مطالب مرتبط با کلیدواژه

نثر

۱.

پژوهشی در تئوری و کارکرد طنز مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدحسین کرمی زهرا ریاحی زمین جواد دهقانیان

منبع: پژوهش های زبان و ادبیات فارسی ۱۳۸۸ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: کارکرد گسل اجتماعی نثر مشروطه طنز تئوری طنز

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۶۷ تعداد دانلود : ۱۳۷۳

مشروطه و ادبیات آن، تحوّلی در ادبیات فارسی پدید آورد که از لحاظ مخاطب، کارکرد، تنوع و زبان، تفاوت چشمگیری با ادوار گذشته ادبیات ایران دارد. در خلال تحولی عظیم، نثر به سلطه طولانی شعر پایان بخشید، اما مهمترین تحول را می توان در زبان و عناصر آن مشاهده کرد. زبان، نقاب فرهیختگی و ادبیات را کنار می زند و همراه با جریان زمان و مکان آزادانه نفس می کشد. یکی از مهمترین تحولات زبانی و ادبی ایـن دوره، گرایش به طنز پردازی است. در این مقاله، سعی شده است با توجه به ادبیاتِ جامعه گرای مشروطه، نخست مفهوم طنز و عناصر اصلی آن و سپس تئوری و کارکرد های طنز از دیدگاه اجتماعی بررسی گردد. حاصل این پژوهش ارایه تئوری نوینی به نام «طنز و گسل اجتماعی» است. این تئوری، طنز را حاصل شکاف اجتماعی بین گروه ها و طبقات اجتماعی یک جامعه با هم و یا در سطح جهانی، شکاف فکری جوامع با یکدیگر می داند و به بررسی جوانب مختلف آن می پردازد.

۲.

أنوار ترجمه هاى فرقانی از سورهء مبارک حمد قرآنى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید امیرمحمود انوار

منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۲ شماره ۱۶۶ و ۱۶۷

کلیدواژه‌ها: قرآن حمد ترجمه نثر نظم تطبیق گزیده

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی تفسیر و ترجمه قرآن

تعداد بازدید : ۱۲۷۳ تعداد دانلود : ۶۳۵

بعد از دو مقالهء استعاده و نامهاى سورهء مبارکهء حمد، نیکو مینمایدکه مقاله را در نوبت سوم، به گزیده اى از ترجمه هاى زیبا از سورهء مبارکهء حمد والا و دلربا اختصاص دهم که در تاریخ ادب پارسى قرآنى نام بردارند. و در آغاز شمه اى از شرح حال و أثر این ترزبانان سخن سنج را آورم تا ارزش آن آثار ارزنده نیکوتر جلوه نماید و سپس به تطبیق تاریخى ترجمه ها پردازم تا إن شاءالله تعالی محققان سخن سنج و زبان شناس را به کار آید. از این رو از سلمان پارسى به سورآبادى و نسفى و میبدى و رازى و کاشفى وکاشانى و لاهیجى و سرانجام ترجمه اى تفسیرگونه به نثر و نظم از نگارنده پراخته آمد تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.

۳.

نواندیشى أدونیس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عدنان طهماسبی

منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۱ دوره ۱ و ۲

کلیدواژه‌ها: دین فرهنگ نقد شعر شعر نو نثر نواندیشى

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات کلیات شخصیت ها شاعران

تعداد بازدید : ۱۴۵۸ تعداد دانلود : ۷۸۳

در این گفتار اندیشه و آثار أدونیس فقد نامى معاصر عرب بازگو شده است. أدونیس نقد خود را منحصر به حوزه ادب ننموده است بلکه معتقد است براى نقد صحیح بایستى به عرصه هاى دیگرکه به نوعى در این حوزه مؤثر بوده اند نیز پر د ا خت. آموزه هاى دینى- ادبى أدونیس (على أحمد سعید) و آموزه هاى جدید ادب غرب و مکاتب آن، ایشان را ناقدى جهانگیر ساخت. آثار على أحمد سعید به 14 زبان و از جمله فارسى ترجمه شده است. آثار و اندیشه أدونیس ناقدان زیادى را بر آن داشت در دفاع و یا به نقد از ایشان قلم فرسایى نمایند. آثار أدونیس و مجله شعر بازگو کننده اندیشه و مبانى فکرى عمده أحمد سعیداست.

۴.

بررسی قصهء عاشق غریب و جایگاه آن در نثر لرمانتف

نویسنده: جان الله کریمی مطهر گئورگى ولاد یمیرویچ ماسکوین

منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۱ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: عشق نثر قصه لرمانتف عاشق غریب

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان شناسی در هنر و ادبیات

تعداد بازدید : ۱۸۹۲ تعداد دانلود : ۸۰۲

مقاله اشاره به منشا و چکونگى پیدایش موضوع قصهء شرقى عاشق غریب دارد. قصهء عاشق غریب لرمانتف در سال 1837 نوشته شد، سالى که نثر اولیه لرمانتف یعنى (و ا دیم و شاهزاده لیگوفسکایا) را از قهرما ن عصر ما جدا نمود. در این زمان تحولى در افکار هنرى لرمانتف صورت گرفت که بى تاثیر بر نثر دورهء دوم نویسنده نبود. اگر موضوع اصلى برخوردهاى عشقى نثر اولیهء او خیانت عشقى است، ولى هر برخورد عشقى در قهرمان عصرما نمونه اى از عشق "غیرایدآل " است. این نمونه ها نظم قانونمندى را در آثار نویسنده به وجود آورده است. عاشق غریب بى شک نقش "راهنماى والایى " براى نثر لرمانتف دارد.

۵.

دورهء ادبیات روشنگری در آلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابوالقاسم ذاکر زاده

منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۴ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: شعر نثر روشن‏گرى خر د ا حساس پییتیسموس ا خلاق

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان شناسی در هنر و ادبیات

تعداد بازدید : ۱۲۹۷ تعداد دانلود : ۶۲۳

در قرن هجدهم، ادبیات آلمانى در پرتو اندیشهء روشنگرى رشد و توسعه یافت و ثمرات دلنشین و آموزنده اى به بار آورد. در آغاز دورهء ادبیات روشنگرى، گوتشد تحت تاثیر افکار عقل گرایانهء لایب نیس و ولف قرار داشت. او به تاسى از آن دو فیلسوف، رشد خرد را براى اخلاقى و سعادتمند شدن انسان ضرورى مى دانست و لسینگ ادیب و فیلسوف ادبیات را در خدمت اشاعهء بردبارى دینى و انتقاد اجتماعى قرار داد. برخى از ادباى دورهء روشنگرى به تالیف حکایات حیوانات پرداختند، زیرا آن ها این حکایات را شیوه اى مناسب براى تربیت انسان و انتقادات اجتماعى تشخیص دادند. دورهء روشنگرى مساعدترین د وره براى خلق حکایات حیوانات است. در پایان این دوره ویلاند افکار اپیکور را سرلوحهء فعالیت ادبى خویش ساخت. در پایان باید یادآورى کرد که هدف مشترک تمام ادباى دورهء روشنگرى، تربیت اخلاقى و اجتماعى انسان است.

۶.

نقدی بر اعجاز القرآن ابوبکر باقلانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زاهد هاشمیان فرد

منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۷۹ شماره ۶۸

کلیدواژه‌ها: قرآن شعر نثر بلاغت نظم بدیع اعجاز سجع باقلانی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۷۱ تعداد دانلود : ۱۲۱۶

کتاب اعجاز القرآن باقلانی در میان مسلمانان از جایگاه والایی برخوردار شد، چنانکه در موضوع خود مدتها مرجع بلامنازع بوده است. طرح و بررسی موضوعات متنوع علوم قرآنی در این کتاب حاکی از جامعیّت علمی مؤلف آن است. او ضمن نقد اشعار شعرای بزرگ عرب به منظور اثبات اعجاز قرآن، جنبه های بلاغی و کلامی اعجاز را بیان داشته است؛ که در همین راستا به برخی از سرقات او نیز اشاره می شود.

۷.

بررسی نثر صوفیانه از سده پنجم تا قرن هشتم ه . ق

نویسنده: اکرم مصفا

منبع: ادیان و عرفان سال پنجم زمستان ۱۳۸۷ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: تصوف نثر اصطلاحات عرفانی آرایه های ادبی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۵۷۸ تعداد دانلود : ۱۶۳۵

با توجه به دیدگاه کلی پژوهشگران، که نثر متون عرفانی را نثری ساده و روان دانسته اند بررسی جنبه های سادگی این آثار امری ضروری می نماید، لذا بدین منظور آثار منثور عرفانی از لحاظ ویژگی های لفظی و معنوی مورد ارزیابی قرار گرفت، حاصل این بررسی نشان می دهد که اینگونه آثار از لحاظ کمیت الفاظ در برابر معانی به جهت استناد به ایات و احادیث و درج و تضمین اشعار و آرایه های ادبی، نثری مطنب (دراز، طویل) است و از جهت پرداختن به تکلفات ادبی، نثر مرسل (ساده، روان) و عالی است و در نهایت به این اصل دست می یابیم که نثر متون عرفانی همچون نثر آثار علمی (تا جایی که از اصطلاحات فلسفی و کلامی بهره نگرفته اند) از جهت دریافت و درک برای خواننده، نثر ساده بوده و هدف از درج آرایه های ادبی برانگیختن مخاطب است و اقتباس از ایات و احادیث نه به جهت تزیین کلام بلکه بیشتر جهت تاکید و تایید کلام به کار رفته است.

۸.

سبک شناسی نثر ظفرنامه شامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدامیر مشهدی

منبع: پژوهشنامه ادب غنایی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۸۴ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: نثر سبک فنی ساده بینابین ظفرنامه شامی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۲۲۸ تعداد دانلود : ۱۵۲۵

نظام الدین شامی آنطور که خود در آغاز کتاب خویش، یادآور شده است سعی داشته، تاریخ امیر تیمور را به زبانی ساده بنویسد تا همگان آن را درک کنند. سخن ملک الشعرا بهار نیز دال بر این است که این کتاب در کمال سادگی و دقت تحریر شده است. ( بهار، 1369، ج2 : 191) و دیگر ادیبان معاصر نیز نظر استاد بهار را تکرار و تائید نموده اند. ولی در جاهای مختلف کتاب ظفرنامه شامی، نشانه هایی از نثر فنی را مشاهده می کنیم. به طوری که نمی توانیم ادعا کنیم این اثر، نثر کاملاً یک دست و ساده ای دارد. بویژه که آثار تقلید از نثر فنی همچون: ترجمه کلیله و دمنه، مرزبان نامه، نفثه المصدور، تاریخ جهانگشای جوینی در این کتاب آشکار است.

۹.

داستان های عاشقانه و حماسی در ادب فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اصغر باباصفری

منبع: مطالعات ایرانی سال هشتم پاییز ۱۳۸۸ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: داستان نثر عاشقانه حماسی منظومه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات حماسی

تعداد بازدید : ۸۲۶۷ تعداد دانلود : ۱۷۲۴

ادبیات حماسی و غنایی دو دسته ی مهم از آثار ادبی را تشکیل می دهد که هر کدام به تنهایی بخش های بزرگی از سروده های شاعران این مرز و بوم را دربردارد. اما آنچه مایه ی اصلی تفاوت و تمایز میان آثار حماسی و غنایی می شود، آن است که ادبیات غنایی بر پایه ی عواطف و احساسات درونی شکل می گیرد، در حالی که ادبیات حماسی بر اساس کنش ها و رفتارهای بیرونی است. به همین جهت، مرز میان این دو روشن و آشکار است. اما گاهی در برخی از آثار ادبی به مواردی برمی خوریم که عشق و حماسه در هم آمیخته اند و جلوه ی بسیار زیبا و جذابی از اختلاط دو امر به ظاهر متضاد را به نمایش گذاشته اند. علاوه بر این، نشان دهنده ی خلاقیت ذهن و توانایی شاعران و نویسندگانی است که به خلق چنین آثاری پرداخته اند. در این مقاله به معرفی داستان هایی پرداخته شده که علاوه بر جنبه ی حماسی، رنگ و بوی عاشقانه نیز در تار و پود آنها وجود دارد. نزدیک به نیمی از این داستان ها مربوط به شاهنامه ی فردوسی است و تعدادی نیز تقلیدهایی است که از کار فردوسی صورت گرفته است. بقیه ی موارد نیز داستان های عاشقانه ای است که جنبه های حماسی آن بسیار قوی است و حتی در برخی موارد، بعد حماسی آن بر بعد غنایی غلبه دارد، مانند داستان ورقه و گلشاه عیوقی. با تامل در زمان و دوره ی سروده شدن این آثار در می یابیم که عمده ی آنها مربوط به پیش از حمله ی مغول به ایران است که روح حماسی بین مردم ایران وجود داشت و به تبع آن در آثار ادبی این دوره نیز دیده می شود. در این مقاله در مجموع 33 داستان به ترتیب الفبایی معرفی و بررسی شده اند.

۱۰.

مبانی ادبیات مقاومت معاصر ایران و عرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ناصر محسنی نیا

منبع: ادبیات پایداری پاییز ۱۳۸۸ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: نماد اسطوره شعر مبانی نثر ادبیات معاصر ادبیات فارسی ادبیات عربی رمز ادبیات مقاومت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات حماسی ادب جنگ و مقاومت

تعداد بازدید : ۶۳۲۲ تعداد دانلود : ۲۳۸۹

با توجه به گسترش مفهوم ادبیات مقاومت در ادبیات معاصر جهان، به ویژه در ادبیات معاصر ایران و عرب و با توجه به ویژگی خاصی که این نوع و گونه ادبی در جهان معاصر و در میان انواع ادبی گوناگون جهان پیدا کرده است، در این گفتار سعی می شود برخی مبانی و اصول اصلی ادبیات مقاومت در جهان معاصر ایرانی و عرب تبیین شود و تا سر حد امکان عوامل بروز و برجسته شدن این نوع ادبی در این دو ادبیات مهم، معاصر معرفی گردد، هم چنین از بزرگان ادب مقاومت در هر یک از دو ادبیات سخن به میان آید، آنگاه، نمادها و اسطوره های مهم مورد نظر شاعران و ادیبان در بیان اندیشه های خود در این نوع مهم ادبی به طور مختصر تجزیه و تحلیل شود.

۱۱.

سراپا؛ یکی از انواع ادبی غریب فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید شفیعیون

منبع: جستارهای ادبی سال چهل و سوم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۱۷۰

کلیدواژه‌ها: معشوق نثر سبک هندی نظم نوع ادبی سراپا

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۳۵ تعداد دانلود : ۹۵۳

گاه از اعماق واکاوی های تحقیقی در انواع مشهور و رایج ادبیّات فارسی، بعضی انواع غریب ادبی از زیر آوار فراموشی رخ می نمایاند؛ انواعی که در دوره های خاصّی از ادوار گذشته، از رواجی و اقبال شایانی برخوردار بودند. یکی از این انواع ادبی، «سراپا»ست. با بررسی این نوع و پیش زمینه های تاریخی و جغرافیایی اش، می توان به پاره ای از دلایل اصلی محبوبیّت آن ، بویژه در دورة سبک هندی پی برد. در این مجال کوتاه ، لاجرم تمرکز عمدة نگارنده بر یافتن و معرّفی مختصر سراپاها و تحلیل ساختار ادبی و وجوه بلاغی این نوع ادبی است. هرچند به تناسب حال و مقام، اشاره وار از بن مایه ها و زمینه های اجتماعی - فرهنگی آنها مثل جنس کاوی وجمال شناسی معشوق هم سخن به میان خواهد آمد.

۱۲.

فرهنگ عربى در دورهء جاهلى بررسى نثر جاهلى (1)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدى ظرافتکار

منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۱ دوره ۱ و ۲

کلیدواژه‌ها: شعر نثر فرهنگعربى جاهلى دلالت لغوى محافل

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۶۸ تعداد دانلود : ۷۰۰

این مقاله فرهنگ عرب پیش از اسلام را براساس دلالت هاى موجود در زبان عربى بررسى مى کند لکن پیش از پرداختن به دلألت هاى لغوى به تحلیل این نمادها از بعد نظرى مى پردازد. در فتح باب این بخش به معرفى خاستگاه زبان عربى و قوم عرب آنگاه به تحلیل ریشه و پیشینه زبان و خط و پیدایش عربى فصیح دست یازیده است سپس معناى جاهلیت را مى شکافد و این پرسش را مطرح مى سازدکه این نام و مفهوم مستفاد از آن در نزد همگان چقدر با واقعیت موجود در این سرزمین تطابق دارد. محدودهء عصر جاهلى را مى نمایاند و به تحلیل ادیان و علوم و معارف آن دوره مى پردازد. آنگاه با نگرشى تحلیلى در شعر و نثر جاهلى تأمل و در معناى شعر و شاعر غور مى نماید و به روند تکامل شعر که چقدر زمان پشت سرگذاشته و چه آزمونهایى دیده اشاره مى کند و سخن از محافلى به میان مى آوردکه بسان آکادمى هاى امروزى علوم به نقد و بررسى شعر عنا یت مى ورزیدند.

۱۳.

کاربرد هنری فعل در نثر گلستان

نویسنده: حامد ذاکری

منبع: پژوهشنامه فرهنگ و ادب سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: فعل نثر کنایه گلستان سجع استعاره تبعیه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات

تعداد بازدید : ۱۳۹۲ تعداد دانلود : ۲۴۶۲

سعدی را «استاد سخن» میخوانیم، چه صیت سخنش به همه جا ـ از دیر باز تا کنون ـ رسیده و شعر نغز و نثر بیبدیل وی «در صحیفة روزگار مسطور و بر السنة احرار مقروء» است. سخن وی به صفت سهل ممتنع آراسته است و به روانی و شیوایی معروف. شیوة سخن وری سعدی، همان طور که بیان شد، موجب گشته است تا پژوهش گران و ادیبانی بسیار، جنبه های گوناگون هنر وی را تحت بررسی و پژوهش قرار دهند، تا جنبه های زیباییشناختی سخن سعدی بیش تر آشکار گردد. در این نوشتار سعی بر آن است که کاربرد هنری فعل در نثر گلستان بررسی گردد. با آنکه پژوهش هایی گوناگون در نثر گلستان بانجام رسیده است، لیکن بررسی کاربرد فعل و روشن نمودن گوشه ای دیگر از هنر سعدی خالی از فایده نیست. در این میان، با بررسی ویژگیهای نحوی، فرایندهای معنایی افعال و ... میتوان هنر زبانی آن بزرگ استاد سخن را تا حدودی نمایاند.

۱۴.

ابن سینا نابغه ای بزرگ در شعر و نثر عربی (اصل مقاله به زبان عربی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نصرالله شاملی حمید احمدیان

منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: ابن سینا شعر نثر ادبیات عربی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات

تعداد بازدید : ۲۴۳۵ تعداد دانلود : ۷۹۰

شیخ الرئیس بوعلی سینا علاوه بر آنکه در فلسفه و طب از بزرگ ترین نوابغ بشری به شمار می آید، و نیز در علوم عصر خود بی همتا بوده است، در ادب عربی و فارسی هم درخشیده و ابیات و قطعات ادبی بی بدیلی سروده است که شگفتی ادبیان را برانگیخته است. در نثر عربی نیز آنجا که قصدش ایجاد کلام ادیبانه بوده است، با سبکی عرفانی گونه، راه رمز و اشاره را در پیش گرفته، به طوری که وقتی به معانی آن گوهرهای گران سنگ نظر افکنیم، خود را در مسیر سالکان طریقت مییابیم؛ و آنگاه که به اشعار عربی و قطعات و رباعی ها و دوبیتی هایش نظر کنیم، گویا در شفاخانه ای قدیمی گام نهاده ایم که طبیبان حاذق نسخه های خود را برای درمان بیماران به لسان شعر ترنم می کنند. وقتی به شفای بوعلی و اشارات او سر بزنیم، خود را در محکمه عقل او چون کودکان بسیارگوی کم فهم مییابیم که هزاران خیال در سر دارند، اما پای رفتن نداشته، لنگ لنگان در پی پرواز عقاب های عقل و منطق درمانده اند. در این مقاله نمونه هایی از اشعار شیخ الرئیس در موضوعات مختلف آمده است که با رنگ های بدیع بلاغت درآمیخته و در آن اشتقاقات لغوی و وزن های شعری تازه در شعر عربی به چشم می خورد. نیز نثرهای رمزگونه وی که صبغه عرفانی دارد ذکر شده است. این پژوهش جایگاه ادبی شیخ الرئیس ابن سینا را بیان می نماید.

۱۵.

از زبان نار تا زبان نور چگونگی تکوین نثر عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حبیب الله عباسی

منبع: ادبیات عرفانی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: عرفان تصوف نثر زهد

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات متون عرفانی و تحلیل عرفانی متون ادبی

تعداد بازدید : ۱۷۸۰ تعداد دانلود : ۸۷۹

پس از شکل گیری زهد تحت تأثیر علل و اسبابی چند، جریان فربه تصوف به دنبال درآمیختن اکسیر عشق با مس زهد پدید آمد و نثر عرفانی نیز از بطن نثر زاهدانه متولد شد و رشد و نمو یافت.این نثر نیز شاخه ای از نثر دینی است که از گونه های پرکاربرد نثر سده های نخست و دوم هجری در شکل های مختلف حدیث، تفسیر، خطابه و نامه بوده است.این نوشتار چگونگی شکل گیری و پدید آمدن نثر عرفانی از درون نثر زاهدانه و رشد و نمو آن را بررسی و تبیین می کند؛ بنابراین پس از بحث درباره علل و اسباب تکوین زهد به بررسی نثر زاهدانه و ویژگی ها، چهره های برتر و آثار آن پرداخته شده و در ادامه از چگونگی تکوین نثر عرفانی بعد از وارد شدن عشق در نثر زاهدانه، سخن به میان آمده است.با توجه به مهم ترین ویژگی های نثر عرفانی، این نتیجه حاصل شد که هم جریان های زهد و تصوف و هم نثرهای مربوط به این دو نحله، محصول دیالکتیک وابستگی به سنت و گریز از آن بوده است.

۱۶.

بررسی تطبیقی نظریة گفت وگویی نیما یوشیج و میخاییل باختین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: قدسیه رضوانیان

منبع: ادبیات پارسی معاصر سال چهارم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی۹)

کلیدواژه‌ها: شعر روایت نثر نیما باختین مکالمه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۷۴ تعداد دانلود : ۹۶۲

«مکالمه گرایی» بنیان نظریة نیماست که از آن به «روایت نمایشی» تعبیر می کند. اما اصطلاح مکالمه گرایی با نظریة منطق گفت وگویی میخاییل باختین مطرح می شود. او این اصطلاح را در برابر تک آوایی در ادبیات و هنر مطرح می کند؛ از نظر او شعر تک صدایی را نمایندگی می کند و نثر، به ویژه رمان، عرصة چندصدایی است. از این رو، رمان عالی ترین نوع بیان ادبی است. با بررسی نظریات نیما که اغلب در قالب نامه بیان می شود، تلاش نیما در نزدیک ساختن شعر به نثر و به ویژه داستان نیز در همین راستا ارزیابی می شود. او نیز به سان باختین، داستان را عرصة حضور صداهای گوناگون می داند، از این رو فرم شعر را به گفتة خودش به مدل «وصفی و روایی» تبدیل می کند و از تحت سلطة اقتدار «من» بیرون می کشد. بدین ترتیب، تخیل مکالمه ای را در شعر عینیت می بخشد. این مقاله در بخش مبانی نظری، با تشریح نظریة مکالمه ای باختین به تبیین مفاهیم بنیانی نظریة او همچون مکالمه، دگرمفهومی، دیگربودگی، سخن تک آوا، و چندآوا می پردازد و سپس با انطباق نظریة نیما با او، به این نتیجه می رسد که نیما نیز هم زمان با باختین، نظریة مکالمه در شعر را مطرح می کند و مهم ترین دستاورد او در شعر، حرکت از سوی شعر ذهنی و تک صدا، به سوی شعر عینی و چندصداست.

۱۷.

تحلیل و نقد کتاب ادبیات معاصر ایران (نثر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود بشیری

منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال چهاردهم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۰)

کلیدواژه‌ها: نثر ادبیات معاصر نقد کتاب درسنامه محمدرضا روزبه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۶۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۲۳

پیرامون ادبیات معاصر ایران، اعم از نظم و نثر، در این سه دهة اخیر بعد از انقلاب اسلامی ایران، کتاب های متعدد و متنوعی نوشته و منتشر شده است. هریک از این آثار، از جهاتی درخور توجه و بررسی اند و نیز دارای ویژگی های خاص خود هستند که در جای خود استفاده می شوند. از بین این آثار گوناگون، ادبیات معاصر ایران (نثر) از محمد رضا روزبه، تاحدودی با سایر آثار منتشرشدة دیگری که در این دوره به بازار نشر کتاب عرضه شده اند متفاوت است. هرچند این کتاب نیز از جهاتی از ایراد و اشکال خالی نیست، اما به علت انتخاب درست نمونه ها و شواهد گوناگون از نثر فارسی در دورة معاصر و همچنین، نقد و تحلیل نسبتاً قابل قبول تعدادی از این نمونه ها و حجم تاحدودی کم آن و نیز با توجه به در نظر گرفتن این نکته که کتاب به مثابة درسنامه و متن آموزشی برای دورة تحصیلی کارشناسی رشتة زبان و ادبیات فارسی تألیف شده است، می توان گفت که در مقایسه با کتاب های مشابه محاسن، مزایا، و امتیاز هایی دارد و به این جهت، بایسته است به آن به منزلة متن آموزشی برگزیده توجه شود و از آن برای تدریس واحد درسی مورد نظر، یعنی ادبیات معاصر ایران (نثر)، استفاده شود. در این نوشته، کوشش شده است به لحاظ ابعاد شکلی و ظاهری و نیز از جهت محتوایی، به جنبه های قوت و ضعف این اثر پرداخته شود و این موارد به مخاطبان این کتاب، که بیش تر دانشجویان زبان و ادبیات فارسی اند، ارائه شود.

۱۸.

حقیقت یابی وأدالبنات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود خورسندی علیرضا خورسندی سید محمد موسوی بفرویی

منبع: زبان و ادبیات عربی بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: نثر نظم عصرجاهلی صدراسلام وأدالبنات

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و عرب جزیره العرب قبل از اسلام

تعداد بازدید : ۱۰۱۲ تعداد دانلود : ۷۰۷

جمله معروف «الشعردیوان العرب» بیانگر این حقیقت است که تمام یا اکثر وقایع فردی و اجتماعی عرب ها در دوران های مختلف به نوعی در ابیات شاعران آن ها منعکس گردیده است. بر این اساس، طبیعی به نظرمی آید اگر شیوع وأد البنات در عصرجاهلی واقعیت داشته باشد، می بایست نمونه های فراوانی از آن در شعر و نثر عصرجاهلی یافت شود. وأد البنات و مسأله ی واقعیت داشتن آن موضوعی است که ما در این مقاله به آن می پردازیم. اسناد و مدارکی از قبیل نظم و نثراعراب جاهلی و صدر اسلام و آیات و روایات چنین می نمایند که وأد البنات در دوران جاهلیت و صدر اسلام و پس از آن حتی تا عصر حاضر وجود داشته و دارد؛ اما وجه اختلاف، آن است که آیا این مطلب فقط منحصر به قوم عرب و در یک زمان و مکان و در میان قبیله ای خاص بوده است؟ یا در زمان ها و مکان های دیگر و در میان سایر ملل و اقوام نیز رواج داشته و دارد؟ شواهد به دست آمده نشان می دهد همه ی قبائل عرب به این ننگ تن درنمی دادند، بلکه بسیاری از اقوام عرب احترام خاصی برای دختران و زنان قائل بودند. وجود زنان تاجر و شاعر در عصر جاهلی و بر جای ماندن آثار برجسته ی برخی از آن ها مانند خنساء در شعر و حضرت خدیجه (س) در تجارت بیانگر صدق این ادعاست. از سوئی دیگر اگر وأد البنات را به معنای کنایی آن در نظر بگیریم و فقط به معنای لغوی آن بسنده نکنیم مصادیق زیادی از اهانت و تحقیر به شخصیت های دختران و زنان در دوران های پس از اسلام نیز مشاهده می گردد تا آنجا که قرآن کریم با واژه ی «لاتقتلوا» انسان های تمام أقوام و نژادها را در اعصار و قرون متمادی گذشته و کنونی از ارتکاب چنین اعمالی نهی می نماید.

۱۹.

Творчество Л.Ф. Зурова и русская религиозно-философская мысль ХIХ–ХХ вв. (آثار ل.ف. زورف و تفکر مذهبی- فلسفی روسی در سده های نوزدهم و بیستم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ویکتوریا زاخارووا

منبع: "پژوهشنامه زبان و ادبیات روسی پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۷ Исследовательский журнал русского языка и литературы, vol. ۷. ۲۰۱۶ (۱) "

کلیدواژه‌ها: نثر ایده های مذهبی - فلسفی سنت های معنوی ملی ل.ف.زورف

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات جهان نویسندگان و نمایشنامه نویسان

تعداد بازدید : ۶۹۰ تعداد دانلود : ۶۵۸

در مقاله حاضر، آثار ل.ف. زورف، نماینده موج اول نویسندگان مهاجر روس از منظر تطابق آن با ایده های تفکر مذهبی- فلسفی روسی در سده های نوزدهم و بیستم بررسی می شود. داستان «دانشجوی دانشکده افسری» و رمان های «راه باستانی» و «میدان» ماده تحقیق این پژوهش هستند. نثر زورف، ازنقطه نظر ایده مکاشفه در پرتو تحقیقات ولادیمیر سالاویوف، و.س. بولگاکوف، و آ. ایلین بررسی می شود. نثر او به لحاظ ارتباط با حوزه تجسم ادبی سنت های معنوی و مذهبی تربیت خانوادگی، به عنوان پایه های ملی زندگی روسی در کنار کاوش های ن. لوسکی و ن. آرسنیف جای می گیرد. سرمنشأ مکاشفه نثر زورف، به درک ماهیت هستی شناسانه جهان و عمیق ترین مفاهیم جهان بینی مسیحی کمک شایانی نمود. تعیین میزان قابلیت معنوی خانواده در کار تربیت و پرورش شخصیت گواه آن است که اصول تقوایی انجیل، کمک رسانی بدون چشمداشت به نزدیکان، خیرخواهی فعالانه، توقع و انتظار زیاد از خویش، که در نظام خانواده روسی صرف نظر از تعلقات طبقاتی، نهادینه شده، موجبات غنای معنوی و اخلاقی روسیه را فراهم آورده است. ل.ف. زورف نویسنده ای مستقل، منحصربه فرد، بااستعداد و مذهبی در ادبیات سده بیستم روسیه به شمار می رود.

۲۰.

معرفی میرزا امان الله حسینی و ارزش محتوای رقعات او(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی زمانی علویجه

منبع: مطالعات شبه قاره سال هشتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: نثر نسخه خطی رقعات امان الله حسینی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نسخه شناسی

تعداد بازدید : ۹۸۵ تعداد دانلود : ۶۶۸

از آنجا که نسخه های خطی بازگو کنندة گذشته فرهنگ و زبان هر ملتی است، شناساندن و معرفی نسخه های خطی، ورق زدن برگ زرینی از زبان و فرهنگ و تمدن یک ملت است. از جملة این گنجینه ها، نسخة با ارزش رقعات میرزا امان الله حسینی متخلص به «امانی»است که نمونة اعلای انشای گذشتگان و دارای محتوای علمی، تاریخی، اجتماعی و تربیتی است. این تحقیق پس از تصحیح نسخة خطی امان الله و مقابله آن با دو نسخة آستان قدس رضوی و کتابخانة ملی صورت گرفته است . هدف پژوهش، معرفی نویسنده اثر و احیاء این نسخة خطی به عنوان یکی از ذخایر مکتوب قرن یازدهم و بررسی ویژگی های محتوایی آن، برای نشان دادن ارزش اطلاعات مفیدآن است که به روش تحلیل و توصیف متن رقعات انجام شده است.