهت ارتقاء عدالت جنسیتی در جوامع اسلامی از دیدگاه نهج البلاغه است. به جهت عدم کفایت مبانی ارائه شده توسط نظریه های مختلف در کشورهای دیگر از جمله جنبش فمینیسم در کشورهای غربی و تجویز آن به کشورهای دیگر و مشکلات عدیده ای که این مکتب در جوامع مختلف حتی جوامع غربی ایجاد کرد واز طرفی به دلیل ارائه نشدن مدلی برای برقراری عدالت جنسیتی در جوامع اسلامی، محققین با به دست آوردن داده های متناسب با زمینه ی مورد مطالعه،از روش کیفی نظریه مبتنی بر زمینه استفاده نمودند. داده ها،از طریق مطالعه ی خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه گردآوری شد. در تجزیه و تحلیل اطلاعات، با طبقه بندی مفاهیم، مقوله های فرعی و محوری و یافتن مقوله ی هسته ای، با استفاده از سه نوع کدگذاری: باز، محوری و انتخابی، مقوله های شکل دهنده ی عدالت جنسیتی و روابط آن ها در قالب مدل پارادایمی ظهور یافت که شامل شرایط علّی (3 مقوله)، مقوله ی محوری (عدالت جنسیتی)، راهبرد (8مقوله)، شرایط زمینه ای (3مقوله)، شرایط مداخله گر (1مقوله) و پیامدها (2مقوله) می شوند.
۴۹.

فعالیت اعضای هیئت علمی در شبکه های اجتماعی علمی: زمینه ها، موانع، الزامات، و عوامل تأثیرگذار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۹ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۵) 153 - 171

کلیدواژه‌ها: شبکه های اجتماعی علمی اعضای هیئت علمی جامعه پذیری علمی نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۵ تعداد دانلود : ۴۰۰
هدف: بررسی زمینه ها، موانع، الزامات، و عوامل تأثیرگذار بر فعالیت اعضای هیئت علمی علم اطلاعات و دانش شناسی در شبکه های اجتماعی علمی. روش شناسی: پژوهش حاضر کیفی از نوع نظریه زمینه ای بود و داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته فردی گردآوری شد. معیار اصلی پژوهشگر درباره تعداد مصاحبه ها رسیدن به اشباع نظری بود. تجزیه و تحلیل داده ها براساس تحلیل سه سطح کدگذاری اشتراوس و کوربین شامل کدگذاری باز، محوری، و انتخابی است که با استفاده از نرم افزار MAX QDA انجام شد. یافته ها: از تحلیل داده ها 5 طبقه، 13 زیرطبقه، و 65 طبقه اولیه استخراج شد. مفهوم مرکزی پژوهش، با عنوان "جامعه پذیری علمی" شکل گرفت. "جامعه پذیری علمی" روح علمی نهفته در مناسبات اجتماعی را تداعی می کند که طی فرایند جامعه پذیری به اعضای جامعه منتقل می شود. نتیجه گیری: فعالیت در شبکه های اجتماعی علمی، روحیه علمی به اعضاء می دهد و بر عملکرد نهایی آنان تأثیر مثبت می گذارد. ایده های علمی در محیط های اجتماعی علمی به وجود می آیند و شبکه های اجتماعی علمی چنین محیطی را ایجاد می کنند.
۵۰.

مطالعه کیفی دلالت های معنایی معماری هورامان تخت از منظر نشانه شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال چهاردهم اسفند ۱۳۹۶ شماره ۵۷ 45 - 62

کلیدواژه‌ها: معنا معماری نشانه شناسی نظریه زمینه ای هورامان تخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۱ تعداد دانلود : ۵۴۰
معنا نیاز بنیادی انسان است و معماری به عنوان یک فرآیند دلالتی، در تلاش است تا با تأکید بر ویژگی های ذهنیِ انسان علاوه بر کالبد و فرم ظاهری محیط، به تحقّق این بُعد از نیازهای بنیادی انسان یاری رساند؛ و در این میان، نشانه شناسی رهیافتی است که نگاهش به فراگَرد معناست و به دنبال دلالت های ضمنی و کشف لایه های معنایی پدیده هاست. هورامان مجموعه ای غنی از سکونت گاه های انسانی است که سهم مهمی از ارزش های فرهنگی کشور، از جمله در زمینه معماری را به خود اختصاص می دهد. عدم توجه به ابعاد معنایی در توسعه کالبدی سکونت گاه ها می تواند پیامدهای منفی بسیاری بر جاذبه های معماری این مناطق در جهت جذب گردشگر و نهایتاً اجتماع پذیری و حتی سکونت در آنها داشته باشد. از این رو پاسخ به این پرسش که "معانی خاص و دلالت های معنایی شکل گیری معماری هورامان تخت کردستان ایران با توجه به نشانه های متنی و از منظر نشانه شناسی چیست؟"، ضروری به نظر می رسد. هدفِ عمده این بررسی، کشف و تدوین معانی معماری هورامان و نظام معنایی حاصل از نشانه/بازنمون های آن، جهت استفاده در برنامه های آتی بهسازی و نوسازی است. نظام تفسیر و رویکرد پژوهش حاضر نشانه شناسی، و نظام تحلیل آن روش شناسی کیفی است و از روش نظریه زمینه ای برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارایه نظریه نهایی استفاده شده است. در این راستا، معماری هورامان به مثابه یک متن، در ذیل پنج نظامِ استقرار، ساخت، فضا و عملکرد، حرکت و دسترسی، و منظر به صورت جزء به جزء مورد بررسی قرار گرفت؛ در این مرحله محقق با حضور در منطقه مورد پژوهش و انجام مصاحبه های باز و عمیق نسبت به گردآوری اطلاعات اقدام کرده و عناصر و اجزای بازنمونی این نظام ها، تحت 43 مفهوم اولیه شناسایی و کدگذاری باز گردید؛ در مرحله بعد هر کدام از نشانه/بازنمون ها، در ذیلِ هر یک از رمزگان های سه گانه اجتماعی، علمی و زیبایی شناسی، در چند سطح معنایی و با استفاده از کدگذاری های محوری و گزینشی، مورد تفسیر و تعیین موضوع قرار گرفت. نهایتاً 11 مقوله عمده نظیر: انسجام فضایی، خوانایی، حضورپذیری فضا که نشانگر اجتماع پذیریِ این معماری است شناسایی و تدوین شد. سپس در مرحله پایانی، با یکپارچه کردن، مقایسه، و تعمق پیرامون مقولات به دست آمده در مراحل قبلی، یک مقوله هسته تحت عنوانِ "معماری هورامان پدیده ای اجتماع پذیر در جهت ارتقای کیفیت حیات جمعی" به عنوان معنای نمادین معماری هورامان تخت کردستان ایران انتخاب شد.
۵۱.

سنخ شناسی و دلایل وقوع قتل عمد به شیوه نظریه زمینه ای (مورد مطالعه: متهمان قتل استان گیلان در زندان لاکان رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 147-168

کلیدواژه‌ها: سنخ شناسی قتل نظریه زمینه ای اثبات مردانگی پیوند اجتماعی فردی شدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۰ تعداد دانلود : ۵۷۳
هدفِ این مقاله، سنخ شناسی، دلایل و انگیزه های وقوع قتل عمد در بین متهمان زندان لاکان رشت است. در مطالعه مزبور، با تکیه بر روش کیفی و نمونه گیری هدفمند از تکنیک های مصاحبه نیمه ساختاریافته فردی و گروهی استفاده شده است. برای این منظور با 10 نفر به صورت فردی و سه نفر به صورت گروهی مصاحبه شد. سپس مصاحبه ها به شیوه نظریه زمینه ای مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های این تحقیق نشان داد دو گونه عمده در قتل های زندان لاکان رشت بیشتر مشاهده می شود: قتل های مواجه ه ای و قتل های عمدی. عمده ترین دلایل قتل در سطوح عینی و ذهنی عبارتند از نزاع و درگیری، فحاشی، اختلافات مالی، طلاق، اعتیاد، فقدان مهارت های اساسی زندگی، همنشینی با دوستان ناباب، اثبات مردانگی در فرایند نزاع و درگیری، دعوای ناموسی، عدم درک از عواقب جرم، طرح واره ها و تکانه های عصبی، تحریک بزهکار، ناکامی ها و سرخوردگی های زندگی. بدین ترتیب، همه مقوله های مزبور در ذیل هسته مرکزی «ضعف کنترل در فرایند پیوند اجتماعی» قرار دارند. بنابراین، با تضعیف اجتماعات سنتی، کنترل های اجتماعیِ غیررسمی از کارآمدی لازم جهت محافظت از آماج جرم برخوردار نیستند و افراد با خصوصی شدن خشونت روبه رو هستند.
۵۲.

کاربرد نظریه زمینه ای در پژوهش های مرتبط با دانش بومی حفاظت؛ رویکردی برای پاسداشت میراث فرهنگی ناملموس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش های بومی ایران سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ 145-177

کلیدواژه‌ها: نظریه زمینه ای دانش بومی میراث فرهنگی ناملموس حفاظت و مرمت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۵ تعداد دانلود : ۴۸۲
دانش حفاظت و مرمت به مثابه هنر و علم حفظ و انتقال میراثِ گذشته به آیندگان، همواره نیازمند پایه های نظری است که این موضوع با فهمِ دقیقِ دانشِ گذشته میتواند به درکی عمیق و بومی از بُعد نظری برسد. علاوه براین، مبانی نظری ملحوظ در این دانش میتواند بعنوان یک راهنمای نظری مدنظر باشد. کمبود ابزارهایِ مناسبِ نظریه پردازی در رشته مرمت و احیای بناهای تاریخی با توجه به جوان بودن مقاطع تحصیلات تکمیلی و نظریه های غربی که تجانس کاملی با مسائل موجود در ایران ندارند، نیاز بکارگیری روشهای کیفی- تفسیری، متجانس با ماهیت کیفی آن را ایجاب کرده است. در کنار تنوع این روشهای کیفی و با توجه به خلأ نظری موجود، می-توان روشهای پژوهشی که این مهم را فراهم میکنند مدنظر داشت. از این رو "نظریه زمینه ای" بعنوان یک روش میتواند مورد توجه باشد؛ علیرغم اینکه مطالعات انجام شده با استفاده از روش مذکور در این حوزه چه در جهان و چه در ایران بسیار محدودند. در راستای ضرورتِ طرح این مباحث نظری و اهمیت آنها، هدف این مقاله تبیین ویژگی ها و فرآیند "نظریه زمینه ای" به عنوان روش پژوهش، چگونگی استفاده از آن در مطالعات دانش بومی حفاظت و شناخت جنبه های کاربردی آن در این مطالعات است. این مطالعه از دو روش توصیفی- تحلیلی برخاسته از مطالعات نظری برای شناسایی نظریه زمینه ای و روش پیمایشی برآمده از تجربه عملی به کارگیری نظریه زمینه ای در حفاظت و مرمت بهره برده است. در نهایت نیز مراحل کلی یک مطالعه با این روش در پژوهشهای دانش بومی حفاظت تبیین شده است. نتیجه اینکه بررسی قابلیتهای این روش نشان میدهد پژوهشهای انجام شده با آن خواهند توانست بخش مهمی از محدودیتهای نظری را مرتفع و میتوان از آن بعنوان روش ارائه نظر، درک و فهم در حوزه حفاظت بهره گرفت.
۵۳.

تحلیل وضعیت ورزش حرفه ای در تلویزیون ملی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت ورزشی فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۷ شماره ۴۷ 17 - 38

کلیدواژه‌ها: تلویزیون نظریه زمینه ای ورزش حرفه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۴۷۱
هدف این پژوهش تحلیل وضعیت ورزش حرفه ای در تلویزیون ملی ایران بود. این مطالعه به روش کیفی و راهبرد نظریه زمینه ای انجام شده است. پس از انجام 20 مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با متخصصان رسانه و ورزش، اشباع نظری حاصل شد و مقوله های اصلی پس از تکمیل فرایند کدگذاری استخراج شدند. پس از تکمیل یافته ها، مدل زمینه ای براساس مدل سیستماتیک استراس و کوربین (1998) طراحی شد. مقوله محوری؛ یعنی، توجه تلویزیون به ورزش های رسانه ای شناسایی شد و شرایط علی، شرایط تأثیرگذار و زمینه ای، راهبردهای کنش - واکنش و پیامدها، براساس مدل پارادایمی بر گرد آن سازمان دهی شدند. یافته ها نشان داد که شرایط علی شامل اولویت داشتن برنامه های فراغتی و خبری، جذابیت مالی، فعالیت رسانه ای ناچیز در سایر رشته ها و سهولت جذب مخاطب است. برخی از شرایط مداخله گر و بسترساز شامل نبود رقابت رسانه ای، تنوع بسیار زیاد رشته های ورزشی و تنوع سلیقه هستند. راهبردهای کنش- واکنش شامل کمبود تحلیل های علمی و سازنده، کاهش تمرکز بر ایجاد ذائقه و ترغیب به سایر رشته ها و عدم پوشش برمبنای ظرفیت و امکانات موجود هستند که پیامدهایی ازقبیل نخبه پروری، تضییع حقوق سایر رشته ها، تقویت انگیزه مالی به جای انگیزه بهداشتی و ایجاد علاقه به پیگیری حاشیه ها و اختلافات را به همراه دارند.
۵۴.

استقرار ارزشیابی هماهنگ و متمرکز درس تربیت بدنی در مدارس: یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در ورزش تربیتی (دانشگاهی) بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۴ 45 - 66

کلیدواژه‌ها: نظریه زمینه ای درس تربیت بدنی ارزشیابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۶ تعداد دانلود : ۷۸۳
ارزشیابی، فرایند منظم و منسجمی برای مشخص کردن میزان پیشرفت دانش آموزان در مسیر رسیدن به هدف های آموزشی و پرورشی است. هدف پژوهش حاضر، مطالعه استقرار ارزشیابی هماهنگ و متمرکز درس تربیت بدنی در مدارس بود. روش پژوهش کیفی بود که با رویکرد نظریه داده بنیاد انجام شده است. گردآوری داده ها به روش های متعددی مانند مصاحبه و بررسی اسنادانجام شد. صاحب نظران، مدیران و متخصصان حوزه ارزشیابی و تربیت بدنی مدارس جامعه آماری پژوهش را تشکیل دادند. با توجه به استفاده از روش داده بنیاد و انجام مصاحبه برای گردآوری داده ها، نمونه گیری به صورت نظری و با استفاده از روش قضاوتی انجام شد . هم زمان با گردآوری داده ها، کار تحلیل آن ها طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی با به کارگیری نسخه 2/5 نرم افزار اطلس تی.آی انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که ارزشیابی هماهنگ و متمرکز درس تربیت بدنی تأثیر مثبتی بر روند اجرای درس تربیت بدنی در مدارس دارد و بازتاب گسترده ای را نیز در جامعه ایجاد می کند؛ اما دستیابی به تمام پیامدهای مثبت این طرح درگرو فراهم کردن زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری آن است.
۵۵.

مدل مفهومی برای تصویر ذهنی گردشگران داخلی از فضاهای شهری اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت گردشگری سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴۳ 1 - 33

کلیدواژه‌ها: تصویر ذهنی گردشگر از مقصد فضای شهری نظریه زمینه ای مدل پارادایمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۵ تعداد دانلود : ۳۷۰
شناخت و تفسیر تصویر فضای شهری به عنوان مقصد گردشگری، هدف اصلی این پژوهش است تا بتواند راه را برای تغییر یا تعمیر این تصویر ذهنی، از طریق شناسایی ویژگی های محیطی دخیل در آن، فراهم کند. این پژوهش جز اولین پژوهش ها در این حیطه (گردشگری شهری) است که فضای شهری را موضوع و مقصد گردشگران داخلی قرار داده است. این پژوهش از نوع تفسیری است و از نظریه زمینه ای استفاده کرده است. مشارکت کنندگان این پژوهش شامل30 نفر از گردشگران داخلی بودند که از فضاهای شهری اصفهان، دیدن کرده بودند. داده ها با روش مصاحبه نیمه ساختار یافته، جمع آوری شدند. سپس بر اساس تحلیل ساختارمند نظریه زمینه ای و بر اساس کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. مقوله مرکزی، تصویر ذهنی گردشگران داخلی از فضاهای شهری اصفهان است که در دو بعد شناختی و عاطفی و با توجه به شرایط علّی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردها و پیامدهایی تدوین و مدل نهایی بر اساس آن ها ارائه شده است.
۵۶.

سیطرة حبس گرایی و رویای حبس زدایی در سیاست کیفری ایران (مطالعة موردی حوزة قضایی شهر کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه حقوق کیفری سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 33-59

کلیدواژه‌ها: حبس گرایی حبس زدایی قضات نظام عدالت کیفری نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۷ تعداد دانلود : ۵۹۱
امروزه سیاست کاهش جمعیت کیفری زندانیان یکی از اولویت های کشورهای مختلف دنیا از جمله ایران است. بر این اساس، پژوهش حاضر با رویکرد امیک و تفسیری و بهره گیری از روش شناسی کیفی گراندد تئوری، به بررسی شرایط و راهبردهای سیاست زندان زدایی پرداخته است. بیست و یک نفر از قضات شهر کرمان، به عنوان مشارکت کننده در این پژوهش مشارکت کردند. قضات با روش نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری انتخاب شدند. داده ها با تکنیک مصاحبه عمیق جمع آوری گردید. در نهایت، تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده، منجر به خلق چهار مقوله و یک مقوله هسته شد. مقولات عبارتند از: راه هموار حبس گرایی، تناقض درون سازمانی، اجتماع قوا در قاضی و نواقص تقنینی حبس زا. مقوله هسته نیز عبارت است از: سیطره حبس گرایی در سیاست کیفری ایران.
۵۷.

ارائه مدل مفهومی استراتژی رقابت همکارانه در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مدیریت در ایران دوره ۲۲ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۲) 102-128

کلیدواژه‌ها: استراتژی رقابت همکارانه صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات نظریه زمینه ای روابط بین بنگاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۱ تعداد دانلود : ۳۶۲
رقابت همکارانه که از تلفیق دو استراتژی رقابت و همکاری منتج می شود، نوع جدیدی از روابط بین سازمانی است که می تواند به وضعیتی برد - برد منتهی شود. در مقاله حاضر سعی شده است تا با استفاده از روش پژوهشی نظریه زمینه ای و استفاده از نظر خبرگان صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات، به یک مدل مفهومی از استراتژی رقابت همکارانه در این صنعت دست یابیم. بدین ترتیب با اتخاذ یک روش پژوهشی کیفی با ماهیت بنیادی و پس از انجام مصاحبه های عمیق و نیمه ساخت یافته با خبرگان این صنعت و انجام تحلیل های مرتبط با کدگذاری باز، محوری و انتخابی در نظریه زمینه ای، ضمن شناسایی گرایش به استراتژی رقابت همکارانه به عنوان پدیده محوری، سایر ابعاد مدل مفهومی شامل شرایط علی، مداخله گر و زمینه ای و نیز کنش ها، واکنش ها و پیامدهای رقابت همکارانه در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات شناسایی شد. در انتها اجزای شناسایی شده برای مدل مفهومی با موارد مطرح شده در پیشینه تحقیق مقایسه تطبیقی و جمع بندی شده است.
۵۸.

مطالعه ای کیفی از جایگاه نخبگان جوان ایرانی در بستر جامعه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۷۰) 93-112

کلیدواژه‌ها: نخبگان فرار نخبگان نظریه زمینه ای توسعه علمی نظام اجتماعی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۷ تعداد دانلود : ۳۴۵
نخبگان و سرآمدان در هر کشوری ازجمله ایران زمینه ساز رشد و توسعه اند؛ به همین دلیل، نهادهای مختلف جامعه سال ها تلاش کرده اند نخبگان جوان ایرانی در کشور بمانند و در توسعه علمی کشور نقش آفرینی کنند؛ با وجود این تلاش ها، کشور ایران رتبه اول فرار نخبگان را در جهان دارد؛ هدف پژوهش حاضر، بررسی فهم نخبگان و استعدادهای برتر از جایگاه خود در نظام اجتماعی ایران است؛ زیرا با فهم و کشف این مسئله، تا حد زیادی امکان ورود به ذهن نخبگان ایرانی و فهم آنان از وضعیت خودشان در نظام اجتماعی ایران فراهم می شود؛ بدین منظور، در قالب روش شناسی کیفی و با استفاده از نظریه زمینه ای و نمونه گیری هدفمند و نظری، با گروهی از نخبگان جوان ایرانی مصاحبه شد. جمع آوری اطلاعات و تحلیل داده ها به شیوه کدگذاری باز و محوری و گزینشی انجام شد. یافته های پژوهش، شامل مقوله های جایگاه نامطلوب و ظاهری، شرایط نامساعد و پیش بینی ناپذیر، دورنمای آینده ای تاریک، راهکارهای جمعی - فردی، موفقیت های شخصی، خسران نخبه بودن و گذار پرگداز از کشور شد. نتیجه ها، به طور کلی نشان د هنده جایگاه نامطلوب نخبگان بود. براساس نتیجه های پژوهش، الگوی پارادایمی و طرح واره نظری ارائه شد.
۵۹.

بازسازی معنایی بحران آب در شرق اصفهان براساس نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی ام بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۷۳) 123 - 142

کلیدواژه‌ها: نظریه زمینه ای بحران آب جامعه شناسی محیط زیست حکمرانی غلط آب تنوع نهادی حکمرانی اقتصادی اقتصاد سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶۶ تعداد دانلود : ۷۰۱
امروزه محیط زیست به یکی از اصلی ترین کانون های مطالعه پژوهشگران علوم اجتماعی تبدیل شده است. به دلیل همین اهمیت، مقاله پیش رو با روش زمینه ای استروس و کوربین، در پی درک معنایی بحران آب نزد کشاورزان سه شهر زیار، اژیه و ورزنه در شرق اصفهان است. براساس تسلسل تعریف شده در این روش، برای گردآوری داده ها و رسیدن به مرحله اشباع و اطمینان، 17 مصاحبه انجام شد؛ سپس در مرحله کدگذاری باز، 35 مفهوم اولیه استخراج شد که پس از تبدیل آنها به مفاهیم انتزاعی 16 مقوله اصلی به دست آمد. همین طور در مرحله کدگذاری گزینشی، یک مقوله هسته - حکمرانی غلط آب - استخراج شد و مشخص کرد که به گمان کشاورزان شهرهای مطالعه شده، بحران آب موجود رابطه مستقیمی با حکمرانی غلط آب دارد که در عمل خود را در قالب یک حکمرانی سراسر دولتی و فارغ از دخالت ذی نفعان اجتماعی ظاهر کرده است. چنین استدلال شد که دولت به این دلیل ازسوی ساخت اجتماعی مقصر اصلی بحران آب و این وجه از زیست مادی آنان شناخته شده است که خود را به کارگزار انحصاری در حکمرانی آب تبدیل کرده است. با الهام گرفتن از بینشی که الینور استرم در اقتصاد سیاسی فراهم کرده بود، پیشنهاد شد دولت با بازاندیشی در این شیوه از حکمرانی اقتصادی، تنظیمات سنتی پیشین مانند طومار شیخ بهایی و نهادهای محلی برآمده از این تنظیمات را احیا کند و به جای انحصار نهادی، تنوع نهادی را در این حکمرانی مبنا قرار دهد.
۶۰.

اعتیاد زنان از منظر کنشگران دستگاه های اجرایی در استان البرز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال یازدهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ 52 - 74

کلیدواژه‌ها: اعتیاد زنان استان البرز روش کیفی نظریه زمینه ای فشار ساختاری مدیریت ناهماهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۸ تعداد دانلود : ۵۵۸
هدف مقاله فهم شرایط، تعاملات، پیامدها و اقدامات و کارهای انجام شده در خصوص اعتیاد زنان در «استان البرز»  از منظر کنشگران دستگاه های اجرایی استان است. روش مورد استفاده کیفی است و در فرایند پژوهش از نظریه زمینه ای استفاده شده است. داده ها با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق گردآوری شده اند. بر اساس روش نمونه گیری نظری و با معیار اشباع نظری، با ۱۹ نفر از مسئولان استان البرز مصاحبه شد. یافته های حاصل از مقوله بندی به روش نظریه زمینه ای شامل ۱۰ مقوله عمده به شرح زیر است: یادگیری اجتماعی و فشار همالان، تنش خانوادگی، ضعف نظام کنترلی، عدم حمایت بعد از ترک، مراکز درمانی بهبود یافتگان، آگاهی و آموزش برای پیشگیری از اعتیاد، فرهنگ سازی از طریق نهادهای مختلف، مراکز ترک اعتیاد، سازمان های مردم نهاد،  شیوع و روند رو به رشد اعتیاد زنان. مقوله هسته نیز: «روند رو به رشد اعتیاد زنان برآمده از فشار ساختاری و ناهماهنگی سازمان ها» است. یافته ها نشان می دهد که پدیده اعتیاد زنان رشدی فراتر از امکانات و منابع لازم برای مقابله با آن داشته است، بین دستگاه های اجرایی هماهنگی و تقسیم کار روشنی وجود نداشته و جنبه های اجتماعی مبارزه با پدیده اعتیاد زنان تقویت نشده است.