بررسی چالش ها و ارائه راه کار برای بهبود اثربخشی نظام پیش بینی منابع در نظام بودجه ریزی دولتی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: در مدیریت و اداره بخش عمومی، بودجه نقش مهمی ایفا می کند و یکی از اجزای مهم آن، پیش بینی منابع است. در بودجه ریزی دولتی، یکی از وظایف بسیار حیاتی و اغلب بسیار دشوار، پیش بینی منابع است. این امر حیاتی است؛ زیرا پارامترهایی را تعیین می کند که بودجه مبتنی بر آن است. دشوار است؛ چون بسیاری از متغیرهای بیرونی می توانند بر نتایج منابع تأثیر بگذارند و پیش بینی را تغییر بدهند. اگر درآمدها کم برآورد شود، دولت ممکن است در طول سال مالی، خدمات ارزشمندی را ارائه ندهد و مازاد بودجه غیرمنتظره ای در پایان سال ایجاد شود. اگر پیش بینی منابع بیش از حد تخمین زده شود، ممکن است باعث شود که اعتبارات خدمات مهم قطع و دولت با کسری بودجه مواجه شود و تعادل بودجه بر هم بخورد. هدف از این پژوهش، بررسی چالش ها و مشکلات نظام پیش بینی منابع در نظام بودجه ریزی دولتی ایران است. در نهایت، به علت فاصله بین بودجه مصوب و بودجه عملکرد، تلاش بر این است که با ارائه راه کارهایی، به بهبود نظام پیش بینی منابع در نظام بودجه ریزی دولتی ایران کمک شود. روش: در این پژوهش از رویکرد کیفی استفاده شده است. در این پژوهش با تعداد ۱۴ نفر از متخصصان بودجه ریزی در سازمان برنامه و بودجه، به صورت نمونه گیری گلوله برفی مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. این جامعه آماری، به دلیل برخورداری از دانش، تجربه و شناخت کافی از موضوع، داشتن کار عملی در این حوزه و همچنین، اشراف کامل به مشکلات و راه کارهای موجود، انتخاب شد. داده های حاصل از مصاحبه با تحلیل تم کدگذاری و تجزیه وتحلیل شد و سنجش اعتبار پژوهش، از طریق معیار لینکلن و گوبا انجام گرفت. یافته ها: با مصاحبه و تحلیل انجام شده، تعداد ۲۸ تم فرعی، در قالب ۲ تم اصلی، شامل موانع و مشکلات پیش بینی منابع و ارائه راه کار برای بهبود پیش بینی منابع شناسایی شد. نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که چالش ها و مشکلات موجود در پیش بینی منابع عبارت اند از: تقابل علم و عمل، عدم تبدیل سرمایه به سرمایه، گسترش فضای رانت جویی در دستگاه های حاکمیتی، بی اعتمادی مردم به دولت، اثرگذاری شرایط خارجی و داخلی روی منابع دولت، مشکلات سیستم نظارتی، تهیه و تنظیم گزارش های خلاف واقع توسط کارشناسان برای تخصیص بودجه، ارقام واهی در بودجه، عدم وجود برنامه و مدیریت واحد در کشور، نبود چارچوب رسیدگی به نحوه وصول منابع، استفاده نکردن از روش های نوین در پیش بینی منابع، اتکای شدید درآمدهای دولت به درآمدهای نفتی، آفت زدگی سیاسی و سیاست زدگی بودجه، چالش دولت ها با دخالت مجلس در لایحه بودجه و فرار از شفافیت و پاسخ گویی. همچنین برای اثربخشی در پیش بینی منابع، راه کارهایی وجود دارد که عبارت اند از: سیاست زدایی بودجه، ایجاد مدیریت واحد روی درآمدهای دولت، اصلاح و یکپارچه سازی نظام مالیاتی، ارتقای نظام بودجه ریزی با پیاده سازی واقعی بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد، تقویت شفافیت مالی اَعمال دولت، کاهش وابستگی مستقیم به نفت، استفاده از دارایی های سرمایه ای دولت در جهت سرمایه گذاری مجدد، ایجاد اهداف و برنامه مشخص در بودجه ریزی، امنیت سرمایه گذاری از طریق ثبات متغیرهای اقتصادی، افزایش دقت و استفاده از روش های به روز در پیش بینی منابع، اعتمادسازی بین دولت و ملت از طریق شفافیت در عمل و استفاده از کارشناسانی که حکم ابزار فنی در بودجه ریزی دارند.Investigating the Challenges and Providing a Solution to Improve the Effectiveness of the Revenue Forecasting System in Iran's State Budgeting System
Objective
The budget plays a crucial role in managing and administering the public sector, with revenue forecasting being an integral component. Essentially, forecasting is fundamental for management decisions; it is the process of estimating future events, aimed at minimizing risk in decision-making. Accurate revenue forecasting is vital as it establishes the parameters for the budget; however, its complexity arises from the influence of various external factors. Underestimating revenues can result in shortfalls, hindering the provision of essential services and potentially leading to an unexpected budget surplus at year-end. Conversely, overestimating revenues might necessitate cuts in critical services, possibly causing a budget deficit. This research explores the challenges and issues within Iran's government budgeting system's resource forecasting system. It seeks to bridge the gap between the approved and performance budgets, proposing improvements to resource forecasting in Iran's budgeting system.
Methods
A qualitative research approach was meticulously employed, involving in-depth, semi-structured interviews with 14 seasoned budgeting experts from Iran's renowned Program and Budget Organization. These experts were carefully selected through a comprehensive snowball sampling method. The research process was methodically structured and included several key steps: Firstly, with the explicit permission and consent of the interviewees, each interview was fully and accurately recorded. Subsequently, the entire content of each interview was diligently transcribed. Following this, the researchers engaged in a thorough re-reading and meticulous study of the data several times. This deep immersion and connection with the material enabled the researchers to begin taking detailed notes and to systematically extract common concepts and themes from the interviews. To ensure the highest level of research validity and reliability, the study's findings were rigorously assessed using the well-established Lincoln and Guba criteria.
Results
The data gleaned from these comprehensive interviews were meticulously coded and analyzed through a thematic analysis approach. A total of 175 primary codes were extracted from the data, leading to the identification of 28 distinct sub-themes and two overarching main themes: the multifaceted challenges in resource forecasting and a range of potential solutions for substantial improvement.
Conclusion
The findings underscore challenges in resource forecasting, such as the gap between theoretical and practical applications, difficulties in converting capital into revenue, the proliferation of rent-seeking in government institutions, public distrust in government, the influence of external and internal conditions on government resources, and flaws in the monitoring system. Additional challenges include producing inaccurate budget reports, fictitious budget figures, a lack of unified planning and management, an absence of a structured resource collection framework, non-adoption of innovative forecasting methods, excessive dependence on oil revenues, budget politicization, and a deficit in transparency, accountability, and expert or tax collector involvement. Proposed effective solutions include depoliticizing the budget, establishing unified control over government revenues, reforming the tax system, implementing performance-based budgeting, enhancing financial transparency, reducing oil dependency, leveraging government capital assets for reinvestment, setting specific budgeting goals and plans, ensuring investment security through economic stability, improving forecasting accuracy with contemporary methods, and fostering public trust through transparent practices and technical budgeting tools involving experts.
تبلیغات
