تأثیر توانمندسازی ساختاری بر فرسودگی شغلی در دانشگاه های دولتی ایران: نقش حلقوی رفتار شهروندی فردی و رفتار شهروندی سازمانی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف: در این پژوهش قصد بر این است تا تأثیر توانمندسازی ساختاری بر فرسودگی شغلی بررسی شده و نقش حلقوی رفتار شهروندی فردی و سازمانی که به عنوان میانجی در رابطه بین این دو متغیر ایفا می شود، آشکار شود. روش: این پژوهش توصیفی از جامعه آماری متشکل از اعضای هیئت علمی در سراسر ایران است. با توجه به حجم نمونه که برابر با 515 نفر است، در مجموع 580 پرسش نامه بین پاسخ گویانی که به روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای تصادفی انتخاب شدند، توزیع و520 پرسش نامه جمع آوری شد. ابزار سنجش این پژوهش سه پرسش نامه استاندارد بود که روایی و پایایی آنها در آزمون های انجام شده تأیید شد. یافته ها: نتایج مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که توانمندسازی ساختاری بر فرسودگی شغلی تأثیر معناداری ندارد؛ اما، رفتار شهروندی فردی و رفتار شهروندی سازمانی به عنوان میانجی در رابطه بین توانمندسازی ساختاری و فرسودگی شغلی، تأیید شد. نتیجه گیری: این پژوهش، علاوه بر برخی توانمندسازی های ساختاری در راستای توسعه تئوری، چند دستاورد کاربردی برای دانشگاه های دولتی ایران را نیز به همراه دارد. از جنبه کاربردی، شناختی از وضعیت متغیرهای پژوهش و روابط بین آنها ارائه کرده است که این شناخت می تواند مبنای برنامه ریزی مدیران دانشگاه های دولتی برای افزایش سطح توانمندسازی ساختاری اعضای هیئت علمی در این دانشگاه ها باشد. مبتنی بر یافته های این پژوهش، در این برنامه ریزی باید رفتار شهروندی فردی و سازمانی اعضای هیئت علمی و کاهش سطح اجرای مؤلفه های فرسودگی شغلی توسط مدیران مدنظر قرار گیرد.