مطالب مرتبط با کلیدواژه

مردسالاری

۱.

بررسی چالشهای مربوط به مدیریت زنان

نویسنده: علی اصغر پورعزت سپیده زهرئی حمیدرضا یزدانی بهاره فرجی

منبع: تحقیقات زنان ۱۳۸۶ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: جنسیت سقف شیشه ای فرهنگ سازمانی مردسالاری دیوارهای شیشه ای عدالت در سازمان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان آسیب شناسی مسایل زنان آسیب شناسی اجتماعی

تعداد بازدید : ۴۰۹۹

به رغم حضور موثر بانوان در مقاطع تحصیلی عالی و احراز شایستگیهای عمومی، متاسفانه هنوز تعداد زنانی که توانسته اند در سطوح عالی مدیریتی منصوب شوند، بسیار اندک است؛ یعنی میزان ارتقای زنان به سطوح عالی مدیریت با پیشرفت تحصیلی و تجربیات حرفه ای آنان همخوانی ندارد. بنابراین وجود نوعی مانع نامریی به نام سقف شیشه ای بسیار بارز است. این پژوهش سعی بر شناسایی عوامل موثر بر ایجاد سقف شیشه ای در سازمان، ارایه راهکارهایی مبنی بر کاهش و از بین بردن آن دارد. در این امتداد، تسلط دیرینه مردان بر ساختارهای اداری به مثابه مهمترین عامل در ایجاد سقف شیشه ای و نیز سایر عوامل موثر همانند رواج فرهنگ و زبان مردانه در سازمان به مثابه سایر عوامل موثر بر توسعه قدرت مردان در سازمانها مدنظر قرار گرفته است. این تحقیق با اتخاذ ماهیتی توصیفی پیمایشی از طریق تحلیل همبستگی به بررسی شاخصهای موثر بر شکل گیری سقف شیشه ای در سازمانها می پردازد. جامعه آماری از میان بانوان شاغل در سازمان توسعه برق (وابسته به مجموعه توانیر) در نظر گرفته شد، سپس بر حسب تحلیلهای آماری نمونه مناسبی از آنها انتخاب شد. در نهایت با استفاده از پرسشنامه های ساختارمند نسبت به اخذ دیدگاه افراد اقدام شد. نتایج حاصل نشان می دهد که میان تسلط دیرینه مردان بر ساختار اداری، رواج فرهنگ مرد سالاری در سازمان، افزایش قدرت مردان در سازمان و ایجاد سقف شیشه ای در آن رابطه مستقیم وجود دارد. سقف شیشه ای مانعی است که زنان با آن روبرو می شوند و از پیشرفت آنان در محیطهای کاری جلوگیری می شود (Emerald group,2006:19).

۲.

بررسی موقعیت زنان در عرصه های اشتغال و مدیریت در دانشگاه های تهران با توجه به پیشرفت های تحصیلی آنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ناهیدالملوک محمودی

منبع: علوم اجتماعی علامه ۱۳۸۶ شماره ۳۸و۳۹

کلیدواژه‌ها: مردسالاری پست های مدیریتی زنان موقعیت مطلوب شغلی نابرابری در موقعیت شغلی زنان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه

تعداد بازدید : ۱۱۲۶

"در ایران، دستگاه هاى دولتى، طبق آمار سازمان مدیریت و برنامه ریزى کشور، بخش زیادى از زنان را در مشاغل گوناگون جذب نموده اند و زنان ایرانى نسبت به اشتغال در سازمان هاى دولتى تمایل بیشترى دارند و آن را به اشتغال در بنگاه ها و شرکت هاى خصوصى ترجیح مى دهند. در نتیجه، تعداد زنان استخدام شده در بخش عمومى، افزایش یافته است. با وجود این، مقایسه سهم مدیران زن با سهم زنان در نیروى کار سازمان هاى دولتى، نشان مى دهد که زنان تا نیل به سهم مطلوب، راه زیادى در پیش دارند. وضعیت تحصیلى زنان، نقش مهمى در اشتغال و بهبود موقعیت اجتماعى و شغلى آنان نیز ایفا مى کند. در سال هاى اخیر سهم اشتغال زنان داراى تحصیلات عالى در ایران، روبه افزایش بوده است، در این مورد، نکته قابل بررسى در این است که آیا با افزایش تحصیلات، کیفیت اشتغال و نوع آن بهبود خواهد یافت یا خیر؟ از سوى دیگر، پیشرفت شغلى زنان، تحت تاثیر عوامل مختلفى قرار دارد؛ چراکه به رغم افزایش مشارکت اجتماعى و شغلى زنان در سال هاى اخیر، زنان شاغل هنوز نتوانسته اند سهم مناسبى از پست هاى مدیریتى را در سازمان ها و شرکت هاى دولتى و خصوصى به دست آورند. هدف این مقاله، بررسى و تبیین موقعیت شغلى زنان شاغل است. در این راستا، مطالعه ابعاد نابرابرى بین مردان و زنان شاغل در کسب موقعیت هاى شغلى و مدیریتى، هسته اصلى بررسى حاضر را تشکیل داده است. به منظور تدقیق مطالعه، دو پرسش اساسى زیر مورد توجه قرار گرفته اند. چرا زنان در ایران، هنوز نتوانسته اند سهم مناسبى از پست هاى مدیریتى را به دست آورند؟ آیا مرد سالارى، مانع دستیابى زنان به پست هاى مدیریتى مى شود؟ با توجه به تحقیق میدانى انجام شده در وزارت علوم، تحقیقات و فناورى و دانشگاه هاى تهران در سال 1382 که با استفاده از روش هاى آمارى، شامل روش همبستگى جزیى و روش رگرسیون چند متغیره صورت گرفته است، در این مقاله، سه فرضیه ""کسب پست هاى مدیریتى زنان شاغل با موقعیت مطلوب شغلى آنان رابطه مثبت دارند""، ""بین مردسالارى و موقعیت مطلوب شغلى زنان رابطه منفى وجود دارد"" و ""موقعیت هاى شغلى بین زنان و مردان شاغل در شرایط یکسان، به طور برابر توزیع نشده است""، تجزیه و تحلیل شده و با نمونه تصادفى مطالعه شده، رد نشده اند. "

۳.

مشکلات اجتماعی/ مردسالاری و بهداشت باروری زنان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده: پرویز پیران

منبع: رفاه اجتماعی تابستان ۱۳۸۳ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: فمینیسم مردسالاری پژوهش کیفی بهداشت باروری گفت و شنود متمرکز گروهی متغیرهای اجتماعی - فرهنگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۵۴

"در این مقاله کوشش شده است تا به بحث در باب مردسالاری و بهداشت باروری پرداخته شود. در این خصوص نخست ضمن معرفی کارپایه یا چارچوب مفهومی بحث، دو مفهوم بهداشت باروری و مردسالاری مطرح و سپس چارچوب های نظری فمینیسم مرور شده اند. در این رابطه از دیدگاه فمینیسم مارکسیستی، فمینیسم رادیکال، فمینیسم سوسیالیستی، فمینیسم لیبرال و فمینیسم سیاه پوستان یاد شده و به نحوی گذرا تحولات جنبش رهایی زنان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. آن گاه پژوهش انجام شده در 5 روستای 5 استان کشور مورد بحث قرار گرفته است و ضمن معرفی، فن گفت و شنود متمرکز گروهی و ویژگی های آن به نحوه انتخاب 171 زن و 123 مرد در گروه های سنی مختلف اشاره شده است. تصریح و تأکید شده که یافته های تحقیق فقط در خصوص شرکت کنندگان در تحقیق موضوعیت داشته و حتی به روستاهای محل تحقیق نیز تعمیم پذیر نیست. در پایان مهم ترین یافته های تحقیق مرور شده تا نشان داده شود که مرد سالاری چگونه و با چه شرایطی بر بهداشت باروری زنان اثر می گذارد. در خلال معرفی تحقیق بر این نکته تاکید روا گردیده است که زندگی اجتماعی دارای پیچیدگی های خاص خود است. از این رو پذیرش رابطه ساده بین متغیرها که معمولا مورد پذیرش عموم است، همواره از طرف متغیرهای دیگر مشروط و یا از شدت آن رابطه کاسته می شود. از این روی به هنگام نتیجه گیری از تحقیقات باید احتیاط لازم به عمل آید و از ساده کردن دنیای پیچیده زندگی اجتماعی جدا پرهیز شود. پژوهش انجام شده به روشنی مشخص می کند که شرایط بهداشتی، از جمله بهداشت باروری زنان حتی در روستاهای دور افتاده بهبود یافته است. البته هنوز راه درازی باقی است. "

۴.

نقد آموزه های فمینیستی از منظر آیات و روایات (برابری و تفاوت، مردستیزی، نفی خانواده، نفی اخلاق سنتی)

نویسنده: کریمه گل گلی

منبع: طهورا سال چهارم بهار ۱۳۹۰ شماره ۸

کلیدواژه‌ها: فمینیسم خانواده اخلاق فمینیستی ازدواج برابری مردسالاری تفاوت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان

تعداد بازدید : ۱۷۵۶ تعداد دانلود : ۷۵۹

پژوهش حاضر، نقد و بررسی آموزه های جنبش فمینیسم از منظر آیات و روایات است. با توجه به عنوان، پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شده است. همه منابع و مراجع مرتبط با آموزه های فمینیسم و آموزه های اسلامی، جامعه این پژوهش می باشند. در پژوهش حاضر، طبقه بندی، تحلیل، استدلال و نتیجه گیری منطقی با توجه به ماهیت داده ها، صورت گرفته است. گستره و قلمرو پژوهش، در ارتباط با حوزه آیات و روایات و آراء و اندیشه های فمینیست ها می باشد. تاریخچه فمینیسم، نحوه شکل گیری و امواج سه گانه آن از مباحث اصلی این پژوهش می باشد. در خلال این مباحث آموزه های فمینیستی، نظریه ها و آراء طرفداران این جنبش و نیز نقد این آموزه ها از منظر آموزه های اسلام نیز بررسی شده است. با توجه به نتایج این پژوهش می توان بیان کرد که مبانی تفکر فمینیسم از اساس با آموزه های وحیانی، آیات و روایات ناسازگار است و با توجه به تبلیغات گسترده غربیان، این جنبش نتوانست گامی موثر و عملی برای ارتقای جایگاه زنان بردارد.

۵.

تحلیلی انتقادی از مسألة جنسیت و زنانگی در تفکّر ابن عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ملیحه علیزاده

منبع: جستارهای ادبی بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۸۴

کلیدواژه‌ها: زنانگی مردسالاری ابن عربی استعلا تقابل های دوگانه هستی شناسی عرفانی هلن سیکسو

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۵۹ تعداد دانلود : ۷۶۶

در میان منابع تصوف، آثار ابن عربی حاکی از نگاهی متعالی و مثبت به مسئلة زنانگی است. این مقاله بر آن است تا نشان دهد در پس نگاه استعلایی او به زن، تقابل های دوگانه ای که از نظرگاه هلن سیکسو، مبنای برخوردهای متفاوت با زن و مرد قرار گرفته و در نهایت به شکل گیری نگاهی مردسالار می انجامد، خودنمایی می کند. در بخش نخست مقاله، مبانی هستی شناسانه ای که بر نحوه برخورد ابن عربی با مسئله زنانگی مؤثّرند مطرح شده و در بخش های بعدی، نظرگاه های منفی و مثبت او به زن که نمایانگر تفکر او درباره مشخّصه های جنسیتی است مورد تحلیل قرار می گیرد. در خلال چنین تحلیلی، دگردیسی عناصر مردسالارانه به مفاهیم متافیزیکی در تفکر ابن عربی نشان داده می شود.

۶.

زنان و سیاست با تکیه بر چهار رمان فارسی

نویسنده: حمید رضایی ابراهیم ظاهری عبدوند

منبع: مطالعات داستانی سال اول تابستان ۱۳۹۲ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: زنان مردسالاری سیاست رمان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه زنان و ادبیات

تعداد بازدید : ۱۲۳۹ تعداد دانلود : ۷۷۵

در این مقاله، به بررسی نقش زنان در فعّالیّت های سیاسی انعکاس یافته در رمان های ساربان سرگردان، عطر رازیانه، راز سرزمین من و سمفونی مردگان پرداخته شده است. روش این پژوهش نیزتحلیلی و توصیفی است. شخصیت های زن در رمان نویسندگان زن، از نظر مشارکت سیاسی نقش فعّالی داشتند. آن ها نه تنها از آگاهی سیاسی بالایی برخوردار هستند و درباره مسائل سیاسی گوناگون جامعه به اظهارنظر می پردازند؛ بلکه خود عضو احزاب هستند و در درگیری-های سیاسی و تظاهرات ها شرکت می جویند؛ اما در رمان نویسندگان مرد، شخصیت های زن نسبت به شخصیت های مرد، مشارکت سیاسی کمرنگ تری دارند، آگاهی سیاسی آن ها کم است و این نویسندگان بیشتر کوشیده اند تا تأثیر حوادث سیاسی معاصر را بر زندگی زنان نشان دهند تا این که شخصیت های زن را درگیر مسائل سیاسی کنند. همچنین در آثار مورد بررسی، دیدگاه های مردسالارانه و سنتی به عنوان مهم ترین مانع حضور زن در اجتماع و به خصوص عرصه سیاست نام برده شده است.

۷.

بررسی رابطه نگرش های فرهنگی و خلاقیت کارکنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: توحید جعفری سید محمد مقیمی

منبع: مدیریت فرهنگ سازمانی سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۳۳)

کلیدواژه‌ها: مردسالاری عدم اطمینان فاصله قدرت خلاقیت سازمانی نگرش فرهنگی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت سازمانی و منابع انسانی رفتار سازمانی

تعداد بازدید : ۲۶۲۱ تعداد دانلود : ۱۰۱۳

راه حل کارساز برای غلبه بر مشکلات و تهدیداتی که سازمان های امروزی با آن مواجه اند ایجاد بستر فرهنگی متناسب با خلاقیت و نوآوری است. هدف از این پژوهش بررسی رابطه نگرش های فرهنگی و ابعاد چهارگانة آن، براساس مدل هافستد (مرد سالاری، فرد گرایی، فاصلة قدرت و اجتناب از عدم اطمینان) با خلاقیت کارکنان در وزارت رفاه و تأمین اجتماعی است. بدین منظور، نمونه آماری به حجم 150 نفر از کارکنان وزارتخانه، به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شد. ابزار اندازه گیری تحقیق پرسشنامه نگرش های فرهنگی هافستد و پرسشنامة خلاقیت رندسیپ بود. نتایج آزمون فرضیه های تحقیق نشان داد ضریب همبستگی اسپیرمن بین نگرش های فرهنگی و خلاقیت کارکنان برابر با 552/0 است که ارتباط آن ها در سطح اطمینان 99 درصد مستقیم است. همچنین، نشان داده شد کارکنان با نگرش فرهنگی زن سالارانه، فاصلة قدرت کمتر و اجتناب از عدم اطمینان پایین تر، خلاقیت سازمانی بالاتری دارند و بین نگرش فرهنگی جمع گرایی و خلاقیت کارکنان ارتباطی وجود ندارد. این نتایج مؤید مبانی نظری تحقیق است که براساس آن فرهنگ سازمانی به عنوان عاملی تسهیل کننده بر میزان خلاقیت کارکنان اثر می گذارد.

۸.

الگوی سنتی ساختار قدرت در برخی خانواده های ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید بیوک محمدی

منبع: پژوهشنامه زنان سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: مردسالاری قدرت در خانواده خانوادة سنتی نابرابری قدرت کاردکرد هنجارهای سنتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۲۷ تعداد دانلود : ۹۳۶

تغییرات اجتماعی ناشی از انقلاب صنعتی با ایجاد تغییر در نقش های اجتماعی زنان و مردان به دگرگونی در ساختار قدرت در خانواده ها نیز انجامیده است. شرایط موجود نظام مردسالاری سنتی را مطرود دانسته و در جست وجوی هرچه بیش تر برابری قدرت میان زن و مرد است. این خواسته تا حدی برآورده شده است و روابط خانواده بیش تر به سوی «دموکراتیزه شدن» پیش رفته است. همچنین نظام سنتی مردسالاری رو به تضعیف نهاده است. این تحقیق بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق کیفی و با اتکا به داده های میدانی گردآوری شده به شیوة عمدتاً مصاحبه نشان دهد که نابرابری میزان قدرت در میان همسران الزاماً به استثمار نمی انجامد. اظهارات بسیاری از مصاحبه شوندگان حاکی از این است که تبعیت از هنجار های سنتی روابط زن و شوهر در مواقعی که سوء استفاده از قدرت وجود ندارد و به میزان صمیمتی که میان آنان برقرار است به رضایت از زندگی زناشویی می انجامد. اصولاً در چنین الگوهای سنتی از خانواده ، نابرابری مشروع قدرت میان آنان مسئله به شمار نمی رود.

۹.

مقایسه فرهنگ مرد سالاری و طرح واره های ناسازگار در دو گروه زنان عادی و خود سوز در استان کهگیلویه و بویر احمد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سوسن سهامی سلیمه جلیل

منبع: زن و جامعه (جامعه شناسی زنان سابق) سال پنجم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۰)

کلیدواژه‌ها: مردسالاری زنان عادی طرح واره های ناسازگاری زنان اقدام کننده به خودسوزی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی روانشناسی مناسبات انسانی در محیط خانواده

تعداد بازدید : ۱۱۸۴ تعداد دانلود : ۵۴۴

هدف از انجام این پژوهش، بررسی مقایسه فرهنگ مرد سالاری و طرح واره های ناسازگار بین زنان عادی و اقدام کننده به خودسوزی در استان کهگیلویه و بویر احمد بود. جهت انجام این پژوهش، 50 زن خودسوخته به عنوان نمونه به صورت سرشماری شده و 150 زن عادی و سالم از روش خوشه ای انجام شده است. برای سنجش ویژگی های شخصیتی از پرسشنامه طرح واره های ناسازگار یانگ استفاده گردید. پرسشنامه محقق ساخته 31 سوالی فرهنگ مرد سالاری استفاده شد، روایی سازه ای و پایایی آلفا همه تایید شده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری فاکتور آنالیز (تحلیل عاملی)، مانکوا وتی تست زوجی استفاده شده است، طرح پژوهشی در این کار از نوع علی مقایسه ای و شیوه آماری مورد استفاده مانووا بود. داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بین طرح واره های ناسازگاری زنان عادی و اقدام کننده به خودسوزی با توجه به شاخص های آماری کل پرسشنامه تفاوت معنی دار وجود دارد (01/0>p). در مجموع بین طرح واره های ناسازگاری زنان عادی و اقدام کننده به خودسوزی تفاوت معنی داری وجود دارد. همین طور فرهنگ مرد سالاری در بین نمونه های اقدام کننده به خودسوز و عادی تفاوت معنی داری داشته است.

۱۰.

تحلیل مردسالاری و برون همسری در شاهنامه بر اساس اسطوره آفرینش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا ستاری مرضیه حقیقی

منبع: جستارهای ادبی بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۸۸

کلیدواژه‌ها: مردسالاری شاهنامه حماسه ملّی، اهورا و اهریمن اسطوره آفرینش برون همسری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۲۶ تعداد دانلود : ۱۰۳۵

در شاهنامه، پادشاهان و یلان برجسته ایرانی با زنانی غیرایرانی و عموماً تورانی ازدواج می کنند که از این ازدواج ها با عنوان برون همسری یا ازدواج برون قبیله ای یاد می شود. در نمادشناسی باستانیِ شاهنامه، ایران سرزمین مقدّس و اهورایی و توران سرزمین آلودگی ها و نیروهای اهریمنی است. از سوی دیگر، در باورشناسی باستانی، زنان کانون های آمیختگی و وابستگی به زمین هستند و در مقابل، مردان موجوداتی اهورایی، آسمانی و فارغ از آلودگی های زمینی به شمار می آیند. همچنین اسطوره زیرساختی مردسالارانه دارد و حماسه ملّی ایران نیز که برآمده از اسطوره است، از این دیدگاه متأثّر شده است. این مقاله کوششی است برای بررسی پیوندهای برون همسری در شاهنامه بر اساس اسطوره آفرینش و تحلیل عواملی که نشان دهنده زیرساخت مردسالارانه این داستان هاست

۱۱.

مطالعه ای کیفی از پدیده خودسوزی زنان شهر ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: خدیجه سفیری زهرا رضایی نسب

منبع: زن و جامعه (جامعه شناسی زنان سابق) سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۲۵)

کلیدواژه‌ها: خشونت خانگی مردسالاری خودسوزی خودکشی تقدیرگرایانه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۵۱۱۲ تعداد دانلود : ۲۱۰۶

خودکشی به عنوان نابودکردن آگاهانه خویش برای رهایی از موقعیت غیرقابل تحمل تعریف شده است و در واقع یکی از پدیده های تاسف آوری است که دارای ابعاد شناخته شده ی روانی، اجتماعی، فرهنگی، بیولوژی و پیامدهای اقتصادی، انسانی می باشد. اقدام به خودکشی به روش خوسوزی خشن ترین و دردناک ترین روش درجهت پایان دادن به زندگی است، خودسوزی مرگ یک زندگی است؛ زندگی زنانی که پس از سال ها صبر و انتظار در تلخی های زندگی، جز خودسوزی طریق دیگری را برای رهایی ندیده اند. هدف این پژوهش مطالعه پدیده خودسوزی در بین زنان شهر ایلام با استفاده از روش کیفی می باشد که برای این رسیدن به این منظور، مصاحبه های عمیقی با 12 نفر از اقدام کنندگان به خودسوزی در سال های اخیر انجام گرفت. پشتوانه نظری ما در این پژوهش نگاهی به دو نظریه می باشد یکی تئوری خودکشی دورکیم؛ با این ادعا که خودسوزی زنان ایلامی روایتی از خودکشی تقدیر گرایانه دورکیمی می باشد. و دیگری دیدگاه فمنیست ها و توجه به اینکه فرهنگ مردسالار حاکم بر جامعه ایلام بیش ترین نقش را در آسیب رساندن زنان به خود ایفا می کند. یافته های این مطالعه کیفی ضمن بیان عناصر عمومی پدیده خودسوزی از قبیل کم سوادی، بیکاری و نظایر آن، مقوله های خاصی نیز به دست داد این مقوله ها عبارتنداز: الگوهای جنسیتی سنتی (در قالب مردسالاری و تعصب گرایی، خشونت خانگی)، برچسب زدن، محرومیت، و افسردگی زنان خودسوز. مقوله های مذکور با استناد به داده های مصاحبه ای بیانگر ماهیت چند بعدی پدیده خودسوزی زنان در شهر ایلام می باشد.

۱۲.

خشونت علیه زنان در خانواده (مطالعه موردی شهر اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سمیه محمداوغلی

منبع: خانواده پژوهی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴۲ 149-163

کلیدواژه‌ها: خشونت علیه زنان جامعه پذیری مذهبی بودن مردسالاری

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده

تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۳۶۰

پژوهش حاضر، با هدف بررسی میزان و انواع خشونت اِعمال شده علیه زنان در خانواده ها و تأثیر عوامل اجتماعی مؤثر بر خشونت انجام یافته است. این پژوهش به روش پیمایش و با کمک پرسش نامه بر روی 384 نفر از زنان متأهل شهر اردبیل که حداقل یک سال از ازدواج آن ها می گذرد، انجام گرفته است. با توجه به ناهمگنی اقتصادی و اجتماعی شهر اردبیل، از شیوه چند مرحله ای برای نمونه گیری استفاده شده است. بر اساس یافته های این پژوهش، متغیرهای تصور فرمانبردارانه زن از نقش خود در خانواده، تصور سلطه گرایانه مرد از نقش خود در خانواده و تفکیک نقش های جنسیتی زن و مرد، تأثیر مستقیم و معناداری بر خشونت علیه زنان دارند و سطح زندگی خانواده، مذهبی بودن زن و تحصیلات زن و مرد بر خشونت علیه زنان تأثیر معکوس و معنی داری داشته است. بر اساس نتایج رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان، کل متغیرهای مستقل 45/6 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کنند. جامعه پذیریِ نقش های جنسیتی (سه متغیر تصور فرمانبردارانه، تصور سلطه گرایانه و تفکیک نقش های جنسیتی) بیش ترین تأثیر را در خشونت علیه زنان در جامعه ایفا می کنند.

۱۳.

تبیین نابرابری جنسیتی در سازمان های مردم نهاد استان آذربایجان شرقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین صفری پروانه دانش خدیجه سفیری سیروس فخرایی

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره هفتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) 179-200

کلیدواژه‌ها: جنسیت زنان سازمان های مردم نهاد مردسالاری نابرابری جنسیتی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی

تعداد بازدید : ۷۱۸ تعداد دانلود : ۷۹۸

مسئله پژوهش حاضر این است که براساس داده ها و گزارش های داخلی، نسبت زنان فعال یا مؤسس سازمان های مردم نهاد در استان آذربایجان شرقی در مقایسه با مردان بسیار کمتر است؛ بنابراین، پرسش اصلی این است که چه عوامل جامعه شناختی سبب می شود زنان نتوانند عضو یا مؤسس سازمان های مردم نهاد شوند. چهارچوب نظری پژوهش رویکردهای تعامل گرایی و فمینیسم، روش آن پیمایشی و ابزار آن پرسشنامه است. جامعه آماری شامل زنان شهری حداقل 25 سال، با تحصیلات عالی و بیکار است. حجم نمونه 371 نفر زن و روش نمونه گیری خوشه ای-سهمیه ای است. تحلیل همبستگی نیز نشان می دهد میزان رابطه متغیرهای جنسیت و مردسالاری با ناتوانی زنان در تأسیس سازمان های مردم نهاد یا عضویت در آن ها به ترتیب 48/. و 36/. است. متغیر جنسیت در مقایسه با متغیر مردسالاری، همبستگی بالاتری با مسئله پژوهش دارد و رابطه ها مستقیم و معنا دار است. براساس این یافته ها هرچقدر انتظارات اجتماع از نقش های جنسی زنان بیشتر، و مردسالاری در فرهنگ و سنت قوی تر باشد زنان بیشتر در تأسیس سازمان های مردم نهاد یا عضویت در آن ها ناتوان هستند، همچنین براساس تحلیل رگرسیون متغیرهای جنسیت و مردسالاری 26 درصد واریانس متغیر وابسته را تبیین می کند.

۱۴.

بازتولید مناسبات سلطه در رمان شوهرآهوخانم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرامرز خجسته جعفر فسایی

منبع: نقد و نظریه ادبی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۴) 17-38

کلیدواژه‌ها: شوهر آهوخانم ایدئولوژی مردسالاری تحلیل گفتمان فمینیسم

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات

تعداد بازدید : ۴۹۷ تعداد دانلود : ۶۴۷

رمان شوهر آهوخانم به عنوان یکی از نخستین آثار فمینیستی در گفتمان ادبیات داستانی معاصر مقبولیت یافته است. در مقاله حاضر با توجه به مفهوم «ایدئولوژی» نزدیک به خوانش های مارکسیستی، رمان پیش گفته مورد واکاوی قرار گرفته است. نتایج حاصل از دریافت و تشریح این اثر بیانگر این مسأله است که داستان صرفنظر از لایه بیرونی که سعی در نمایش و القای نوعی فمینیسم پیشرو دارد، در لایه های زیرین متأثر از مردسالاری به عنوان یک ساختار کلان اجتماعی و در تحلیل نهایی ابزاری است ایدئولوژیک در دست این نهاد مسلط برای تکرار و بازتولید منطق سلطه. کنش های آهوخانم به عنوان قهرمان داستان و شکل دهنده بن مایه فمینیسم در داستان، به گونه ای پیش رفته است که کمترین تنش و اصطکاک با ارزش های نظام مردسالار ایجاد کند؛ در حقیقت مردسالاری به عنوان نیروی پیش برنده متن در یک سناریوی هوشمندانه و دقیق، ضمن کتمان روابط سلطه، این متن را به گونه ای هدایت کرده است که پشتیبانی از قهرمان اصلی داستان که در واقع امر، قهرمانی پوشالین بیش نیست در تحلیل و جمع بندی منتقدین، با نوعی سوءبرداشت، به قرائت های فمینیستی منجر شده است. اما در این نوشتار با برملا شدن کارکرد ایدئولوژی سویه پنهان متن آشکار شده است که ناظر بر استمرار سلطه مردسالاری است.

۱۵.

تحلیل گفتمان جنسیت در متون ادبی قرن هفتم هجری: مطالعه موردی نسخه خطی جوامع الحکایات و لوامع الروایات اثر محمد عوفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی سلطانی گردفرامرزی محمدجواد غلامرضا کاشی

منبع: نقد و نظریه ادبی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۴) 95-118

کلیدواژه‌ها: بازنمایی جنسیت تحلیل گفتمان زن پارسا مردسالاری عوفی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات

تعداد بازدید : ۷۱۵ تعداد دانلود : ۷۳۱

بازنمایی هویت های جنسی و جنسیتی، مسأله ای است که می توان آن را در بسیاری از متون ادبی و فرهنگی به نوعی مشاهده کرد. در همین زمینه، البته مطالعه متون کهن از اهمیت زیادی برخوردار است؛ متون ادبی کهن از اهمیت تاریخی برخوردارند و تحلیل آنها می تواند تبار اندیشه های جنسی و جنسیتی امروزین را به ما نشان دهد. یکی از این متون کهن و تاریخی، کتاب « جوامع الحکایات و لوامع الروایات» اثر سدیدالدین یا نورالدین محمد عوفی اثری متعلق به قرن هفتم هجری است. هدف این مقاله بررسی چگونگی بازنمایی جنسیت در این کتاب با مطالعه موردی نسخه خطی آن است. این مقاله چهار باب آخر از قسمت سوم کتاب عوفی را که درباره زنان است به روش تحلیل گفتمانی مورد بررسی قرار می دهد. چهارچوب نظری و روشی مقاله، رویکرد متفکر فرانسوی «میشل فوکو» است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که عوفی در این فصول می کوشد با به کارگیری نوعی گفتمان اخلاقی، سوژه های جنسیتی به زعم خود اخلاقی را برسازد. . او با برساختن گفتمانی سوژه های «زن پارسا» و «زن ناپارسا» می کوشد نوعی بایگانی جنسیتی مبتنی بر حساسیت نسبت «میل جنسی» زنان به وجود آورد.

۱۶.

بازخوانی مفاهیم خدا و هبوط در الهیات فمینیستی مری دیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرناز عبدالباقیان بهزاد سالکی

منبع: پژوهشنامه زنان سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (ویژه نامه زبان و ادبیات فارسی) 71-85

کلیدواژه‌ها: مسیحیت فمینیسم خدا مردسالاری آزادی خواهری آگاهی هبوط گناه اولی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان

تعداد بازدید : ۸۰۱ تعداد دانلود : ۳۶۳

مری دیلی در کتاب فراتر از خدای پدر : به سوی فلسفۀ آزادی زنان [i] مفاهیم نهادینه شده مردبنیان ادیان، به ویژه مسیحیت را درباره خدا به چالش می کشد و نشان می دهد تصویر خدایی که در نهادهای مذهبی ترسیم شده است با نگاه مردسالارانه، غلبه جویانه، و استیلاگر تطابق دارد. وی تلاش می کند براساس مفاهیم فمینیستی و آموزه های صلح طلبانه و نظریات مربوط به "گوش سپردن" و "مراقبت" تصویری نو از خدا و امکانات جدیدی برای رابطه دیگرگونه میان انسان و خدا ترسیم کند. تصویر جدید از خدا و انسان براساس دیدگاههای اگزیستانسیالیستی و اخلاق فمینیستی به نحوی بیان می شود که به جای رابطه یک سویه و غالب-مغلوب در تصویر سنتی مذاهب از خدا و انسان آنها با یکدیگر در تعامل و همدلی به سر می برند. این مقاله با بررسی این کتاب و دیدگاه های نو و تأمل برانگیز آن در مورد بازمعنابخشی به مؤلفه های الهیات مسیحی در بستر تجربۀ زنان گزارشی از دو مفهوم خدا و هبوط ارائه می کند. [i] Beyond God the Father : Toward a Philosophy of Women’s Liberation

۱۷.

بررسی گرایش زنان روستایی به اشتغال (مورد مطالعه: زنان روستایی شهرستان نجف آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زینب شریفی هوشنگ ایروانی ژیلا دانشور عامری

منبع: زن و جامعه سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۳۷) 217 - 236

کلیدواژه‌ها: گرایش اشتغال مردسالاری زنان روستایی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان

تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۳۱۶

پژوهش حاضر به بررسی گرایش زنان روستایی به اشتغال پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش، زنان روستایی 15- 64 سال ساکن در روستاهای شهرستان نجف آباد بود که با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه برآورد شد و 180 نفر از زنان روستایی با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی با انتساب متناسب انتخاب شدند. در این مطالعه، ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه ی محقق ساخته بود که برای روایی ابزار تحقیق، از روش اعتبار محتوایی استفاده گردید و مورد تأیید اساتید دانشگاه تهران قرار گرفت و پایایی آن با محاسبه ی ضریب آلفای کرونباخ (8/0<α) تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله ی نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد، گرایش به اشتغال بیش از نیمی از زنان روستایی متوسط رو به بالا بود. هم چنین یافته ها نشان داد که بین میزان گرایش گروه های مختلف زنان روستایی به اشتغال بر اساس وضعیت تأهل، عضویت در نهادهای روستا، دریافت وام، وضعیت اشتغال تفاوت معنی دار وجود نداشت. نتایج تحقیق هم چنین حاکی از آن بود که بین میزان مطالعه در روز و نیز نظر همسر/پدر نسبت به اشتغال زن و گرایش زنان روستایی به اشتغال، رابطه ی مثبت معنی دار و بین میزان مرد سالاری در خانواده و گرایش زنان روستایی به اشتغال، رابطه ی منفی معنی دار وجود داشت؛ در حالی که بین میزان آزادی تحرک اجتماعی و گرایش آنان به اشتغال، رابطه معنی دار نبود. افزون بر این، زنان روستایی 20 سال و پایین تر و نیز زنان روستایی با سطح تحصیلات بالاتر گرایش بیشتری به اشتغال داشتند.

۱۸.

بررسی گرایش زنان روستایی به اشتغال (مورد مطالعه: زنان روستایی شهرستان نجف آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زینب شریفی هوشنگ ایروانی ژیلا دانشور عامری

منبع: زن و جامعه سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۳۸) 217 - 236

کلیدواژه‌ها: گرایش اشتغال مردسالاری زنان روستایی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان

تعداد بازدید : ۶۵۲ تعداد دانلود : ۲۳۸

۱۹.

«آل» اوج تجلی فمینیسم در آثار ایل؛ بررسی مؤلفه های زن محوری در داستانک «آل» اثر محمد بهمن بیگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نوازالله فرهادی

منبع: پژوهش های ادبی سال شانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۶۳ 119-147

کلیدواژه‌ها: آل جنبه های خاص زن محوری فمینیسم فرودستی زنان مردسالاری

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات

تعداد بازدید : ۳۲۶۳ تعداد دانلود : ۹۹۶

داستان کوتاه «آل» نوشته محمد بهمن بیگی، بزرگترین داستان نویس ایل قشقایی است، که بخشی از فرهنگ ایل مبنی بر نوع نگاه به «زن» و وضعیت زنان و دختران در سبک زندگی عشایری را بازتاب می دهد. بهمن بیگی در این روایت با رویکردی واقع گرایانه به شرح حال شخصیت داستان (زلیخا) می پردازد و با برجسته نمودن محدودیت ها و مشکلات تحمل ناپذیر زلیخا، بر وضعیت اسفبار زنان در فرهنگ ایلی انگشت انتقاد می گذارد. تکیه های تعمدی نویسنده بر گزاره های فرودستی زنان گاه به طنزی تلخ می گراید که از علل و عوامل این معضل فرهنگی همچون جهل و خرافه پرستی پرده برمی دارد. بررسی آل بارویکرد فمینیستی، علاوه بر مؤلفه های کلی فمینیسم، جلوه های ویژه ای از زن محوری را نیز در این روایت نمایان می سازد، که درک عمیق نویسنده از ارزش های بنیادین مادران در جوامع عشایری و در عین حال، مظلومیت های اجتماعی آنان و همچنین موضع روشنگرانه و دفاع جسارت آمیز او از حقوق زنان را در جامعه بسته و متعصب ایل و در برابر رسوبات سخت و ضخیم تفکر مردسالاری نشان می دهد؛ به گونه ای که می توان این اثر را مهمترین داستان فمینیستی بهمن بیگی و بالطبع «نقطه اوج زن محوری» در آثار داستانی ایل تلقی نمود.

۲۰.

مطالعه ی کیفی خشونت خانگی علیه زنانِ خانه دار در شهر خرم آباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مسعود زمانی مقدم صبا حسنوندی

منبع: زن و جامعه سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۳۹) 145 - 170

کلیدواژه‌ها: خشونت خانگی نظریه زمینه ای زنان خرم آباد مردسالاری پژوهش کیفی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان

تعداد بازدید : ۷۸۳ تعداد دانلود : ۴۶۶۵

این مقاله با رویکرد کیفی و استراتژی استفهامی به مطالعه ی همسرآزاری پرداخته و خشونت خانگی علیه زنان را با توجه به ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و روان شناختی آن مطالعه کرده است. داده های پژوهش با نمونه گیری هدفمند و نظری و از طریق مصاحبه ی عمیق با پانزده زنِ خانه دار 22 تا 45 ساله که در پاییز و زمستان 1395 به روان شناسِ مرکز بهداشتِ یکی از محله های محروم شهر خرم آباد رجوع کرده بودند، گردآوری شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نظریه ی زمینه ای استفاده شد. در تجزیه و تحلیل داده ها، پنجاه و هشت مفهوم به دست آمد که پس از تقلیل این مفاهیم به یازده مقوله ی اصلی، آن ها را در قالب مدل پارادایمی قرار داده و تفسیر کردیم. در نهایت، مقوله ی هسته مشخص شد که عبارت است از «ساختن و سوختن زنانِ بی دفاع در برابر خشونت». یافته های پژوهش نشان می دهند که مسائل شوهر، موجب خشونت ورزی علیه زنان می شوند. با وجود این، وضعیت نامناسب اجتماعی این زنان و هم چنین فرهنگ مردسالار حاکم بر این محله، زنان مورد مطالعه را در برابر خشونت شوهران، بی دفاع می کنند. خشونت ورزی علیه زنان پیامدهای اجتماعی و روان شناختی مخربی برای این زنان به دنبال دارد. زنان در چنین وضعیتی چاره ای جز ساختن و سوختن ندارند.