درخت حوزه‌های تخصصی

آینده پژوهی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۴۱ تا ۲۶۰ مورد از کل ۳۲۰ مورد.
۲۴۱.

آینده پژوهی زنجیره تأمین صنعت نفت با رویکرد سناریونگاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۵ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 81 - 104

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی سناریوهای باورپذیر رویکرد عدم قطعیت بحرانی سناریو محتمل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹ تعداد دانلود : ۲۹
هدف: زنجیره تامین اثربخش نقش قابل ملاحظه ای در تولید و پخش محصولات و فراورده های نفتی و پتروشیمی در کشور دارد. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی عوامل کلیدی و سناریوهای باورپذیر و محتمل زنجیره تامین صنعت نفت در آینده است. روش: تحقیق حاضر از منظر جهت گیری، کاربردی، از جهت مبنای فلسفی اثباتی و از بُعد روش شناسی چندگانه است. بدین منظور ابتدا با بررسی مبانی نظری و مصاحبه با کارشناسان متخصص، عوامل کلیدی مؤثر روی آینده زنجیره تأمین صنعت نفت شناسایی و سپس با به کارگیری آزمون بینم این عوامل غربال شدند. برای انتخاب پیشران های نهایی، دو تکنیک عدم قطعیت بحرانی و دیمتل مورد استفاده قرار گرفت. سناریو محتمل هم با یکی از تکنیک های تصمیم گیری انتخاب شد. یافته ها: با به کارگیری تکنیک عدم قطعیت بحرانی و دیمتل، دو پیشران تحریم های خارجی و سیاست های کلان اقتصادی در رابطه با مقاوم سازی برای نگاشت سناریوها انتخاب شدند. با توجه به این دو پیشران چهار سناریوی زنجیره تأمین بسته، زنجیره تأمین شکننده، زنجیره تأمین مقاوم و زنجیره تأمین پویا توسعه داده شدند. هر یک از این سناریوها بیانگر وضعیتی برای زنجیره تأمین صنعت نفت در آینده اند. با توجه به معیارهای همخوانی با روندهای داخلی، همخوانی با روندهای بین المللی، محتمل بودن بر مبنای واقعیت و همخوانی با داده های فعلی سناریوی زنجیره تأمین بسته به عنوان محتمل ترین سناریو انتخاب شد. نتیجه گیری: زنجیره تأمین پویا بهترین وضعیت را از نظر کاهش تحریم های خارجی و سیاست های مناسب مقاوم سازی در برابر تکانه های خارجی نشان می دهد و در سوی دیگر زنجیره تأمین بسته یک سیستم منزوی و آسیب پذیر را در مقابل تهدیدات توصیف می کند.
۲۴۲.

تحلیل جنسیتی امید به آینده به تفکیک سطح توسعه یافتگی در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تداوم و تغییر اجتماعی سال ۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 321 - 351

کلیدواژه‌ها: امید به آینده تجربه زیسته تهران سطح برخورداری محل سکونت توزیع فرصت ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۴۳
زمینه و هدف: مقاله حاضر درصدد است با رویکردی جامعه شناختی و با در نظر داشتن تحولات اقتصادی و اجتماعی در شهر تهران، به تبیین چرایی و چگونگی کاهش و یا افزایش امید به آینده در بین زنان و مردان تهرانی به صورت جداگانه بپردازد. هدف اصلی مطالعه، تحلیل تفاوت های جنسیتی در امید به آینده و تأثیر سطح توسعه یافتگی مناطق مختلف شهر تهران بر آن است. روش و داده ها: در این پژوهش، ۱۲۰۰ نفر شامل مردان (۲۰ تا ۵۹ ساله) و زنان (۱۵ تا ۴۹ ساله) متأهل از مناطق مختلف شهر تهران («مناطق کم برخوردار و نیمه برخوردار» و «مناطق برخوردار و  خیلی برخوردار») در سال ۱۳۹۷ با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای طبقه بندی شده با تخصیص متناسب انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته (با پایایی آلفای کرونباخ بالاتر از 744/0) گردآوری و با به کارگیری مدل معادلات ساختاری به تفکیک جنسیت تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان می دهد افزایش احساس ناامنی اقتصادی-اجتماعی، منجر به کاهش امید به آینده زنان ساکن در مناطق کم برخوردار و نیمه برخوردار و مردان ساکن در مناطق برخوردار و خیلی برخوردار می شود. افزایش اعتماد سازمانی و اعتماد عمومی نیز، امید به آینده را در بین مردان و زنان ساکن در مناطق کم برخوردار و نیمه برخوردار بهبود می بخشد. با افزایش سن، امید به آینده زنان در تمام مناطق شهر تهران و مردان ساکن در مناطق کم برخوردار و نیمه برخوردار کاهش می یابد. بحث و نتیجه گیری: با وجود ظرفیت ها و فرصت های امیدآفرین در شهر تهران، بازتولید نابرابری های طبقاتی و جنسیتی در توزیع فرصت ها، امید به آینده را به یک مسأله جدی تبدیل کرده و ظرفیت های آرزومندی را تحلیل برده است. پیام اصلی: تقویت چشم اندازهای نویدبخش و امید به آینده در شهر تهران مستلزم توزیع برابر فرصت ها در کلیه مناطق، برقراری عدالت جنسیتی و توجه به نیازها و دغدغه های ساکنین مناطق برخوردار و کم برخوردار است.
۲۴۳.

آونگ مراقبت، از تعلیق تا استمرار؛ یک مطالعیه کیفی از مراقبان خانوادگی سالمندان در شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره ۱۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۴ 133 - 168

کلیدواژه‌ها: تعلیق زندگی چالش های مراقبت سالمندی شهر یزد مراقبت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۳۷
اهداف: از دیرباز در جامعیه ایران، مناسبات بین نسلی خانواده و نظام حمایت خانوادگی، نقش مهمی را در نگهداری و مراقبت از سالمندان عهده دار بود. با وجود تداوم کارکرد مراقبتی نهاد خانواده، امروزه الگوهای گذشتیه مراقبت خانوادگی، از تغییرات اجتماعی و همچنین روند فزایندیه تعداد و نسبت سالمندان در جمعیت متأثر گردیده است. درحالی که چشم انداز آیندیه جمعیتی کشور، حکایت از مواجهیه جدی با پدیدیه سالمندی جمعیت در افق پیش رو دارد، اما کنکاش های علمی پیرامون ابعاد، زوایا و چالش های مراقبت های اجتماعی و خانوادگی سالمندان در بستر جامعیه ایرانی نسبتاً محدود باقی مانده است. هدف مطالعیه حاضر، آن است که از روزنیه نگاه مراقبت کنندگان، پرتو تازه ای به شناخت تجربیات زندگی و چالش های آنان در زمینیه مراقبت از سالمندان بتاباند. روش مطالعه: برای پیگیری هدف، مطالعه ای کیفی با رویکرد نظرییه زمینه ای در شهر یزد طراحی و تجربیات 22 نفر از مراقبان خانوادگی که مسؤولیت مراقبت از حداقل یک عضو سالمند خانواده را عهده دار بودند، واکاوی گردید. گردآوری داده ها از طریق مصاحبه های عمیق و تحلیل آن ها براساس کدگذاری های باز، محوری و گزینشی صورت گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش در قالب 263 مفهوم، 34 مقولیه فرعی و 11 مقولیه اصلی سازمان دهی شد. پدیدیه اصلی برآمده از تحلیل ها، «تعلیق زندگی» است. بر پاییه یافته ها، ترغیب به خود مراقبتی شرایط زمینه ای است و شرایط مداخله گر نیز فرسودگی حضور و مسأله مندی حمایت است. استراتژی ها شامل مدیریت استرس زیسته و مدیریت بحران زیسته و پیامدها شامل استمرار نیازمحور، استمرار شخصیت محور، استمرار آگاهی/ تجربه محور و مراقبت روزمره می باشند. مقولیه مرکزی «مراقبت در وضعیت آونگی: از تعلیق تا استمرار» احصاء گردید. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که مراقبت از سالمندان توسط مراقبان خانوادگی می تواند چالش انگیز باشد و منجر به فشارهای روحی و جسمی شود که بر سلامت و رفاه مراقبان تأثیرگذار است. ازاین رو، مراقبان ناگزیرند که تعادلی بین نیازهای شخصی خود و وظایف مراقبتی شان برقرار نمایند.
۲۴۴.

شناسایی مدل « DNA سازمانی» در سازمان صدا و سیما(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۴ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 157 - 179

کلیدواژه‌ها: ارتباطات سازمانی ساختار سازمانی حق تصمیم گیری دانش سازمانی دی.اِن.اِی. سازمانی صداوسیما

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹ تعداد دانلود : ۳۰
هدف: در دو دهه اخیر این سؤال مطرح بوده است که چگونه می توان از یک سازمان موفق، الگوبرداری کرد؟ برای پاسخ به این پرسش مفهوم «دی.اِن.اِی. سازمانی» پیشنهاد شده است. «دی.اِن.اِی. سازمانی» ابزاری برای تحلیل و شناخت تفاوت رفتار و شخصیت سازمان ها است و بسیاری از شیوه های رفتاری، کنش ها و ساختارهای سازمانی تحت تأثیر آن است. در این پژوهش پرسش اصلی این است که عوامل مؤثر در الگوبرداری از بخش های موفق سازمان کدام است؟ هدف اصلی این پژوهش شناسایی مدلی برای دی.اِن.اِی. سازمانی در رسانه ملی است. روش: در این پژوهش روش کیفی داده بنیاد به کار گرفته شده و برای گردآوری اطلاعات 30 نفر از مدیران رسانه ملی انتخاب و با آنها مصاحبه شده است. همچنین اسناد و منابع آرشیوی سازمان مورد استفاده قرار گرفته است. سپس تحلیل داده های این پژوهش از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. یافته ها: در این پژوهش 312 کدباز استخراج و 4 محور اصلی (انتخابی) حق تصمیم گیری، انتخاب و شیوه به کارگیری عوامل انگیزشی، ساختار و شبکه های ارتباطی سازمانی، اطلاعات و دانش سازمانی شناسایی شد، که هر یک از این ابعاد از سوی عوامل محوری تأثیر می پذیرد. نتیجه گیری: با مدیریت عوامل محوری مشخص شده در این پژوهش، مدل دی.اِن.اِی. سازمانی رسانه ملی و نقاط ضعف و قوّت آن شناسایی و مدیریت شده و به منظور تحقق اهداف سازمانی مانند الگوبرداری از حوزه های موفق و ارتقای سطح کیفیت تولیدات رادیویی و تلویزیونی به کار گرفته خواهد شد.    
۲۴۵.

شناسایی عوامل کلیدی موثر بر سیستم حمل و نقل ریلی باری در افق 50 ساله با استفاده از تکنیک دلفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 205 - 232

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری حمل و نقل ریلی باری دلفی .SMART PLS

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۳۴
هدف: هدف اصلی این تحقیق، شناسایی عوامل مؤثر بر آینده سیستم حمل و نقل ریلی در بخش باری است. روش: جهت شناسایی عوامل مؤثر بر سیستم حمل و نقل ریلی در بخش باری از مطالعات کتابخانه ای، میدانی، مدل PESTEL، روش دلفی و برای  تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SMART PLS استفاده شده است. یافته ها: سه مرحله این تحقیق به دنبال ارائه مهم ترین عوامل مؤثر بر آینده حمل و نقل ریلی باری در ایران بوده است. در مرحله اول، همه عوامل شناسایی شدند. در مرحله دوم، با استفاده از روش دلفی در سه دوره متوالی اتفاق نظر حاصل شد و در مرحله سوم، بر اساس نظر کارشناسان و استفاده از نرم افزار SmartPLS، از 168 فاکتور شناسایی شده، 76 عامل به عنوان مهم ترین عوامل مؤثر در آینده نگری 50 ساله ایران در نظر گرفته و در 8 دسته اصلی طبقه بندی شدند. نتیجه گیری: عواملی که در آینده نگاری هر سیستم به کار می روند، در هر کشور، جامعه، فرهنگ، سیاست و حتی در برهه ای از زمان متفاوت است. شناسایی و برنامه ریزی برای عوامل تأثیرگذار در هر صنعت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با شناسایی شاخص های تاثیرگذار، برنامه ریزان و سیاست گذاران تعیین می کنند کدام شاخص ها در اولویت قرار دارند. همچنین برای پیشروی به سوی هدف اصلی سازمان ها، شناسایی این شاخص ها به سیاست گذاران و برنامه ریزان برای سرمایه گذاری و بهینه کردن مهم ترین شاخص کمک می کند.
۲۴۶.

آرایش استراتژی های آینده در سازمان های پیچیده دولتی و عمومی (مطالعه موردی: کمیته امدادامام خمینی(ره) استان قزوین)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 245 - 271

کلیدواژه‌ها: استراتژی های آینده سازمان های پیچیده دولتی کمیته امداد امام خمینی (ره) روش دیمتل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۴۰
هدف: تحقیق در شناسایی و تعیین استراتژی های سازمانی آینده در کمیته امداد امام خمینی(ره)است . روش: از حیث روش شناسی، پژوهش حاضر ترکیبی (کیفی – کمّی ) است. در مرحله اول، به وسیله روش داده بنیاد، استراتژی های سازمانی در قالب کدگذاری باز، کدگذاری محوری و انتخابی احصاء و پس از اعتباربخشی توسط نه نفر از خبرگان دانشگاهی مورد تأئید واقع شدند. در مرحله دوم، به وسیله تکنیک دیمتل، روابط علّی و معلولی، اثرپذیری، اثرگذاری و جهت و شدت اثرات میان عوامل شناسایی گردید. یافته ها: ارزیابی تکنیک دیمتل نشان داد که استراتژی توسعه دولت الکترونیک از بیشترین تأثیرگذاری و ارتقای سلامت اداری، از بیشترین تأثیرپذیری برخوردار هستند. استراتژی ارتقای بهره وری نیز در بین 11 استراتژی پژوهش، بیشترین ارتباط یا تعامل را با دیگر استراتژی ها دارد. از بین 11 استراتژی، 4 استراتژی به عنوان متغیر علّی و7 استراتژی نیز متغیر معلول هستند. نتیجه گیری: یافته های تحقیق نشان می دهد که 4 استراتژی چابک سازی نظام اداری، توسعه دولت الکترونیک، ارتقای بهره وری و اقتصادی کردن خدمات سازمان به عنوان متغیرهای علّی، اثربخش ترین استراتژی هستند که امداد امام (ره) در آینده می تواند از طریق آن ها به مدیریت اثربخش محرومین و نیازمندان بپردازد. محقق با تفکیک و دولتی سازی استراتژی های سازمانی به بومی سازی این استراتژی ها پرداخته و با تأثیرات و طرح نقشه، تأثیر مناسب بین استراتژی ها، سازگارترین استراتژی ها را برای اداره سازمان های عمومی در آینده تعیین نموده است.
۲۴۷.

بایسته های آینده نگاری در حکمرانی برای کاربردپذیری فناوری های نوظهور؛ با تأکید بر دستیابی به کشاورزی پایدار در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ 212 - 237

کلیدواژه‌ها: حکمرانی فناوری آینده نگاری فناوری فناوری های نوظهور کشاورزی توسعه فناوری کشاورزی پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۴۰
هدف: آینده نگاری با شکل بخشیدن به دنیای مطلوب فردای یک جامعه سروکار دارد. هدف اصلی پژوهش، شناسایی بایسته های آینده نگاری در حکمرانی برای کاربردپذیری فناوری های نوظهور با تأکید بر دستیابی به کشاورزی پایدار در ایران است.روش: این پژوه ش ج زو پژوهش های کمی است که به روش پیمایشی اجرا شده است جامعه آماری آن 641 نفر از کنشگران فناوری های نوین کشاورزی بودند که 314 نفر از آن ها به روش نمونه گی ری تصادف ی طبقه ای با انتس اب متناس ب مطالعه شدند. ابزار جمع آوری داده ه ا، پرسش نامه ای بود که روای ی ش کلی آن ب ا اس تفاده از نظرات متخصص ان و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب کرونباخ آلفا (931/0) تأیید ش د. یافته ها: فناوری ها، نقش مهمی در استفاده بهینه از منابع پایه تولید دارند و تغییر بینش بهره برداران کشاورزی توسعه کشاورزی صادرات محور، ارتقای کیفیت محصولات کشاورزی و افزایش عملکرد کمی کشاورزی از مهمترین بایسته های آینده نگاری در حکمرانی برای کاربردپذیری فناوری های نوظهور برای دستیابی به کشاورزی پایدار هستند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد؛ پنج عامل "استفاده پایدار و بهینه از منابع طبیعی، افزایش کارآیی و بهره وری در تولید کشاورزی، فناورانه نمودن تولید در زیربخش های کشاورزی، توسعه فرهنگ فناوری و نوآوری و مدیریت راهبردی توسعه فناوری" درمجموع 57/75 درصد واریانس مورد نظر را تبیین می کنند. نتیجه گیری: آینده نگاری در حکمرانی برای توسعه کاربردپذیری فناوری های نوظهور در کشاورزی ایران مؤثر است: بنابراین برای توسعه واحدهای کشاورزی فناورانه در زیربخش های کشاورزی و دستیابی به کشاورزی پایدار، ضروت دارد با عزمی ملی و بر اساس یک برنامه عملیاتی جامع و آینده نگر، حمایت ها و مشوق های مناسب مدنظر دولتمردان باشد.
۲۴۸.

نگاشت آینده تمدنی؛ اضلاع تمدن نوین اسلامی و راه پایدارسازی و پابرجایی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 23 - 42

کلیدواژه‌ها: اسلام تمدن اسلامی تمدن نوین اسلامی جهان اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۳۴
تمدن هر ملت و امتی، بیش و پیش از هرچیز در فرهنگ مردمان و پیروانش ریشه دارد. تمدن اصیل اسلامی نیز تمدنی انسان محور و البته با رویکرد دینی و معنوی است؛ و عامل انسانی، یعنی آحاد مؤمنان به شریعت اسلام و مبانی آن، در مقایسه با عوامل مادی و طبیعی، مهم ترین نقش را در پیدایی، بقا و ارتقای این تمدن دارد. پس شناختِ مهم ترین ویژگی های شخصیتی شهروندان مدینه فاضله اسلامی، که قرآن و حدیث برای ایشان تعریف می کنند، به گونه ای ما را با اضلاع و ساختار جامعه و تمدن اسلامی و تفاوت های ماهوی آن با تمدن انسان محور سکولار و متکی بر سازه های اندیشه لیبرالیسم غرب نیز آشنا خواهد ساخت. ارزش های چهارگانه بینش (جهان بینی و باورهای الهی)، دانش (فرزانگی)، کنش (فرهنگ جهاد و تلاش) و منش (پایبندی به اخلاقیات و ارزش ها) اصلی ترین شاخصه های فرهنگی مسلمانان متمدن، و درنتیجه مهم ترین اضلاع تمدن اسلامی به شمار می رود. ارزش هایی که زمانی بودنشان مدینه النبی، جامعه علوی و پنج قرن اقتدار سیاسی و علمی را به مسلمین ارزانی داشت؛ و زمانی نیز فقدان یا تضعیفشان آن شکوه و اقتدار را به ورطه اضمحلال و نابودی کشاند؛ اما اکنون احیا و تقویتشان در نهاد آحاد شهروندان جهان اسلام، پایداری، استواری و ارتقای تمدن نوین اسلامی را به ارمغان خواهد آورد.
۲۴۹.

طراحی مدل رهبری اخلاقی آینده نگر در سازمان های مبتنی بر مسئولیت اجتماعی (مورد مطالعه: ستاد اجرایی فرمان امام(ره) و بنیاد مستضعفان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 172 - 198

کلیدواژه‌ها: رهبری اخلاقی آینده نگری مسئولیت اجتماعی مدل رهبری اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۳۹
هدف: در عصر حاضر آینده نگری از مهم ترین پارادایم های رهبری محسوب می گردد لذا هدف پژوهش با مبنا قرار دادن متغیر آینده نگری در ترسیم نقشه نگاشت؛ طراحی مدل رهبری اخلاقی آینده نگر مبتنی بر مسئولیت اجتماعی می باشد.روش: پژوهش حاضر از حیث روش شناسی، ترکیبی(کمی و کیفی) و از نظر نوع پژوهش در زمره پژوهش های توسعه ی مدل است. جامعه ی پژوهش؛ ستاد اجرایی فرمان امام(ره) و بنیاد مستضعفان بوده، خبرگان پژوهش نیز با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 26نفر از مدیران عالی و میانی این دستگاه ها هستند. روش گردآوری اطلاعات نیز مطالعات کتابخانه ای و بررسی میدانی می باشد. روش های تجزیه و تحلیل نیز تکنیک دلفی و روش سودا (توسعه و تحلیل تفکرات استراتژیک) بوده است.یافته ها: براساس یافته ها، تعداد 32مولفه رهبری اخلاقی،20مولفه آینده نگری و 25مولفه مسئولیت اجتماعی به دست آمد، این متغیرها نیز در 4 بعد اصلی خوشه بندی گردید. سپس با تاکید بر متغیر آینده نگری در ترسیم نگاشت شناختی روابط بین متغیرهای مذکور و تجزیه و تحلیل آن مدل نهایی رائه گردید. شناسایی عناصر رهبری با تاکید بر 20 مولفه آینده نگری به طور مسلم در ارائه نقشه جامع تاثیرگذار بود.نتیجه گیری: رهبری اخلاقی شامل ابعاد توانمندسازی، صفات مشخصه، آگاهی اخلاقی و مردم مداری- جامعه مداری دارای تاثیر و تاثر بر ابعاد مسئولیت اجتماعی می باشد. متغیر آینده نگری نیز شامل ابعاد چشم انداز، حساسیت به نیازهای کارکنان، منعطف بودن در تغییر و تحولات و حساس بودن به محیط بر متغیررهبری اخلاقی موثر است.
۲۵۰.

از پیش بینی تا پیش گویی، بررسی انتقادی ادعاهای هراری درباره آینده تکامل بشر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 55 - 80

کلیدواژه‌ها: هراری آینده پژوهی هوش مصنوعی انسان خردمند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۳۹
هدف: یووال نوح هراری، یکی از شخصیت های تاثیرگذار در قرن اخیر بوده که پیش بینی های هولناک او از آینده بشر، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. او با توجه به قابلیت های تکنولوژی و هوش مصنوعی، نسبت به هک شدن انسان ها، بیکاری فراگیر و ظهور ابرانسان ها و ... هشدار می دهد.با توجه به اهمیت مباحث آینده پژوهی و تأثیر آن در چگونگی حرکت بشر به سوی آینده، ادعاهای هراری مورد ارزیابی قرار گیرد تا معلوم شود آیا آینده پژوهی های برای شناخت و ساخت آینده بشر، چه جایگاهی دارد.روش: روشی که در این مقاله اخذ شده، عمدتا تحلیلی- انتقادی است. به این صورت که با استناد به اصولِ عقلی و قواعد آینده پژوهی، ادعاهای هرای از لحاظ بنایی و مبنایی بررسی شده است. یافته: یافته های این مقاله نشان می دهد که هراری بر خلاف سایر آینده پژوهان دست به پیش گویی زده و با فعّال دانستن نقش پیش گویی در کنش های بعدی انسان، گفته هایش را غیر قابل اثبات و ابطال کرده است. همچنین مباحث او از یک ناسازگاری درونی رنج می برد؛ چرا که خویشتن انسانی را اسطوره می نامند و همزمان نسبت به هک شدن و نادیده گرفته شدنِ آن هشدار می دهد! مبالغه درباره آینده تکنولوژی و امکان تقلیل حقیقت انسان ها به داده ها از دیگر اشکالات هراری است.  نتیجه: آینده پژوهی های هراری فاقد ارزش علمی قبل اعتنایی است و با توجه به اشکالات متعددی که متوجه آن است، نمی تواند مبنایی برای علاقه مندان به آینده پژوهی قرار گیرد.کلید واژه: هراری، آینده پژوهی، هوش مصنوعی.
۲۵۱.

نقش دولت تمدنی و کنش گری در تاب آورسازی جامعه ایرانی در مقابل عدم قطعیت های آینده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۴ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 1 - 23

کلیدواژه‌ها: دولت تمدنی تاب آورسازی جامعه خط مشی های انطباقی وابستگی به مسیر ظرفیت های انطباقی استحکام درونی زمینه سازی برای تمدن نوین اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۳۳
هدف: تقویت دولت تمدنی ایران از طریق تاب آورسازی و استحکام درونی جامعه و تقویت مجدد جامعه از طریق استحکام درونی و امکان تکیه بر قابلیت های داخلی دولت تمدنی است. در این تحقیق، پایدار سازی جامعه در مقابل بحران های ناشناخته ی آینده از طریق سیاست گذاری های انطباقی و ایجاد ظرفیت های تاب آوری برای گذار از بحران های آینده مورد بررسی قرار می گیرد.  روش: در این پژوهش از رویکرد تحلیلی توصیفی و مصاحبه های عمیق استفاده شده است. برای گردآوری اطلاعات از اسناد و متون و همچنین مصاحبه با خبرگان به صورت فردی و جلسات گروهی از طریق نمونه گیری اشباع نظری استفاده شده است. یافته ها: وابستگی به مسیر در حوزه سیاست گذاری عمومی مهم ترین مسئله پیش روی دولت تمدنی و جامعه ایرانی در بُعد داخلی است. بنابراین از منظر به چالش کشیدن استحکام درونی و تکیه بر داخل ، وابستگی به مسیر در سیاست گذاری عمومی مهم ترین مسئله دولت تمدنی ایران به شمار می رود. نتیجه گیری: برای خروج از وابستگی به مسیر در حوزه سیاست گذاری عمومی ، سیاست گذاری عمومیانطباقی باید مورد توجه دولت و نهادهای کلان و بلندمدت از قبیل مجلس شورای اسلامی و... قرار گیرد. در این تحقیق چرخه انطباقی برای سیاست گذاری عمومی برای تاب آورسازی مطرح شده است. در این چرخه پنج زیرسیستم زیرساخت ها ، زیست محیطی ، اقتصاد ، تاریخی ، اجتماعی و فرهنگی ، و سیاسی و حکمرانی برای اعمال تبدیل های راهبردی به منظور تغییر جهت تدریجی ریل سیاست گذاری های عمومی مورد بررسی قرار گرفته است.    
۲۵۲.

سناریوهای پیش روی جمهوری اسلامی ایران در قبال برجام بعد از خروج ایالات متحده آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۵ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 163 - 187

کلیدواژه‌ها: برجام سناریوها ایران آینده پژوهی آمریکا اتحادیه اروپا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۳۸
هدف: هدف اصلی مقاله حاضر بررسی سناریوهای پیش روی جمهوری اسلامی ایران در قبال خروج آمریکا از برجام در چارچوب نظریه های روابط بین الملل است. نگارندگان با بهره گیری از رویکردهای نظری در روابط بین الملل ضمن تحلیل سناریوهای احتمالی، در صددند تا سناریوهای فراروی برجام را بررسی نمایند. روش پژوهش: پژوهش حاضر آینده پژوهی براساس سناریوپردازی است که از مطالعات تحلیلی و شبه تجربی به شمار می رود. سؤال اصلی پژوهش این است که از میان سناریوهای بعد از خروج آمریکا از برجام، مذاکره با آمریکا برای تجدید نظر در برجام، ماندن در برجام و یا بازگشت آمریکا به برجام کدام یک ممکن، محتمل، موجه و مطلوب است؟ یافته های پژوهش:  یافته های این پژوهش بیانگر آن است که سناریوی ممکن: مذاکره با آمریکا در مورد تجدید نظر در برجام براساس دیدگاه گروسیوسی، سناریوی محتمل: ماندن در برجام براساس دیدگاه کانتی، سناریوی موجه: خروج تدریجی از برجام براساس نگاه هابزی و سناریوی مطلوب: بازگشت آمریکا به برجام و ایفای تعهدات اقتصادی و بانکی اروپا براساس دیدگاه نوکارکردگرایی است. نتیجه گیری: درنهایت چنین نتیجه گیری می شود که در زمان خروج آمریکا از برجام سناریوی موجه از مطلوبیت بیشتری برخوردار است، زیرا جمهوری اسلامی ایران می تواند با خروج تدریجی از برجام از یکسو به اتحادیه اروپا و آمریکا فرصت دهد تا به ایفای تعهدات خود نسبت به برجام بازگردند، و از سوی دیگر با کمترین فشار، فناوری هسته ای خود را مجددا ارتقا بخشد.
۲۵۳.

پیشران های مردم سالاری در جمهوری اسلامی ایران در افق 1410(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 93 - 117

کلیدواژه‌ها: جمهوری اسلامی ایران آینده پژوهی پیشران های مردم سالاری ایران1410

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۳۵
هدف:جامعه ی ایران پس از چهار دهه به واسطه ی تحولات ژرف ساختاری، تغییرات شتابانی را تجربه کرده است. پیامد این دگرگونی های عمیق، تکوین نظام رفتاری و ارزشی خاصی است که نقش مهمی در پیدایش زمینه های تثبیت مردم سالاری دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی این زمینه ها در دهه ی پنجم انقلاب با رویکرد آینده پژوهانه است. روش:در تحقیق حاضر از میان روش های مختلف آینده پژوهی، روش تحلیل روند برگزیده شد و درروش تحلیل از رویکرد کیفی استفاده شده است. جامعه ی آماری این پژوهش گزیده ای از خبرگان دانشگاهی و صاحب نظران در موضوع گذار سیاسی است که با نمونه گیری متوالی نظری به تعیین حجم نمونه پرداخته شد. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته است که با انجام 16 مصاحبه به اشباع نظری رسید. یافته ها:عواملی چون گسترش کنشگری شبکه های اجتماعی مجازی، کاهش اقتدار حکومت در زمینه ی انحصار اطلاعات، پاسخ گوتر شدن دولت به مردم به واسطه ی کاهش درآمدهای نفتی و گسترش طبقه ی متوسط جدید، از جمله پیشران های تثبیت مردم سالاری در دهه ی پنجم انقلاب خواهد بود. نتیجه گیری:پیشران های مردم سالاری در ایران دهه ی پنجم انقلاب اغلب خصلتی اجتماعی دارد و از متن شناسه های محیط اجتماعی ایران خواهد رویید. این عوامل با تأثیری انباشتی بر یکدیگر و نیز بر ساختار سیاسی روند تحکیم مردم سالاری را موجب خواهد شد.
۲۵۴.

ارائه مدلی برای پیش بینی آینده صنعت بانکداری ایران برپایه مدیریت ریسک (رویکرد مدل یابی ساختاری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۴ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 289 - 312

کلیدواژه‌ها: مدیریت ریسک کارایی بانک عملکرد بانک آینده صنعت بانکداری مدل یابی ساختاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۳۳
هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، ارائه مدلی برای پیش بینی آینده (کارایی و عملکرد) صنعت بانکداری ایران برپایه مدیریت ریسک از طریق بررسی تأثیر ابعاد مدیریت ریسک (تعیین انباره و اشتهای ریسک، تدوین و اجرای استراتژی ریسک، ارزیابی داخلی، برنامه ریزی و آزمون بحران، گزارش دهی و شفافیت) بر کارایی و عملکرد آتی صنعت بانکداری ایران است. روش: به منظور دستیابی به هدف پژوهش، مدیران کلیه بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای نمونه آماری انتخاب شده و مطالعه شدند. برای برآورد مدل ها و آزمون فرضیه های پژوهش از رویکرد علّی استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که ارزیابی داخلی، برنامه ریزی و آزمون بحران بر کارایی و عملکرد بانک ها تأثیر معناداری دارد. همچنین تأثیر معنادار تعیین انباره و اشتهای ریسک بر عملکرد بانک ها نیز مشاهده شد. نتیجه گیری: یافته های پژوهش گویای آن است که سازه تعیین انباره و اشتهای ریسک عامل فزاینده کارایی و عملکرد مطلوب بانک ها است. بنابراین، برای اینکه کارایی و عملکرد نظام بانکی توسعه و پیشرو در افق های آتی داشته باشد، باید مشکلات ساختاری نظام بانکی رفع گردد. از این رو، جهت رفع بحران نظام بانکی باید بر اصلاح مسیر نظام بانکی تکیه نمود. در افق آتی، نظام بانکی از هر جهت در شرایط بدتری نسبت به هم اکنون قرار دارد و بانک ها از لحاظ مدیریت ریسک در وضعیت مناسبی نیستند.    
۲۵۵.

شناسایی و تبیین پیشران های مؤثر بر توسعه گردشگری با رویکرد آینده پژوهی (مورد مطالعه: منطقه آزاد تجاری- صنعتی انزلی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 222 - 253

کلیدواژه‌ها: آینده گردشگری برنامه ریزی گردشگری آینده پژوهی نرم افزار میک مک تحلیل ساختاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۳۴
هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی مهم ترین پیشران هایی است که بر توسعه آینده صنعت گردشگری منطقه آزاد انزلی اثرگذار هستند تا از این طریق بتوان برخلاف مطالعات تبیینی که تنها یک آینده مشخص را پیش بینی می کنند، به خلق چند آینده ممکن، باورپذیر و محتمل پرداخته و درنهایت، به ساخت آینده مطلوب و مرجح دست یابد. در این راستا، پژوهش حاضر با روشی توصیفی –  تحلیلی و با رویکرد اکتشافی آینده پژوهی، در پی شناسایی مهم ترین پیشران هایی است که بر توسعه آینده صنعت گردشگری منطقه آزاد انزلی تأثیرگذار هستند.روش: این تحقیق، با روشی توصیفی – تحلیلی و با رویکرد اکتشافی آینده پژوهی و با مصاحبه از 20 نفر از خبرگان و متخصصان مسلّط بر موضوع و منطقه مورد مطالعه، به صورت هدفمند، پیشران های کلیدی با روش تحلیل مضمون شناسایی گردید. سپس با استفاده از روش تحلیل ساختاری و تکنیک تحلیل اثرات متقاطع و با بهره گیری از نرم افزار میک مک، میزان اثرگذاری و وابستگی هریک از آن ها با یکدیگر مشخص شد.یافته ها: نتایج پژوهش، حاکی از آن است که از میان 24 پیشران شناسایی شده، حرکت از سمت اقتصاد محصول محور به سمت اقتصاد خدمات (تجربه) محور، توجه به تخریب خلّاق در برابر توسعه طرح های تکراری در حوزه گردشگری، خلق جاذبه های مکمل، با توجه به مزیت های رقابتی منطقه، شفاف سازی فرایندی در هدایت سرمایه گذاری های گردشگری، توجه به مدیریت برند منطقه در حوزه تجارت کالا، استفاده از آموزش های کاربردی برای مردم محلی و کسب و کارها، استفاده از ظرفیت های بخش خصوصی در اشکال مختلف و سرمایه گذاری در گردشگری سلامت، به ترتیب اثرگذارترین پیشران ها در توسعه آتی منطقه خواهند بود.نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که شناسایی عناصر کلیدی که مؤثر بر توسعه پایدار گردشگری منطقه آزاد انزلی، نقشی حیاتی در پایداری اقتصادی منطقه در بلندمدت خواهد داشت و درنهایت رقابت پذیری مقصد را در برابر سایر مقصدها در آینده افزایش خواهد داد که در آن، همه ذی نفعان از توسعه گردشگری سود خواهند برد.
۲۵۶.

تدوین الگوی راهبردی رسانه ای با هدف ارتقای سلامت اجتماعی مخاطبان رسانه های فعال استان قزوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 253 - 277

کلیدواژه‌ها: مدیریت رسانه ای سلامت اجتماعی روش تحلیل محتوا روش کیو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۳۴
هدف: اشخاصی که از سلامت اجتماعی بالاتری برخوردار هستند، با موفقیت بیشتر میتوانند با چالشها و فراز و نشیبهای ناشی از ایفای نقشهای اصلی اجتماعی برخورد کرده و مشارکت بیشتری در فعالیتهای جمعی داشته و با برخورداری از آن از انحرافات و ناهنجاری های اجتماعی پیشگیری کنند. در این راستا آینده نگری و تدوین الگوی راهبرد آینده نگر از سوی رسانه ها می تواند بر ارتقا سلامت اجتماعی مخاطبان آنها (اشخاص) نقش مهمی داشته باشد.روش : این پژوهش به صورت کیفی و کمی انجام شده است . در فاز کیفی از روش های تحلیل محتوا و کیو و در فاز کمی نیز جهت تحلیل داده ها ی روش کیو از تحلیل عاملی استفاده شده است. یافته ها : تحلیل محتوای رسانه های مورد نظر در این پژوهش نشان داد که بیش ترین مطالب تولیدی رسانه ها در حوزه انحرافات اجتماعی با 576 مورد و کم ترین مطالب تولیدی رسانه حوزه خشونت با 237 مورد است. حوزه کیفیت اجتماعی با 485 و حوزه مسائل اجتماعی با 312 مورد در رتبه های دوم و سوم قرار دارد.با توجه به نتایج به دست آمده از تحلیل محتوای رسانه ها و همچنین شناسایی ذهنیتها طریق روش کیو؛ پرسشنامه کمی ساخته شده و بر اساس آن مدل مورد نظر با استفاده نرم افزار PLS طراحی گردید.نتیجه گیری : این مدل نشان داد که کارکرد رسانه ها بر ارتقاء سلامت اجتماعی افراد جامعه موثر بوده و میتواند بیشترین تاثیر را در ارتقاء کیفیت زندگی، کاهش خشونت، کاهش انحرافات اجتماعی و مسائل اجتماعی داشته باشد.
۲۵۷.

پیشران های تربیتی و فرهنگی جهت شکل گیری تمدن نوین اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 57 - 76

کلیدواژه‌ها: تمدن نوین اسلامی آیت الله خامنه ای انقلاب اسلامی پیشران های فرهنگی و تربیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۳۳
هدف:یکی از اهداف انقلاب اسلامی با توجه به ابعاد فرهنگی بودن آن، ایجاد تمدن نوین اسلامی بوده که مورد توجه رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار گرفته است. به همین دلیل محور اصلی پژوهش حاضر، بررسی پیشران های تربیتی و فرهنگی در شکل گیری تمدن نوین اسلامی بر مبنای اندیشه رهبر انقلاب اسلامی است. سؤال پژوهش حاضر این است: مهم ترین پیشران های تربیتی و فرهنگی جامعه ایرانی برای دستیابی به تمدن نوین اسلامی کدام است؟ روش:روشی که پژوهش حاضر جهت بررسی موضوع تمدن نوین اسلامی در آراء آیت الله خامنه ای بهره برده است، توصیفی-تحلیلی است که بیش از همه با بررسی آراء و بیانات رهبر انقلاب اسلامی و سایر منابع و کتب اسنادی مرتبط با موضوع به دست آمده است. یافته ها:تمدن نوین اسلامی نیازمند پیشران های تربیتی و فرهنگی است که بتواند فرهنگ جامعه را به سمت تحقق تمدن نوین اسلامی به پیش ببرد. از طرفی وجود نیروهای انسانی لازم برای تحقق تمدن نوین اسلامی در اندیشه رهبر معظم انقلاب، نیازمند تربیت آنان بر مبنای الگوی عدالت محوری اسلام، تقویت معنویت گرایی، عمل و رفتار جهادی و حرکت در مسیر سبک زندگی اسلامی - ایرانی است که دانایی، شجاعت، ظلم ستیزی، پرهیز از تجمل گرایی، تکیه بر توان داخلی و به کارگیری مبانی اقتصاد مقاومتی از جمله شاخصه های سبک زندگی اسلامی - ایرانی هستند که لازمه تحقق تمدن نوین اسلامی می باشند. نتیجه گیری:تمدن نوین اسلامی بر مبنای پیشران های تربیتی و فرهنگی، بر هم افزایی توان داخلی و اصلاح و بهبود حوزه های سیاست ورزی و فرهنگ مردم جامعه استوار است. بر مبنای ایده تمدن نوین اسلامی، تمدن های معاصر دارای نقاط ضعف اخلاقی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی گسترده ای هستند که مطلوبیتی برای جهان معاصر و به طور مشخص جوامع اسلامی ندارند. بر همین اساس، تمدن نوین اسلامی با اهمیت دادن به اصلاح رویه های تربیتی و فرهنگی به ترویج الگوی معنوی، رفتار و عمل جهادی، تربیت نیروهای متخصص، متعهد و ترویج سبک زندگی اسلامی - ایرانی، پیشران های لازم را مورد توجه قرار داده است. در این رویکرد نوین، در نظر گرفتن اخلاق و معنویت، آسایش و امنیت عمومی برای مسلمانان و غیرمسلمانان، توأمانی دین و دنیا و ترویج معنویت گرایی می تواند نقطه اتکایی برای بیرون کشیدن انسان معاصر از دامن اخلاق لجام گسیخته غربی و معرفی الگوی صالح اسلامی و انسانی باشد.  
۲۵۸.

سناریوهای محتمل بر آینده تجهیزات پزشکی در ایران با تاکید بر فناوری های نوین اطلاعاتی و تأثیرات کرونا ویروس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 203 - 234

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی تجهیزات پزشکی فناوری اطلاعات کوید-19

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۳۱
هدف: پیشرفت در فناوری اطلاعات و قدرت محاسبات غیرمتمرکز در بسیاری از کشورهای جهان، امید بهره مندی از فناوری های نوین اطلاعاتی ازجمله هوش مصنوعی را جهت رفع چالش های منحصر به فرد در زمینه بهداشت جهانی از جمله بحران ناشی از کرونا ایجاد کرده است. در پژوهش حاضر به بررسی سناریوهای محتمل آینده در صنعت، به منظور کشف فرصت های جدید جهت افزایش سطح سلامت و افزایش سطح کیفی زندگی می پردازیم.روش: جنس پژوهش حاضر از نوع اکتشافی است و روش مورد استفاده، آمیخته ترتیبی می باشد که در دو بخش کمی و کیفی انجام شده است. بخش کمی به روش معادلات ساختاری می پردازد و بخش کیفی دربردارنده روش های دلفی، ماتریس متقاطع و سناریونگاری است.یافته ها: با درنظر گرفتن ادبیات پژوهش، هفده پیشران در سه بعد موثر بر پژوهش، شناسایی شد که در روش دلفی صحت عوامل تایید، رتبه بندی و میزان قطعیت آنها محاسبه شد. روابط پیشران ها و ابعاد شناسایی شده در قالب فرضیه و ارائه مدل به روش معادلات ساختاری سنجش و تایید شد، با استفاده از روش ماتریس متقاطع نیز پنج پیشران به عنوان ریسک و هدف شناساسایی شد، درنهایت با اجماع عدم قطعیت و پیشران های ریسک و هدف، چهار سناریو تدوین گردید.نتیجه گیری: ساختار درمان و تجیهزات پزشکی با تاثیرپذیری از شرایط کرونایی و توجه به سرعت رشد، استفاده بهینه و هوشمند از فناوری های نوین دیجیتال، پدیدارنده ی تحول گسترده در این حوزه است و امکان نیل به آینده ی مطلوب را با بهره مندی از سناریو شکل گیری جامعه به هم پیوسته جهانی و تحقق بهداشت جهانی در تعامل پیشران های هوش مصنوعی، نیازهای جدیدتولید، تحریم، اینترنت اشیا و بلاک چین، تصویر می سازد.
۲۵۹.

عقلانیت های سه گانه و خلق آینده بدیل مطلوب برای تمدن اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۲ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 43 - 66

کلیدواژه‌ها: تمدن اسلامی عقلانیت اجتهاد آینده پژوهی تمدن نوین اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶ تعداد دانلود : ۳۲
مطالعه وضعیت جوامع اسلامی حاکیست، برخی از جوامع مسلمان دچار «بحران های حاد»ی همچون افراط گرایی مذهبی و تروریسمِ دین پایه اند؛ و جوامع اسلامیِ باثبات نیز یا دارای پتانسیل ظهور افراط گرایی اند یا با زوال قلمرو معنویت مواجه اند و مسائل اجتماعی ناشی از تجربه سرمایه داریِ بومی خود را دارند. پرسش این است که علت بروز این وضعیت بحرانی چیست؟ و راه برون رفت از آنها کدام است؟ در پاسخ باید گفت بروز چنین بحرانهایی در گستره تمدن اسلامی ناشی از فاصله گرفتن از سنت های عقلانی اند؛ چیزی که برخی مفهوم «انحطاط تمدن» یا «زوال عقلانیت» را برای تبیین آن به کار برده اند. و راه برون رفت از این بحرانها نیز بازگشت به سنت های عقلانی است. در سنت اسلامی، به طورکلی با سه گونه عقلانیت مواجهیم که در اینجا از آنها با عنوان عقلانیت های سه گانه یاد می کنیم. این سه گونه عقلانیت عبارت اند از: الف) جاویدان خرد؛ ب) عقلانیت اجتهاد؛ ج) عقل تدبیر یا عقل استراتژیک. جاویدان خرد در سطحی متافیزیکی قرار دارد و نوعی عقلانیت هستی شناختی است؛ اما عقلانیت اجتهادی نوعی عقلانیت روش شناختیِ واسط است که به منزله ابزار فهم عمل می کند؛ عقلانیت تدبیر هم نوعی عقلانیت ابزاری در حوزه عمل برای حل وفصل مسائل در میدان نیروهای واقعاً موجود است. در این مقاله تلاش می شود باتوجه به نقش سازنده و دفاعی عقلانیت سه گانه و کارکردهای تکوینی، برسازنده و شالوده بخش آن، برخی از امکان های نظریِ ساخته شدنِ حوزه عمومیِ مسالمت آمیز در تمدن نوین اسلامی بررسی و تبیین گردد. مقاله پیش رو برپایه روش شناسیِ تلفیقیِ تاریخی، انتقادی و گفتمانی تألیف شده است. تحلیل متون و رخدادهای تاریخی فکری بر روش شناسی های تفسیری انتقادی تکیه خواهد داشت؛ و الگوی خروج از بحران، از نوعی آینده پژوهیِ چشم اندازباورانه و احتمالی پیروی خواهد کرد.
۲۶۰.

تدوین سناریوهای رویگردانی مصرف کنندگان گاز طبیعی (مورد مطالعه: شرکت گاز مازندران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 229 - 254

کلیدواژه‌ها: سناریو رویگردانی مصرف کنندگان گاز طبیعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶ تعداد دانلود : ۳۲
هدف: آینده ی هر کسب و کاری متأثر از درک صحیح نیازها و خواسته ها و پیش بینی رفتار مصرف کنندگان است. ارائه ی تصویری از آینده ی محتمل، تصمیم گیری و اتخاذ راهبردهای مناسب جهت أثرگذاری و شکل دهی آینده را میسر می سازد. هدف این پژوهش تدوین راهبردهای آینده بر اساس سناریوهای محتمل رویگردانی مصرف کنندگان گاز طبیعی می باشد. روش : پژوهشحاضرازنوعکاربردیاست و ازنظرماهیت،تحلیلیواکتشافیاستکه در آنترکیبی ازروش هایکمیوکیفیبه کارگیر گرفته می شود. به کمکروشآینده نگاری،یعنیروش تحلیل اثرات متوازن به تدوین سناریوهای رویگردانی مصرف کنندگان  گاز طبیعی پرداخته شد. یافته ها: سناریوهای ممکن این پژوهش 162 سناریو می باشد که صرفاً جنبه ی آماری دارد و امکان برنامه ریزی برای آن ها وجود ندارد. بر اساس میزان سازگاری و نمره ی تأثیر کل، تعداد 5 سناریو با احتمال وقوع بالا و12 سناریو ضعیف استخراج شدند. نتیجه گیری: تعداد 5 سناریوی قوی یا محتمل استخراج شد که سناریوی هوای صاف با داشتن 4فرضمطلوب (80 درصد مطلوبیت) مطلوب ترینوضعیت پیش رو به عنوان سناریوی مطلوب، سناریوی هوای طوفانی با داشتن 4 فرضبحرانی (80 درصد شرایط بحرانی) نامطلوب ترینوضعیت پیش رو و سناریوهای هوای ابری، بارش پراکنده و هوای بارانی با داشتن بیشترین وضعیت های ایستا، به عنوان سناریوهای ایستا در نظر گرفته شدند.  

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان