پیشران

هدف: سالک پس از مراتب استکمالی و اشتداد وجودی، حقیقت نفس را به علم حضوری ادراک نماید و دستیابی به سبک سلوک متألهانه عقلانیت گرا و بومی سازی آن در نیروهای مسلح مد نظر است. روش شناسی: از نظر نوع، توسعه ای و از منظر آینده پژوهی، هنجاری و از حیث روش، توصیفی و از لحاظ رویکرد، کیفی است. در پژوهش از نرم افزار VOSviewr و ترکیبی از روش های آینده پژوهی، مصاحبه با صاحب نظران، پنل خبرگی و روش دیدبانی RAHS استفاده شده است. یافته های پژوهش: پیشران های روندشکن مخرب چون غفلت، ریا، ورع، حسد، معاصی کبیره و صغیره، آفت ها، مشغله های فکری و سایر موانع محتمل، نقش مخرب در تهذیب نفس یک فرمانده را ایفاء می کنند. نتیجه گیری: در مکتب آینده ساز شهید صیاد شیرازی، علاوه بر عنایات الهی، پیشران های انتباه (یقظه)، توبه، عمل به شریعت ناب وحیانی، صبر، رضا و توکل، در عِداد علل موجبه و علل مُعِده تامه به منظور نیل به مقام  فناءفی الله بوده و این کلان پیشران، نقش محوری و راهبردی در لقاءالله را دارد. فرماندهان آینده با یکی از چهار سناریوی محتمل مواجهه خواهند شد. 

در جهان بینی اسلامی دو رکن اساسی «انسان سازی» و «تمدن سازی» جهت رسیدن به اهداف متعالی الهی، درخششی بی بدیل دارد و قرآن کریم هدف از بعثت رسولان را انسان سازی به عنوان نیل به هدف اصلی خلقت دانسته و ازاین رو تمدن سازی جهت ایجاد فضای مناسب برای تحقق انسان سازی اهمیت بسیاری دارد. از طرفی وجود ظرفیت های بی بدیل اسلامی در ابعاد گوناگون، مبین قدرت تمدن سازی اسلام در ابعاد جهانی است. در این میان، اندیشه ها و نظرات رهبر معظم انقلاب اسلامی در موضوعات مختلف مبحث تمدن نوین اسلامی، یکی از مهم ترین و عمیق ترین مباحثی است که تاکنون مطرح شده و دارای ویژگی های منحصربه فرد در موضوعات تمدن پژوهی، تمدن سازی و آینده نگری جهان اسلام است؛ لذا در مقاله حاضر با تمرکز بر دیدگاه های ایشان سعی گردیده پیشران ها و پیش نیازهای تحقق تمدن نوین اسلامی با استفاده از آینده پژوهی گردآوری و موردبحث قرار گیرد. رویکرد این تحقیق اکتشافی - آمیخته بوده و در روش کیفی، ضمن بررسی اسناد و متون و مصاحبه با 7 خبره، با استفاده از روش تحلیل محتوا، پیشران ها و مؤلفه های تحقق تمدن نوین اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری گردآوری شده است. در بخش کمی نیز از طریق پیمایش خبرگی و پرسشنامه، برای اعتبارسنجی و اولویت بندی هریک از پیش نیازها و پیشران های تحقق تمدن نوین اسلامی اقدام شده است. بر اساس یافته های پژوهش، پیش نیازهایی چون آینده نگری در تمدن سازی، نظام سازی و تعالی الگوی مدیریت، اصلاح سبک زندگی و پیشران هایی مانند علم و فناوری، وحدت کشورهای اسلامی، معنویت از مهم ترین مواردی هستند که در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب بیان شده اند.

باتوجه به نقش و جایگاه اخلاق سیاسی در شکل دهی تمدن نوین اسلامی، این پژوهش درصدد است تا با روش تحلیلی ضمن بیان دیدگاه اسلام درباره اخلاق سیاسی و تمدن نوین اسلامی، پیشران های اخلاق سیاسی تأثیرگذار در شکل دهی تمدن اسلامی را براساس آیات قرآن و سنت ارائه کند. البته، ازآنجاکه آیت الله خامنه ای طراح مبحث تمدن نوین اسلامی بوده است، کشف  پیشران های اخلاق سیاسی و نحوه ارتباط و تأثیرگذاری آن ها با تمدن نوین اسلامی بر محور بیانات و دیدگاه های ایشان تحلیل شده است و گرچه عوامل، زمینه ها، محورها، اصول و مؤلفه های متعددی در تمدن سازی نوین اسلامی تأثیرگذارند، اما برخی عناصر اساسی به عنوان پیشران های اخلاق سیاسی در شکل گیری تمدن اسلامی نقش پر رنگ تری  دارند و موجب تسریع دراین زمینه می شوند که با تأکید بر دیدگاه های آیت الله خامنه ای این پیشران ها، عدالت، تألیف قلوب، کرامت و تکریم انسانی، وحدت و همزیستی مسالمت آمیز، حفظ عزت و برتری مسلمانان بر کفار، مجاهدت و مقوله انتظار هستند.

اهداف: تغییر شیوه زندگی، ظهور مسایل جدید در عرصه های متنوع اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، بروز و تشدید مسایل کالبدی و محیط زیستی در شهرها، مدیریت شهری را وادار می کند تا واکنش هایی مؤثر و فعال نشان دهند. تحولات گسترده در کلان شهر تهران، منجر به توجه بیشتر به زیر ساختهای سبز شهری و فضاهای سبز شهری شده و برنامه ریزی برای مدیریت توسعه و حفاظت عرصه های سبز شهری را در دستور کار خود قرار داده. لذا سیاست توسعه این عرصه یا کاربری در آینده در کانون توجه قرار گرفته است. از این رو این پژوهش با هدف شناسایی پیشران های اثرگذار بر آینده فضای سبز شهر تهران با بهره گیری از پایه فکری آینده پژوهی و آینده نگاری سعی دارد گامی موثر در این مسیر بردارد. روش ها: مطالعه پیش رو با ماهیت تحلیلی و اکتشافی و بهره گیری از روش پویش محیطی بر اساس مدل STEEP، مطالعه اسنادی، برگزاری جلسات هم اندیشی و توزیع پرسشنامه بین کارشناسان و نخبگان انجام شده است. یافته ها: در این پژوهش 32 پیشران اثرگذار بر آینده فضای سبز شهر تهران در 6 رسته شامل 3 پیشران در حوزه فناوری، 6 پیشران در حوزه جمعیتی و اجتماعی، 8 پیشران در حوزه زیست محیطی، 6 پیشران در حوزه اقتصادی، 4 پیشران در حوزه سیاسی- نهادی و 5 پیشران در حوزه کالبدی و شهرسازی شناسایی گردید. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش بر اساس اهمیت و تعداد پیشران ها نشان داد؛ به ترتیب محورهای محیط زیست، اقتصادی و اجتماعی نقش اثرگذارتری را در آینده فضای سبز شهر تهران دارند.

هدف: با توجه به جدید بودن رویکرد آینده پژوهی، مطالعات اغلب در پاسخ به چالش های نوظهور انجام می یابد که در حیطه مطالعات روستایی عوامل مؤثر در کسب وکارهای تعاونی کشاورزی بالأخص در استان آذربایجان شرقی شناسایی نشده است. برای پر کردن شکاف پژوهشی، تحقیق به دنبال شناسایی محرک های اصلی کسب وکارهای تعاونی کشاورزی استان آذربایجان شرقی برای افق ۱۰ ساله (۱۴۱۰) است.روش و داده: تحقیق حاضر بر اساس هدف از نوع کاربردی بوده و از لحاظ ماهیت و روش از نوع توصیفی- تحلیلی، از بعد زمان مبتنی بر رویکرد آینده نگاری است. نتایج حاصل از بررسی استنادی برای شناسایی محرک های اصلی آینده کسب وکارهای تعاونی کشاورزی در استان آذربایجان شرقی به صورت ماتریس تحلیل اثرات متقابل (میزان تأثیرگذاری از صفر الی سه) برای تحلیل در نرم افزار میک مک به صورت پرسشنامه محقق ساخته، در اختیار پاسخگویان قرار داده شده است. تعداد ۳۱ نفر کارشناس و خبره شناسایی شد.یافته ها: روند تحلیل ساختاری تأثیرات متقابل عوامل بر یکدیگر ماتریسی با ابعاد ۴۰×۴۰ تشکیل شد. ماتریس بر اساس شاخص های آماری با تعداد چهار بار چرخش داده ای از مطلوبیت ۹۶ درصدی برخوردار است که نشان از روایی بالای پاسخ هاست. درجه پرشدگی ماتریس ۹۱ درصد است که نشان می دهد عوامل انتخاب شده تأثیر زیاد و پراکنده ای بر همدیگر داشته اند و درواقع سیستم از وضعیت ناپایداری برخوردار بوده است.نتیجه گیری: متغیر «تصور تعاونی به عنوان یک نهاد انسانی برای ایجاد محصولات و خدمات در شرایط عدم قطعیت» در رتبه اول تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم قرار گرفت. متغیر «کسب وکارهای تعاونی کشاورزی به عنوان یک مداخله گر مؤثر در توسعه روستایی برای کاهش فقر روستایی و بهبود امنیت غذایی» و تمرکز بر روی نهاده های تولیدی مناسب جهت افزایش محصولات کشاورزی و کاهش هزینه های تولید و اطمینان از تقاضای مناسب در رتبه بندی نهایی عوامل کلیدی مؤثر بر سیستم، به عنوان محرک های اصلی شناسایی شدند.نوآوری، کاربرد نتایج: نوآوری، ارائه عوامل کلیدی و مؤثر دارای قابلیت تعمیم است به این معنا که بتوانند روابط علت و معلولی فرآیندهای تغییر را که بر کسب وکارهای تعاونی کشاورزی در این منطقه تأثیر می گذارند و قابل عملیاتی بوده و آرمانی نیستند، توصیف نمایند؛ بنابراین رسالت این مطالعه کمک به توسعه فرآیندهای تصمیم گیری در سطح منطقه است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی پیشران های برنامه درسی آموزش عالی علمی – کاربردی با روش فراترکیب به منظور طراحی الگویی آینده نگر در برنامه درسی آموزش عالی علمی کاربردی انجام شده است. در پژوهش حاضر 24 پژوهش مرتبط با موضوع، در پایگاه های مختلف علمی از سال 2013 تا 2023 استخراج شده که با استفاده از الگوی هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو مورد بررسی قرار گرفته است. با تحلیل محتوای آن ها مفاهیم و مقوله های مربوط استخراج گردید و میزان اهمیت و اولویت مفاهیم با روش آنتروپی شانون تعیین شده است. بر اساس یافته های پژوهش 49 مفهوم در قالب 12 مقوله شناسایی شدند. مقوله های (توسعه مهارت، مدیریت کلاس، محتوا، روش ها و الگوهای تدریس، ارائه بازخورد مدرسین ، فضای آموزشی، سنجش و ارزشیابی، رویکردهای تدریس، شغلی، سیاسی، فرهنگی، زیست محیطی) به ترتیب ضریب اهمیت در بین مقوله های برنامه درسی آموزش عالی علمی - کاربردی هستند. نتیجه اولیه یافته های این پژوهش نشان می دهد که برای طراحی الگویی در برنامه درسی آموزش عالی علمی کاربردی، به پیشران های توسعه مهارت، مدیریت کلاس، محتوا، روش ها و الگوهای تدریس، ارائه بازخورد مدرسین، فضای آموزشی، سنجش و ارزشیابی، رویکردهای تدریس، شغلی، سیاسی، فرهنگی، زیست محیطی و اثرگذاری و اثرپذیری آنها بر روی یکدیگر باید توجه کرد.

هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل کلیدی تاثیرگذار برآموزش جغرافیا در مدارس متوسطه شهر کرج با رویکرد آینده پژوهی می باشد. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کاربردی و روش آن پیمایشی و اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان حوزه آموزش جغرافیا شامل اساتید دانشگاه فرهنگیان و معلمان با تجربه شهر کرج می باشند که به صورت نمونه گیری هدفمند تعداد 22 نفر انتخاب گردید و از طریق پرسشنامه از ایشان نظرخواهی به عمل آمد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش معادلات ساختاری و تکنیک تحلیل اثرات متقابل استفاده شده است. نتایج حاصل از یافته ها حاکی از ناپایداری نظام فعلی آموزش جغرافیا در مدارس متوسطه و نیز وجود مشکلات جدی در آموزش این درس است. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که مولفه های سیاستگذاری وبرنامه ریزی آموزش جغرافیا مبتنی بر تحولات آینده، حرکت سیستم آموزشی جغرافیا از مدل کارخانه ایی و توده ایی به سمت آموزش ترکیبی و ساخت گرایی خلاق، صلاحیت حرفه ای آموزشی _ پژوهشی معلمان جغرافیا، توجه به تغییرات فرهنگی، نسلی و فناورانه ( همانند هوش مصنوعی و ...) در محیط های جغرافیایی، و... از جمله عوامل پیشران کلیدی و تاثیر گذار بر آموزش جغرافیا در مدارس متوسطه شهر کرج می باشد. در نهایت اینکه توجه سیاست گذاران و دست اندرکاران امر آموزش و کاربست این پیشران ها می تواند ضمن بهبود و ارتقاء نظام آموزش جغرافیا، به تحقق اهداف عالی اموزش این درس در مدارس کمک نماید.