سه نسل

ساختارهای شناختی نقش تعیین کننده ای در میزان رضایت زوج دارند. این شناخت ها تحت تأثیر محیط ابتدایی زندگی ایجاد می شوند و به روابط افراد در بزرگسالی شکل می دهند. هدف پژوهش حاضر مطالعه بخشی از این شناخت ها، یعنی استانداردها و اسناد ارتباطی و در عین حال، مقایسه میزان رضایت زناشویی افراد در سه نسل اخیر جامعه در حال تحول ایرانی است. این پژوهش یک طرح پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه افراد بالای 18 سال ساکن شهر تهران است. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 180 نفر برای مطالعه انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش پرسش نامه استانداردهای اختصاصی رابطه، پرسش نامه اسناد ارتباطی و پرسش نامه رضایت زناشویی انریچ می باشد. بررسی ها نشان داد که استانداردهای رابطه در گروه زنان دچار تغییر شده اند . در میزان اسناد افراد در سه نسل اخیر تفاوتی دیده نشد. میزان رضایت زناشویی افراد در نسل سوم به شکل معناداری کمتر از دو نسل قبل است. در مجموع نتایج به دست آمده، از تغییر در بایدهای نسل میانی زنان و ثبات اسناد طی سه نسل حکایت می کند. این تغییر با توجه به تغییرات فرهنگی، اجتماعی و حتی خانوادگی که در سال های کودکی زنان نسل میانی بروز پیدا کرده است، به عنوان ریشه های شکل گیری استانداردها قابل تفسیر می باشد.

در این پژوهش به مطالعة روابط درون خانواده ازمنظر روابط میان سه نسل کهن سال، میان سال و جوان پرداخته شده است تا روشن شود که این روابط تابع چه گفتمان هایی است و آیا این گفتمان ها به هم نزدیک اند یا نشانة مشهودی از فاصله میان این سه نسل دیده می شود. روش محقق بهره گیری از رهیافت کیفی، مبتنی بر تحلیل موقعیت گفتمانی، با تأکید بر مصاحبه های روایی، و درنهایت کشف نظریة زمینه ای گفتمانی بوده است. به این منظور، 30 نفر از شهروندان تهرانی به شیوة هدفمند و چندگانه انتخاب شدند. یافته ها نشان داد که روابط میان سه نسل در خانوادة ایرانی هم گراست و درعین تفاوت گفتمان نوگرایی سنت پیشة نسل اول، نوگرایی محافظه کارانة نسل دوم، و نوگرایی پیش روِ نسل سوم، هرسه در گفتمانی به هم نزدیک می شوند که گفتمان نوگرایی است و برآیند آن نظریة زمینه ای گفتمان هم گرایی نسلی نوخواهانه در خانوادة ایرانی است و خانواده درعین تفاوت ها، در مسیر تهدید نسلی قرار ندارد و همچنان خانواده موضوع دارای اهمیت و اولویت نسل هاست.