مطالب مرتبط با کلیدواژه

زندگی اجتماعی


۱.

استاد مطهری و نقد اندیشه های جامعه شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ماهیت اندیشه جامعه نقد جامعه شناختی ترکیب زندگی اجتماعی اصالت فرد اصالت جمع تکامل اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵۴۰
نویسنده با فحص در آثار گوناگون استاد مطهری، درصدد ارائه و نتیجه‌گیری مباحث انتقادی وی بر نظریات جامعه‏شناسان است. با توجّه به‏این‏که در علم جامعه‏شناسی، دانشمندان غربی نظریه‏های جدیدی را ارائه کرده‏اند و با توجّه به سیطره علمی غربیان، آن نظریات، اصول مسلّم‏انگاشته می‏شده، استاد شهید با جسارت و توان علمی کم‏نظیر خود بر آن‏ها نقدهای اصولی وارد کرد و در جایگاه متفکّر مسلمان، آن‏ها را به‏چالش کشاند. جمع‏آوری و دسته‏بندی نقدهای استاد مطهری بر آن نظریات وجه همّت این مقاله است.
۲.

بررسی نقش خانواده در کاهش انحرافات اجتماعی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: خانواده جامعه پذیری زندگی اجتماعی فرهنگ پذیری انحرافات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
تعداد بازدید : ۲۲۴۰ تعداد دانلود : ۸۸۰
بشر از زمانی که زندگی گروهی را برگزید، همواره با مشکل ناهمنوایی و رفتارهای انحرافی برخی از همنوعان خود روبرو بوده و همواره در شناسایی علت پدیداری آن و راه حل و یا گریز از آن، تلاش کرده است. در این میان، در همه اعصار جهل و نادانی اصلی ترین علت ناهنجاری های اجتماعی شناخته شده و اندیشمندان بر آگاهی بخشی از طریق جامعه پذیری و فرهنگ پذیری در این زمینه تأکید داشته اند. البته شیوة فرهنگ پذیری را در آگاهی بخشی مطمئن تر و کارسازتر دانسته اند. این مقاله، نقش بی بدیل خانواده را در حل و یا کاهش معضل انحرافات و کجروی اجتماعی بررسی می کند. پس از بهره گیری از تحقیقات به عمل آمده محققان و آموزه های دینی، نشان داده است که خانواده تنها عاملی است که در کاهش انحرافات اجتماعی نقش برجسته و انکار ناپذیری دارد. می توان با بهره گیری از شیوه صحیح و تایید شده دینی، رفتار فرزندان را مطابق ارزش های حاکم شکل داد و یا در اثر سوء تدبیر و سخت گیری و یا سهل انگاری در روش تربیت، راه انحراف و کجروی رفتاری و ناهمنوایی را توسط فرزندان در جامعه هموار ساخت.
۳.

زندگی جاری و هویت اجتماعی؛ نقش فضاهای شهری در تقویت هویت بافت های فرسوده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هویت زندگی اجتماعی نوسازی بافت فرسوده فضای باز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۳ تعداد دانلود : ۶۴۹
سازمان نوسازی شهر تهران مطالعات گسترده ای را بر روی خصوصیات مختلف بافت های فرسوده انجام داده است که مشکلات آنها را می توان به دسته های مختلفی مانند مشکلات فضایی، اجتماعی، محیط زیستی، قانونی و اقتصادی تقسیم کرد. این مشکلات با اینکه در دسته بندی های مختلف طبقه بندی می شود، اما هریک روی دیگری تأثیر می گذارد. فارغ از نظریاتی که سازمان نوسازی در سال های اخیر ارایه کرده ، اساسی ترین رویکرد این سازمان در برخورد با این بافت ها، تغییر شبکه بندی معابر و تعریض آنها جهت تسهیل ترافیک درون شهری بوده است. این مقاله سعی دارد تأثیر این روند را بر فضاهای باز بافت های فرسوده و زندگی اجتماعی جاری در آنها و در نتیجه هویت تاریخی و اجتماعی حاکم بر آنها بررسی کند. در این راستا خیابان و زندگی خیابانی بافت های فرسوده مورد توجه بیشتری قرار می گیرند.
۴.

قرآن و بنیان های تاریخی نظم اجتماعی (بحثی دربارة آیة ۲۱۳ سورة مبارکة بقره)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: زندگی اجتماعی قرآن کریم بنیان های نظم اجتماعی قانون اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۱ تعداد دانلود : ۴۶۶
با استناد به آیات قرآن می توان نشان داد که یکی از مهم ترین اهداف بعثت انبیا، وضع قوانین اجتماعی برای رفع اختلافات انسانی در امور دنیوی و دعوت آنان به سعادت و امر اخروی است. درخور توجه است که حکمایی همچون ابن سینا نیز در بحث سیاسات خود از استدلال مشابهی برای توجیه ضرورت نبوت بهره برده اند و اندیشمندانی چون ابن خلدون این استدلال را رد کرده اند. در این مقاله با تکیه بر استدلالات قرآنی و تأکید بر آیة ۲۱۳ سورة مبارکة بقره، به ویژه با تفسیر علّامه طباطبائی، نشان داده شده که اولاً مستقل از زمان تشکیل نخستین جوامع انسانی، قانون الهی مبنای شکل گیری جوامع اولیه قرار گرفت و بدون قانون الهی امکانی برای رشد تمدن های بشری نبود؛ ثانیاً هرگونه نظم موجود در جوامع، ریشه در قوانین الهی دارد که این نظم با بعثت انبیا و انزال کتب آسمانی ممکن شد.
۵.

بررسی دیدگاه مفسران درباره مفهوم امت واحد با تأکید بر اندیشه های عبده، علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی

کلیدواژه‌ها: قرآن زندگی اجتماعی امت واحد مدنی بالطبع

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
تعداد بازدید : ۱۰۶۵ تعداد دانلود : ۴۴۲
برخی آیات قرآن کریم، معانی بنیادینی دارند که به آن ها غررالآیات می گویند. یکی از این آیات، که آموزه های اجتماعی قرآن بر آن مترتب است، آیه 213 سوره بقره است. دیدگاه مفسران درباره معنای «امت واحد» در آیه، متعدد و گاه متقابل است. هدف مقاله، عرضه مفهوم درست امت واحد است؛ ازاین رو، دیدگاه مفسران شیعه و اهلِ سنت را گردآوری، تحلیل و ارزیابی کرده و به این نتیجه رسیده است که دیدگاه های مبتنی بر تفسیر امت واحد به امت هدایت یافته، امت گمراه، امت سردرگم، امت خردمند و ... نادرست و نظریه عبده در تفسیر المنار باتوجه به اصلاحات علامه طباطبایی و آیت الله جوادی درست است. براساس این دیدگاه، تفسیر اجمالی آیه این خواهد بود که طبیعت مردم زندگی اجتماعی است، لازمه زندگی اجتماعی ایجاد اختلاف است و عقل بشر به تنهایی نمی تواند اختلاف را رفع کند؛ پس نیازمند دریافت قوانین از منبع وحی به دست انبیای الهی است. ارسال رسولانی که بشارت دهنده و بیم دهنده اند و بعضی از آن ها کتاب دارند، از ابتدای خلقت بوده است، نه از زمان خاص و در مراحل خاص.
۶.

بررسی نقش نماز در جهت دهی به سبک زندگی اسلامی در سیره رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) نماز سبک زندگی زندگی فردی زندگی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۰ تعداد دانلود : ۸۹۶
فرهنگ رضوی مجموعه ای از باورها و ارزش ها و بایدها و نبایدهایی است که از سیره علمی و عملی امام رضا(ع) و آموزه های دینی سرچشمه می گیرد. از منظر فرهنگ رضوی نماز یکی از فرمان هایی است که به زندگی معنای اسلامی بودن را می دهد؛ از یک نظر می توان نماز را یک مؤلفه عملی در سبک زندگی محسوب کرد و از طرف دیگر خود نماز شاخصه ای است که به تمامی جوانب زندگی جهت می دهد و در تمامی حیطه های زندگی معنای اسلامی بودن را متجلی می کند. از یک سو اعتقادات نمازگزار را نهادینه می کند و در هر شبانه روز نمازگزار شهادتی بر اعتقادات مهم خود می کند؛ از سویی دیگر با نقش ارتباطی بین خالق و مخلوق با ارائه رویکردهای رفتاری سبک زندگی نمازگزار را در مقابل مشکلات مقاوم و در سخت ترین شرایط زندگی به فریاد می رسد. علاوه بر این نماز نقش بی بدیلی در ارائه رویکردهای عملی و اجتماعی در زندگی دارد که درمجموع می توان گفت کلیت و فرع زندگی اسلامی در پرتو نماز به معنای واقعی شکل می گیرد. جستار پیش رو مبانی نماز مطلوب و تأثیرگذار در زندگی از منظر فرهنگ رضوی را در سه محور: اهتمام به نماز اول وقت، حضور قلب و نماز جماعت مورد بررسی قرار داده است همچنان که شاخص های نماز در سبک زندگی اسلامی را در ابعاد فردی و اجتماعی بیان داشته است؛ نتیجه آن که در فرهنگ رضوی نماز با داشتن مؤلفه های خاص، به عنوان رکن دین به تمام جوانب زندگی فردی و اجتماعی سمت وسو می دهد و با ارائه شاخص های فردی و اجتماعی کمال و سعادت فرد و جامعه را فراهم می کند.
۷.

نوسازی متوازن، عامل حفظ اصالت ها در مدینه های مراکش

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نوسازی بافت زندگی اجتماعی شهروندان مرمت مدینه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۲۹۳
از اصول اساسی در توفیق احیاء و نوسازی بافت های قدیمی یا ارزشمند، توجه به زندگی جاری و حیات اجتماعی شهروندان در کنار بهسازی کالبدی و فیزیکی است. این اصل در مدینه شهرهای مراکش با رویکردی خاص، نه تنها موجب حفظ واقعی و نه تصنعی این بافت ها شده است، بلکه آنها را تبدیل به نواحی گردشگری کرده است، چنانچه مدینه ها در شهرهای مراکش از نخستین مقاصد گردشگران از سراسر دنیاست. مدینه ها که هسته اصلی هر شهر و بافت قدیمی آنها را تشکیل می دهند، در وهله اول با اقداماتی کالبدی از سایر قسمت های شهر متمایز شده اند. ابنیه و بافت کالبدی مسکونی و تجاری در این شهرها حفظ شده و با همان فرم به حیات خود ادامه می دهد. اما آنچه توفیق نوسازی این بافت ها را به دنبال داشته است، نه فقط این اقدامات، بلکه رویکرد خاص مدیریتی این بافت هاست. این رویکرد در جهت حفظ زندگی شهروندی در سطح مدینه ها، تلاشی برای برقراری توازنی اقتصادی، فرهنگی و معیشتی بین کالبد و زندگی ساکنان داشته است. این توازن عبارت است از حفظ وضعیت فرهنگی و اقتصادی ساکنان این بافت ها، در حدی که با رفع نیازهای معیشتی خود از زندگی در بافت، رضایتی نسبی را نیز برای آنها فراهم آورده است. می توان مدینه های مراکش را نمونه ای برای نظریه متأخر «نوسازی متوازن» معرفی کرد که عامل فرسودگی را برهم خوردن توازن در ابعاد زندگی و عامل نوسازی را برقراری دوباره و حفظ این توازن می داند. راهکار جلوگیری از این عدم توازن، حفظ زندگی جاری خود ساکنین در این بافت هاست. حفظ این وضعیت را می توان متناظر با محدودیت های کالبدی اعمال شده برای بافت تاریخی شهرهای مراکش دانست که هم به حفظ جایگاه تاریخی آنها در سازمان فضایی شهر انجامیده است و هم آنها را به عنوان ارزش های کالبدی شهر محافظت کرده است.
۸.

بررسی فضای سبز عمومی مجتمع های مسکونی بر کاهش آسیبهای اجتماعی؛ نمونه موردی: محله نایسر سنندج

کلیدواژه‌ها: فضای سبز عمومی زندگی اجتماعی امنیت محله حاشیه نشین نایسر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۴ تعداد دانلود : ۳۲۶
عدم توجه به نیاز افراد و عدم قابلیت محیط در تأمین آن، موجب می شود تا محیط کالبدی بسیاری از محلات فرسوده مسکونی به مجموعه ای از احجام و فضای خالی بین آن ها تبدیل گردد. این مسئله می تواند باعث نارضایتی ساکنان از محیط زندگی و متعاقب آن عدم حضور در فضاهای عمومی و نیمه عمومی محلات به عنوان لازمه بروز فعالیت های بعدی شود. امنیت در محلات مسکونی تنها از طریق موانع سخت فیزیکی میسر نبوده، چه بسا همین موانع فیزیکی به لحاظ روحی-روانی حس ناامنی را در مردم تقویت کند. با توجه به رشد جمعیت و افزایش نیاز به مجموعه های مسکونی در شهرها، روشن کردن الگوها و خط مشی هایی برای نیل به اهداف برنامه ریزی شده، ضروری به نظر می رسد که دراین بین ایجاد حس امنیت به عنوان یکی از عوامل انسانی- محیطی نقش مهمی را در رضایت مندی و آسایش افراد در زندگی شان ایفا خواهد نمود. نتایج حاصل این مقاله حاکی از آن است که ایجاد حس امنیت از طریق غیرمستقیم و با بهره گیری از سیاست های پیشگیرانه تلفیقی کالبد معماری و روابط اجتماعی-فرهنگی (از قبیل مسئله اشراف و دید، افزایش قابلیت رؤیت پذیری بصری، برقراری تناسب میان تراکم جمعیتی و مجموعه های مسکونی، ایجاد کاربری های متنوع و متجانس و ...) تحقق پذیر خواهد بود. براین اساس این مقاله به بررسی نقش و جایگاه امنیت در طراحی مجموعه های مسکونی می پردازد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی می باشد و از منابع کتابخانه ای و اسنادی برای انجام تحقیق استفاده شده است.
۹.

روابط همسایگی در سبک زندگی اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: اسلام زندگی اجتماعی سبک زندگی سبک زندگی اسلامی روابط همسایگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۸ تعداد دانلود : ۳۶۵
اسلام تنها دین و آیینی است که به درستی بنای دعوت خود را بر اجتماع استوار کرده و به لحاظ مدنی الطبع بودن انسان، امر اجتماع را در هیچ یک از شئون رها نکرده است. زندگی اجتماعی انسان در اشکال گوناگون تبلور می یابد. بی تردید، پس از خانواده که اساسی ترین واحد اجتماعی به شمار می رود، همسایگان که در قالب یک محله شکل می گیرند، مهم ترین تشکیلات جامعه انسانی اند که در کنار انسجام و وحدتی که دارند، تعاملات و معاشرت های اجتماعی تاثیرگذاری با هم دارند که زمینه ساز شکل گیری یک الگوی فرهنگی و زیستی متناسب با هویت جمعی خود اند. بحث همسایه و همسایگی، همواره از مباحث مهم مورد توجه ادیان، اندیشمندان اجتماعی و علما ی علم اخلاق بوده است، تا آنجا که در الگوی اسلامی، روابط و حقوق همسایگی، پس از پرستش خداوند و نیکی به والدین، مورد تاکید قرار گرفته و حتی برای کافران حق همسایگی برشمرده شده است. در نوشتار حاضر با عنایت به مباحث امروزی در باب الگوهای زندگی اجتماعی، نخست، به اجمال، سبک زندگی مورد بحث قرار گرفته و سپس با بهره گیری از روش اِسنادی، تلاش شده تا آموزه های دینی متناسب با موضوع، بررسی شود و با استخراج مفاهیم و محورهای شاخص در باب روابط و حقوق همسایگی، گامی در راستای ترسیم الگوی روابط همسایگی - بر اساس دیدگاه اسلام - برداشته شود.
۱۰.

بازتاب و مقایسه وجوه فرهنگی زندگی اجتماعی ایرانیان در متون راحه-الصدور، چهارمقاله و فارسنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایرانیان زندگی اجتماعی وجوه فرهنگی راحه الصدور چهارمقاله فارسنامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۳ تعداد دانلود : ۳۷۶
زندگی اجتماعیِ ایرانیان در چهار مقوله سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی قابل برّرسی و تعمّق است. در بسیاری از متون نظم و نثر کهن، ابواب مختلف زندگی ایرانیان بازتاب داده شده که با بررسی آنها می توان تطورات تاریخیِ زندگی اجتماعی مردم این سرزمین را ترسیم کرد. این جستار به روش توصیفی – تحلیلی، به برّرسی مقایسه ای وجوه فرهنگی زندگی اجتماعیِ ایرانیان در سه متن مهم عصر سلجوقی؛ راحه الصدور و آیه السرور راوندی، چهارمقاله نظامی عروضی و فارسنامه ابن البلخی پرداخته و در صدد پاسخی به این پرسش است که متون مزبور چه گستره ای از مقولات مرتبط به وجوه فرهنگی زندگیِ اجتماعی ایرانیان را دربرمی گیرند؟ نتیجه حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که در هر سه اثر، به مقولات فرهنگی پرداخته شده است، اما در مقایسه، متن کتاب راحه الصدور ، بیشترین وجوه فرهنگی زندگی اجتماعی ِایرانیان، را به تصویر کشیده است.
۱۱.

زندگی اجتماعی، تکامل هوش، رفتار و اندازه مغز انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زندگی اجتماعی جوریدن تکامل رفتار نظریه ذهن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۹ تعداد دانلود : ۶۹۴
زندگی اجتماعی یکی از مهم ترین عوامل تکامل رفتار در نخستی ها و انسان است. عوامل زیادی همچون رشد اندازه مغز، مدول های سازشی و جوریدن با پیچیدگی های گروه های اجتماعی در ارتباط است. اگرچه برخی، غذایابی را به عنوان فرضیه ای رقیب برای تکامل رفتار ذکر کرده اند. در این پژوهش به نقش زندگی اجتماعی و عواملی مرتبط همچون افزایش اندازه مغز، مدول تقلب یاب، نظریه ذهن و اندازه گروه در تکامل رفتار انسان پرداخته شده و در پایان پیرامون کارکرد گروه و سازوکارهای انسجام گروه بحث می شود.
۱۲.

کنکاشی در نقش پل به عنوان گونه ای از فضاهای شهری (نمونه مطالعاتی: پل طبیعت تهران)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: پل گونه شناسی فضای شهری زندگی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۵۴۱
در طول تاریخ همواره پل ها به عنوان عناصر برجسته مناظر شهری مطرح بوده اند، پل هایی که می توانند به همان اندازه ای که موجب بهبود ارتباط فیزیکی و بصری شوند، پیوندهای اجتماعی را ارتقا بخشند. بااین حال امروزه عطف توجه پل های شهری به نیازهای ترافیکی بوده و توجه چندانی به زندگی جمعی نداشته اند که همین امر، ضرورت گونه شناسی و بازاندیشی در نقش پل های شهری را به امری ضروری مبدل می سازد؛ بنابراین پژوهش حاضر باهدف گونه شناسی پل در شهر، به نقش و اهمیت آن در جایگاه فضای شهری تأکید داشته و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به بررسی پل طبیعت تهران به عنوان نمونه ای از پل در این جایگاه پرداخته است. نتایج حاصل از مطالعات نیز حاکی از این امر می باشد که پل ها اگرچه دارای گونه های متنوعی هستند اما صرفاً نباید به عنوان یک کار عمرانی بلکه باید به عنوان یک عنصر مهم شهری، مقصدهای اجتماعی- فضایی و به منظورانجام فعالیت های دسته جمعی، قرار ملاقات، مشاهده محیط پیرامون و غیره نیز بکار روند تا علاوه بر نقش جابجایی تا حد زیادی کمبود فضای شهری در شهرهای کنونی را جبران کرده و با طراحی بر اساس اصول و معیارهای فضاهای شهری موفق بر ارزش و غنای محیط های شهری بیفزایید.
۱۳.

نقش ترافیک بر زندگی اجتماع ی در فضای باز مجموع ه های مسکونی مطالعه موردی دو مجموعه مسکونی در شهر قزوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زندگی اجتماعی ترافیک قزوین فعالیت اجتماعی مدیریت ترافیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۶۲۳
پژوهش حاضر با هدف تحلیل تأثیر ویژگی های ترافیکی فضاهای باز مجموعه های مسکونی، بر میزان بروز فعالیت اجتماعی در آن ها انجام شده است. پیشینه پژوهش در طراحی محیط نشان می دهد که ویژگ یهای کالبدی فضاهای باز مسکونی و رفتارهای ترافیکی در آن م یتواند بر میزان مطلوبیت آن ها تأثیرگذار باشد و کیفیت زندگی اجتماعی سا کنین را تحت تأثیر قرار دهد. در این پژوهش، با استفاده از روش تحقیق پیمایشی، ارزیابی سا کنین دو واحد همسایگی مشابه از تأثیر حرکت خودرو بر میزان و کیفیت فعالیت اجتماعی در دو محله در مجموعه شهری مهرگان شهر قزوین مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان م یدهد که در بررسی تأثیر تأمین پارکینگ محلی، از آنجا که پارکینگ های سا کنین در هر دو سایت، در محیط بیرونی تأمین شده، تفاوت معناداری در تأثیر این مسئله بر زندگی اجتماعی سا کنین مشاهده نم یگردد. پرسش شوندگان، طرح سایت محل سکونت خود را، از نظر کاهش خوانایی سواره و تأمین پارکین گهای محیطی متوسط ارزیابی کرد هاند. در مجموع م یتوان گفت، سلسله مراتب معابر و مدیریت ترافیکی، بر ایجاد ظرفیت برای فعالیت کافی و مؤثر در سایت، تأ کید دارد. مطابق یافته های تحقیق، تحقق زندگی اجتماعی در بعد مدیریت ترافیک در دو طرح مورد بررسی تفاوت معناداری با یکدیگر دارند. سا کنینی که فعالیت بیشتری دارند، کاهش سرعت و حجم تردد محل زندگی خود را نسبت به سایر پرسش شوندگان بیشتر ارزیابی کردند. در طرح واحد همسایگی اول، به دلیل استفاده از ابزار های مدیریت ترافیکی متنوع، سرعت حرکت سواره کمتر است و در آن برای پیاده اولویت بالاتری در نظر گرفته اند. ولی وجود زندگی اجتماعی در دو بعد کاهش خوانایی سواره و تأمین پارکین گهای محیطی، معنادار نیست اما در مجموع مطابق یافت ههای تحقیق، م یتوان ادعا کرد که مدیریت ترافیک ب هصورت معناداری زندگی اجتماعی را تحت تأثیر قرار می دهد.
۱۴.

جایگاه فرهنگ در توسعه اقتصادی منطقه گیلان با تأکید بر عوامل اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ توسعه اقتصادی زندگی اجتماعی فرهنگ عامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۳۸۲
پیشرفت در بستر فرهنگی و توجه به فرهنگ از گام های مهم رسیدن به توسعه است و رسیدن به توسعه اقتصادی به عنوان الزامات توسعه وابسته به عناصر فرهنگی در بستر اجتماعی یک زیست بوم تلقی می شود. مطابق چارچوب نظری کارکردگرایی نیازهای فرهنگی، زمینه ها را برای هرگونه کنش اقتصادی در راستای توسعه فراهم می سازند به گونه ای که رفع نیازها، تعریف نیازهای جدید را به دنبال دارد و در سلسله مراتب نیازها، کارکرد، مفاهیم جدید یافته تا ساختار اقتصادی اجتماعی جامعه را رقم زند. فرهنگ نیز دارای کارکرد ارضاء نیازهای انسان در زندگی اجتماعی و انطباق انسان با محیط اطرافش بوده و اجزای مختلف فرهنگ، در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر و در جهت برآوردن این خواسته شرکت می جویند. مقاله حاضر یک پژوهش توسعه ای بوده که به روش اسنادی طی سال های 1394 الی 1397 در استان گیلان انجام شده است. بر طبق یافته ها و نتایج تحقیق فرهنگ به ویژه فرهنگ عامه از جایگاه ویژه ای در امر توسعه برخوردار است، اما همه ابعاد فرهنگ عامه مردم گیلان چندان از توسعه سخن نمی گویند. آیین ها در همه فرآیندهای اقتصادی نقش اساسی دارند. تقدیرگرایی افسانه های گیلانی نمی تواند تدبیر را در کنش های اقتصادی که زمینه ساز توسعه اقتصادی اند، رهنمون شود.  
۱۵.

آسیب شناسی رشد اخلاقی در زیست اجتماعی اسلامی از منظر قرآنی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: اخلاق اجتماعی رشد اخلاقی آسیب شناسی زندگی اجتماعی قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۳۹۸
مقاله حاضر با روش درون دینی، به آسیب شناسی موانع رشد اخلاقی جامعه در زندگی اجتماعی اسلامی می پردازد که با ترسیم هندسه اخلاق اجتماعی در قرآن، شامل بر اخلاق بین شخصی و جامعه نگر است. آسیب شناسی رشد اخلاق اجتماعی، به معنای رصد عوامل، موانع، زمینه هایی است که رشد اخلاقی در جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد. تحلیل آسیب ها در این مقاله، نمایانگر همه سونگری و نگاه جامع سبک زندگی قرآنی، به عوامل و موانع رشد اخلاق اجتماعی است که علاوه بر تأکید بر عقل گرایی و خردورزی، به مسائل هیجانی-عاطفی و نیز تأثیر محیط در میزان اخلاق گرایی جامعه می پردازد. در مقام آسیب شناسی، به آسیب های سطح کلان و آسیب های سطح خرد پرداخته ایم. در سطح کلان، بی توجهی به رویکرد جامعه نگر، تعصبات قومی و عادت واره ها، روش آموزش اخلاق، فرار از قانون، عدم نظارت همگانی، جزئی نگری و سخت یابی اصول اخلاقی و بی توجهی به اصول ثابت و همه جائی، روحیه دشمنی، اختلاف و عدم اتحاد در جامعه و ... رصد شده است. آسیب های سطح خرد، به آسیب های درونی (نظیر عدم تعقل، جهل، شعار پاکی دل، دین داری نادرست، خودخواهی، دنیاگرایی، ظاهرپرستی و ...) و آسیب های محیطی (تأثیر جامعه و فرهنگ، خانواده، محیط دوستان و...) قابل تحلیل است.
۱۶.

شناسایی ابعاد زندگی اجتماعی شهروندان متأثر از فضای مجازی (یک پژوهش آمیخته)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فضای مجازی شهروندان زندگی اجتماعی شبکه های اجتماعی اینترنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳ تعداد دانلود : ۲۷۴
این پژوهش با هدف شناسایی ابعاد زندگی اجتماعی شهروندان و تأثیرپذیری آنها از فضای مجازی در استان همدان انجام شد. روش پژوهش حاضر آمیخته از نوع طرح اکتشافی متوالی می باشد. مشارکت کنندگان بخش کیفی شامل صاحبنظران استان همدان در حوزه ی مسائل اجتماعی بود که از بین آنها 10 نفر و همچنین متون نظری مربوط به پژوهش که از بین آنها 7کتاب، 131مقاله، و 10پایان نامه به صورت هدفمند انتخاب شدند. جامعه مورد مطالعه در بخش کمی نیز شهروندان استان همدان است که از این جامعه، 400 نفر به شیوه تصادفی طبقه-ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شد. روایی پرسشنامه با نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و روایی سازه آن از طریق تحلیل عاملی تأییدی بدست آمد. نتایج در بخش کیفی 6 مقوله شامل امنیت و سلامت اجتماعی؛ آگاهی های شهروندی؛ تقابل سنت و مدرنیته، اخلاق اجتماعی؛ مشارکت اجتماعی؛ و مسئولیت پذیری اجتماعی را حاصل گردید. در بخش کمی نیز نتایج نشان داد بیشترین استفاده از فضای مجازی از نظر کمیت به منظور تفریح و سرگرمی و کمترین آن فعالیت های تجاری و اقتصادی است. از نظر نوع استفاده نیز ابتدا ارتباط و به ترتیب بعد از آن سرگرمی، یادگیری و فعالیت های تجاری و اقتصادی است. همچنین تأثیر فضای مجازی بر سه مقوله از مسائل اجتماعی شامل امنیت و سلامت اجتماعی؛ آگاهی های شهروندی؛ و تقابل سنت و مدرنیته، منفی؛ اما بر سه مقوله ی دیگر شامل اخلاق اجتماعی؛ مشارکت اجتماعی؛ و مسئولیت پذیری اجتماعی مثبت بود.
۱۷.

اضطراب معرفتی به مثابه اصل بنیادین زندگی اجتماعی

کلیدواژه‌ها: اضطراب معرفتی زندگی اجتماعی حجیت قطع مدارا ممکن الخطا بودن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۲۴۵
زندگی اجتماعی در جهان مدرن، مستلزم گونه ای گرایش به تفاهم و گفت وگوی مداوم و بنیادین است؛ تفاهم و گفت وگویی که بیش از یک رویکرد عملی مبنی بر تحمل یکدیگر بلکه بر مبنای صورت بندی خاصی از همگرایی معرفتی باشد. به عبارت دیگر، در پس هر قسم تساهل و تسامح در عرصه عمومی، نیاز است مبانی معرفت شناختی استواری قرار داشته باشد؛ این مبانی معرفت شناختی نه تنها در کارآمدی و تعمیق زندگی اجتماعی صلح آمیز مؤثر است، بلکه در مبانی کلامی معرفت دینی نیز تأثیر بسزایی دارد. در واقع نخستین گام در مدارای مدنی و ایمان واقعی، پذیرش ممکن الخطا بودن انسان به مثابه رکنی اساسی در ذات وی است. پذیرش این رکن سبب می شود انسان همواره در اعتبار ادراکات خود مضطرب باشد. پیامد ناگزیر این اضطراب معرفتی آن است که شخص همواره نسبت به بازبینی و بازسازی معتقدات خود گشوده بوده و هیچ گاه خود را معیار داوری ندانسته و به تبع آن دیگران را ملزم به تبعیت از باورهای خود نداند.
۱۸.

زندگی اجتماعی در عصر عباسی بر اساس آثار جاحظ 132هـ/ 750 م 255هـ / 869م

کلیدواژه‌ها: زندگی اجتماعی عصر عباسی جاحظ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۴۳۳
 سخن از زندگی اجتماعی ارتباط مستقیمی با زندگی سیاسی، اقتصادی و فکری موجود در اجتماع دارد که از جامعه ای به جامعه دیگر و از عصری به عصر دیگر متفاوت است. بدون تردید سیاست داخلی هر حکومت، از بارزترین عوامل ایجاد اصلاحات اجتماعی در جامعه است. همان گونه که زندگی اجتماعی مسلمانان در قرون اولیه اسلام، بازتاب سیاست حکام و تفاوت حاکمان با یکدیگر در اعصار مختلف بوده است. نمونه این تفاوت در حیات اجتماعی مردم در سده های نخستین اسلام را در دوران خلافت خلفای عباسی به وضوح می توان مشاهده کرد. همان گونه که بغداد در دوران خلیفه المهدی و هارون الرشید، جلوه های گوناگونی از رفاه و آسایش را شاهد بود که بر حیات اجتماعی مردم در آن روزگاران تأثیری مستقیم داشت. این امر نتیجه سیاست تسامح و کَرمی بود که این خلفا بدان مشهور بودند. هدف نوشتار حاضر معرفی و بررسی یکی از متونی است که پیرامون زندگی اجتماعی مردم در دوران خلافت عباسی بر پایه آثار و نوشته های جاحظ تألیف شده است.
۱۹.

سیاست اندیشی در متن زندگی؛ نقد و بررسی کتاب فهم فلسفه سیاسی در بستر زندگی اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۱۹۴
کتاب فهم فلسفه سیاسی در بستر زندگی اجتماعی نوشته مل تامپسون و ترجمه نرگس تاجیک نشاطیه را انتشارات پگاه روزگارنو در سال 1397ش منتشر کرد. در این کتاب، مولف با اتخاذ یک راهبرد مخاطب محور و در پرتو توجه به مسائل و پدیده های روز سیاسی، بر تحلیل و تجزیه آنها در چارچوب فلسفه سیاسی تاکید داشته است. از ویژگی های قابل تاملِ کتاب، بهره مندی از روال و روند تاریخی در توجه به مفاهیم بنیادین و نوین فلسفه سیاسی در برابر علم سیاست و احیای نگرش هنجاری به امور سیاسی است. در این مقاله، کتاب از منظر روش و مبنای نظری و تجزیه وتحلیل ها و داده ها، نقد و بررسی شده است و در مجموع به این نتیجه می رسد که به رغم بهره مندی از شیوه های نوین تالیف، نگارش و ساختاربندی متن و ایجاد جذابیت محتوایی و شکلی برای مخاطب، این کتاب نتوانسته است، تحلیل و تبیین مناسبی از کاربست فلسفه سیاسی در مسائل روزِ اجتماعی را به خوبی نشان دهد. دراین مقاله، علت چنین وضعیتی در خروج از ریل راهبردی نویسنده مبنی بر التفات و تمرکز بر فلسفه سیاسی، از فصل چهارم به بعد، پراکندگی و آشفتگی در طرح موضوعات و پدیده های بسیار متنوع و عدم تناسب و توازن معنایی و مفهومی در بیان آراء و نظرات فیلسوفان و متفکران سیاسی مشاهده می شود.
۲۰.

آداب و رسوم و ویژگی های اجتماعی و فرهنگی در تاریخ بیهقی

تعداد بازدید : ۶۷۷ تعداد دانلود : ۵۹۲
در آثار نظم و نثر فارسی به جامانده از ادوار مختلف همیشه گوشه هایی از وضعیت اجتماعی و فرهنگی مردمان آن دوره به تصویر کشیده می شود. آثار ادبی برگزیده هر کشور آینه تمام نمای رفتارهای اجتماعی و آداب و رسوم هر کشور است. ابوالفضل بیهقی، دبیر فرزانه دربار سلسله غزنویان نیز در کتاب ارزشمند خود به وضعیت و شرح حال دربار و جامعه هم عصر خود پرداخته است. این پژوهش به بررسی نمونه هایی از آداب و رسوم متداول و مرسوم زندگی مردم در جامعه ایرانیان قرن پنجم هجری می پردازد که در تاریخ بیهقی به آن ها اشاره شده است. ضرورت و اهمیت این پژوهش در مقایسه نحو ه زندگی مردمان آن روزگار با عصر حاضر و نیز نوع پرداختن بیهقی به این مقوله بیش از پیش آشکار می گردد. در این پژوهش به روش مطالعه توصیفی و تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای آداب و رسومی را بررسی می کند که ابوالفضل بیهقی در خلال تاریخ بیهقی به آن ها اشاره کرده است. در پایان با طرح این فرضیه که تصور بیهقی از اجتماع، فراتر از طبقات معمول جامعه خود است این سوال مطرح می شود که: آیا نگاه بیهقی به جامعه خود از جنس نگاه یک فرد پرورش یافته در دربار و تحت تأثیر پادشاهان غزنوی است؟