مطالب مرتبط با کلیدواژه

نظریه زمینه ای


۱۲۱.

صاحب نظران علوم انسانی ایران درباره ترجمان دانش چه می گویند؟ یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترجمان دانش کاربرد دانش نظریه زمینه ای کاربرد پژوهش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۶ تعداد دانلود : ۲۸۸
هدف : ترجمان دانش به معنای کاربردی کردن آن چیزی است که می دانیم. به عبارت بهتر، فرایندی است که دانش را از شکل ذهنی آن به عرصه عمل منتقل می کند. تعاملات و گفتگو های مستمر بین گروه های خلق کننده دانش و کاربران در همه مراحل پژوهش، بخش مهمّی از ترجمان دانش را شکل می دهد. این پژوهش با هدف بررسی نظرهای پژوهشگران شاخص علوم انسانی کشور در مورد ترجمان دانش در علوم انسانی ایران، به انجام رسیده است. روش شناسی : این پژوهش از نوع پژوهشهای کیفی نظریّه زمینه ای[5] و ابزار مورد استفاده در آن مصاحبه ساختار یافته است. جامعه پژوهش را اعضای هیئت علمی گروه های علوم انسانی سراسر کشور تشکیل می دهند و مصاحبه شوندگان در آن، 19 نفر از صاحب نظران شاخص گروه های علوم انسانی دانشگاه های سراسر کشور از رشته های مختلف علوم انسانی می باشند که دارای بیشترین تعداد پژوهش در حیطه خود هستند. برای تأمین روایی و پایایی این پژوهش، از روش ارزیابی لینکولن و گوبا [6] استفاده شد. اصالت : این پژوهش اولین تلاش صورت گرفته در مورد نگرش صاحب نظران علوم انسانی به ترجمان دانش است. یافته ها : پس از کد بندی، طبقه بندی، تجزیه و تحلیل اطّلاعات، یافته های این پژوهش نشان داد صاحب نظران علوم انسانی، ترجمان دانش در این علوم را در پنج حیطه قابل تبیین می دانند که عبارتند از: تولید دانش، انتقال دانش، اشتراک دانش، محیط پژوهش و کاربرد دانش.  
۱۲۲.

پارادایم نظریه ای وفادارسازی کاربران کتابخانه های عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: وفادارسازی کتابخانه های عمومی نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۳۱۵
هدف : هدف از انجام این پژوهش تبیین مدل پارادایم نظری وفادارسازی[1] مراجعه کنندگان به کتابخانه های عمومی کرمان است. روش : این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش نظریه زمینه ای[2] انجام گرفت. شیوه گردآوری اطلاعات مصاحبه عمیق است که پس از گفتگو با 18 نفر از اعضای کتابخانه های عمومی شهر کرمان، اشباع نظری تحقق یافت. برای تحلیل داده ها از روش کُدگذاری نظری و تحلیل محتوای مصاحبه ها استفاده شد. یافته ها : حاصل یافته های این پژوهش مدل پارادایم نظریه ای مشتمل بر شش بخش شامل پدیده اصلی، شرایط علّی، زمینه ها، راهبرد ها، مداخله گرها و پیامدهاست. هر یک از این بخش ها شامل مقوله ها و زمینه هایی است که از مصاحبه عمیق با جامعه پژوهش به دست آمده و شامل موارد مختلف است. در مدل حاصل مقوله اصلی، پدیده وفادارسازی مراجعه کنندگان به کتابخانه های عمومی شهر کرمان است و از شرایط علّی به سمت پدیده اصلی پژوهش ارتباط داده شده است. این بدان معناست که شرایط گوناگونی در شکل گیری این پدیده نقش دارد. نتیجه گیری: کتابخانه ها همانند سایر سازمان های خدماتی باید به اجرای برنامه های وفاداری بپردازند. برخی از کاربران ممکن است پس از چندبار استفاده از خدمات یک کتابخانه نسبت به آن وفادار شوند و یا هرگز برای استفاده از خدمات کتابخانه به آن رجوع نکنند. نتایج این پژوهش نشان داد «رعایت اصول اخلاقی و انسانی در مواجهه با مراجعه کننده» نقش اساسی در فرایند وفادارسازی دارد و عامل اساسی در جذب مشتری است. همچنین عواملی مانند کیفیت خدمات، طراحی های داخلی مناسب، تأمین منابع اطلاعاتی متنوع و به روز، بهره گیری از فضاهای مجازی باید مدنظر قرار گیرد.
۱۲۳.

بررسی زمینه ها و علل تمایل مادران ایرانی برای آموزش زبان انگلیسی به فرزندان در سنین پیش از دبستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آموزش زبان انگلیسی به فرزندان در سنین پیش از دبستان انگیزه های مادران مدیریت مادران نظریه زمینه ای تحلیل محتوای کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۱۶۲
در سال های اخیر، آموزش زبان انگلیسی به کودکان پیش از سن دبستان مورد اقبال وسیع خانواده های ایرانی قرار گرفته است. به این منظور، علاوه بر تاسیس مراکز خاص آموزش زبان انگلیسی به کودکان، قسمتی از برنامه ثابت اغلب مهدهای کودک و مراکز پیش دبستانی به این امر اختصاص یافته و برنامه های خاصی جهت آموزش زبان انگلیسی از دوره جنینی و شیرخوارگی به شکل وسیع، در دسترس قرار گرفته است. از آنجا که مخاطب اغلب این برنامه های آموزشی، مادران هستند بررسی علل، انگیزه ها و زمینه های تمایل وسیع مادران ایرانی به آموزش زودهنگام زبان انگلیسی ضروری می نماید. بدین منظور، پژوهش کیفی حاضر با روش نمونه گیری هدفمند و با استفاده از مصاحبه های شبه ساختارمند با 37 نفر از مادران کودکان پیش از سن دبستان، که فراگیران زبان انگلیسی هستند، به ریشه یابی این موضوع پرداخته است. نتایج حاصل از تحلیل کیفی محتوای داده ها و مقوله بندی اطلاعات حاصله، نشان داد که طیف وسیعی از عوامل عوامل فردی، ملی و بین المللی در ایجاد این رویکرد در مادران تاثیرگزار هستند و این امر در خانواده ها عمدتا توسط مادران در دو سطح تدبیر اقتصادی و ایجاد بینش ذهنی مدیریت می شود. این پژوهش، ضمن معرفی عوامل شناسایی شده و پیامدهای این پدیده، قابل بهره برداری برای خانواده ها، متخصصین امور زنان و سیاستگزاران آموزش زبان انگلیسی کشور می باشد.
۱۲۴.

دلائل چند زنی در نظام معنایی زن دوم ( مطالعه موردی شهرستان ملکشاهی استان ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: چندزنی زن دوم ساختار قدرت در خانواده مردسالاری نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۱ تعداد دانلود : ۲۸۲
ازدواج را نیز به لحاظ ساختی میتوان به ازدواج تکهمسر و چندهمسر تقسیم کرد که در بین جوامع مختلف، جایگاههای متفاوتی دارند(عارف نظری و مظاهری، 1384). هرچند نظام تکهمسری همواره به عنوان معمولترین و مطلوبترین سبک زندگی مشترک بوده است(جاوید،1389). اما چندهمسری در بین بعضی از جوامع مرسوم و گاهی امری رایج محسوب میشده است. پژوهش حاضر درصدد است دلائل چند زنی را در نظام معنایی زن دوم بازیابد. معمولا در جامعه دید منفی نسبت به زنانی که همسر دوم می شوند، وجود دارد و آن هم به این دلیل است که همگی بر این عقیده اند که آنها کانون گرم خانواده ای را با ورود خود به تباهی می کشانند. اما هیج گاه از خود نمی پرسند که چرا یک زن حاضر می شود خود را در این موضع اتهام که برای خود او نیز دشواری های را به همراه دارد، قرار دهد. روش پژوهش حاضر، روش شناسی کیفی است و جهت تجزیه و تحلیل داده ها و ارائه نظریه نهایی از روش نظریه زمینه ای یا بنیادی استفاده شده است. تکنیک جمع آوری مورد استفاده در این پژوهش، مصاحبه عمیق بوده است. مشارکت کنندگان شامل 23 نفر از زنانی بود که همسر دوم بودند و در شهرستان ملکشاهی استان ایلام زندگی می کردند. نتایج پژوهش شامل 6 مفهوم ( سن بالا، اجبار، بیوه بودن، تقدیر و سرنوشت، فقر مالی و داشتن علاقه به مرد ) بود. براساس این مفاهیم به سه مقوله عمده (زمینه های اجتماعی، جامعه پذیری و کلیشه های فرهنگی) دست یافتیم. در انتها نیز «مردسالاری» به عنوان مقوله هسته شناسایی گردید...
۱۲۵.

کشف تجارب داوطلبان آزمون سراسری از پشت کنکور ماندن: یک مطالعه نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آزمون سراسری داوطلبان پشت کنکور نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۳۰۱
زمینه: امروزه قسمت اعظمی از فکر جوانان کشور را موفقیت در آزمون سراسری و ورود به دانشگاه به خود اختصاص داده است. به طوری که عدم موفقیت در آن با شرایط روانی - تحصیلی سختی برای آنها همراه است. پشت کنکور ماندن پدیده ای است که با وجود پژوهش های متعدد هنوز در خصوص عوامل مرتبط با آن مطالعه ای انجام نشده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف کشف تجارب داوطلبان آزمون سراسری از پشت کنکور ماندن انجام شد. روش: این پژوهش با رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه ای انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل همه داوطلبان پشت کنکوری آزمون سراسری سال 1399 در شهر خدابنده بود. نمونه مطالعه نیز شامل 12 نفر از این داوطلبان بود که تجربه یک یا دو سال شرکت در آزمون سراسری را داشتند و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند . داده ها با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته گردآوری و براساس رویکرد کوربین و اشتراوس (2008) تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: با تحلیل عمیق تجربه شرکت کنندگان، 160 مفهوم اولیه، 107 مضمون فرعی و 9 مضمون اصلی به دست آمد. عوامل اصلی پشت کنکوری داوطلبان آزمون سراسری شامل جو اجتماعی، محیط آموزشی، دوستان، ویژگی خانواده به عنوان عوامل زمینه ای؛ عملکرد روانی، عملکرد تحصیلی و واکنش به رویدادهای ناخواسته به عنوان عوامل فرآیندی؛ و پیامدهای روانی و تحصیلی به عنوان پیامدها دسته بندی شدند. طبقه مرکزی استخراج شده «انگیزه موفقیت در کنکور» بود که تمام عوامل فرآیندی، زمینه ای و پیامدی را در برگرفته و پاسخ نهایی به سؤال اصلی پژوهش یعنی عوامل مؤثر بر پشت کنکوری بود. بنابراین، وقتی پشت کنکور ماندن، راهی برای رسیدن به نتیجه دلخواه باشد انتخاب می شود، در غیر این صورت کنار گذاشته می شود. نتیجه گیری: نتیجه این پژوهش می تواند در درک عمیق دنیای ذهنی متقاضیان پشت کنکوری برای دست اندرکاران تعلیم و تربیت، مشاوران مدارس و والدین مفید باشد.
۱۲۶.

ارایه الگوی ازدواج موفق: یک پژوهش کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الگوی ازدواج موفق پژوهش کیفی نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۸ تعداد دانلود : ۴۳۴
هدف: ازدواج موفق زیربنای تشکیل یک خانواده سالم است، بر این اساس این پژوهش با هدف ارائه الگویی از ازدواج موفق انجام شد. روش: پژوهش به شیوه کیفی و با به کارگیری روش نظریه زمینه ای اجرا شد. مشارکت کننده های این پژوهش شامل کلیه ی زوج هایی بود که در سال 1397 در شهر اهواز سکونت داشتند. در این پژوهش برای گزینش شرکت کنندگان، از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد و با پیشرفت مطالعه، نمونه گیری موارد مطلوب مدنظر قرار گرفت که تا رسیدن به اشباع نظری در نهایت 22 نفر (11 زوج) مورد مصاحبه باز یا بدون ساختار قرار گرفتند. یافته ها: روش تحلیل اطلاعات در نظریه ی زمینه ای شامل کدگذاری داده ها است . با کدگذاری باز 83 کد اولیه و با کدگذاری محوری، 23 مقوله عمده به دست آمد و ازدواج موفق به مثابه یک رابطه زوجی شفاف و عاری از ابهام، به عنوان مقوله مرکزی استخراج گردید. می توان نتیجه گرفت که ایجاد یک ازدواج موفق در گرو شفاف سازی تمام و کمال موضوعاتی است که در رابطه زوجی جریان دارد به گونه ای که هر یک از همسران آنچه را که تجربه می کنند بی پرده ابراز کنند و هیچ نقطه ابهامی را برای دیگری باقی نگذارند که آن را کشف یا رمزگشایی نماید. نتیجه گیری: الگوی به دست آمده از این پژوهش را می توان در مشاوره پیش از ازدواج به مراجعان آموزش داد، هم چنین در کار با زوج های آشفته به کار بست و برای زوج هایی که به دنبال کیفیت بخشی بیشتری به رابطه خود هستند به کار گرفت.
۱۲۷.

تدوین چارچوبی برای توازن کار و زندگی در صنعت نفت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توازن کار و زندگی نظریه زمینه ای چارچوب اشتراوس و کوربین صنعت نفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۳۵۹
ایجاد توازن بین کار و زندگی عبارتی است که برای بیان رویه ها و اقدام هایی در جهت دستیابی به توازن بین تقاضاهای زندگی کاری و غیرکاری بکار می رود. پژوهش حاضر به دنبال درک عمیق تر ابعاد و مولفه های کلیدی توازن کار و زندگی در سطح سازمانی در صنعت نفت است. از این رو، با استفاده از روش پژوهش کیفی داده بنیاد، چارچوب مفهومی پژوهش تدوین می شود. جامعه آماری شامل سیزده نفر از خبرگانی است که در حوزه کار زندگی دارای دانش کافی و تجربه عملی هستند. با گردآوری داده های مورد نیاز از روش نیمه ساختار یافته مبتنی بر چارچوب اشتراوس و کوربین، بر اساس یافته های پژوهش، علاوه بر ابعاد سه گانه درگیر شدن، رضایت مندی، و تخصیص زمان مفید که در مبانی نظری برای سنجش توازن کار زندگی مطرح است، بُعد جدید «مسئولیت پذیری» نیز در زمینه صنعت نفت ایران برای سنجش توازن کار زندگی شناسایی می شود. در ضمن، متناسب با زمینه مورد مطالعه، استقلال کار و زندگی، جوّ سازمانی، شرایط جغرافیایی، توسعه سرمایه انسانی، و مدیریت شغل جزو شرایط علّی؛ نگرش حمایتی در سازمان و نگرش جنسیتی شرط مداخله گر؛ و قواعد جاری سازمان، عوامل اقتصادی، و سبک زندگی از شرایط زمینه ای شناخته می شوند. در همین راستا مدیریت عملکرد، مدیریت فرهنگ، نگهداشت نیروی انسانی، آموزش مهارت های زندگی، و مدیریت کشف و پرورش استعداد به عنوان راهبردهای موثری هستند که به پیامدهایی از قبیل رفتارهای مثبت و سازنده در محیط کار، بهبود عملکرد سازمانی، و تعهد سازمانی منجر می شوند.
۱۲۸.

کشف و توضیح روند دلزدگی زناشویی در بین زنان متأهل: یک نمونه نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دلزدگی نظریه زمینه ای زنان متاهل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۴۳۰
هدف: هدف از مطالعه حاضر،کشف و توضیح روند دلزدگی زناشویی از طریق نظریه زمینه ای در بین زنان متأهل بود. این مطالعه با توجه به دیدگاه ساختارگرایی اجتماعی که از سوی چارمز (2014) مطرح گردید، انجام شد. روش: جامعه پژوهش شامل زنان متأهل دلزده بود که به شکل هدف مند از نوع متجانس انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود که با زنان مبتلا به دلزدگی انجام شد. مدت زمان هر مصاحبه بین 60 الی 120 دقیقه بود. یافته ها: داده های گردآوری شده به روش چارمز (2014) در سه مرحله کدبندی اولیه، کدبندی محوری، و طبقه بندی نهایی تحلیل شدند و سپس دو طبقه از یافته ها آشکار شد که عبارت بودند از: (1) چرایی دلزدگی که شامل علل قبل از ازدواج، حین ازدواج، و پس از ازدواج می شد و (2) چگونگی کنار آمدن با دلزدگی که سازوکارهای سازگارانه و سازوکارهای سازشکارانه را در برمی گرفت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، این نظریه زمینه ای در یکپارچگی روند تجربه دلزدگی مؤثر است و می تواند در بازتعریف این واژه، پیشگیری، و اصلاح این آسیب خانوادگی کمک کند.
۱۲۹.

بازشناسی مدیریت توجه در سیمای جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رسانه ملی مدیریت توجه توجه مخاطب نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۲۷۵
این پژوهش با هدف بازشناسی مدیریت توجه در سیمای جمهوری اسلامی ایران به روش نظریه زمینه ای به دنبال تدوین مدل مدیریت توجه در رسانه ملی است. روش پژوهش کیفی استقرایی است و از روش نظریه زمینه ای استراوس کوربین استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختمند بود که به سه روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی، تجزیه وتحلیل شد. مشارکت کنندگان متخصصان موضوعی واجد شرایط ورود به مصاحبه بودند که از طریق نمونه گیری نظری تا 15 نفر به سطح اشباع داده ها رسید. نتایج با 21 مقوله کلی در قالب مدل پارادایمی شامل شرایط علی (انباشت اطلاعات، ویژگی های مخاطب، سیاست رقابتی، سیاست تولیدکننده، اقتضائات محیطی) پدیده محوری (مدیریت توجه)، شرایط زمینه ساز (رصد فرهنگی، سازمان خبره چابک، اخلاق حرفه ای)، شرایط مداخله گر (جذابیت محتوایی، رقابت پذیری، مدیریت سرمایه، مداخله سیاسی) راهبردها (آفرینش دیداری و شنیداری، تولید ناب، تمرکز بر مخاطب، توسعه سرمایه اجتماعی و فرهنگی، گفتمان سازی) و پیامدها (مدیریت مخاطب، تغییر عملکرد، شیوایی پیام) قرار گرفت.
۱۳۰.

زمینه ها و پیامدهای بهره گیری از دعانویسی و فالگیری مطالعه نمونه ای از زنان تحصیلکرده شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دعانویسی فالگیری نظریه زمینه ای درماندگی و باورهای فرامادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۲ تعداد دانلود : ۵۸۸
هدف مقاله حاضر شناسایی شرایط زمینه ساز مددجویی از دعانویسی و فالگیری در بین زنان تحصیلکرده شهررشت براساس تجربه زیسته وروایت خودشان است. بدین منظور از روش کیفی با کاربست نظریه زمینه ای در تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. اطلاعات لازم به کمک تکنیک مصاحبه نیمه ساخت یافته و با روش نمونه گیری هدفمند جمع آوری شد. انتخاب 16مصاحبه شونده تا زمان اشباع نظری ادامه یافت. پس از تجزیه و تحلیل داده ها، 66 مفهوم و 16مقوله عمده و 9 مقوله نهایی استنتاج شد. یافته های تحقیق بیانگرآن است که فرایندجامعه پذیری، باور به فرهنگ این جهانی و آن جهانی، برخی تمایلات روانشناختی، مدرن شدن سازوکارهای فالگیری و دعانویسی و گروه مرجع فرد به عنوان شرایط زمینه سازعمل می کنند. در این میان مقوله فضای کنش و ترفندها و شگردها دو مقوله تعاملی محسوب می شوند. حل مشکلات و برخی آسیب های احتمالی مهم ترین پیامد مراجعه به اماکن دعانویسی و فالگیری است. در نهایت مقولات استخراج شده در ارتباط با یکدیگر قرارگرفتند و یک مقوله هسته با عنوان «درماندگی و باورهای فرامادی» متبلورشد.
۱۳۱.

تحلیل جامعه شناختی وقوع رابطه فرازناشویی: ارائه یک نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رابطه فرازناشویی عشق مدرن نظریه زمینه ای طلاق زندگی زناشویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۹ تعداد دانلود : ۳۸۹
خانواده به عنوان یکی از مهمترین نهادهای جامعه، نقش مهمی در انسجام اجتماعی دارد؛ از این رو، هر گونه تغییر و دگرگونی در روابط اجتماعی، اقتصادی، عاطفی و جنسی میان زوجین می تواند نهاد خانواده را متأثر سازد. یکی از مهمترین این تغییرات و دگرگونی ها که چارچوب خانواده را متزلزل می سازد و آن را رو به اضمحلال می برد، رابطه فرازناشویی است. روابط فرازناشویی به معنای نقض تعهد و اعتماد در رابطه زناشویی است که ابعاد و وجوه متعددی دارد و از آن جایی که بنیان خانواده را تهدید می کند؛ بررسی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به این ترتیب، مطالعه حاضر با رویکرد کیفی مبتنی بر نظریه زمینه ای و تکنیک مصاحبه های نیمه ساختار یافته و مسئله محور، به بررسی و شناخت فرآیند بروز رابطه فرازناشویی پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان داد که گسست پیوندهای درون خانوادگی، جذابیت تجربه عشق مدرن، اضمحلال هنجار های سنتی، دریافت منع و اجبار در اعمال روزمره از سوی خانواده، دریافت آزادی عمل از سوی خانواده، سوء رفتار همسر، تحرک اجتماعی و تغییر معیارها در طی زمان و از بین رفتن تابوی پیشنهاد رابطه فرازناشویی از سوی مردان به زنان متأهل، از شرایط علی در بروز پدیده تمایل به تجربه عشق است. زنان و مردان درگیر در رابطه مذکور در مقابل این پدیده راهبرد برقراری رابطه فرازناشویی را در پیش می گیرند، پیامد های این راهبرد ها نیز، ناظر بر علنی سازی و جدایی و پنهان سازی و تداوم زندگی زناشویی است.
۱۳۲.

دوراهی کنش تفاهمی و عقلانیت راهبردی در حکمرانی منابع آب: مطالعه کیفی فرایندهای ارتباطی ذی نفعان آب دشت رفسنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حکمرانی منابع طبیعی کنش تفاهمی ناپایداری منابع آب زیرزمینی نظریه زمینه ای رفسنجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۲۹۹
دولت در پنجاه سال اخیر در مدیریت منابع آب زیرزمینی موفقیتی به دست نیاورده است. در نتیجه گروهی پاسخ را در خصوصی سازی منابع مشترک و گروهی در مدیریت مشارکتی جست و جو می کنند. پژوهش حاضر در پی مقایسه نگرش ارتباطی گروه های ذی نفع نسبت به حکمرانی منابع آب زیرزمینی در دشت رفسنجان است. در این پژوهش ازروش نظریه زمینه ای استفاده شده است. شرکت کنندگان با روش نمونه گیری هدفمند و با معیار اشباع نظری انتخاب شدند. در این پژوهش 115نفر از ذی نفعان در 10 گروه کوچک بین 10تا15 نفر اطلاعاتشان از طریق بحث گروه متمرکز جمع آوری شد. دو مدل متفاوت در میان ذی نفعان قابل تحلیل است. گروه های علاقه مند به کنش تفاهمی فقدان نهادهای مدنی در تنظیم قانون آب، سیاست های اشتغال زای آب محور را علت این وضعیت و استراتژی برون رفت را مشارکت، پاسخگویی و رعایت انصاف معرفی می کنند. در مقابل کنش دوم، علت را یارانه انرژی، ناآگاهی فنی کشاورزان و ابهام قوانین آب می داند و استراتژی پیشنهادی آنان بازار آب و آموزش ترویجی است. این دو کنش برخواسته از دو بینش تفاهمی مشارکت جویانه و عقلانیت راهبردی است که در عمل رابطه متفاوتی با مدیریت منابع آب زیرزمینی و پایداری آن برقرار می کنند.
۱۳۳.

بررسی موانع اقتصادی توسعه یافتگی در استان ایلام(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: موانع اقتصادی توسعه یافتگی نظریه زمینه ای استان ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۳ تعداد دانلود : ۲۶۴
در میان مباحث متعددی که در چند دهه اخیر در حوزه علوم اجتماعی مطرح شده، بحث توسعه از گستردگی و اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است. از این رو مقاله حاضر به بررسی موانع اقتصادی توسعه یافتگی در استان ایلام و درک و تفسیر مردمان آن دیار از توسعه می پردازد. روش شناسی پژوهش کیفی است. از روش مردم نگاری برای گردآوری داده ها و از نظریه زمینه ای برای تحلیل و بررسی داده ها استفاده گردیده است. در این پژوهش، اطلاعات مشاهده ای و اسنادی توسط محقق گرد آوری و اطلاعات مصاحبه ای از 56 نفر از مشارکت کنندگان ساکن در میدان مطالعه به عمل آمد. برای تعیین افراد مورد مصاحبه، از روش نمونه گیری کیفی-  هدفمند و  برای تعیین تعداد مصاحبه شوندگان از منطق اشباع نظری در نمونه گیری نظری استفاده شده است. سپس عملیات تحلیل اطلاعات در سه مرحلهْ کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی انجام شده و در نهایت از ترکیب کلیه مقوله ها، مدل نهایی تحقیق استخراج شد. نتایج بررسی نشان می دهد که مهم ترین موانع اقتصادی توسعه یافتگی در این استان، مشکلات اکولوژیک، فقر اقتصادی مزمن، نبود بخش خصوصی قوی و فقدان زیر ساخت های اقتصادی می باشد. براساس مدل نهایی توسعه به مثابه پدیده ای دوگانه و تقابل گرا درک، ارزیابی و تفسیر شده است که توانسته از یک طرف استان ایلام را توانمند ساخته و بسیاری از مسایل و مشکلات زندگی آنان را در ابعاد مختلف تغییر و  نوسازی مشخص کند و از طرف دیگر، موجب تضعیف سنت ها می شود که از دید مردم استان ایلام به عنوان نتایج نامطلوب توسعه تلقی می گردد.
۱۳۴.

تحلیل جامعه شناختی اثرگذاری شبکه های اجتماعی مجازی در برساخت هویت اجتماعی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان (مورد مطالعه: پردیس شهید مدرس سنندج، سال تحصیلی95-1396)

کلیدواژه‌ها: هویت اجتماعی شبکه های اجتماعی مجازی نظریه زمینه ای تغییرات هویّتی دانشجو معلمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۳۷۳
در یک دهه اخیر، تغییرات ژرفی در برساخت هویت اجتماعی نسل جوان رخ داده است که نقش شبکه های ارتباطی مجازی در وقوع این دگردیسی ها قابل توجه بوده است. پرسش اساسی این مقاله این است که حضور در شبکه های مجازی چه تأثیری در برساخت هویت اجتماعی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان دارد؟ با توجه به ویژگی های فرهنگی و اجتماعی جامعه  دانشجویی مورد مطالعه، داده های مقاله پیش رو  به شیوه کیفی و با رویکردهای نظریه زمینه ای و روش شناسی مردمی (با تأکید بر قوم نگاری مجازی) و با استفاده از فنون مصاحبه های اپیزودیک و مصاحبه آنلاین ناهمزمان جمع آوری شده است. جامعه مورد بررسی در مطالعه حاضر، دانشجویان تمامی رشته های پردیس شهید مدرس سنندج می باشد. بر همین اساس با استفاده از نمونه گیری هدفمند با25 نفر از افراد مدنظر مصاحبه شد. مصاحبه ها تا حصول به اشباع تئوریک ادامه داشت. در نهایت، داده های استخراج شده با دو روش تحلیل تماتیک (موضوعی) و نشانه شناختی تحلیل و بررسی شدند. یافته های پژوهش حاضر نشان داد با توجه به تغییرات ارزشی ایجاد شده در بعد هویت اجتماعی می توان گفت که در نتیجه استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی، تغییرات ارزشی و هنجاری گسترده ای در زیست جهان افراد مورد مطالعه و مسائل مختلف مرتبط با هویت اجتماعی از قبیل: روابط خانوادگی، سبک زندگی، باورهای اخلاقی، اهداف شخصی، ازدواج و سنت های مرتبط با آن صورت گرفته است. شدت و ابعاد تغییرات فوق ما را به ارائه نظریه زمینه ای برگرفته از مطالعه میدانی تحت عنوان: "نظریه هویت های پاندولی اجتماعی با ویژگی های نسل جوان و دانشجو" در جامعه مورد مطالعه رهنمون می کند.
۱۳۵.

نظریه زمینه ای یادگیری به روش معکوس: ایجاد یادگیری به روش معکوس در کلاس درس

کلیدواژه‌ها: معلم کلاس درس یادگیری معکوس نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۴۶۲
فرهنگ از مهم ترین و پرکاربردترین مفاهیم در علوم اجتماعی است. کسب چنین رتبه و جایگاهی در نظر و عمل، مرهون تجارب متعدد در دوره جدید جهت شناسایی متغیرهای کلیدی در تحولات جوامع انسانی می باشد. از کارکردهای متفاوت فرهنگ می توان به نقش آن در کلاس درس اشاره کرد، به ویژه در ضمن یادگیری به شیوه های جدید از جمله یادگیری به شیوه معکوس که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. به عبارتی هدف اصلی پژوهش حاضر  بررسی ایجاد یادگیری معکوس در کلاس درس است. روش این پژوهش از نوع کیفی با استفاده از نظریه زمینه ای است. میدان تحقیق، مدارس ابتدایی در پایه های پنجم و ششم شهرستان نیشابور در سال تحصیلی 96-95 است. ابزار اصلی تحقیق حاضر، مصاحبه نیمه ساختار یافته است و مشارکت کنندگان شامل پنج نفر از معلمانی هستند که روش یادگیری معکوس را اجرا کرده اند. داده های گردآوری شده از طریق روش کدگذاری استراوس و کوربین تحلیل شدند و برای اعتباریابی یافته ها از معیارهای چهارگانه گابا و لینکلن استفاده شد. نتایج نشان داد برای ایجاد یادگیری به شیوه معکوس باید به عواملی از جمله تسلط کامل معلم، انگیزه دهی به دانش آموز، باور معلم نسبت به توانایی انجام کار، سیاست های تشویقی مدرسه و اداره، منابع و امکانات مورد نیاز، مشوق بودن مدرسه، آگاهی بخشی به خانواده ها، پویایی کلاس درس، باور معلم به اثربخشی یادگیری به شیوه معکوس، باور معلم نسبت به دانش آموز، به روز بودن اطلاعات معلم، خارج شدن از چهارچوب ها و قوانین سنتی، پیش فرض های فرهنگی نهفته در مورد نقش معلم و علاقه به هدایت شدن توسط معلم توجه کرد.
۱۳۶.

مفهوم سازی فرایند تبدیل سکونتگاه های روستایی به شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تبدیل سکونتگاه های روستایی به شهر نظریه زمینه ای استان گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۲۳۰
یکی از مسایلی که نظام شهری بسیاری از کشورهای در حال توسعه از جمله ایران با آن روبرو هستند، شکل گیری شهرهای نوپدیدی است که به دلیل شناسایی نقاط روستایی به عنوان شهر رخ داده است. مسئله تبدیل مراکز روستایی به شهر در استان گیلان نیز به دلیل احتمال نابودی اراضی کشاورزی و پراکندگی سکونتگاه های روستایی در سطح منطقه، مورد توجه زیادی قرار گرفته است. در این میان، تبیین اینکه چه عوامل و فرایندهایی در تبدیل سکونتگاه های روستایی به شهر موثر بوده اند را می توان به عنوان بنیانی ترین سوال درخور توجه در رابطه با این موضوع دانست؛ با این حال تنوع دیدگاه های موجود در این خصوص منجر به این شده تا نتوان پاسخ مناسبی برای این پرسش پیدا نمود. بدین لحاظ این پژوهش از رویکرد کیفی بهره می گیرد و بر کاربست نظریه زمینه ای برای این امر متمرکز می شود تا با اجتناب از ارایه دیدگاه های سلیقه ای، ماهیت این موضوع را از زبان صاحب نظران امر تبیین کند. برای این منظور، 15 نفر از صاحب نظران با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده و مورد مصاحبه عمیق قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان می دهد تبدیل سکونتگاه های روستایی به شهر در استان گیلان از طریق 5 مولفه کلیدی رخ داده است که همگی به نوعی دارای ماهیت سیاسی هستند. این 5 مولفه عبارتند از، مداخله توسط قدرت سیاسی برای تبدیل روستاها به شهر، بازتعریف نحوه مدیریت فضا، نگرش مردم نسبت به شهر و روستا، نادیده گرفتن ظرفیت های کلیدی سکونتگاه ها و وابستگی اقتصادی سکونتگاه ها به منابع دولتی. در این میان نقش مسئولین و خصوصا نمایندگان مجلس از طریق مداخله توسط قدرت سیاسی برای تبدیل روستاها به شهر و بازتعریف نحوه مدیریت فضا به دلیل ایجاد شهرستان ها و بخش های جدید در استان، به عنوان موثر ترین مولفه ها در شکل گیری شهرهای نوپدید پس از سال 1370 عمل نموده است.
۱۳۷.

توصیف نوجوانان از پدیده چاقی: پژوهش کیفی براساس نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: چاقی اضافه وزن نوجوانان نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۲۱۸
چاقی، به خصوص در دوران کودکی و نوجوانی، یکی از عمده ترین مسائل نگران کننده در عصر حاضر است که سبب ایجاد پژوهش های متعددی درباره پیشگیری، تعدیل و عوامل زمینه ساز آن در دهه های اخیر شده است؛ بنابراین، هدف از پژوهش حاضر توصیف نوجوانان از پدیده چاقی است. روش پژوهش کیفی و برای اجرای آن از نظریه زمینه ای (اشتراوس و کربین، 1998) استفاده شد. مشارکت کنندگان این پژوهش شامل 20 دانش آموز نوجوان (10 دختر و 10 پسر) چاق بود که به روشِ نمونه گیری هدفمندْ انتخاب شدند و مصاحبه نیمه ساختاریافته با آنها انجام شد . داده ها ازطریق روش نظریه زمینه ای تحلیل و بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان داد برخی ویژگی های چاقی همچون ترس آوری ، محدودکنندگی، تمسخرزایی ، منزوی کنندگی و شرم آوری ، طردکنندگی و زشت کنندگی باعث شده است خودِ فرد یا والدین برای مقابله با این پدیده راهبردهایی به کار گیرند که البته به کارگیری این راهبردها برای بیشتر افراد نتایج و پیامدهای موردانتظار را نداشته است؛ بنابراین، می توان نتیجه گرفت در درمان چاقی نقش والدین و خود نوجوان بسیار حائز اهمیت است. بهبود ارتباط بین والدین و نوجوانان و همچنین ثبات قدم و اراده نوجوانان می تواند به درمان سریع تر چاقی کمک کند.
۱۳۸.

ترک اصیل و پایدار: الگوی پایداری در ترک مبتنی بر تجارب زیسته افراد وابسته به مواد بهبودیافته با روش نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تجربه زیسته افراد وابسته به مواد بهبودیافته بازگشت پایداری در ترک نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۲۱۲
هدف : هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی پایداری در ترک مبتنی بر تجارب زیسته افراد وابسته به مواد بهبودیافته بود. روش : روش این پژوهش کیفی و از نوع نظریه زمینه ای بود. مشارکت کنندگان این پژوهش افراد وابسته به مواد بهبودیافته ساکن استان لرستان در سال 1398-1397 بودند که بیشتر از ۶ سال سابقه نگهداری ترک اعتیاد را داشتند. از میان آن ها، 20 نفر به شیوه نمونه گیری هدفمند – نظری انتخاب شدند و مورد مصاحبه نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. تحلیل داده ها شامل سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی بود. یافته ها: نتایج نشان داد مشارکت کنندگان با تاکید بر شرایط علی (شامل تجربه و ادراک خستگی جسمی و روانی، تجربه و ادراک به آخر خط رسیدن، تجربه و ادراک تهدید مصرف مواد و روشن شدن اراده منفی)، شرایط زمینه ای (همانند کنترل وسوسه و ترس از بازگشت، اتکا به معنویت، معناجویی و رشد خودشناسی و درون نگری)، شرایط مداخله گری (شامل حمایت اجتماعی و ثبات اقتصادی و پذیرش و حمایت خانوادگی) و از طریق استراتژی های شرکت و مداومت در برنامه گروه همنوعان، بهره گیری از منابع کمکی جانبی و تغییر در روابط در تلاش برای رسیدن به ترک پایدار و اصیل بوده اند . نتیجه گیری: پایداری در ترک، رسیدن به ترکی اصیل و پایدار است. همچنین، از نتایج این پژوهش می توان به عنوان الگویی برای جلوگیری از بازگشت به مصرف مواد و ماندگاری در ترک استفاده کرد.
۱۳۹.

از جدایی تا هویت باختگی: تبیین کیفی کارتن خوابی در معتادان شهر تهران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلیدواژه‌ها: کارتن خوابی بی خانمانی آسیب اجتماعی نظریه زمینه ای هویت باختگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۷ تعداد دانلود : ۳۴۶
اهداف: پدیده کارتن خوابی در شهرهای بزرگ ایران به خصوص تهران پدیده نسبتاً جدیدی است که به عنوان یک معضل جدی اجتماعی در عرصه عمومی مطرح می شود. اصطلاح کارتن خوابی عمدتاً در خصوص کسانی به کار می رود که شب ها را در فضاهای عمومی مانند پیاده روها، پارک ها یا زیرپل ها سپری می کنند. مطالعات نشان می دهد که کارتن خوابی با اختلال مصرف مواد گره خورده است. هدف این پژوهش بررسی فرایند و تحلیل تجربیات افراد کارتن خواب دارای اختلال مصرف مواد است. مواد و روش ها: این تحقیق کیفی و به روش گراندد تئوری صورت گرفته است. با روش نمونه گیری هدفمند و سپس نظری درنهایت بیست نفر (نه مرد و یازده زن) از کارتن خواب های شهرستان تهران در مطالعه شرکت کردند و نمونه گیری تا اشباع داده ها ادامه یافت. داده ها از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته و مشاهده گردآوری شد. تحلیل داده ها برای مشخص کردنِ روند به روش توصیه شده توسط اشتراوس و کوربین (1998) انجام شد. یافته ها: میانگین سن مشارکت کنندگان 2/36 بود. یافته ها نشان داد که فرایند کارتن خوابی فرد دچار اختلال مصرف مواد دارای دو مرحله است که هرکدام دارای طبقاتی هستند؛ مرحله اول: مرحله جدایی از مأوای پایدار، از دو طبقه اصلی تشکیل شده است: جدایی مبتنی بر تصمیم فرد و جدایی خارج از اختیار. مرحله دوم: مرحله بی خانمانی (بقا به هر قیمتی)، شامل چهارطبقه اصلی است: مأواگزینی گریزان، امرار معاش غیررسمی و متخلفانه، حضور در شبکه روابط بهره جویانه و مقوله هویت باختگی فردی و اجتماعی. نتیجه گیری: در مرحله جدایی از مأوای پایدار و مرحله بی خانمانی فرد، علاوه بر مسئله مصرف مواد با توجه به ابعاد جدیدی که این نوع زندگی دارد هویت فرد به بی خانمان گریزان، خلاف کار، آسیب دیده و طردشده اجتماعی تبدیل می شود. همین امر او را در این سیکل معیوب بقا به هر قیمتی قرار می دهد. از این روست که می توان این گروه را قشری شدیداً آسیب دیده و درگیر مسائل اجتماعی، قانونی و روانی گوناگون دانست. با توجه به پیچیدگی ابعاد بی خانمانی معتادان، به مداخلات هماهنگ بین فرد، خانواده و سیستم های حمایت کننده در تمام سطوح نیاز است.
۱۴۰.

تبیین مدل ارتباطی دیدهای شهری و مطلوبیتِ پاسخ های احساسی شهروندان در سنندج با رویکرد نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دیدهای شهری پاسخ های احساسی نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۹۹
یکی از نیازهای مهم افرادی که در شهرهای امروزی زندگی می کنند، زندگی توأم با احساسات مطلوب درخصوص فضاهای شهری است. ظاهر یک شهر، تا حد زیادی می تواند بسته به ساختار و مشخصه های عناصر فیزیکی شهر، در ایجاد احساسات مطلوب یا نامطلوب در فرد تأثیرگذار باشد. بنابراین دیدهای شهری به طور کلی دو نوع تأثیر عمده به صورت دوست داشتن یا احساسات مثبت و خوشایند و یا به صورت دوست نداشتن و احساسات منفی و ناخوشایند بر شهروندان می گذارند. بر این اساس، در این پژوهش سعی شد پاسخ های احساسی شهروندان در ارتباط با دیدهای شهری به طور عام مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت، نظریه تحقیق به کمک آنها استخراج گردد. با توجه به ماهیت این پژوهش، رویکرد اصلی طرح پژوهش، رویکردی کیفی است و به روش نظریه زمینه ای انجام پذیرفته که در آن براساس رویکرد کوربین و استراوس شامل رویه های تحلیل داده کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی صورت گرفته است. در نمونه گیری از جامعه آماری و مشارکت کنندگان، از نمونه گیری نظری استفاده شده که در آن نمونه گیری تا جایی ادامه دارد که داده ها به اشباع برسند و برای گردآوری داده ها از مطالعات کتابخانه ای و میدانی، مصاحبه و پرسشنامه نیمه ساختار یافته بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان داد که مقولات گزینشی تأثیرات دیدها و پاسخ های احساسی شامل هیجان، آرامش، مطلوبیت و ارتباط هستند. در نهایت براساس ارتباط بین این مقولات و نتیجه نهایی تحقیق در یک مدل نهایی تدوین و ارائه گردید.