مسئله مندی

مسئله محوری به عنوان یکی از ارکان علوم خط مشی سبب شد تا مسئله خط مشی تبدیل به ابژه مطالعاتی مهمی در این علوم شود. این مفهوم نیز مانند سایر مفاهیم مطرح در علوم خط مشی، مورد نزاع رویکردهای معرفت شناسی مختلف قرار گرفته است. تحلیل گفتمان به عنوان یکی از این رویکردها با طرح ایده مسئله مندی نگاه متفاوتی به مطالعه مسئله خط مشی ارائه کرده است. بررسی ادبیات تحلیل گفتمان در مطالعات خط مشی عمومی نشان می دهد، گفتمان حاکم با واردکردن ابژه در بازی درست و نادرست، امور را مسئله مند می کند. این نگاه به مسئله خط مشی نه تنها از رویکردهای رقیب تحلیل گفتمان متمایز است، بلکه تفاوت های ظریفی با رویکردهای هم مسلک تحلیل گفتمان نیز دارد. در پژوهش حاضر، نخست به بررسی جایگاه مسئله در مطالعات خط مشی پرداخته شده و سپس با طرح اجمالی مفاهیم تحلیل گفتمان، مسئله مندی خط مشی از دیدگاه رویکرد گفتمانی مورد تبیین قرار گرفته است. درنهایت نیز با اتخاذ رویکردی انتقادی، گام هایی برای فهم مسئله مندی خط مشی ارائه می شود. نتیجه این گام ها فهم آنچه به عنوان مسئله قلمداد شده، فهم پیش فرض ها، فهم تبار و دیرینه مسئله، فهم نامسئله هایی که طرد شده اند و فهم عوامل دخیل در بدیهی انگاشتن مسئله است

سیمین دانشور در رمان سووشون، با نگاهی به جنگ بین عشایر و دولت مرکزی در سال های ابتدایی دهه بیست، زندگی خانی تحصیل کرده و خانواده اش را روایت می کند. این روایت که درهم تنیده با مسائلی چون حضور و دخالت انگلیسی ها در رابطه بین دولت و عشایر است، همراهی با مظاهر تجدد را با پیچیدگی هایی مواجه می کند. یوسف که با یکجانشینی عشایر موافق است و خا ن های یاغی را نکوهش می کند، درعین حال با دخالت عامل بیگانه موافق نیست. او درنهایت به دلیل نفروختن غلاتش به انگلیسی ها به قتل می رسد. زری، همسر او، ازاین پس به شخصیتی دادخواه و معترض بدل می شود که مسئله یوسف در مبارزه با انگلیسی ها را درونی کرده است. اعتراض زری نیز، اعتراض به ظلم و دخالت انگلیسی ها و سرسپردگی دولت دربرابر آنها است. سوژه زنانه به دلیل همراهی با آرمان های ملی در سووشون شکل گرفته است. ضمن اینکه این رمان اولین رمان زنان است، مسئله مند شدن شخصیت زن در آن بیش از همه با مسئله یکجانشینی، ملی گرایی و استعمار گره می خورد. در این مقاله دوگانه شدن برخورد با تجدد و ملی گرایی به دلیل وجود عامل دخالت بیگانه، منشأ مسئله مندی زن (زری) قلمداد شده است.