شایستگی های رهبران در محیط های متلاطم (یک مطالعه فراترکیب) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی شایستگی های رهبران (دانش، مهارت، توانایی، نگرش و ویژگی ها) در محیط های متلاطم اجرا شده است. روش: این مطالعه ار نظر هدف کاربردی است و با رویکرد کیفی و شیوه فراترکیب که نوعی مرور سیستماتیک محسوب می شود، انجام شده است. بدین منظور، از مراحل فراترکیب سندولوسکی و بارسو (۲۰۰۷) استفاده شده است. کلیه اسناد علمی یافت شده در بین سال های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۳ به تعداد ۴۸۳ سند علمی، جامعه پژوهش حاضر را شکل می دهد که در ۸ پایگاه خارجی و ۴ پایگاه داخلی یافت شدند. پایگاه های اطلاعاتی شامل پروکوئست، گوگل اسکولار، ساینس دایرکت، پاب مد، سیج، ایمرالد، ریسرچ گیت، اشپرینگر، اس آی دی، ایران داک، نورمگز و مگ ایران و با کلیدواژه های مختلف و راهبردهای متنوع جست وجو، بررسی و جست وجو شدند. در نخستین گام از جست وجو ۴۸۳ منبع علمی در منابع یاد شده به دست آمد که بر اساس غربالگری، درنهایت ۲۷ سند علمی پس از واکاوی عناوین و محتوا، گزینش و تحلیل شد. تحلیل یافته ها با روش تحلیل مضمون (تماتیک) صورت گرفت. یافته ها: بررسی ادبیات موجود در زمینه شایستگی های رهبران در محیط متلاطم، نشان می دهد که تاکنون پژوهش های متعددی در این زمینه صورت پذیرفته است؛ اما در هریک از آن ها تنها به بخشی از ابعاد این شایستگی ها پرداخته شده است و ابعاد و مقوله های رهبری در شرایط متلاطم، به صورت کامل و جامع بررسی نشده و الگویی همه جانبه، جامع و مانع از این شایستگی ها ارائه نشده است. بر اساس یافته های مطالعه حاضر، شایستگی های رهبران در محیط متلاطم، در پنج بُعد دانش، توانایی، مهارت، ویژگی و نگرش دسته بندی شدند که هریک مؤلفه هایی را دربردارد. دانش: شامل دانش سازمانی (مشتمل بر ۸ مفهوم) و دانش پیرامونی یا محیطی (مشتمل بر ۵ مفهوم). توانایی: توانایی خودتوسعه ای (مشتمل بر ۷ مفهوم)، توانایی ذهنی و تحلیلی (مشتمل بر ۶ مفهوم)، توانایی هدایتگری (مشتمل بر ۷ مفهوم)، توانایی انسجام بخشی (مشتمل بر ۸ مفهوم)، توانایی درک پیچیدگی ها (مشتمل بر ۴ مفهوم)، توانایی ادراکی یا تفکری (مشتمل بر ۸ مفهوم). مهارت: شامل مهارت تیم سازی (مشتمل بر ۶ مفهوم)، مهارت ارتباطی (مشتمل بر ۳ مفهوم)، مهارت توانمندسازی (مشتمل بر ۹ مفهوم)، مهارت تصمیم گیری در شرایط ناپایدار (مشتمل بر ۱۲ مفهوم)، مهارت فناورانه (مشتمل بر ۳ مفهوم)، ویژگی: شامل اخلاق فردی (مشتمل بر۶ مفهوم)، اخلاق سازمانی و حرفه ای (مشتمل بر ۱۱ مفهوم)، روان شناختی (مشتمل بر ۹ مفهوم). نگرش: شامل اشتیاق به بهبود (مشتمل بر ۸ مفهوم)، بینش راهبردی (مشتمل بر ۸ مفهوم). نتیجه گیری: بر اساس یافته های حاصل از پژوهش حاضر، می توان نتیجه گرفت که رهبران سازمان های کنونی، باید برای مواجهه اثربخش با شرایط متلاطم پیرامونی، از شایستگی های لازم برخوردار باشند. با ارائه مدلی یکپارچه از شایستگی های رهبران در محیط های متلاطم، رهبران در جهان متلاطم کنونی قادر خواهند بود که شایستگی های مذکور را شناسایی و ارزیابی کنند و برای توسعه آن، برنامه ریزی های لازم را انجام دهند تا زمینه پرورش و ارتقای فردی، گروهی و سازمانی (برای خود و سایر رهبران سازمان) به صورت پایدار و اثربخش در محیط متلاطم فراهم شود.Leadership Competencies in Turbulent Environments (A Meta-synthesis Study)
Objective
The present research was conducted with the aim of identifying the competencies (knowledge, skills, abilities, attitudes, and characteristics) required of leaders in a turbulent environment.
Methods
This study employed a qualitative approach and a meta-synthesis method. The method provided by Sandelowski and Barroso (2007) was utilized for this purpose. The research community consisted of 483 scientific documents published between 2016 and 2023, which were sourced from 8 international and 4 domestic databases. The databases searched included ProQuest, Google Scholar, ScienceDirect, PubMed, Sage, Emerald, ResearchGate, Springer, SID, IranDoc, Normex, and MagIran. After analyzing the titles and content, 27 scientific documents were selected and thoroughly analyzed. The findings were then analyzed using the thematic analysis method.
Results
A review of the existing literature on the competencies of leaders in turbulent environments reveals that, despite the substantial research conducted in this field, only certain aspects of these competencies have been addressed. The dimensions and categories of leadership in turbulent conditions have not been comprehensively examined together, nor has a comprehensive model been developed. Moreover, the obstacles to developing these competencies have not been adequately presented. Based on the findings of the present study, the competencies of leaders in a turbulent environment were organized into five dimensions: abilities, individual ethics, organizational and psychological ethics, attitudes, knowledge, and skills. The knowledge dimension includes 13 concepts under two components: organizational knowledge and peripheral knowledge. The abilities dimension consists of self-development, mental and analytical components, guidance, coherence, understanding of complexities, and cognitive (thinking) components, comprising a total of 40 items or concepts. The skills dimension encompasses team building, communication, empowerment, and decision-making (in unstable conditions), totaling 33 concepts. In the attitude dimension, 26 concepts were organized under the components of passion for improvement and strategic vision. The integrated components derived from these concepts include organizational and peripheral knowledge; self-development, mental and analytical abilities, guidance, coherence, understanding of complexities, and cognitive (thinking) abilities; team building skills, communication, empowerment, decision-making (in unstable conditions), and technological skills; individual ethics, organizational (professional) ethics, and psychological ethics; and an attitude of passion for improvement and strategic vision. Overall, from the 27 reviewed studies, one main theme, 5 primary themes (areas of competence), and 18 sub-components related to competence were identified.
Conclusion
To ensure the quality of the research, the analysis and interpretation of the documents were conducted with high accuracy and thorough documentation. Additionally, the opinions and feedback of experts were incorporated at various stages of the research. By providing an integrated model of leaders' competencies in a turbulent environment, this research enables leaders in today's volatile world to identify and develop the necessary competencies to achieve stable and effective organizational performance. Furthermore, they can assess these competencies in their peers and lay the foundation for their development.