تبیین مؤلفه های روزنامه نگاری محیط زیست و ارائه مدل مطلوب برای مطبوعات ایران (از نگاه استادان ارتباطات و محیط زیست، خبرنگاران و فعالان محیط زیست) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تغییرات آب و هوایی، بحران های طبیعی و تأثیرات جوامع صنعتی بر طبیعت، «توسعه پایدار»[1] و «محیط زیست» را به مسئله ای جهانی تبدیل کرده و بهره گیری از رسانه ها و تدوین مدل مطلوب «روزنامه نگاری محیط زیست»[2] برای مطبوعات در صدر پیگیری های کارشناسان «محیط زیست» و «ارتباطات اجتماعی» قرار گرفته است. در ایران نیز ظهور مسائل زیست محیطی از جمله خشک شدن تالاب ها، پدیده ریزگرد و... لزوم افزایش توان حرفه ای رسانه ها و توجه به روزنامه نگاری محیط زیست را دوچندان کرده است. این پژوهش با هدف تبیین مؤلفه های روزنامه نگاری محیط زیست و ارائه مدل مطلوب برای مطبوعات و مبتنی بر نظریه ای با عنوان «پزشک رسانه ای»[3] ویبکه روگنر[4] و نظریه برجسته سازی انجام شده است. با روش تحقیق «دلفی سیاسی» و استفاده از نمونه گیری گلوله برفی با 17 متخصص حوزه روزنامه نگاری و محیط زیست مصاحبه های عمقی صورت گرفته است. بنابر یافته های این پژوهش، «روزنامه نگاری محیط زیست» در ایران بر چهار مؤلفه اصلی و بومی «داشتن معیارهای تخصصی روزنامه نگاری محیط زیست»، «داشتن معیارهای حرفه ای روزنامه نگاری عمومی»، «داشتن دانش محیط زیست در یکی از گرایش های محیط زیست» و «شناخت فعالیت های سازمان های بین المللی و تفاهم نامه های زیست محیطی» مبتنی است. لذا، برای دستیابی به توسعه پایدار، راه اندازی رشته روزنامه نگاری محیط زیست در دانشگاه ها و استفاده از مؤلفه های ذکر شده، برگزاری کارگاه های خبرنویسی تخصصی و ارتقای سواد زیست محیطی شهروندان از طریق آموزش غیرمستقیم در رسانه ها می تواند راهگشا باشد.