درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۸۶۱ تا ۵٬۸۸۰ مورد از کل ۷۹٬۹۹۱ مورد.
۵۸۶۱.

بررسی نسبت سرمایه اجتماعی و ماهیت پول اعتباری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت اقتصاد اسلامی سال ۱۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 199 - 218

کلیدواژه‌ها: ماهیت پول پول اعتباری سرمایه اجتماعی نظریه اعتباریات حکمرانی پولی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۷۷
پول به عنوان یک پدیده اجتماعی، با تفاسیر متعددی در میان مکاتب اقتصادی روبه رو است. تلقی اشتباه از ماهیت پول و موضوع شناسی نادرست آن توسط فقها، سبب صدور احکام نادرست پیرامون پدیده ی مستحدثه ی پول می شود. این مقاله با استفاده از روش تحلیلی - توصیفی و با تحلیل فرآیند خلق پول، به بررسی نسبت سرمایه ی اجتماعی و ماهیت پول اعتباری می پردازد. براساس یافته های مقاله، پول پدیده ای اجتماعی است که شکل گیری آن ارتباط تنگاتنگی با اعتباریات اجتماعی دارد. با تکیه بر نظریه ی اعتباریات علامه طباطبائی، سرمایه ی اجتماعی را می توان به عنوان امری حقیقی، پشتوانه ی خلق پول دانست. این رویکرد دلالت های متمایزی برای حکمرانی پولی دارد. در این چارچوب، مدیریت انتظارات تورمی از وظایف اصلی بانک های مرکزی است؛ تقویت سرمایه اجتماعی حاکمیت می تواند به بهبود روابط نظام پولی و تنظیم انتظارات تورمی متناسب با اهداف سیاستی حکمران پولی کمک کند.
۵۸۶۲.

تحلیل مبانی تحقق فضیلت اخلاقی در نفس انسان از منظر اخلاق عرفانی اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: انوار معرفت (حکمت عرفانی) سال ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۵) 37 - 49

کلیدواژه‌ها: حقیقت جمعی انسان نفس فضیلت اخلاقی عرفان اسلامی حکمت صدرایی حکمت مشاء

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۵۹
تکامل معنوی انسان که اتصاف به فضائل اخلاقی یکی از مهم ترین و برجسته ترین نمودهای آن است، فرایندی است شاخص و جامع که طی آن، همه تحولات وجودی، از حرکات جسمانی، در قالب اعمال و رفتار بدنی تا تغییرات و ترقیات روحانی، محقق و مشهود است. مکاتب معرفتی هر یک بر اساس مبانی و اصول هستی شناختی خود، به تبیین چیستی و چرایی تحولات هستی و به ویژه در موضوع پراهمیت کسب کمالات و فضائل در نسخه جامع آدمی پرداخته اند. این تبیین ها با تنگناها و چالش های دشواری روبه روست که حل آنها اندیشمندان را به تکاپو واداشته و توضیحات متفاوتی ارائه داده اند. در این میان، عرفان اسلامی نیز مدعی است با طرح آموزه ها و اصولی مانند وحدت اطلاقی وجود و غنای ذاتی آن، طلب کمال جلا و استجلا و حرکت دورانی ذاتی در قالب دو قوس صعود و نزول، همچنین با توضیح حقیقت جمعی انسان در مراتب هستی و سیر او در منازل فنا و بقا، منظری متفاوت گشوده و در دام آن معضلات گرفتار نیست. این نوشتار با روش تحلیلی توصفی با اشاره به مبانی و نظریات نحله های دیگر و بیان برخی از مشکلات آنها، به مقایسه و توضیح مدعای عارفان در این باب پرداخته است.
۵۸۶۳.

مقایسه دقت و تنوع برگردان استعاره های پنج جزء اول قرآن در دو ترجمه «طبری» و «گرمارودی»

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ادبیات عربی دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 87 - 106

کلیدواژه‌ها: استعاره های قرآنی ترجمه استعاره شیوه های برگردان استعاره ترجمه طبری ترجمه رسمی ترجمه گرمارودی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۸۸
استعاره از مؤلفه های زیبایی زبان است که پیچیدگی های خاص خود را نیز دارد. بی جهت نیست که برای برگردان استعاره از زبان مبدأ به زبان مقصد، شیوه های گوناگونی وجود دارد که مترجمان از دیرباز به کار برده اند. یکی از دشواری های ترجمه قرآن نیز برگردان استعاره است. در این مقاله، برگردان صد استعاره از پنج جزء نخست قرآن در ترجمه کهن طبری (ترجمه رسمی) با ترجمه معاصر گرمارودی مقایسه شده است که هدف از آن، بررسی میزان دقت مترجمان و تنوع شیوههای آنان در این زمینه و تغییر شیوه ها در طی زمان است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که تفاوت زمانی چند سدهای و تحولات و دگرگونی های زبانی، علیرغم تأثیر در میزان بهره گیری مترجمان از روش های مختلف، در تنوع شیوههای آنان تفاوت چندانی ایجاد نکرده است. البته این اختلاف در میزان بهره گیری از شیوه ها، بر نگرش آنان به ترجمه قرآن مبتنی است که می توان آن را در مبدأمداری مترجمان کهن و مقصدمداری مترجمان معاصر خلاصه کرد.
۵۸۶۴.

نقش امیر عبدالباقی یزدی در تحوّلات سیاسی و فرهنگی روزگار شاه اسماعیل صفوی (حک. 907 -930)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۲ ۱۳۳-۱۱۱

کلیدواژه‌ها: امیر عبدالباقی یزدی چالدران شاه اسماعیل صفوی نعمت اللهی صدارت وکالت نفس نفیس همایون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷ تعداد دانلود : ۷۰
امیر نظام الدین عبدالباقی یزدی (مقتول920)، از رجال برجسته روزگار شکل گیری دولت صفوی است که به ترتیب دو منصب صدارت و وکالت نفس نفیس همایون را در دستگاه شاه اسماعیل تجربه کرد و سرانجام در موکب شاه مزبور در آوردگاه چالدران به دست قوای سلطان سلیم عثمانی کشته شد. تحقیق حاضر بر آن است که دلایل و زمینه های تاریخی تقرّب وی به شاه اسماعیل و ارتقای او در تشکیلات مذهبی و سیاسی صدارت و وکالت را با اتکای به منابع اصلی این دوره از جمله برخی اسناد و مدارک نویافته به شیوه توصیفی-تحلیلی تبیین کند. مطالعات و یافته های این تحقیق بیانگر آن است که شخصیت مذهبی و عرفانی امیر عبدالباقی در طریقت نعمت اللَهی و همراهی و تعامل وی با شاه اسماعیل از نخستین سال های فتوحات وی در رویارویی با مخالفان سیاسی و مذهبی آن پادشاه از عوامل بارز نقش آفرینی امیر عبدالباقی در تشکیلات و تحوّلات آن روزگار بوده است.
۵۸۶۵.

دو مغالطل سوبر در نقد برهان نظم و برهان تنظیم ظریف

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۹) 155 - 172

کلیدواژه‌ها: برهان نظم برهان تنظیم ظریف مشاهدات گزینشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۶۰
برهان نظم و در کنارش برهان تنظیم ظریف «زیست شناختی» و نیز برهان تنظیم ظریف «کیهان شناختی» که با استقبال خوبی در میان عامه مردم مواجه است، همواره مورد مناقشه فیلسوفان بوده است. در فلسفه اسلامی و فلسفه غرب، اشکالاتی به این برهان وارد شده است.  در این میان الیوت سوبر، با طرح دو اصل «راستی آزمایی» و «اثر مشاهده گزینشی» دو نقد اساسی به این برهان ها دارد که با پاسخ هایی روبه رو شده که البته بی پاسخ نمانده است. در این مقاله پس از شرح دیدگاه های سوبر درباره این دو اصل، نشان داده ایم که اگر برهان نظم را به صورت صحیح بررسی کنیم، قابل راستی آزمایی است و اساسش مشاهدات گزینشی نیست و در ادامه نشان داده ایم که فرضیه خلقت بر فرضیه تصادف یا صدفه ترجیح دارد و چیزی که باعث شده است سوبر این دو اصل را با برهان نظم ناسازگار ببیند، دو مغالطه ای است که آن ها را مشخص کرده ایم.
۵۸۶۶.

معناشناسی ساخت گرایانه

نویسنده:
منبع: مدیریت دانش اسلامی سال ۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 171 - 193

کلیدواژه‌ها: سوسور ساخت گرایی زبان نشانه معنا همزمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۵۰
زبان در اندیشه سوسور، أمری منفعل و نظامی جمعی و همگانی (نه اجتماعی) از نشانه هاست که مورد توافق اعضای جامعه بوده و همچون نرم افزاری روی ذهن اعضای جامعه نصب و تثبیت شده است. نشانه های زبان در نسبت با هم و تنها در درون یک نظام است که ارزش، نقش و معنای خاص خود را پیدا می کنند و در تقابل با هم قرار می گیرند؛ بنابراینوظیفه، نقش، ارزش و معنای یک نشانه را ساختار، قواعد و قراردادها هستند که تعیین می کند نه شکل، جنس و... آنها. در واقع این زبان است که با تمایزاتی که فراهم می کند، امکان سخن گفتن و اندیشیدن را فراهم می کند. به این ترتیب عامل و خاستگاه معنا در اندیشه ساخت گرایان زبان است، چیزی که باتوجه به ویژگی هایی که برایش برمی شمارند، قبل از سخن ور و ماتن وجود دارد. تحقیق حاضر با روش توصیفی_تحلیلی بر آن است تا ضمن توضیح معناشناسی ساخت گرایانه سوسوری، کاستی های این نوع از معناشناسی را مورد توجه قرار دهد. نتیجه تحقیق حاضر نشان می دهد که نظام نشانه شناسی ساخت گرای سوسوری، همانند فرهنگ لغتی است که با منطقی مکانیکی، دال ها را در یک نظام بسته همگانی بر مدلول ها پیوند می زند و در یک نظم ساختاری نشانه ها را از هم متمایز می کند. درنتیجه واژه را به عنوان واحد مطالعه معنی در نظر گرفته و دانش زبانی از دانش دایره المعارفی تفکیف می کنند. وقتی واحد مطالعه معنی را واژه در نظر بگیریم، واژه ها را پیش از اینکه در جمله قرار گیرند دارای معنی می دانیم، در صورتی که معنای واژه مستقل از بافتی که در آن بکار رفته و فضای حاکم بر آن و اطلاعات موجود در حافظه کاربران زبان قابل بررسی نیست
۵۸۶۷.

فرض الحجاب حكمٌ فرديّ، ذو آثارٍ اجتماعيّة

نویسنده:
منبع: المصطفی المجلد ۴ ربیع و صیف ۲۰۲۳ العدد ۶ (المرأة من المنظار الإسلامی‌) 161 - 186

کلیدواژه‌ها: الحجاب حدود الحجاب الآثار الفردیّه للحجاب الآثار الاجتماعیّه للحجاب وجوب الحجاب الستر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۴۷
تُصنّف الأحکام الشرعیّه فی تصنیفٍ عامّ إلى أحکام فردیّه وأحکام اجتماعیّه. والسؤال المطروح فی حکم الحجاب هو: هل أنّ وجوب الحجاب حکمٌ فردیّ ک : الصلاه والصیام، أو حکمٌ اجتماعیّ ک : الحجّ، والخمس والزکاه؟ والعثور على إجابه لهذا السؤال یوازی قضیّه الحجاب الإجباری من منظارٍ جدید.لقد تمّت کتابه هذا المقال بهدف شرح العوائق والتّحدیات فی مسأله الحجاب، من خلال تحلیل الآراء المؤیّده والمعارضه للحجاب. ولتحقیق هذا الغرض، تمّ تحلیل ومراجعه المصادر ذات الصله، من المقالات والکتب، فی الفتره من 1371 إلى 1397ه ش. فلم نعثر على أیّ بحث تمّ فیه تحلیل موضوع الدّراسه الحالیّه.وأمّا نتیجه وثمره هذا البحث هو: أنّ الحجاب وحکمه الفقهی قضیّه شخصیّه، فردیّه، ذات آثارٍ اجتماعیّه. لذا فی افتراض الآفات الاجتماعیّه الناجمه عن ذلک، یمکن للحکومات -کحکمٍ ثانوی ووفقاً لقاعده "الضروره تقدّر بقدرها" و"الضرورات تبیح المحظورات"- أن تفرض الحجاب الإسلامی على أفراد مجتمعها
۵۸۶۸.

طبقه بندی و تحلیل دیدگاه های اهل وحدت، در باب فراست(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات عرفانی پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۸ 269 - 320
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۴۶
سهمی عمده، از حکایات مرتبط با کراماتِ اولیا، به فِراست ایشان اختصاص دارد. فراست، از مبانی اعتقادی اهل تصوّف است. اهمیت این اصل اعتقادی به حدّی است که در تعبیر از آن از واژه های قرآنی «مُلکِ عظیم» و «فرقانِ [باطن]» استفاده شده است. در مواجه با حکایاتِ مرتبط با فراست، اگر از ویژگی های آن آگاهی جامع کسب نشده یا از اندیشه های ارباب طریقت درباره این موضوع، اطلاعی کامل در اختیار نباشد، پیامِ اصلی مندرج در این روایات، به درستی دریافت نخواهد شد. این امر باعث می شود منزلتِ متفرسان به درستی معلوم نگردد و حتی ممکن است حکایاتِ مرتبط با فراست اولیا، برای خواننده ناآشنا با این مفاهیم، مجعول جلوه کند. مشخص ساختنِ خصوصیات فراست و تبیینِ مباحث مرتبط با آن، منوط به ارائه توضیحی مبسوط، از طریق طبقه بندی و تحلیل دیدگاه های متعدد «اهل وحدت» در این باب است. بررسی این موضوع، به روش توصیفی و تحلیلی هدف جستار حاضر است. نتایج حاصل از این پژوهش مؤید آن است که برای فهم دقیقِ فراست، ضمنِ شناختِ تعریفِ آن، ضروری است با «خاطر» و انواع آن نیز آشنا شد. هم چنین لازم است از تفاوتِ «خاطر» با «الهام» مطلع گردید. آشنایی با مفاهیم و اصطلاحاتی نظیر «وحیِ سِرّ»، «وحیِ جَهر»، «مُحَدَّث»، «مُرَوَّع»، «مُستَنبَط»، «مُتَوَسّم»، «مُتَفَرّس»، «فراست حِکمی» و «فراست الهی» نیز در این زمینه نقشی تعیین کننده خواهد داشت. وجوبِ آگاهی از مسأله «دائمی بودن یا دائمی نبودن فراست» و اطلاع از اختلافِ اهل وحدت درباره این که «فراست از جمله خوارقِ عادات محسوب می شود یا خیر» نیز می تواند راهگشای مسأله در تبیین جایگاه فراست باشد.
۵۸۶۹.

بررسی اشکالات هیوم بر برهان نظم و پاسخ آنها

نویسنده:
منبع: معارف حکمی جامعه سال ۴ پاییز وز مستان ۱۴۰۲ شماره ۷ 21 - 44

کلیدواژه‌ها: نظم برهان نظم اشکالات هیوم ارکان نظم ناظم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳ تعداد دانلود : ۴۷
طبیعت منظوم هیومی، تنها نشانه ای از شباهت احتمالی حکمتی لاهوتی با عقل آدمی است، اما بیش از این چیزی را ثابت نمی کند. ازنظر هیوم، تفسیر معقول نظم طبیعی نمی تواند مبنای استدلال بر اثبات وجود خدا و ناظم عالم باشد. نقادی مستدل او بر برهان نظم، ساده ترین و عمومی ترین راه اثبات خدا را با چالش جدی مواجه ساخت و به گمان خویش، خداطلبی استدلالی را به کلی از صحنه خارج ساخت. همین امر لزوم پاسخ گویی مناسب و درخور را به منظور جلوگیری استنکاف عامه مردم از خداگرایی و تمایل به مادی گرایی در پی داشت. به همین دلیل، بسیاری از اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان، به پاسخ اشکالات هیومی پرداختند. در این نوشتار، با روش تحلیلی- توصیفی به بررسی و پاسخ گویی پاره ای از این اشکالات پرداخته شده و معلوم گردیده است که با عدم التزام به مبانی هیومی، بسیاری از این شبهات، از اساس بی پایه و موهوم است و از طرف دیگر با جواز بهره مندی از روش استدلالی، پذیرش نظم به عنوان وجه شبه طرفین تمثیل، مفید فایده خواهد بود و به این ترتیب دسته دیگر شبهات نیز پاسخ داده می شود و رسالت برهان نظم نیز روشن خواهد شد.
۵۸۷۰.

بازخوانی تحلیلی شگرد ها و روش های جریان کفر در ستیز با اسلام و مسلمین از منظر قرآن

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری آلاءالرحمن سال ۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۳ 7 - 25

کلیدواژه‌ها: اسلام ستیزی جریان کفر روش ها و شگردها شایعه پراکنی نیروسازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۸۷
جریان کفر پدیده ای است که از همان آغاز تاریخ اسلام تاکنون، هر جامعه ی انقلابی را از درون مورد تهدید قرار داده و می دهد، از این رو، شناسایی روش های نیروسازی این جریان در مقابل اسلام می تواند به عنوان مسئله ی روز جوامع اسلامی نیز مطرح باشد. شناخت تحلیلی شگرد ها و روش های جریان کفر در ستیز با اسلام و مسلمین و آشنایی با خطوط کلی جریان کفر و زمینه های تلاش آن ها برای نفوذ و دستیابی به درون جوامع انسانی و اسلامی، اقدامی لازم، بلکه ضروری و وظیفه ی هر مسلمان است. نوشتار حاضر که به روش کتابخانه ای و با استناد به آیات قرآن و منابع تاریخی و روایی گرد آوری شده است، در نظر دارد معنا و مفهوم کفر را تبیین کند و به این پرسش پاسخ دهد که شگرد های متنوع جریان کفر در ستیز با اسلام و مسلمین، از منظر قرآن کریم چگونه است؟ برآیند و حاصل این تحقیق این است که در طول تاریخ جریان کفر، از شگرد ها و روش های متنوعی همچون: همانند سازی و حذف فیزیکی، بهره برداری از نقاط ضعف در جامعه ی اسلامی، اجرای سیاست گام به گام، استمرار در عرصه ی مقابله، اعمال عناد همه جانبه، شبهه افکنی، استهزاء و تمسخر، و ایجاد اختلاف و ... برای مقابله با اسلام و مسلمین، بهره جسته است.
۵۸۷۱.

خوانشی دلوزی از سیستم استبداد پارانوئیک در شمال آفریقا و ظهور زایش میل در تحولات بهار عربی (مطالعه موردی: مصر، تونس، لیبی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال ۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 27 - 50

کلیدواژه‌ها: استبداد پارانوئیک بهار عربی ژیل دلوز سیاست میل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۲۶۹
خیزش جهان عرب در قالب بهار عربی فصل جدیدی در تحولات خاورمیانه ایجاد کرد. از این زمان به بعد، تغییرات مهمی در ساختار سیاسی و اجتماعی برخی از کشورهای عربی ایجاد شد. در فرایند بهار عربی، استبداد جهان عرب به چالش کشیده شد و انرژی توده های ناراضی در قالب اعتراض های پیوسته خیابانی و انقلابی نمایان شد. تحلیل این خیزش ها از جهت روانی تأمل برانگیز است. به شکلی که توده های ناراضی جهان عرب با ایجاد نشانگان همراه با تغییر، نظام نشانگانی استبداد دیرپای عربی را به چالش کشیدند و توانستند مطلوب های نشانگانی خود را بروز دهند و آن را از ساحت قدرت مطالبه کنند. از آنجا که این اعتراض ها جنبه بنیادین نداشت، بیشتر در قالب ائتلاف سیاسی بی نتیجه نمایان شد و توانست به صورت ایجابی ماهیت انقلاب سیاسی و همه جانبه را از خود نشان دهد. در این مقاله به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که فرایند تنوع و تحول در کشور های شمال آفریقا به واسطه بهار عربی چگونه بوده و سیاست میل به قدرت چه مسیری را طی کرده است؟ فرضیه این مقاله ریشه داربودن ساختار پارانوئیک نظام استبدادی در جهان عرب را مانع اصلی استقرارنیافتن نظم دموکراتیک در این جوامع می داند. در این مقاله می خواهیم روند تحولات بهار عربی را با بهره گیری از نظریه ژیل دلوز بررسی و تحلیل کنیم.  
۵۸۷۲.

تبیین و نقد ابتنای خوانش های زنانه از قرآن بر «عدل به مثابه یک مبنای کلامی برای تفسیر»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲شماره ۵۳ 169 - 200

کلیدواژه‌ها: عدل عدالت استحقاقی عدالت مساواتی تفسیر زنانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۲۴۰
مسأله عدل به مثابه یکی از مبنای اصلی کلامی در زمینه خوانش مناسبات میان دو جنس از منظر قرآن کریم در میان اندیشه ورزان زن مسلمان جایگاه خاصی پیداکرده است. به گونه ای که یکی از مبانی اصلی خوانش های زنانه نگر نوین از قرآن کریم، اتکای بر عدل به مثابه یک مبنای کلامی است. دغدغه زنان نواندیش مسلمان نسبت به عدل و زدودن خوانش های مذکرمحور از قرآن، سبب شده است ایشان، نکوهش زنانگی و درجه دومی بودن زن در تفاسیر سنتی را معلول محوریت احادیث در تفسیر قرآن کریم، اشتباهات انسانی مفسرین و در نظر نگرفتن رویکرد تدریجی قرآن برای اصلاح جامعه به سمت برابری بدانند. در مقابل برخی مجتهدین شیعی، با قبول هویت انسانی یکسان دو جنس، عدالت را در اتخاذ رویکردهای متناسب با تفاوت های جنسیتی در قالب حقوق و تکالیف، در حیطه های فردی، خانوادگی و اجتماعی می دانند. بنابراین هر دو دیدگاه عدالت خداوند نسبت به زنان در قوانین را مطمح نظر دارند ولی زنان نواندیش قائل به عدالت مساواتی و متفکران شیعی، عدالت استحقاقی هستند. این پژوهش به روش تحلیلی-تطبیقی، عدالت در روابط بین دو جنس در قرآن ازنظر اندیشمندان شیعه و خوانش های زنانه نگر را بررسی می نماید.
۵۸۷۳.

تصحیح انتقادی یا تضییع انتفاعی؟ مروری بر ویراستی غیر علمی از شرح الإشارات والتنبیهاتِ اُرمَوی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ خرداد و تیر ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۰۰) 261 - 293

کلیدواژه‌ها: تصحیح انتقادی تصحیح متون الإشارات والتنبیهات شرح الإشارات والتنبیهات سراج الدین اُرمَوی عمار التمیمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۷۲
متون علمی کهنِ دانشمندان مسلمان میراث و یادگاری است نفیس و سودمند که باید با ویراست هایی صحیح و دقیق در دسترس دانش پژوهان قرار گیرد. بسیاری از ویراست هایی که تاکنون از این دست متون ارائه شده است، فاقد ویژگی ها و معیارهای معروفِ تصحیح انتقادی و عالمانه است و در نتیجه، شمار زیادی از این آثار به نحوی نامطلوب و نااستوار و گاه آکنده از اغلاط گوناگون به چاپ رسیده است. این ویراست های عیبناک، واجد اعتبار و لایق اعتماد نیست و استناد به آنها در تحقیقات، پیامدهای ناگواری دارد. در مقاله حاضر، پس از برشماری پاره ای از اصول و معیارهای کلّیِ ویراست های انتقادی و بازنمودن مهم ترین وجوه تمایز آنها از تصحیح های غیر انتقادی، ویراستی غیر علمی از شرح اشاراتِ سراج الدّین اُرمَوی (د: 682 ه .ق.) معرّفی و ارزیابی می شود. این بررسی و سنجش، نمودار آن است که چاپ شیخ عمّار التمیمی از شرح اشاراتِ اُرمَوی ویراستی است مغلوط و معیوب که هیچ یک از اصول و قواعد تصحیح انتقادی متون در آن به طور کامل و دقیق رعایت نشده است و از این رو کتاب مهمّ مزبور باید دوباره از نو تصحیح و منتشر شود.
۵۸۷۴.

عهد کتاب (3)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ بهمن و اسفند ۱۴۰۲ شماره ۶ (پیاپی ۲۰۴) 253 - 258
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۱۹
عهد کتاب بخش جدیدی در مجله آینه پژوهش است که در آن به معرفی کتاب های تازه در حوزه مطالعات اسلامی، مطالعات ادیان، تاریخ، فرهنگ و هنر جوامع مسلمان می پردازیم. اولویت در معرفی کتاب هایی است که به فارسی ترجمه نشده اند و از سوی ناشران معتبر دانشگاهی منتشر شده اند. دو کتابی که در این شماره معرفی می شوند عبارتند از: عربستان پیش از اسلام: جوامع، سیاستها، آیین ها و هویت در اواخر عصر باستان دین، شرق شناسی و مدرنیته: جنبش های مهدوی ایران و جنوب آسیا
۵۸۷۵.

مسیرهای جدید، فراروی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی / گزارشی از چهاردهمین نشست علوم اسلامی انسانی دیجیتال با موضوع «رشد علم و اخلاق پژوهش»

نویسنده:
منبع: ره آورد نور سال بیست و دوم بهار ۱۴۰۲ شماره ۸۲ (پیاپی ۹۹) 68-79

کلیدواژه‌ها: همانندجویی ایرانداک مشابه یابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵ تعداد دانلود : ۱۹۲
چهاردهمین نشست از سلسله نشست های علمی علوم اسلامی انسانی دیجیتال، با موضوع «رشد علم و اخلاق پژوهش» در تاریخ 14 اسفندماه 1401ش در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی برگزار گردید. در ابتداء جلسه، آقای دکتر نیکنام به عنوان دبیر نشست، ضمن تبریک اعیاد شعبانیه و خوشامدگویی به میهمانان، ریاست پژوهشگاه علوم و فنّاوری اطّلاعات ایران آقای دکتر محمد حسن زاده را معرّفی نمود. ایشان، استادتمام علم اطّلاعات و بحث دانش شناسی و عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرّس است. در رزومه علمی و سوابق اجرایی دکتر حسن زاده آمده است: عضو کمیته علوم انسانی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، عضو کمیته داوران جشنواره بین المللی فارابی، رئیس انجمن ارتقاء کتابخانه های عمومی ایران، مدیرمسئول و سردبیر و عضو هیئت تحریریه بیش از ده نشریه علمی - پژوهشی، دبیر کمیته برنامه ریزی رشته در شورای برنامه ریزی آموزش عالی، استاد سرآمد آموزشی دانشگاه تربیت مدرّس در سال 1401، پژوهشگر برتر دانشگاه تربیت مدرس در سال 1399 و برگزیده جشنواره بین المللی فارابی. در این نشست همچنین، جناب آقای دکتر فرهاد شیرانی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فنّاوری اطّلاعات ایران نیز حضور داشت. ایشان دانش آموخته دکترای تخصّصی مدیریت با گرایش مدیریت دانش از دانشگاه تکنولوژی مالزی است. هم اکنون به عنوان استادیار پژوهشکده فنّاوری اطّلاعات در گروه پژوهشی کسب وکار الکترونیک در پژوهشگاه علوم و فنّاوری اطّلاعات مشغول به فعالیت است. از جمله سوابق مدیریتی ایشان، عبارت است از: رئیس کتابخانه، مدیریت اسناد و اطّلاعات، معاون اطّلاع رسانی پژوهشگاه و رئیس مرکز اطّلاعات مدارک علمی ایران. ایشان مقالات متعدّدی در موضوعات مختلف مدیریت اطّلاعات و دانش کارآفرینی، دانش آرشیوهای الکترونیکی و کسب وکارهای دانش بنیان و... دارد. آنچه در این نوشتار می آید، خلاصه ای است از مطالب و مباحثی که در این نشست علمی مطرح شده است.
۵۸۷۶.

دراسه سیمیائیه لقصیده بشری البستاني "موسیقی عراقیه" في ضوء نظریه مایکل ریفاتیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی اللغه العربیه و آدابها پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۸ 91 - 118

کلیدواژه‌ها: السیمیائیه ریفاتیر بشری البستانی موسیقی عراقیّه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۸۹
  تُعدّ السیمیائیّه من المناهج النقدیه ذات التأثیر والفاعلیه فی فهم النص والتخطّی الواعی لنظام العلامات النصیه. وهی بوصفها من المناهج النقدیه الجدیده التی تتابع حرکه الدوالّ فی النص وتسهم فی تبیین الحقیقه وإماطه القناع المسیطر علی الألفاظ والأنساق، تُعدّ وسیله للنفاذ إلی مکامن النص والظفر بمضامینه. ویعدّ منهج ریفاتیر من أهمّ المناهج السیمیائیّه الجدیده وهو منهج یختصّ بالشعر دون غیره من النصوص. تقوم هذه النظریّه علی مجموعه من المحاور لدراسه النص الشعری ومعالجه رموزه تحت بعض المسمیّات کالماتریس البنیوی والمنظومات الوصفیّه وسلسله الدوال الشعریه. یعتمد هذا البحث علی المنهج السیمیائیّ فی ضوء الآلیات السیمیائیّه فی محاولته دراسه شعر بشری البستانی، قصیده «موسیقی عراقیّه». ومن النتائج التی توصّل إلیها البحث، أنّ الماتریس البنیوی فی القصیده یدور بین دلالات الموت والألم والانتصار والانفتاح، کما أنّ المنظومه الوصفیّه لا تتعدّى أربع منظومات وهی حاله الضعف والخیانه والاحتلال وحتمیه الفعل الفینیقی فی العراق الحضاری. تنطلق الحرکه النصیه من تصویر حاله الموت والضیاع والعقم وحاله الصراع وتنتهی حرکه الدوال فی القصیده بتجسید الانتصار ودحر العدوان وزوال القحل واستعاده الحیاه فی العراق والأرض.
۵۸۷۸.

امام خمینی، اساس و معیار انقلاب است / گزارش رونمایی از نسخه سوم نرم افزار مجموعه آثار حضرت امام خمینی (ره)

نویسنده:
منبع: ره آورد نور سال بیست و دوم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۸۳ (پیاپی ۱۰۰) 2-13

کلیدواژه‌ها: نرم فزار مجموعه آثار امام خمینی مجموعه آثار امام خمینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۷۶
در سالروز میلاد باسعادت امام علی بن موسی الرضا (ع) و در آستانه سی و چهارمین سالگرد رحلت بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت امام خمینی (قدس سره الشریف)، مراسم رونمایی از نسخه سوم نرم افزار «مجموعه آثار امام خمینی (ره)» روز هشتم خردادماه 1402 شمسی، با حضور مسئولان مؤسّسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) و مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، در حسینیه جماران تهران برگزار شد.در این جلسه، حجّت الاسلام والمسلمین دکتر علی کمساری، مدیر مؤسّسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ حجّت الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی؛ حجّت الاسلام والمسلمین دکتر اکبر راشدی نیا، معاون پژوهش مرکز نور و حجّت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی، تولیت محترم حرم مطهر امام خمینی و مؤسّسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام، به ایراد سخن پرداختند. در ادامه، گزارشی از مهمّترین مطالب مطرح شده توسط سخنرانان این مراسم، از نظر می گذرد.
۵۸۷۹.

تحلیل مفهومی واژۀ «عسر» در قرآن کریم به منظور تبیین هدف غایی و اهداف واسطی مرتبط با آن

نویسنده:
منبع: پژوهش های تعلیم و تربیت اسلامی سال ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۵ 103 - 120

کلیدواژه‌ها: عسر هدایت هدف غایی اهداف واسطی تحلیل مفهومی و زبانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۲۳۱
فهم مسائل و مفاهیم قرآنی، تفهیم آنها و حقیقت پنهان شده امور در آن از دیرباز تا به امروز مورد توجه اندیشمندان بوده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی مفهوم «عسر» و مشخص ساختن اهداف واسطی ذیل هدف غایی «هدایت» است. بدین منظور تمامی آیاتی که واژه «عسر» در آنها به کاربرده شده است، در آیات 6 و 7 سوره طلاق، آیه 8 سوره قمر، 280 و185 سوره بقره، 5 و 6 سوره شرح، 73 سوره کهف، 117 سوره توبه، 10 سوره لیل، 9 سوره مدثر و 26 سوره فرقان با استفاده از روش تحلیل زبانی و مفهومی به منظور استخراج هدف غایی و اهداف واسطی تحلیل شدند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که واژه «عسر» به صورت ارتباط اندراجی میان مفهوم «هدایت» به عنوان هدف غایی و سایر شئون اعتقادی، دینی، اقتصادی، اجتماعی و شأن فکری و عملی و تربیتی به عنوان اهداف واسطی قابل تحلیل است. اهداف واسطی در شأن اعتقادی با رشد فردی و خودشناسی، در شأن دینی با دشواری برخی احکام و امور عبادی، در شأن اقتصادی با تاکید بر انفاق، و بخشش و...، در شأن اجتماعی با تکیه بر رفتار فاضلانه و عادلانه و در شأن فکری و عملی و تربیتی با بازشناسی و رفتار عامدانه تبیین شده است. از این منظر هدف خداوند از سختی ها و مصائب پیش روی بشر و حتی ابتلائات و آزمایش های الهی هدایت و تعالی انسان است. این سختی ها به پهنای ساحات مختلف تربیت، جامه ی گوناگون به تن کرده و در شئون مختلفی ظهور می کنند.
۵۸۸۰.

جستارهایی فقهی پیرامون شرکت های با مسئولیت محدود در قانون تجارت ایران(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: جستارهای فقهی و اصولی سال ۹ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۳ 131 - 160

کلیدواژه‌ها: بررسی فقهی قانون تجارت شرکت های با مسئولیت محدود ماده ۹۴ قانون تجارت در امور شرکت ها مسئولیت محدود مسئولیت محدود از نگاه فقه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۸ تعداد دانلود : ۱۴۰
قانون تجارت ایران؛ مجموعه ای مدون از بایدها و نبایدهای فعالیت های تجاری تکاسبی است. این قانون همواره به دلیل ابتلای زیاد جامعه شهروندی، مورد اهمیت مجامع علمی قرار داشته است. ازآنجاکه نظام تجاری مسلمانان موردنظر شرع مقدس قرار دارد، مجموعه قوانین تجارت ایران نیز از شمولیت نگاه شرع غافل نبوده و تطبیق این قوانین با موازین فقهی را لازم می داند؛ چراکه دین اسلام خود را دارای برنامه ای جامع و همه جانبه برای تمامی موضوعات بشری می داند. ازآنجاکه قانون پیش روی ما در امور تجاری، برگرفته از قوانین سکولار فرانسه و مصوب مجلس شورای ملی است، نیاز به بازنگری فقهی این قوانین خواسته ای جدی تلقی خواهد شد. آنچه در فرصت کوتاه این مقاله می گنجد، بررسی فقهی مسئولیت محدود در امور شرکت ها است که تاکنون در هیچ پژوهش فقهی حقوقی، بدان اشاره نگردیده است. حال که طبق تفسیر ماده ۹۴ قانون تجارت ایران، در شرکت های با مسئولیت محدود، شرکا فقط نسبت به میزان سرمایه خود در شرکت در برابر طلبکاران متعهدند، در این صورت اگر میزان بدهی شرکت بیش از سرمایه شرکا باشد، طلبکاران هیچ گاه به استیفای تمام حقوق خود نخواهند رسید. علت ترغیب نویسنده به نگاشتن این پژوهش، تغایر صریح بین مفاد این ماده از قانون تجارت با شرع مقدس اسلام و عمومات ادله وجوب ادای دین است که البته با توجه به تنبیهاتی تحلیلی، راهی برای تخصیص این عمومات نیز وجود نخواهد داشت. پس آنچه میسر خواهد بود، وجوب پرداخت دیون طلبکاران شرکت، به میزان تمام دارایی های مالکان شرکت است و نظریه مسئولیت محدود و تعهد شرکا آن هم به میزان سرمایه ثبت شده اولیه خود در شرکت که نص قانون تجارت ایران است، دارای تغایر آشکار فقهی و خلاف بیّن آن است. همچنین این پژوهش بر اساس اهداف موردنظر، توسعه ای و بر اساس نیاز آن به فرضیه، توصیفی است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان