فرگشت رویکرد اخوان المسلمین مصر به جامعه مدنی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

اخوان المسلمین مهمترین سازمان اسلام گرای سده بیستم میلادی است که سیری متحول از بنیادگرایی میانه رو حسن البنا تا بنیاد گرایی رادیکال سیدقطب، سپس حرکت تدریجی به سوی اسلام گرایی مبتنی بر ارزش های جامعه مدنی را مورد تجربه قرار داده است. هدف پژوهش حاضر تبیین تأثیر کنشگری سیاسی-اجتماعی بر تطور رویکرد عملی اخوان المسلمین مصر از آغاز تأسیس در سال 1928م. تا زمان انقلاب مصر در سال 2011م. است. امدادگری و کمک رسانی ، زمینه تفاهم مردمی و تعامل اجتماعی اخوانی ها را مهیا نمود. ارتباطات چند سویه اخوان با حکومت خودکامه خدیوی مصر، جمهوری توتالیتر پس از کودتا، ناسیونالیست های پان عربیسم، نیروهای کمونیستی و احزاب اسلام گرا، سازمان را به نوعی روا داری اجتماعی و سیاسی، متمایل گرداند. سرکوب های بی محابا و مجازات های غیرقانونی اخوان توسط رژیم های پیش و پس از کودتای افسران، اعتقاد اخوان به قانون گرایی را افزایش داده و آنان را به تدوین قانونی مبتنی بر دفاع از حقوق تمامی گروه ها و شهروندان با داشتن هر گرایشی، رهنمون ساخت. سرانجام واقع گرایی اجتماعی سازمان، منجر به تحولی مهم در دیدگاه اخوان نسبت به حکومت مطلوب خود گردید. اخوان المسلمین چند روز قبل از پیروزی انقلاب مصردر سال 2011م. خواستار برپایی حکومتی مدنی با مرجعیت اسلام شد.این نتیجه حاصل کنشگری متقابل اخوان با جامعه متکثر مصر بود. مقاله تاریخی حاضر به روش تحقیق توصیفی- اکتشافی و از طریق جمع آوری مطالب به شیوه اسنادی انجام پذیرفته است.