مطالب مرتبط با کلیدواژه

ترجمه


۱.

نقد: عقل و اعتقاد دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: عقل و اعتقاد دینی ترجمه احمد نراقی‌ ابراهیم‌ سلطانی فلسفه دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۲۲
‌این‌ مقال‌ بر آن‌ است‌ تا ترجمه‌ یکی‌ از کتاب‌های‌ مهم‌ در حوزه‌ دین‌پژوهی‌ یعنی‌ عقل‌ و اعتقاد دینی‌ را مورد نقد و بررسی‌ قرار دهد. این‌ کتاب‌ توسط‌ چهار تن‌ از دین‌ پژوهان‌ مغرب‌ زمین‌ (مایکل‌ پترسون‌ و دیگران) به‌ انگلیسی‌ نگارش‌ یافته‌ است. دو تن‌ از محققان، یعنی‌ آقایان‌ احمد (آرش) نراقی‌ و ابراهیم‌ سلطانی‌ آن‌ را از انگلیسی‌ به‌ فارسی‌ ترجمه‌ کرده‌اند. ناقد این‌ ترجمه، پنج، صفحه‌ از متن‌ انگلیسی‌ را اجمالاً‌ مورد بررسی‌ قرار داده‌ و پانزده‌ خطا و اشتباه‌ در آن‌ مشاهده‌ کرده‌ است. امید است‌ که‌ این‌ نقد، تذ کاری‌ برای‌ دقت‌ هر چه‌ بیشتر مترجمان‌ و اصلاح‌ چاپ‌های‌ بعدی‌ این‌ کتاب‌ باشد.
۲.

نقد نظریه اخلاق کانت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترجمه نقد اخلاق کانت فلسفة اخلاق مصطفی ملکیان علیرضا آل بویه‌

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی عصر جدید کانت تا ابتدای دوره معاصر ایده آلیسمِ آلمانی (قرون 18 و 19)
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه اخلاق
تعداد بازدید : ۱۰۰۹۰
‌این‌ مقال‌ بر آن‌ است‌ تا ترجمة‌ یکی‌ از کتاب‌های‌ مهم‌ در حوزة‌ فلسفه‌ اخلاق، یعنی‌ نظریه‌ اخلاقی‌ کانت‌ را نقد و بررسی‌ کند. این‌ کتاب‌ را بروس‌ اونی. استاد دانشگاه‌ ماسوچوست‌ به‌ انگلیسی‌ نگاشته‌ است‌ که‌ دو تن‌ از مترجمان‌ یعنی‌ آقایان‌ علیرضا آل‌بویه، و مصطفی‌ ملکیان‌ آن‌ را از انگلیسی‌ به‌ فارسی‌ ترجمه‌ کرده‌اند. ناقد ترجمة‌ این‌ کتاب، چند صفحه‌ از متن‌ انگلیسی‌ را به‌ اجمال‌ بررسی، و خطاهای‌ فاحشی‌ را در آن‌ مشاهده‌ کرده‌ است. امید است‌ که‌ این‌ نقد، تذکاری‌ برای‌ دقت‌ هر چه‌ بیش‌تر مترجمان‌ و اصلاح‌ چاپ‌های‌ بعدی‌ این‌ کتاب‌ باشد.
۳.

معناشناسی و برابریابی فارسی مفعول مطلق محذوف الفعل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۵۰۷ تعداد دانلود : ۱۱۷۸
بر پایه تقسیم متون عربی به جمله هایی مستقل، با جمله هایی مواجه می شویم که در جایگاه مسندالیه و مسند این جمله ها، یک مفعول مطلق محذوف الفعل قرار دارد. بر اساس تحلیل نحویان، مفعول مطلق در چنین جایگاهی منصوب به فعلی مقدر است. اما آیا مدلول چنین مفعول مطلق هایی همان مدلول مفعول مطلق مذکور العامل است؟ از نگاه معنا شناسی، سه مدلول در مورد این ساخت قابل تصور است: 1- دلالت مفعول مطلق هم بر معنای فعل محذوف و هم بر مدلول نحوی مفعول مطلق مذکور. 2- دلالت مفعول مطلق تنها بر فعل محذوف. 3- دلالت مفعول مطلق بر معنای مصدری بدون مشخصه های زمان و شخص. در این نوشتار بر اساس اصول معناشناسی، نظریه اول، ابطال و نظریه سوم، دقیق شناخته می شود؛ ولی از نظر کاربردی نظریه دوم قابل برابریابی در فارسی تلقی می شود؛ هر چند مترجمان در ترجمه این ساخت نحوی در ترجمه های قرآنی راه دیگری پیموده اند.
۴.

نقد و بررسی عبارات بحث انگیز گلستان سعدی در ترجمه عربی آن (روضه الورد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترجمه نقد سعدی گلستان روضه الورد فراتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۸۹۳
یکی از ترجمه های مشهور گلستان سعدی به زبان عربی، روضه الورد اثر محمد عطااله فراتی، دانشمند و ادیب سوری است. مترجم در این اثر با مهارت تمام در گزینش واژگان و برگردان دقایق و ظرایف متن گلستان کوشش نموده است؛ ولی گاه در فهم برخی عبارات دچار اشتباه شده و نتوانسته مضمون را بدرستی در ترجمه منتقل کند. در این نوشتار، نمونه هایی از عبارات بحث انگیز گلستان با توجه به دیدگاه های صاحب نظران در باره آن ها، بازنگری شده و توفیق مترجم در برگردان متن گلستان به زبان عربی در بوته نقد قرار گرفته است.
۵.

نقش ساختار دستوری در ترجمه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۹۳۰ تعداد دانلود : ۱۲۶۸
ساختار در زبانشناسی تطبیقی، اساسیترین مبحث فرایند ترجمه است. ساختارهای زبانی که در پنج بخش نحوی، صرفی، معنایی، لغوی، آوایی و بلاغی قابل مطالعه است، در تحلیلهای بین زبانی نقش بنیادی دارد. دو ساختار نخست یعنی ساختار نحوی و صرفی را ساختار دستوری نیز نامیده اند که در این مقاله تلاش ما به تحلیل این دو ساختار در فرایند ترجمه قرآن کریم منحصر شده است.
۶.

پژوهشی در اشعار عربی مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۵۶۳ تعداد دانلود : ۱۲۸۸
مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه، نوشته عزالدین محمود کاشانی یکی از آثار گرانبهای عرفانی منثور فارسی در موضوع تصوف و اخلاق است که در میان آثار فارسی قرن هفتم به بعد کم نظیر است. دوستان و مریدان کاشانی، پیوسته از او می خواستند تا عوارف المعارف شیخ شهاب الدین عمر سهروردی قدس الله روحه را به فارسی ترجمه کند و او به عللی تن به این کار نمی داد تا سرانجام در برابر درخواست دوستان سرتسلیم فرود آورد و تصمیم گرفت کتابی به فارسی نویسد که افزون بر مطالب عوارف، مضامین بکر و نو دیگری را نیز در برداشته باشد. این کتاب حاصل این تلاش است. مصباح الهدایه را اوّلین بار در سال 1325 شمسی، استاد فرزانه روانشاد جناب آقای جلال الدین همایی رضوان الله تعالی علیه با افزودن تعلیقات و مقدمه ای بی بدیل - که به نظر اینجانب ارزشی همسنگ بل بیش از خود کتاب دارد- تصحیح، و به شیفتگان متون عرفانی عرضه کرد. . با اینکه روانشاد در ترجمه و تعیین مستندات بیتهای عربی عنایت و استقصای فراوان نمود، ترجمه و تعیین مستندات برخی از بیتها خواسته یا ناخواسته از نگاه تیزبین آن زنده یاد به دور ماند. نگارنده در این مقاله سر آن دارد که با بضاعت مزجاه خود به منظور تجدید نام و یاد آن فقید سعید در حد امکان به ترجمه و تعیین مستندات این بیتها بپردازد. امید است قبول افتد و در نظر آید.
۷.

ارتباطات بین فرهنگی: ترجمه و تاثیر آن در فرایندهای جذب و طرد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ترجمه ارتباطات بین فرهنگی فرایند های جذب و طرد نشانه شناسی فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵۱ تعداد دانلود : ۱۴۳۳
"در این مقاله از دیدگاه نشانه شناسی فرهنگی روابط بین فرهنگی و تاثیر ترجمه بر این روابط و همچنین عملکرد ترجمه در فرایندهای جذب یا طرد جنبه هایی از فرهنگ های دیگر را بررسی کرده ایم. نشان می دهیم که پویایی فرهنگی محصول ارتباطات بین فرهنگی است و ترجمه، سازوکار اصلی این گونه ارتباطات است. در جریان ترجمه است که فرهنگ ها بر غنای یکدیگر خواهند افزود و در عین دیدار با دیگری فرهنگی، خود را بازتعریف خواهند کرد عناصری از این دیگری را از آن خود می کنند، و عناصری را بیرون نگه می دارند و به این ترتیب، می توانند پویایی و سرزندگی خود را حفظ کنند، تاثیر بپذیرند و متفاوت باقی بمانند. "
۸.

نگاهى به سیر ترجمه و تفسیر قرآن کریم به فارسى(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفسیر قرآن ایران ترجمه فارسى منظوم منثور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۶ تعداد دانلود : ۸۹۵
از آنجا که زیباترین کلام وجود إز درگاه خلود، به زبان تازى فرود آمده است، در بلنداى زمان پارسیان شیرین بیان، براى نشر معانى و کشف اسرار آن، در پهنه سرزمین پهناور ایران، براى فهم هموطنانى که به زبان عربى تسلط نداشته اند, به روشهاى گوناگون و به مقتضاى زمانها و مکانها و بینشها وگویشها به ترجمه و تفسیر آن پرداخته اند و معانى زبباى آنرا به یارى زبان و ادب دل انگیز منثور و منظوم پارسى بر لوح دل هموطنان نگاشته اند، نگارندهء این مقال بر آن شد تا به اقتضاى حال نگاهی به سیر ترجمه ها و تفسیرهاى دلرباى فارسى قرآن مجید اندازد. و ازسلمان پارسى و ترجمهء آهنگین قرآن مجید و ترجمهء تفسیر طبرى و تفسیر خواجه عبدالله أنصارى وکشف الاسرار میبدى و تفاسیر منثور و منظوم دیگر، چون دو اثر زیبا و حکیمانه و عارفانهء صفى علیشاه و سید محمد حسین انوارشیرازى یادکند تا إن شاء ا الله تعالى در ضمن مجموعه اى، تحقیقات خود رابه عاشقان زبان و ادب و حکمت و عرفان قرآن در سرزمین ایران و جهان تقدیم دارد. والله الموفق والمعین و علیه التکلان
۹.

أنوار ترجمه هاى فرقانی از سورهء مبارک حمد قرآنى(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن حمد ترجمه نثر نظم تطبیق گزیده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷۶ تعداد دانلود : ۶۳۸
بعد از دو مقالهء استعاده و نامهاى سورهء مبارکهء حمد، نیکو مینمایدکه مقاله را در نوبت سوم، به گزیده اى از ترجمه هاى زیبا از سورهء مبارکهء حمد والا و دلربا اختصاص دهم که در تاریخ ادب پارسى قرآنى نام بردارند. و در آغاز شمه اى از شرح حال و أثر این ترزبانان سخن سنج را آورم تا ارزش آن آثار ارزنده نیکوتر جلوه نماید و سپس به تطبیق تاریخى ترجمه ها پردازم تا إن شاءالله تعالی محققان سخن سنج و زبان شناس را به کار آید. از این رو از سلمان پارسى به سورآبادى و نسفى و میبدى و رازى و کاشفى وکاشانى و لاهیجى و سرانجام ترجمه اى تفسیرگونه به نثر و نظم از نگارنده پراخته آمد تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.
۱۱.

راهنماى نسخه هاى خطى " نهج البلاغه "(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترجمه شرح خطبه نسخه کلمات قصار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲۵ تعداد دانلود : ۵۷۱
نهج البلاغه "کتاب على " است، و دربارهء آن بسیار نوشته اند و باز هم خواهند نوشت. این کتاب پژوهنده ربا است، و همواره پژوهندگان از انوار معرفتش روشنى مى یابند. نسخه هاى خطى این کتاب و آثارى که پیرامون آن در گذشته هاى دور و نزدیک نگارش یافته، درگنجینه هاى دانشگاه تهران نگهدارى مى شوند و در راستاى پژوهش کارآیى بسیار دارد. دفترچه راهنمایى در این باره فراهم آمده، و این نوشته دفترچه یاد شد. را مى شناساند.
۱۴.

ضمایر در ترجمه: زبان و فرازبان (با تمرکز بر متون دینی)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: گفتمان قرآن زبان ترجمه ضمیر نظام زبانی فرازبان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲۱
ترجمه ضمایر در نگاه اول ممکن است برخلاف ترجمه سایر مقولات مانند اسم، فعل و غیره خالی از مشکل به نظر رسد. ولی واقعیت امر این است که ضمایر در ترجمه می توانند بیشتر از سایر مقولات مشکل آفرین ظاهر شوند. علت این مشکل آفرینی مضاعف این است که ضمایر علاوه بر اینکه در نظام زبانی زبان مبدا و مقصد مطرح هستند، به دلیل اشاره ای بودن آنها زبان را با ابعادی از گفتمان مانند زمان، مکان، ... پیوند می دهند. نظام زبانی جنسیت دستوری علاوه بر مطابقت، عدد و حالت ضمایر را در دو زبان مبدا و مقصد به چالش می کشد. ضمایر، برخی از ابعاد اجتماعی را کدگذاری می کنند، نیازمند مرجع هستند و از همه مهم تر تعبیر آنها وابسته به گفتمان است و در خصوص متون دینی، بیشتر از سایر متون، متن و تاریخ را نیز در سیطره گفتمان به چالش می کشند. مقاله حاضر به بررسی ترجمه ضمایر در ترجمه های قرآن می پردازد ولی موضوعات مطرح شده، قابل تعمیم به سایر متون و ترجمه ضمایر به طور کلی هستند.
۱۵.

قرآن مجید: ترجمه و پیش فرضهای عقیدتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفسیر ترجمه قرآن مجید پیش فرضهای عقیدتی تلاقی ایدئولوژی ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱۰
"ترجمه عملی است که بر کاربرد زبان (language use) اعمال می شود. این امر مسلما به این مفهوم است که ترجمه خود همواره محل تلاقی ایدئولوژیهاست. در طول قرنها، اشخاص و نهادها عقاید خاص خود را به منظور ایجاد تاثیرات مشخص و مورد نظر در ترجمه اعمال کرده اند. این مقاله قصد دارد نقش پیش فرضهای عقیدتی مترجم را در ترجمه های قرآن مجید بررسی کند. که شیوه تحقیق توصیفی است و محققان قصد ندارند در مورد درستی یا نادرستی ترجمه ها یا پیش فرضهای عقیدتی در ترجمه قضاوت کنند."
۱۶.

سخت ترجمه پذیری کتاب المبین به منزله اثر ادبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قرآن ترجمه مولفه های زبانی و بلاغی ترجمه ناپذیری سخت ترجمه پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰۷
این مقاله، قرآن را به منزله متنی ادبی بررسی می کند. ابتدا به (عدم) جواز ترجمه قرآن اشاره و دیدگاه های مخالفان و موافقان بررسی می شود. آن گاه پیشینه مطالعه قرآن از منظر متنی ادبی مطرح شده و از ترجمه متون ادبی و روشهای حاکم بر آن به اختصار ذکر به میان می آید. در آخر، ترجمه های گوناگون فارسی و انگلیسی مولفه های زبانی (عمدتا آوایی و واج شناختی) و بلاغی قرآن به لحاظ ترجمه (نا) پذیری مطالعه می شود. برخی از این مولفه ها عبارتند از: همگونی آوایی؛ جفتهای کمینه مانند موسیقی کلمات و بازیهای کلامی و موسیقی آیات در قالب قافیه، وزن و سجع. در پایان این نتیجه حاصل می آید که ظرافتهای زبانی و بلاغی قرآن اگر نه تماما ترجمه ناپذیر، که سخت ترجمه پذیر است.
۱۷.

معادل یابی واژگانی در ترجمه از منظر نشانه شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نشانه شناسی ترجمه دال و مدلول فرآیند ترجمه معادل یابی روابط واژگانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۵۳
این پژوهش به تحلیل معادل یابی واژگانی در فرآیند ترجمه از منظر نشانه شناسی می پردازد. در این پژوهش ضمن معرفی و تحلیل چندین صورت ممکن از وضعیتهایی که ممکن است در ترجمه از زبانی به زبان دیگر پدید آید استدلال شده است که مترجم در ترجمه با جایگزینی واژگانی دو زبان مواجه نیست بلکه از منظر نشانه شناسی در ترجمه این تصاویر صوتی دو زبان می باشند که با هم مقابله می گردند. در این فرآیند که به نوعی بازی کشف و جستجو شباهت دارد. مترجم به روش آزمون و خطا آنقدر این فرآیند را ادامه می دهد تا نزدیک ترین تصویر صوتی در زبان مقصد برای تصویر صوتی مربوط در زبان مبدا بیابد. در این پژوهش استدلال شده است که به دلیل انتزاعی بودن این تصاویر صوتی مترجم ناچار است این فرآیند را که با واژه در زبان مبدا آغاز کرده است با واژه در زبان مقصد تمام کند.
۱۸.

ارتباطات توسعه، ترجمه و فرهنگ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ توسعه ترجمه ارتباطات توسعه یافتگی تمدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۸۹
توسعه و ارتباطات - که رابطه ای تنگاتنگ با فرهنگ و تمدن بشری دارد - دو مفهوم بسیار نزدیک به هم هستند که غیبت منجر به تاثیر بر دیگری می شود. در یک جامعه فراصنعتی، برنامه های توسعه ملی (درون زا) بر اساس قابلیتها و زیرساختهای ارتباطی و فرهنگی که نقش مهمی در پیشرفت اجتماعی بازی می کنند تدوین می شوند. اما تمام برنامه های توسعه از نوع درون زا نیستند. به دولتها و تصمیم گیران توصیه شده است که حتی الامکان برنامه های توسعه دیگر کشورها (برنامه های برون زا) را نیز مورد بررسی قرار دهند و در وهله اول در بخش فناوری در کالبد تنوع فرهنگی سرمایه گذاری کنند.
۱۹.

بررسی جناس در ترجمه های انگلیسی گلستان سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ ترجمه راهکار جناس ایهام واج آرایی زبان مبد زبان مقصد همنشین آوایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴۴
از جمله موانعی که در راه ترجمه وجود دارد، می توان به ترجمه جناس اشاره کرد. در تحقیق حاضر نحوه برخورد پنج مترجم انگلیسی گلستان سعدی (اندرسون (1861)، برتن (1890)، ایست ویک (1859)، راس (1879) و ریهاتسک ((1956) مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت. پس از ارایه تعاریف مختلف جناس توسط زبان شناسان و ادیبان هر دو زبان به نحوه گروه بندی جناس در انگلیسی و فارسی اشاره شده است. اگر چه یک راه حل قاطع و مشخص برای ترجمه انواع جناس نمی توان ارایه کرد، ولی برخی راهکارها گاهی موثر می افتند. بنابراین در این تحقیق به بررسی راهکارهایی پرداخته شده است که پنج مترجم مذکور در ترجمه انواع جناس موجود در گلستان به کار برده اند. در ضمن مشخص شده است آیا آنها تنها به یک یا چند راهکار مشخص بسنده کرده اند؟ و آیا ایشان در ترجمه تمامی جناسهای هم نوع از راهکار یکسانی استفاده کرده اند؟
۲۰.

توصیف و تحلیل مقابله ای سازه مسند مفعولی در زبانهای فارسی و انگلیسی: شواهد از متون ترجمه شده به زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترجمه مسند معفولی تحلیل مقابله ای ساختی تحلیل مقابله ای متنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶۷
توصیف و تحلیل مقابله ای رابطه و ساخت دستوری سازه مسند مفعولی در زبانهای فارسی و انگلیسی تاکنون تا میزان محدودی مورد توجه و بررسی پژوهشگران قرار گرفته است؛ با این حال بی شک به لحاظ پیچیدگی مقوله ای و ساختی، به بررسی و تحلیل بیشتری نیاز دارد. در هر دو زبان فارسی و انگلیسی، همانند بسیاری زبانهای دیگر، سازه مسند مفعولی کاربرد گسترده ای داراست؛ به همین لحاظ بررسی و تحلیل مقابله ای آن، هم به لحاظ نظری و هم به لحاظ کاربردی، حایز اهمیت است. سازه مسند مفعولی، همان سازه دستوری مسند است که به نهاد ضمیر پنهان هم مرجع (ض هـ) با گروه اسمی مفعول صریح در جمله مرتبط می شود. در این مقاله توصیف و تحلیل مقابله ای سازه مسند مفعولی در دو زبان فارسی و انگلیسی بر پایه طرح کمینگی نظریه اصلها و عاملهای تفاوتی، به طور دقیق بررسی و توصیف می شود؛ سپس از برخی مثالهای ترجمه شده معتبر از انگلیسی به فارسی، شواهد مربوط تحلیل و ارایه می گردد.