درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۰۶۱ تا ۱٬۰۸۰ مورد از کل ۷۹٬۱۸۷ مورد.
۱۰۶۱.

مسئله هویت طلبی کردها در ترکیه و چالش های کردی برای حزب عدالت و توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال ۶ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۲) 87 - 111

کلیدواژه‌ها: ترکیه حزب عدالت و توسعه کرد کمالیسم هویت طلبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۶۲
یکی از مهم ترین معضلات امنیتی دولت ترکیه از زمان پیدایش این کشور، منازعه ترکیه و کردها بوده است. هویت طلبی کردی در داخل و خارج از مرزهای ترکیه، در مقابله با ایدئولوژی کمالیسم با تاکید بر ملی گرایی و جذب دیگر هویت ها در هویت مورد تایید، به حاشیه ای شدن کردها در ترکیه دامن زد. روند فوق با اقدامات حزب عدالت و توسعه، که البته خواهان تغییر در رویکرد کمالیسم پیرامون اقلیت های قومی بود، تشدید شد. هدف پژوهش، بررسی ناموفق بودن مسئله فوق بر مبنای نظریه سازه انگاری است و باتوجه به رویه و مواضع نسبتاً اصلاح گرایانه اردوغان، این پرسش پیش می آید که چرا این مناسبات پس از یک دهه آرامش نسبی به تیرگی و کشمکش بدل شد؟ و به عبارت دقیق تر، علت فعال شدن مجدد شکاف قومی ترک- کُرد پس از یک دهه سیاست آشتی ملی و کاهش حمایت کردها از حزب عدالت و توسعه چه بوده است؟ فرضیه مورد آزمون پژوهش این است که به نظر می رسد ناتوانی دولت ترکیه به رهبری حزب عدالت و توسعه در امر بازنگری هویت در مواجهه با هویت کردی در پیگیری و تأمین کامل مطالبات اقلیت کرد پس از مذاکرات آشتی ملی و دست نیافتن کردها به مطالبات اصلی شان و همچنین گرایش کردها به همبستگی فرامرزی با کردهای سوریه، باعث خصمانه شدن مواضع طرفین و فعال شدن شکاف ترک- کُرد در سال های اخیر شده است که این ناکامی ها و مواضع خصمانه برای حزب حاکم نتیجه ای جز مواجهه قهرآمیز و نظامی با کردهای ترکیه نداشته است.
۱۰۶۲.

تحلیل علمی چگونگی خلقت حضرت عیسی (ع) در قرآن از منظر علم ژنتیک

نویسنده:
منبع: موعودپژوهی سال ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱۰ 57 - 67

کلیدواژه‌ها: ژنتیک تفسیر المیزان حضرت عیسی (ع) مهدویت ولادت عیسی (ع) مسیح (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۵۲
شبهه طول عمر حضرت مهدی (عج) و همراهی حضرت عیسی (ع) مسیح (ع) با ایشان از شبهات پرتکراری است که بررسی علمی در راستای پاسخ گویی به این نوع شبهات ضروری به نظر می رسد. مقاله پیش رو اولین اقدامات مبنایی بوده و درصدد اثبات ولادت حضرت عیسی (ع) مسیح (ع) با تطبیق شریعت و یافته های علمی دنیاست. ازآنجا که منشأ مادی به وجود آمدن یک انسان براساس روال معمول و طبیعی آن توسط یک زن و یک مرد است برای عده ای این ذهنیت به وجود آمده که تولد حضرت عیسی (ع) خارج از قانون طبیعت صورت گرفته است درحالی که هیچ چیزی حتی معجزات الهی نمی تواند خارج از قواعد کلی و قوانین طبیعت اتفاق افتد. پژوهش حاضر درصدد اثبات این است که تولد آن حضرت در چارچوب قوانین طبیعی، اما نه به شکل معمول و عادی آن صورت گرفته است. نص صریح قرآن دلالت دارد بر اینکه حضرت عیسی (ع) از مادری باکره و بدون پدر به اذن و اراده الهی و با قدرت کلمه «کن فیکون» خدا متولد شده است. نتیجه مطالعات علم ژنتیک اثبات می کند که این تولد با اسباب غیرعادی، اما به صورت طبیعی و در چارچوب نظام تکوین صورت گرفته است.  
۱۰۶۳.

چگونگی مواجهه محمدجواد مغنیه با مشترک لفظی در تفسیر الکاشف

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم قرآن سال ۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 69 - 99

کلیدواژه‌ها: التفسیر الکاشف محمدجواد مغنیه اشتراک لفظی مشترک لفظی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲ تعداد دانلود : ۵۶
شناخت معنای دقیق واژگان و چگونگی کاربست آنها به فهم درست یک متن کمک شایانی می کند. در همه زبان ها، واژگانی یافت می شوند که برای چند معنای متفاوت وضع شده اند. در ادبیات، این کلمات با عنوان الفاظ مشترک توصیف می شوند. از دیرباز مفسران به مسئله شناسایی معنای کلمات اهتمام داشته اند و چگونگی کاربرد الفاظ مشترک در قرآن مورد توجه ایشان بوده است. استاد محمدجواد مغنیه، یکی از مفسران معاصر، در کتاب التفسیر الکاشف به مسائل ادبی و بلاغی توجه کرده است. باتوجه به اهمیت موضوع، این پژوهش در پی تبیین چگونگی مواجهه وی با مسئله اشتراکات لفظی است. دستاوردهای این پژوهشِ توصیفی تحلیلی، نمایانگر آن است که استاد مغنیه در زمره کسانی است که به امکان وقوع مشترک لفظی در قرآن اعتقاد داشته و در مواجهه با الفاظ مشترک از دو روش پیروی می کند. در روش نخست، استاد مغنیه همه دلالت های یک لفظ را بیان کرده و سپس از میان آنها یک مورد را برمی گزیند. در روش دوم، استاد به مشترک لفظی بودن واژه تصریح کرده و فقط  معنای مورد نظر را بیان می کنند. در این پژوهش برای تبیین بیشترِ این دو روش، نظرات استاد مغنیه در مورد برخی کلمات پرکاربرد قرآنی بررسی شده است.
۱۰۶۴.

رویکرد عرفانی و تمدنی طریقت مرشدیّه (سده های چهارم تا هشتم هجری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم و تمدن در اسلام سال ۵ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۰ 35 - 62

کلیدواژه‌ها: تاریخ معماری عرفان کازرون مجموعه مرشدیّه شیخ ابواسحاق کازرونی شیخ امین الدّین بلیانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۳۸
شیخ ابواسحاق کازرونی، از بزرگان صوفیه نیمه دوّم قرن چهارم و اوّایل قرن پنجم در کازرون بود. وی، پس از تحصیل نزد عارفان بزرگ آن زمان، طریقت ابوعبدالله محمدبن خفیف از صوفیان بزرگ شیراز را به دلیل انطباق با عقایدش برمی گزیند. شیخ ابواسحاق در راستای اعتقاداتش مجموعه مرشدیه را در شهر کازرون تأسیس می کند که در سده های بعد، گسترش یافت. در این راستا، نوشتار حاضر با روش کتابخانه ای و توصیفی- تحلیلی و با طرح این سؤال که، طریقت مرشدیّه در کازرون از چه جایگاه و اهمّیتی برخوردار گشت؟ کارکرد عرفانی و سیر تحوّل فرهنگی اقدامات عمرانی مجموعه مرشدیّه را در سده های چهارم، پنجم و هشتم هجری، بررسی می کند تا جایگاه و ارزش آن را تبیین نماید.نتایج پژوهش نشان می دهد که مجموعه مرشدیّه، بنایی با کارکردهای چند گانه شامل مسجد جامع، خانقاه و تحت السراج (اقامتگاه مریدان غریب) بود. این مجموعه، با هدف ترویج دین اسلام و دستگیری از مستمندان و مسافران شکل گرفت و با قرارگیری مقبره شیخ ابواسحاق در آن، به صورت مجموعه آرامگاهی تا قرن ها محل زیارت پیروان او شد. سپس در قرن هشتم هجری، شیخ امین الدّین بلیانی (از پیروان شیخ ابواسحاق)، بناهای عام المنفعه دیگری نیز به آن افزود. نکته مهم در مورد این مجموعه، تأثیر قابل توجه آن بر فرایند گسترش شهر کازرون می باشد که مسجد جامع شهر را نیز در بر می گرفته است. هم اکنون مقبره شیخ ابواسحاق، تنها اثر باقیمانده از مجموعه مرشدیه است که به دلیل شکل و ساختار معماری ویژه خود و همچنین ارتباط آن با رفتارهای آیینی، قابل توجه است.
۱۰۶۵.

اقتباس از آثار نجومی تمدن های گذشته، زمینه ساز پیشرفت علم نجوم تا برآمدن آل بویه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم و تمدن در اسلام سال ۶ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۲۱ 79 - 102

کلیدواژه‌ها: نجوم غیرمسلمانان تمدن ایران یونان هند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۴۱
از جمله علومی که مسلمانان در آن علم از سایر تمدن ها بهره بردند و در مرحله بعد به پیشرفت ها و دستاوردهای قابل توجهی دست یافتند، علم نجوم است. آگاهی از بهره گیری مسلمانان از داشته های تمدنی پیشینیان به ویژه در علم نجوم، از آن جهت که نوع تعامل مسلمانان را با سایر تمدن ها آشکار می سازد و می تواند از این تجربه در مسیر دست یابی به تمدن نوین اسلامی استفاده کند، از اهمیت برخوردار است. سوالی که این نوشتار به آن پاسخ داده این است که مسلمانان چگونه از داشته های نجومی سایر تمدن ها استفاده کردند و این امر چه تاثیری بر روند اعتلای این علم تا دوره آل بویه گذاشته است؟ بهره گیری از منابع متقدم و استفاده از روش توصیفی-تحلیلی نشان می دهد در اثر تشویق های حاکمان مسلمان و برخی از خاندان های با نفوذ همانند برمکیان و بنوموسی، بسیاری از آثار نجومی سایر تمدن ها از جمله آثار تمدنی یونان، ایران و هند به عربی ترجمه شدند و این آثار به نوبه خود، ضمن اینکه سبب ظهور منجمانی شد که از داشته های نجومی تمدن های سابق بهره می بردند، سبب شد همین دسته از منجمان، آثار دقیق تری را در این علم تولید کنند. علاوه بر این، منجمان این دوره ضمن شناسایی و اصلاح مشکلات مدل های بطلمیوسی، به دستاوردهای جدیدی دست یافتند. برخی از این دست آوردها عبارتند از: تعیین دقیق تر میزان سال خورشیدی، اندازه گیری طول یک درجه نصف النهار، نظریات جدیدی درباره حرکت افلاک و رویت هلال، تعیین جهت قبله و ساخت اسطرلاب.
۱۰۶۶.

پدیدارشناسی کاربردی: چرا نادیده انگاری اپوخه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مترجم:
منبع: حکمت اسراء پاییز ۱۴۰۳ شماره ۴۶ 147 - 177

کلیدواژه‌ها: پدیدارشناسی تحقیق کیفی پدیدارشناسی کاربردی تحویل هوسرل جورجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۴۷
این پرسش که آیا پژوهش و تحلیل دقیق پدیدارشناختی ما را ملزم به استفاده و اجرای اپوخه و تحویل می کند، هنوز در چارچوب فلسفه پدیدارشناختی بحث نشده است. این پرسشی است که غالبا در تحقیقات کیفی نیز با شور و حرارت مطرح شده است. به ویژه آمدئو جورجی اصرار نموده است که هیچ تحقیق علمی نمی تواند مدعی وضعیت پدیدارشناختی شود مگر اینکه با گونه استفاده و اجرای اپوخه و تحویل مستحکم شده باشد. جورجی تا حدی این ادعا را بر اساس ایده های استوار می سازد که در تالیفات روان شناسی پدیدارشناختی هوسرل پی افکنده می شوند. در مقاله حاضر ایده های هوسرل را مورد بحث قرار می دهم و استدلال خواهم نمود، در حالی که اپوخه و تحویل برای پدیدارشناسی استعلایی حیاتی محسوب می شوند، (اما) مساله ی بسیار پرسش برانگیز اینست که آیا آن ها برای کاربردهای غیر فلسفی پدیدارشناسی نیز همین گونه تعیین کننده اند.
۱۰۶۷.

نقش علم النفس صدرایی در تبیین وحدت عالم در حکمت متعالیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های عقلی نوین سال ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱۷ 147-165

کلیدواژه‌ها: عالم نفس مقام اجمال و تفصیل وحدت جمعی وحدت حقه ظلی وحدت شخصی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳ تعداد دانلود : ۸۷
تناظر انسان کبیر و انسان صغیر، مطلبی پایه ای در حکمت متعالیه است که کمک قابل توجهی به تبیین مباحث مختلف فلسفه صدرایی می کند. یکی از مباحثی که نیازمند تبیین در فلسفه صدراست، مسئله وحدت عالم با ابعاد مختلف آن است؛ مسئله ای عرفانی که نیازمند تبیینی عقلانی است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه علم النفس صدرایی، به تبیین وحدت عالم در دو حوزه درونی و بیرونی پرداخته و با توجه به ابداعات ملاصدرا در علم النفس، به تطبیق مباحث نفس شناسی بر عالم به عنوان انسان کبیر همت گمارده است؛ تطبیقی که در کلمات خود صدرا نیز مشهود است. نتیجه این پژوهش، تبیین وحدت عالم در حوزه بیرونی به نحو بیان انحاء سه گانه وحدت جمعی، وحدت حقه ظلی و وحدت شخصی عالم بوده و در حوزه درونی نیز بساطت عالم را به معنای بساطت عقل اول توضیح داده و توجه به مراتب عالم را موجب ترکیب عالم از ماده و صورت دانسته بدون اینکه تعدد وجودی در آن حاصل آید.
۱۰۶۸.

سیره اخلاقی حضرت زهرا (س) با تکیه بر مفاهیم قرآنی تقوا، عدالت و صبر

نویسنده:
منبع: سیره پژوهی اهل بیت سال ۱۰ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱۸ 57 - 72

کلیدواژه‌ها: اخلاق در قرآن تقوا سیره اخلاقی صبر عدالت فاطمه زهرا ‏‫(س)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۱۰۲
حضرت زهرا(س) الگوی برجسته سیره نبوی و فضائل اخلاقی در اسلام است. در این پژوهش برای نشان دادن سیره عملی حضرت زهرا(س) برای تحقق مهم ترین فضائل اخلاقی بر سه مفهوم اساسی قرآنی یعنی تقوا، عدالت و صبر، تأکیده شده است. تقوا حالتی در فرد است که به او مصونیت روحی و اخلاقی می دهد و باعث می شود وقتی در محیط گناه قرار می گیرد، گناه نکند. عدالت ریشه در هستى و فطرت انسان دارد و همه ابعاد وجودى عالم را در برمی گیرد. صبر و مقاومت نیز کیمیای اعظم و خمیرمایه پیروزی ها و پیشرفت هاست. این مقاله به دنبال درک عمیق تری از نقش والای حضرت زهرا(س) در ارتقای سیره اخلاقی جامعه است. برای این منظور ابتدا هر یک از مفاهیم عدالت، تقوا و صبر از منظر قرآن کریم بررسی شد و سپس ابعاد هریک از این مفاهیم در سیره عملی حضرت زهرا(س) مورد توجه قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که حضرت زهرا(س) از بزرگترین شخصیت های زن در تاریخ اسلام، نمونه ای بارز از تجسم این فضائل اخلاقی است و سیره آن حضرت می تواند الهام بخش زندگی روزمره ما باشد.
۱۰۶۹.

قصد ترساندن و پیدایش ترس در جرم محاربه و فقدان وحدت رویه قانون گذار نسبت به شروط یادشده(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی تا اجتهاد سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۱۶ 75 - 100

کلیدواژه‌ها: محاربه قصدترساندن اخافه تحقق ترس فعلی قصد نوعی تحقق شانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۷
این جستار درصدد تحقیق پیرامون دو شرط قصد ترساندن و پیدایش ترس در جرم محاربه است. همسو با شهرت میان متأخران، قصد ترساندن ثابت است. واژه محاربه -به معنای جنگیدن- در ادله، بیانگر قصد ترساندن است. بر این اساس اگر کسی به قصد بازی، تمرین یا امتحان سلاح بکشد، محارب نیست. اگرچه در روایت کناسی، شرطیت قصد ترساندن در محاربه نیامده است، ولی از آنجا که مورد روایت، حمل سلاح در شب توسط اهل ریبه است، و قصد ترساندن هم اعم از قصد شخصی و نوعی بوده، قصد ترساندن نوعی در حمل سلاح در شب وجود دارد. نسبت به شرط پیدایش ترس، افزون بر اینکه عرفاً در جنگ، ترس فعلی یا شأنی وجود دارد، برخی از قراین، مانند مرسله عیاشی، انتفای حکم محاربه در فرض امنیت، و احتیاط در دماء، مؤید شرطیت تحقق ترس در جرم محاربه است. مخالفت با مشهور در شرط دوم ثابت نیست؛ زیرا مشهور، تحقق فعلی ترس را شرط ندانسته اند. فرضیه نوشتار پیش رو، کفایت تحقق فعلی یا شأنی ترس است. قانون گذار در تعریف محاربه، دو شرط مذکور را لازم دانسته است، اما در عین حال مواردی را ذیل عنوان محاربه مطرح نموده است که در آن دو عنصر قصد ترساندن و پیدایش ترس به چشم نمی خورد که لازم است در این موارد نسبت به شرط قصد ترساندن و تحقق ترس اصلاح شود.
۱۰۷۰.

جایگاه قدرت نرم در سیاست خارجی روسیه در قبال جمهوری های قفقاز جنوبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال ۶ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 195 - 216

کلیدواژه‌ها: روسیه قدرت نرم قفقاز جنوبی انقلاب های رنگی بحران کرونا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۷۷
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، روسیه وارث قدرت نظامی وسیع شوروی بود، اما چیزی از فرهنگ و ایدئولوژی کمونیستی از شوروی به آن به ارث نرسید و این درست در زمانی بود که به نظر می رسید چهره فرهنگی و غیرنظامی نقش بسیار مهمی در ارائه تصویر مثبت از کشورها در مقایسه با زمان جنگ سرد داشته باشد. روس ها به ویژه پس از روی کار آمدن پوتین تلاش داشته اند با بهبود جایگاه قدرت نرم در سیاست خارجی خود در قبال کشورهای قفقاز جنوبی از آن برای ارتقای جایگاه خود در میان این کشورها استفاده کنند. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که قدرت نرم در سیاست خارجی روسیه در قبال کشورهای قفقاز جنوبی چه جایگاهی دارد؟ فرضیه مقاله حاضر آن است که «با توجه به ظرفیت هایی نظیر زبان روسی، بازار کار گسترده، اشتراکات فرهنگی و منابع انرژی گسترده، جایگاه قدرت نرم در سیاست خارجی روسیه در قبال جمهوری های خارج نزدیک ارتقا یافته؛ گرچه روسیه با چالش هایی در استفاده از قدرت نرم مواجه است». مقاله حاضر با استفاده از رویکرد توصیفی- تحلیلی و در قالب روش کیفی بر پایه تحلیل محتوا در پی آن است تا با توجه به دیدگاه های مختلف در مورد استفاده از قدرت نرم در روسیه به بررسی نقش و جایگاه قدرت نرم در سیاست خارجی روسیه در قبال جمهوری های شوروی سابق در قفقاز جنوبی و چالش های پیش روی آن بپردازد. 
۱۰۷۱.

زندگینامه، آثار و برخی اشعار مرحوم دکتر جلیل تجلیل

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ مهر و آبان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۰۸) 539 - 546
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۷۳
در این نوشتار به اختصار زندگی نامه، آثار و برخی از اشعار مرحوم جلیل تجلیل مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۰۷۲.

طومار(8) نردبان شکسته (3) غلونامه بخاری نقدی بر کتاب «سیرة البخاری» مبارکفوری؛ حلقه علمی بخاری از واقعیت تا غلو

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ آذر و دی ۱۴۰۳ شماره ۵ (پیاپی ۲۰۹) 405 - 465

کلیدواژه‌ها: اسطوره بخارا نقد کتاب سیره البخاری مبارکفوری حلقه بخاری غلو در تاریخ بخاری نقد بخاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸ تعداد دانلود : ۶۶
کتاب اسطوره بخارا پژوهشی گسترده در نقد تصویر غلوآمیز سلفیان معاصر از شخصیت بخاری مولف کتاب الجامع الصحیح است که در تقابل با جریان نقد بخاری به راهبرد غلو و اغراق درباره جایگاه علمی بخاری روی آورده اند. این پژوهه بخشی از کتاب اسطوره بخارا است، به نقد کتاب سیره البخاری عبدالسّلام مبارکفوری می پردازد که از جمله مصادر کتاب طعون و شبهات الشیعه الأمامیه حول صحیح البخاری و الرد علیها است که جدیدترین و برترین پژوهش سلفیه معاصر در دفاع از بخاری است. مبارکفوری در خاتمه کتاب خود، حلقه علمی بخاری را با ویژگی اصالت و شهرت، پراکندگی به گستره دولت عبّاسیان، تنوع و جامعیت دروس، حضور بیست هزار شاگرد، مشارکت نخبگان و ستارگان علوم اسلامی، امتداد تاریخی وصف می کند. برایند گفتار مبارکفوری تمایز قیاس ناپذیر و بی مانند حلقه بخاری با دیگر حلقات مشاهیر علوم اسلامی است، حلقه بخاری همانند کتابش الجامع الصحیح تکرارناپذیر است. این مقاله با روش تحلیل انتقادی، آسیب ها، چالش ها و کاستی ها انگاره حلقه بخاری را آشکار می سازد، از زمینه ها، اهدافِ پنهان و علل ایدئولوژیک مبارکفوری در نشان دادن چنین تصویر غلوآمیز از حلقه علمی بخاری پرده بَرمی دارد و اثبات می کند این انگاره از جمله نمونه های برجسته غلو در کتاب مبارکفوری است.
۱۰۷۳.

واکاوی رویکرد مستشرقان به پدیده اسرائیلیات در دایرة المعارف های قرآنی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال ۱۱ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۰ 98 - 120

کلیدواژه‌ها: اسرائیلیات اهل کتاب دایره المعارف قرآن لایدن قرآن یک دایره المعارف مستشرقان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۸۱
اسرائیلیات، روایات غیراسلامی وارد شده از منابع یهودی و مسیحی در موضوعات مختلف به ویژه داستان های قرآنی است؛ از آنجا که در عصر حاضر دایره المعارفها محل مراجعه علمی هستند و دواثر، دایره المعارف قرآن لایدن وقرآن یک دایره المعارف، حاوی مطالعات قرآنی غربیان است؛ بررسی أثرپذیری این دایره المعارفها از مطالب و روایات اسرائیلی ضروری است. این پژوهش درصدد است که با روش تحلیلی انتقادی، به واکاوی ورود و تاثیر اسرائیلیات در مقالات قرآنی غربیان بپردازد. بر پایه یافته ها، مواردی مانند استفاده از مطالب اسرائیلی جهت اثبات شبهه اقتباس قرآن از کتاب مقدس، انتخاب عنوان مقاله تحت پیش زمینه ای اسرائیلی و أثرپذیری همه جانبه متن از آن، استفاده از منابع تفسیری مشحون از اسرائیلیات، بهره گیری از اسرائیلیات در ذکر معنای آیات قرآن، ارائه اطلاعات نادرست در باب ناقلان اسرائیلیات و اظهار نظر غیرواقعی درباره میزان اسرائیلیات موجود در منابع اسلامی ؛ در این دایره المعارفها دیده می شود؛ هرچند تعدادی از نویسندگان مقالات آنها در رعایت اصول علمی و اخلاق پژوهشی تلاش کرده اند؛ غالب آنان در موارد مرتبط با روایات اسرائیلی، پیش فرض های ذهنی را دخالت داده، یا به مراجعه به کتب اهل سنت بسنده نموده اند.
۱۰۷۴.

آسیب شناسی آرای رابسون درباره اعتبارسنجی اسانید احادیث اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال ۱۱ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۰ 379 - 400

کلیدواژه‌ها: رابسون اسانید احادیث فتنه پیدایش إسناد اهل سنت شیعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۷۲
خاورشناسان به بررسی إسانید احادیث اسلامی پرداخته اند. جیمز رابسون (James Robson) مستشرق اسکاتلندی، چگونگی شکل گیری إسناد در روایات اسلامی و همه گیری کاربرد آن بین محدثان قرون اولیه هجری را مورد پژوهش قرار داده است. وی تکامل إسناد را به صورت تدریجی می داند، او آغاز إسناددهی را در دهه 70 قرن اول هجری قلمداد می کند، ولی ضروری بودن داش تن ی ک زنجیره کامل سند را در اواخر قرن دوم هجری می داند و معتقد است که اسانید در قرن دوم هجری ساخته شده و با احادیث ساختگی، ترکیب و برای ترویج آنها به شخصیت ها و مراجع متقدم نسبت داده شده اند.در پژوهش حاضر، دیدگاه های پیش گفته رابسون با روش تحلیلی - انتقادی بررسی شده اند. از رهگذر این جستار، با استفاده از شواهد تاریخی و روایی ثابت شد که برخلاف دیدگاه رابسون، زمان شکل گیری اسانید احادیث در زمان پیامبر(ص) بوده است. رابسون در بررسی اسانید احادیث اسلامی بر منابع اهل سنت تأکید دارد و در این جهت از منابع شیعی استفاده نکرده است.
۱۰۷۵.

طومار(6): نردبان شکسته (1): نقد کتاب «سیرة الامام البخاری» عبد السّلام مبارکفوری؛ از تحریف در عنوان تا اعطای لقب علّامه

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ مرداد و شهریور ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۰۷) 479 - 512

کلیدواژه‌ها: اسطوره بخارا کتاب سیره الامام البخاری عبد السّلام مبارکفوری فقه و اجتهاد بخاری نقد بخاری نقد کتاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۷۳
این مقاله بخشی از کتاب اسطوره بخارا است که به نقد کتاب سیره الامام البخاری (سیّد الفقهاء و امام المحدّثین) تالیف عبدالسّلام مبارکفوری می پردازد. کتاب مبارکفوری از جمله مصادر کتاب طعون و شبهات الشیعه الأمامیه حول صحیح البخاری و الرد علیها تالیف عادل عزازی است که به عنوان پژوهش برتر مقطع دکتری در دانشگاه الأزهر مصر در رشته علوم حدیث معرفی شده است لذا نقد کتاب مبارکفوری در واقع نقد پژوهش عزازی نیز به شمار می آید. این مقاله پس از شناساندن تبار, دانش اندوزی, استادان، تلاش ها و گرایش ها، تالیفات و جایگاه علمی مبارکفوری در جستار اوّل به کتاب شناخت این اثر در جستار دوّم می پردازد و بر روی عنوان کتاب، زمانه و تالیف اثر, منابع و مصادر، رویکرد، ترجمه عربی آن تمرکز می کند. برایند پژوهش اثبات می کند که مبارکفوری پیش از انتشار این کتاب شخصیتی گمنام و ناشناخته بود و تراز و گسترده دانسته های او در حد لقب علمی علّامه نبود لذا این لقب از سوی مترجم عربی این اثر و متاثر فضای انتقادی علیه بخاری در زمان انتشار این کتاب به مبارکفوری اعطا شد تا بر اعتبار کتاب بیفزاید. به همین سان عنوان این کتاب تحریف گردید، واژه الامام در میان عنوان اصلی و عبارت (سیّد الفقهاء و امام المحدّثین ) ذیل آن افزوده گردید. عبارت ذیل عنوان کتاب هم سوی با رویکرد مولف آن در تلاش است دیدگاه نفی فقاهت و اجتهاد از بخاری را به چالش بکشد؛ نام اصلی این کتاب به زبان اردو سیره البخاری بود که در فرایند ترجمه آن به عربی و انگلیسی دچار دگرگونی گردید.
۱۰۷۷.

نقدی بر مقاله «اعتبارسنجی "النساء نواقص العقول" در نهج البلاغه»: چگونه سخنی اصیل از امام علی (ع) را به صحابه منتسب دانستند؟

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ مرداد و شهریور ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۰۷) 619 - 675
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۹۲
نوشتار پیش رو بر اساس نقدهایی نگاشته شده است که امین حسین پوری و وحید عابد بر مقاله «اعتبارسنجی "النساء نواقص العقول" در نهج البلاغه» ارائه داده اند؛ این مباحث در هفدهمین نشست از سلسله نشست های شناسه شیعه (16 اسفند 1402 ش) به میزبانی پژوهشکده معارف اهل بیت (ع) قم ارائه شد.  
۱۰۷۸.

آینه های شکسته (5): نگاهی به ترجمه پنج جلد تورا اثر انجمن کلیمیان تهران

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ مهر و آبان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۰۸) 409 - 419

کلیدواژه‌ها: پنج جلد تورا ترجمه انجمن کلیمیان بنیامین گوهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۷۲
این شماره از آینه های شکسته به ترجمه اسفار خمسه که در انتشارات انجمن کلیمیان تهران توزیع می شود، اختصاص دارد. درآمدِ مقاله به ذکر چند نکته کلی در معرفی این اثر متمرکز است؛ در ادامه، بخش نخست به برخی ویژگی های این ترجمه می پردازد، سپس در بخش دوم و پایانی در پرتو قاموس های نوین تورات ملاحظاتی را برخواهیم شمرد.
۱۰۷۹.

بررسی فهرست کتاب های فارسی چاپ سربی کتابخانه کنگره آمریکا

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ مهر و آبان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۰۸) 421 - 435

کلیدواژه‌ها: نقد کتاب چاپ سربی فهرست نویسی کتاب فهرست کتاب های فارسی چاپ سربی کتابخانه کنگره آمریکا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶ تعداد دانلود : ۷۱
هدف: هدف از مقاله حاضر، بررسی و تحلیل کتاب فهرست کتاب های فارسی چاپ سربی کتابخانه کنگره آمریکا است که با فهرست نویسی علی بوذری و توسط انتشارات وراقان در سال 1403 منتشر شده است. در این مقاله، ضمن بررسی مشخصات ظاهری و محتوایی کتاب، تلاش شده به مرور برخی مفاهیم کلیدی در حوزه مطالعاتی تاریخ کتاب پرداخته شود. در کتاب مورد بررسی، تعداد 100 عنوان کتاب چاپ سربی فارسی زبان که در کتابخانه کنگره آمریکا نگهداری می شود، مورد فهرست نویسی قرار گرفته است. از این میان با بررسی آماری مشخص شد که شهرهای «کلکته»، «لندن» و «لکهنو» به ترتیب با فراوانی 30، 16 و 15، بیشترین کتاب های چاپ سربی فارسی مجموعه مورد مطالعه را به خود اختصاص داده اند؛ همچنین با توجه به اطلاعات نمایه، دو خط «نسخ» و «نستعلیق»، خطوطی هستند که در کتاب ها به کار رفته اند. درخصوص کتاب های دوزبانه، به طور کلی با تعداد نُه زبان دیگر مواجه هستیم که در میان آن ها زبان «انگلیسی» بالاترین فراوانی را داشته و پس از آن، زبان های «عربی» و «لاتین» در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. عمده کتاب های فارسی زبان چاپ سربی مورد بررسی در حوزه موضوعی «زبان و ادبیات فارسی» قرار گرفته اند و پس از آن، کتاب های با موضوع «تاریخ ایران» و «دین» در رتبه های بعدی قرار دارند.
۱۰۸۰.

منطق فهم دین و گستره اجتهاد از منظر برخی اصولیون معاصر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اصولی سال ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۸ 99 - 122

کلیدواژه‌ها: اجتهاد فهم دین منطق فهم دین شهید صدر حکیم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۸۹
منطق فهم دین، به عنوان دستگاه روشگانی یا منطق اجتهاد جامع، افزون بر روش فهم دین (فرایندها، قواعد، ابزارها و ضوابط)، به مبادی و مبانی آن نیز می پردازد. مسأله اصلی این است که فهم دین بر چه مبانی نظری استوار است و دارای چه گستره و فرایندی است. پاسخ این مسأله در دو مکتب اصولی و اخباری گری متفاوت است و به تبع آن، می توان بر پایه منظومه فکری هر یک از اندیشمندان اسلامی، بررسی نمود. مقاله حاضر می کوشد با روش توصیفی-تحلیلی، این مسأله را از منظر آیت الله شهید صدر و آیت الله محمدسعید حکیم مورد بررسی قرار دهد. از یافته های این پژوهش با بررسی آرای شهید صدر و مرحوم حکیم، این است که هر دو، به لحاظ مکتب اجتهادی، از اصولیان برجسته اند و به لحاظ معرفت شناسی و روش شناسی، دارای مبانی متقن در حوزه فهم دین می باشند و به لحاظ گستره منطق فهم دین در برخی نظیر فهم عقاید، فهم و استنباط احکام، فهم و تفسیر قرآن، فهم حدیث و کاربست عقل، ورود جدی داشته و به همراه طرح اصول و قواعد روشی، فرآیند فهم دین را نیز ترسیم کرده اند. فرآیند فهم دین از منظر دو اصولی، همان فرایند سنتی اجتهاد عقل گرا و با غلبه بر فقه الاحکام است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان