در ایران روزگار قاجار گرایش به خرافات و بهره گیری از طلسمات و تعویذ ها گسترده و عمومی بود. با این حال بیش تر، و یا اساساً، عملی زنانه تعریف می شد. این نگرش ریشه ها و پایه ها و در ادامه آثار و پیامدهایی داشت و مقالة حاضر در صدد است پایه ها و پیامدها را بررسی و درباره چرایی و چگونگی به وجود آمدن این تعاریف پرسش کند. می توان ادعا کرد اساس مرتبط کردن زنان با پدیده خرافاتْ چیرگی فکر و فرهنگی مردسالار بود که زن را ذاتاَ ناقص و ضعیف تلقی می کرد. پیامد این تفکر نیز «زن هراسی» بود که به محرومیت زنان از بدیهی ترین حقوق اجتماعی و مدنی شان، همچون محرومیت از حق رأی در قانون انتخابات مجلس مشروطه، انجامید. از اواسط دوران قاجار پاره ای از نواندیشان و نوگرایان ایرانی به ارتباط معنادار میان عقب ماندگی عمومی جامعه و عقب ماندگی زن ایرانی پی بردند و تلاش کردند با نشان دادن ریشه های اجتماعی و تاریخی مشکلات جامعه، از جمله مسائل و مشکلات زنان، رویکرد و نگاه ذات باورانه سنتی را به چالش بکشند و راه را بر اندیشة اصلاح و ترقی بگشایند.

۱۸۴.

بررسی نگرش دانشجویان پیرامون پیامدهای فرهنگی – اجتماعی و فردی – خانوادگی افزایش پذیرش داوطلبان زن در آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدجواد لیاقت دار مرضیه نوروزی لرکی

منبع: جامعه شناسی کاربردی دوره بیست و سوم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: زنان آموزش عالی پیامدهای فردی- خانوادگی پیامدهای فرهنگی – اجتماعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی

تعداد بازدید : ۸۵۰ تعداد دانلود : ۵۰۹

هدف این پژوهش، بررسی پیامدهای فرهنگی – اجتماعی و فردی – خانوادگی افزایش پذیرش داوطلبان زن در آموزش عالی بوده است. روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه های شهید بهشتی و علامه طباطبایی تهران، بوعلی سینا همدان و شهید چمران اهواز بودند که از طریق روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم، تعداد 403 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بود و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ برآورد شد. ضمن بهره گیری از نرم افزار SPSS و دیگر مستندات، داده های حاصل از پژوهش در دو سطح توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که از نظر دانشجویان پیامدهای فرهنگی - اجتماعی و فردی- خانوادگی ناشی از افزایش پذیرش داوطلبان زن در آموزش عالی بیش از حد متوسط بوده، در سطح خطای 5 درصد معنادار است. میانگین پیامدهای فرهنگی – اجتماعی بیشتر از پیامدهای فردی – خانوادگی بوده است. بررسی عوامل جمعیت شناختی نشان داد که دانشجویان زن در مقایسه با دانشجویان مرد تأکید بیشتری روی پیامدهای فرهنگی – اجتماعی متأثر از ازدیاد داوطلبان دختر داشته اند. در سایر عوامل جمعیت شناختی (گروه تحصیلی، مقطع تحصیلی، ترم تحصیلی، تحصیلات پدر، تحصیلات مادر، وضعیت تأهل و وضعیت اشتغال) تفاوت معناداری مشاهده نشد.

۱۸۵.

عوامل اجتماعی مؤثر در شکل گیری تصویر بدن (مطالعه موردی زنان شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کیوان آرا منصور حقیقتیان عادله کاوه زاده

منبع: جامعه شناسی کاربردی دوره بیست و سوم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: زنان جامعه پذیری تصویر بدن

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی

تعداد بازدید : ۲۴۷۹ تعداد دانلود : ۱۰۱۲

دنیای کنونی، دنیای روابط کوتاه و مقطعی است و لذا افراد بیش از آنکه خود را به سبب تفاوت ها یا شباهت هایی در ویژگی های انتسابی و اکتسابی بشناسند، خود را با ویژگی های ظاهری و آشکار می شناسند و ظاهر هر فرد نشان دهنده هویت فردی اوست. به عبارتی، منبع اصلی و اولیه شکل گیری ارتباط و تفسیر معنای هر چیزی ظواهر خواهد بود. زنان به عنوان نیمی از جامعه، دارای ادراک، احساس و تصوراتی اند که به شناخت نیاز دارد. با توجه به اینکه آموخته های انسانی می تواند در پیدایش تصویر ذهنی بدن زنان عامل تعیین کننده باشد، بر این اساس هدف کلی انجام این تحقیق، شناخت عوامل اجتماعی و منابع جامعه پذیری مؤثر بر شکل گیری تصور ذهنی زنان از بدن خودشان است. این پژوهش از نوع پیمایشی است که به شکل توصیفی – تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری در این تحقیق زنان 18 تا 40 ساله شهر اصفهان بودند که از بین آنها 385 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. آزمون مقدماتی بین 30 نفر از افراد جامعه مورد مطالعه انجام شد. از ضریب آلفای کرونباخ برای سنجش پایایی پرسشنامه بهره گرفته شد. بر این اساس، پایایی گویه های مربوط به تصویر بدن، دیدگاه اطرافیان، مدیریت بدن و رسانه بالای 7/0 مقبول بوده و در حد خوب ارزیابی گردید. برای تحلیل های آماری مورد نیاز از بسته نرم افزاری spss استفاده شده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد زنان تحصیل کرده و مجرد و کم سن تر، نمره تصویر بدنی بالاتر و نگاه مثبت تری به بدن خود دارند. رسانه، خانواده، مدرسه و اطرافیان از عناصر تأثیرگذار بر تصویر بدن بودند و از میان این عناصر، رسانه قدرت تبیین بیشتری داشته است. به نظر می رسد جامعه پذیری فرد در طول زندگی می تواند در شکل گیری تصویر ذهنی بدن مؤثر واقع شود. مطالعات دیگر داخلی و خارجی یافته های این پژوهش را تأیید می کنند.

۱۸۶.

نگرشی جامعه شناختی و روانشناختی به بدحجابی به عنوان یک مسئله اجتماعی

نویسنده: محمد عباس زاده محمدباقر علیزاده اقدم موسی سعادتی نیر محمدپور

منبع: مهندسی فرهنگی سال ششم خرداد و تیر ۱۳۹۱ شماره ۶۵ و ۶۶

کلیدواژه‌ها: زنان حجاب عوامل اجتماعی بدحجابی عوامل فرهنگی و عوامل روانشناختی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم انسانی

تعداد بازدید : ۲۹۱۸ تعداد دانلود : ۳۱۴۳

گرایش به پوشش و حجاب یک گرایش فطری در میان زنان و مردان میباشد؛ ولی میزان و شکل آن رابطه مستقیمی با اخلاق، فرهنگ و ساختار اجتماعی جوامع دارد. بر این اساس میتوان گفت که مسئله بدپوششی، جایگاه ویژهای در مباحث روز دنیا، مانند فرآیند جهانی شدن و مدرنیته داشته و یکی از پیچیدهترین آسیبهای اجتماعی مطرح در جوامع جهانی، بهویژه در جامعه ما محسوب میشود. به همین دلیل، مقاله حاضر نیز با هدف تحلیلی جامعه شناختی بر بدحجابی و بدپوششی زنان نگاشته شده و در پی آن است که با تکیه بر دیدگاهها و نظریه های مطرح شده در این حوزه و همچنین، نتایج عمده پژوهشهای اجتماعی انجام یافته، برخی عوامل اجتماعی(مانند جامعهپذیری، نقش خانواده و رسانههای جمعی و گروه های همسالان)، عوامل فرهنگی (نقش اعتقادات مذهبی، بحران هویتی، تهاجم فرهنگی و دگرگونی فرهنگی) و عوامل روانشناختی موثر (مانند تاثیر عقده حقارت، وجود غریزه خودآرایی و...) بر بدحجابی را شناسایی و به مراتب راهکارهای کاربردی در جهت رفع و یا کاهش این معضل اجتماعی ارائه کند.

۱۸۷.

شیوع آسیب های حاد در ورزشکاران دراگون بوت زن حرفه ای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عفت بمبئی چی کیمیا مهدویانی علی باقر نظریان

منبع: طب ورزشی پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۹

کلیدواژه‌ها: زنان آسیب دراگون بوت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تربیت بدنی آسیب شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی آسیب شناسی ورزشی

تعداد بازدید : ۲۰۰۱ تعداد دانلود : ۱۰۳۰

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان شیوع آسیب های حاد ورزشکاران حرفه ای دراگون بوت زن ایران بود. با استفاده از برگة گزارش آسیب، اطلاعات مربوط به شیوع، علل، زمان بروز و نوع آسیب 50 نفر از قایقرانان زن حرف ای ایران (میانگین ± انحراف معیار؛ سن 9/2 ± 6/22 سال، قد 160 سانتی متر و وزن 9/5 ± 58 کیلوگرم) براساس مواد شرکت کننده و محل نشستن پاروزنان در قایق مربوطه جمع آوری شد. از آزمون کای اسکور برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که گرفتگی عضلانی شایع ترین آسیب ها و کمترین آنها مربوط به دررفتگی و متورم شدن کیسه های زلالی بود (هر کدام 8/0 درصد) و تفاوت بین آنها از لحاظ آماری معنادار بود (05/0 P<، 19/266 = X2). در مورد علل آسیب های رخ داده، پیش تمرینی (8/18 درصد) و گرم نکردن (96/11 درصد) مهم ترین علل آسیب دیدگی قبل از تمرین و مسابقه بودند و این تفاوت در بین آنها معنادار بود (05/0 P<، 84/66 = X2). تفاوت معناداری بین محل آسیب های رخ داده درورزشکاران رشتة دراگون بوت مشاهده شد، به طوری که ناحیة کمری ستون فقرات و انگشتان و شانه به ترتیب شایع ترین نواحی آسیب دیده بودند (05/0 P<، 93/123 = X2). در مورد زمان بروز آسیب، نتایج نشان داد که میزان شیوع آسیب در زمان تمرین بسیار بیشتر از آسیب های رخ داده هنگام مسابقه بوده و تفاوت بین آنها معنادار بود (107 در برابر 9 مورد)، (05/0 P<، 79/82 = X2). تفاوت معناداری در میزان آسیب های ثبت شده در بین مواد مختلف مسابقات مشاهده شد، به طوری که ورزشکاران مواد 1000 و 2000 متر دارای بیشترین میزان آسیب بودند (35 و 32 مورد) و تفاوت بین مواد مختلف دراگون بوت معنادار بود (05/0 P<، 14/31 = x2). در مورد میزان شیوع آسیب ورزشکاران در نقاط مختلف قایق تفاوت معناداری مشاهده شد و چهار صندلی وسط و سه صندلی جلو شایع ترین محل های بروز آسیب در قایق بودند (05/0 P<، 43/23 = X2). نتایج تحقیق نشان داد که بیشتر افراد آسیب دیده بعد از آسیب دیدگی و بدون استراحت به ادامة فعالیت پرداختند و بین آنها تفاوت معناداری مشاهده شد (63/54 درصد)، (05/0 P<، 45/105 =X2). به طور کلی نتایج نشان داد که گرفتگی عضلانی شایع ترین آسیب بوده و بیشتر آسیب ها در حین تمرین و ناشی از پرتمرینی بوده است. بنابراین مربیان و دست اندرکاران تیم ها می بایست به نوع تمرینات و مدت آنها توجه بیشتری داشته باشند تا بتوانند شیوع آسیب ها را کاهش دهند.

۱۸۸.

تحولات اجتماعی زنان در روزنامه های ایرانی از آغاز تا پایان مشروطه دوم

نویسنده: حسن حضرتی افسانه روشن

منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال دوم زمستان ۱۳۸۹ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: اسلام زنان ایران مشروطه اروپا تحولات اجتماعی دوره قاجار روزنامه های فارسی زبان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۳۰ تعداد دانلود : ۱۱۸۰

پژوهش حاضر به تحولات فرهنگی و اجتماعی زنان ملل مختلف اختصاص دارد و اساس آن بر مطبوعات ایرانی از آغاز انتشارشان در دوره قاجار تا پایان مشروطه دوم یعنی 29 ذی حجه 1329ق. قرار گرفته است. انعکاس مطالب از زنان سایر ملل در روزنامه ها و چگونگی آن، در سه مرحله بنابر ویژگی هایی خاص قابل تفکیک است. مرحله اول روزنامه های دولتی داخلی را دربردارد؛ مرحله دوم با انتشار روزنامه های برون مرزی آغاز شده که با وقوع انقلاب مشروطه به پایان می رسد و مرحله سوم از انقلاب مشروطه تا پایان مشروطه دوم را دربردارد. مسأله پژوهش حاضر آنست که در مراحل مذکور انعکاس اخبار زنان سایر ملل در روزنامه های فارسی زبان چه سیری را طی نموده و چه تحولاتی به خود دیده است؟ همچنین مطبوعات چه هدفی از طرح آن مطالب دنبال می کردند و ذهنیت زن ایرانی چگونه از آن تأثیر پذیرفت؟ در بازه زمانی مورد نظر، طرح مسائل زنان سایر ملل از گونه اخباری در مرحله اول به وجهی تحلیلی در مراحل بعدی پیش رفته است. در هر مرحله نه تنها کمیت اخبار نسبت به مرحله قبل افزایش یافته، بلکه موضوعات مطرح شده نیز تفاوت هایی اساسی پیدا کرده و مباحثی جدی تر از مسائل زنان مطرح شده است. در مراحل دوم و سوم است که زن ایرانی با زنان سایر ملل مقایسه شده و حیات فرهنگی و اجتماعی اش از آنها خصوصاً از زن اروپایی تأثیر پذیرفته است.

۱۸۹.

ماهیت فلسفی عکس؛ یا زنان دربار ناصرالدین شاه در عکس چه می کنند؟

نویسنده: مجتبی دهقان بنادکی

منبع: چیدمان سال اول بهار ۱۳۹۲ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: زنان نشانه شناسی تاریخ ناصرالدین شاه ماهیت عکس

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای زیبا هنرهای تجسمی عکاسی ایران

تعداد بازدید : ۱۷۸۳ تعداد دانلود : ۳۵۲۴

ماهیت وجودی یک عکس چیست؟به نظر می رسد یکی از مهم ترین سوالاتی که باید در باره این ابزار و جایگاهش در زندگی بشر، به آن پاسخ داد این پرسش باشد. ما در این مقاله سعی داریم با توجه به یکی از مهم ترین دوران تاریخی ایران، از لحاظ تاریخی و هم از لحاظ هنر عکاسی، یعنی دوران ناصرالدین شاه، با رویکردی تطبیقی بین نظریات موجود درباره عکاسی با عکس های این دوران، از منظرگاهی جامعه شناختی و همچنین نشانه شناسانه، به تفسیری مستقل از رویکردهای تاریخی به برخی سوالات درباره این دوران پاسخ دهیم. همچنین ناصر الدین شاه از بعدی دیگر نیز برای نگاه امروزی مهم و قابل بررسی است و آن حضور و دخالت زنان در امور مملکتی آنهم بصورتی که این تصمیمات نقش مهمی را در شکل گیری برخی از اتفاقات تاریخی داشته باشد، است. این دو بعد زنان سوژه شده و بی تاثیر در عکس ها و زنان با عملکردی زیر لایه ای در تاریخ تضادی است که ما درتفسیر و تاویل عکس ها به دنبال آن هستیم. این رویکرد کاملا نشانه شناسانه و تفسیری در راستای این مورد بررسی قرار می گیرند که نشان داده شود؛ عکس ها جدا از اینکه یک سند تاریخی به حساب می آیند رمزگانی با خود دارند که زیر لایه ها را فرا از تصور عکاس به معرض نمایش و همین طور در معرض تاویل قرار می دهند.

۱۹۰.

بحرین (سرزمین مروارید) (2)

نویسنده: علیرضا امیردهی

منبع: اندیشه تقریب سال هفتم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: زنان جمهوری اسلامی ایران روابط خارجی بحرین احزاب و گروه ها قوای سه گانه در بحرین ادیان و مذاهب آثار فرهنگی تاریخی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان آسیا خاورمیانه

تعداد بازدید : ۱۳۵۵ تعداد دانلود : ۱۱۹۹

در بخش اول این نوشتار از موقعیت جغرافیایی و پیشینة تاریخی و اهمیت استراتژیک بحرین نکاتی ذکر شد و اینک ادامه مباحث با عناوین زیر تقدیم می شود: ادیان و مذاهب در بحرین، حوزه های دینی و میزان پای بندی مردم به مذهب، سیر تحولات فرهنگی، تأثیر و تأثر فرهنگ، روابط مردم در زندگی خانوادگی و اجتماعی، وضعیت زنان در جامعه، سطح علمی و فرهنگ جامعه بحرینی، آثار مهم فرهنگی و تاریخی، مؤسسات فرهنگی خارجی و فعالیت آنها، رسانه های گروهی شامل مطبوعات، صدا و سیما، خبرگزاری ها و میزان کنترل دولت بر رسانه های گروهی. در ادامه به موضوع بحرین در سه دهه اخیر پرداخته شده است، از روی کار آمدن شیخ عیسی بن سلیمان تا تغییرات در ساختار حکومتی، قوای سه گانه و چگونگی شکل گیری ارادة سیاسی. پس از آن، احزاب و گروه های سیاسی معارض معرفی شده اند و در نهایت، مسئله روابط با کشور های دیگر به ویژه روابط بحرین با ایران قبل از انقلاب و پس از تشکیل جمهوری اسلامی ایران گزارش گردیده است.

۱۹۱.

حجاب در کشاکش سنّت و تجدد(تحلیلی کیفی بر قرائت های زنان خرم آباد)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: امید قادرزاده احمد محمدپور مریم احمدپور

منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: زنان حجاب بازاندیشی روش کیفی تیپ اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۵ تعداد دانلود : ۹۲۴

مقالة حاضر در پی بررسی درک، تجربه و تفسیر زنان شهر خرم آباد از حجاب است. مبنای نظری کار، طیفی از نظریه های مرتبط با جنسیت، مدیریت بدن و هویت است. مسئلة اصلی پژوهش این است که زنان بسته به جایگاه اجتماعی شان، نوع و اندازة حجاب را چگونه تفسیر می کنند؟ مقالة حاضر به روش کیفی و با تکنیک مصاحبه نیمه ساخت یافته با 40 نفر از زنان ساکن شهر خرم آباد صورت پذیرفته است. برای انتخاب مشارکت کنندگان از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد و داده های گردآوری شده از طریق تحلیل نظری و موضوعی یا تماتیک تحلیل شده اند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که علی رغم وجود پیوندهای ظریف میان سنّت و تجدد در زمینة مسئلة حجاب، نوعی بازاندیشی و راززدایی از سنّت به جای پیروی از آن در این زمینه روی داده است که بر این اساس سه تیپ اجتماعی سنّتی، نیمه مدرن و مدرن از هم قابل تفکیک است.

۱۹۲.

بررسی رابطه میان سرمایه اجتماعی و رضایتمندی زناشویی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: محمدتقی ایمان زهرا یادعلی جمالویی محسن زهری

منبع: علوم اجتماعی (آزاد شوشتر) سال ششم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: زنان خانواده سرمایه اجتماعی رضایتمندی زناشویی شهر محل سکونت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۳۰ تعداد دانلود : ۸۷۸۹

مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه میان سرمایه اجتماعی با رضایتمندی زناشویی زنان متاهل (مطالعه موردی: نجف آباد و فولادشهر) انجام گرفته است. در این مطالعه از دیدگاه چرخه زندگی خانوادگی به عنوان چارچوب نظری استفاده شد. این تحقیق با تکنیک پیمایشی انجام شد و حجم نمونه شامل 757 نفر(381 نفر در نجف آباد و 376 نفر در فولادشهر) بود. نتایج تحقیق نشان داد که اغلب خانواده های ساکن نجف آباد و فولادشهر را زنان جوان تشکیل می دهند. اکثریت زنان متاهل این دو شهر دارای مدرک راهنمایی و دیپلم هستند. یافته ها نشان داد که بین سرمایه اجتماعی، سن، تحصیلات و طول مدت ازدواج زنان با میزان رضایتمندی زناشویی آنان رابطه معنادار وجود دارد. همچنین زنان فولادشهری در کل از میزان رضایتمندی زناشویی بیشتری برخوردار بودند. نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه نیزحاکی ازآن بود که از یک طرف عواملی چون سن، تحصیلات، طول مدت ازدواج زنان ومیزان سرمایه اجتماعی توانستند9 درصد( 9/0 R2= )از تغییرات متغیر وابسته در نجف آباد را پیش بینی کنند. از طرف دیگر همین متغیرها 12 درصد(12/0 R2=) رضایتمندی زناشویی در میان زنان فولادشهری را تبیین نمودند.

۱۹۳.

بررسی زمینه های خشونت (علیه زنان) در خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: طاهره رییسی مسعود حسین چاری

منبع: خانواده پژوهی سال هشتم بهار ۱۳۹۱ شماره ۲۹

کلیدواژه‌ها: زنان خانواده سرمایه اجتماعی خشونت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۳۱ تعداد دانلود : ۱۳۳۹

هدف پژوهش حاضر، بررسی زمینه های خشونت (علیه زنان) در خانواده است. این پژوهش بر اساس دیدگاه های یادگیری اجتماعی، نظریه منابع ارزشمند و نظریه جامعه پذیری نقش جنسی بر روی نمونه ای 400 نفری از زنان متأهل شهر جیرفت، میزان خشونت علیه زنان را در خانواده -هایشان مورد مطالعه قرار داده است. برای جمع- آوری اطلاعات از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز با شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به دست آمد. نتایج نشان دهنده آن است که متغیر های سرمایه اجتماعی، نوع رابطه جنسی، میزان رضایت جنسی شوهر از پاسخگو، آگاهی پاسخگو از حقوق خودش و تحصیلات شوهر پاسخگو به ترتیب توانسته اند 6/78 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند.

۱۹۴.

ساختار قدرت در خانواده و گرایش های سرکوب گرانه برآمده از آن برحسب نقش انرژی عاطفی و وضعیت اقتصادی زنان در شهر آبدانان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم مختاری سیروس احمدی معصومه کردی پور

منبع: خانواده پژوهی سال نهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۳۳

کلیدواژه‌ها: زنان خانواده ساختار قدرت انرژی عاطفی گرایش های سرکوب گرانه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان حقوق زن خانوادگی و مالی

تعداد بازدید : ۱۹۵۸ تعداد دانلود : ۸۳۷

تحقیق حاضر با هدف تعیین نقش انرژی عاطفی و وضعیت اقتصادی زنان در ساختار قدرت در خانواده و گرایش های سرکوبگرانه برآمده از آن در شهر آبدانان صورت گرفته است. موضوع قدرت در خانواده یکی از مسائل مورد توجه در حوزه جامعه شناسی است. در این رابطه نقش و جایگاه دو عامل متمایز از یکدیگر، یعنی انرژی عاطفی و وضعیت اقتصادی، قابل تأمل است. روش تحقیق روش پیمایشی است و جامعه آماری، کلیه زنان متأهل در شهر آبدانان بوده که 400 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شده اند. داده ها، با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده و در این تحقیق ساختار قدرت در خانواده به-عنوان متغیر واسطه ای در نظر گرفته شده-است. یافته های تحقیق نشان می دهد که بین انرژی عاطفی و ساختار قدرت در خانواده رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد؛ اما رابطه معناداری بین وضعیت اقتصادی و ساختار قدرت در خانواده نیست. رابطه متغیرها با گرایش های سرکوب گرانه به عنوان متغیر وابسته نیز حاکی از آن است که بین انرژی عاطفی و گرایش های سرکوب گرانه رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد. هم چنین رابطه معنادار و معکوس بین وضعیت اقتصادی و گرایش های سرکوب گرانه و رابطه مستقیم و معنادار بین ساختار قدرت و گرایش های سرکوب گرانه وجود دارد.

۱۹۵.

بررسی رابطه سرمایه اجتماعی زنان و تقسیم کار خانگی؛ نمونه مورد مطالعه: زنان متاهل شهر جیرفت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: طاهره رئیسی علی اصغر مقدس

منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: زنان خانواده کار خانگی سرمایه اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۴۷ تعداد دانلود : ۷۶۴

هدف این تحقیق بررسی رابطه سرمایه های اجتماعی زنان و الگوی تقسیم کار در خانواده است. در ابتدا مطالعات انجام شده و سپس نظریه های مرتبط با موضوع بررسی شده اند. مقاله حاضر با استفاده از نظریه سرمایه اجتماعی بر روی 400 نفر از زنان متاهل شهر جیرفت تقسیم کار خانگی را مورد مطالعه قرار داده است. برای جمع آوری اطلاعات از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز با شیوه نمونه گیری خوشه ای مرحله ای به دست آمده است، نتایج تحقیق نشان دهنده آن است که به ترتیب متغیرهای ساخت قدرت، تعداد فرزندان، درآمد پاسخگو و سرمایه اجتماعی به طور کلی 5/21 درصد تقسیم کار خانگی را تبیین می کنند.

۱۹۶.

بررسی فقهی مدیریت زنان در آیینة وحی با رویکرد فقهی امام خمینی(س)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباسعلی روحانی علی آقاپیروز

منبع: پژوهشنامه متین سال پانزدهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۵۸

کلیدواژه‌ها: زنان مدیریت مردان قوام تدبیر و حکومت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۰۶ تعداد دانلود : ۹۰۵

مقاله حاضر برای پاسخ به این پرسش است که آیا مدیریت زنان به ویژه در سطوح کلان (مدیر کل، وزارت و ریاست قوای سه گانه) حرام شرعی است یا خیر؟ ابتدا آیاتی که فقها برای اثبات حرمت حکومت و مدیریت زنان استفاده کرده اند، تبیین و نحوه استدلال به آنها تقریر می شود آنگاه دلالت آنها مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. مهم ترین آیه، آیه «قوامون» است که در آن پس از بیان فتوای امام خمینی، نحوه استدلال به آن از کتاب دلیل تحریرالوسیله، مطرح می گردد و با تحلیل آیه، آشکار می شود که دامنه قوامیت محدود به نظام خانواده بوده و معنای قوامیت، مراقبت و نوعی مسئولیت حفظ خانواده است. مفهوم فضل نیز، فزونی و مصداق آن با توجه به تعبیر «بعضهم علی بعض»، قوت تعقل و صلابت جسمانی مردان و عاطفه و زیبایی زنان است. این آیه به هیچ وجه ولایت مطلقه را برای مردان بر همسرانشان اثبات نمی کند تا از طریق دلالت فحوی، حرمت حکومت و مدیریت زنان احراز شود. همچنین هیچ یک از آیات دیگر نیز حرمت مدیریت زنان را اثبات نمی کند. امام خمینی قائل به حرمت حکومت و ولایت زنان است اما در سیره حکومتی ایشان، زنان، مدیریت بخش هایی از جامعه را برعهده داشته اند.

۱۹۷.

تحلیلی بر رابطه طبقه اجتماعی وساختار قدرت خانواده در شهر اصفهان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: عباس عسکری ندوشن نرجس جهانگیر محمد نوریان نجف آبادی

منبع: علوم اجتماعی آزاد شوشتر سال ششم بهار ۱۳۹۱ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: قدرت زنان طبقه اجتماعی تقسیم کار جنسیتی شهر اصفهان ساختار قدرت در خانواده

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۲۸ تعداد دانلود : ۱۲۹۴

برابری جنسیتی و نابرابری های طبقاتی همواره دو نمود بارز تمایزات اجتماعی در جوامع مختلف بوده اند. هدف تحقیق حاضر، براساس یک رویکرد منسجم، رابطه متقابل ساختار قدرت در خانواده و پایگاه اقتصادی- اجتماعی را مورد کنکاش و بررسی قرار میدهد.این تحقیق حاصل یک پژوهش پیمایشی است که در بینزنان همسردار ساکن در مناطق منتخبی شهر اصفهان با نمونه ای342 نفری که با شیوه طبقه ای متناسب انتخاب شده بودند انجام شده است. ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته ای است که به روش محتوایی، اعتبار آن و با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، پایایی آن به دست آمده است. متغیرهای اصلی این پژوهش، ساختار قدرت در خانواده با پایگاهاقتصادی –اجتماعی، میزان استفاده از رسانه های جمعی و میزانمهریه سن بوده است. یافته های تحقیق حاکی از آن بود که خانواده از شکل سنتی پدر سالار خارج شده و زنان قدرت بیشتری نسبت به گذشته به دست آوردهاند وخانواده شکل متعادل تری به خود گرفته استهمچنینبا توجه به مجموع نمرات گویه های سه بعدساختار قدرت درخانواده های ساکن درشهر اصفهان 7/22 درصد زن سالار، 3/74 درصد متعادل، 3 درصد مردسالار هسنتد. از طرفی دیگربرحسب نتایج می توان اذعان داشت کهخانواده های اصفهانی بیشتر دموکراتیک هستند وازالگوهای تصمیم گیری دوسویه بهره می گیرند تایک سویه.به طور کلی می توان گفت نتایج تحقیق حاضر با تئوری تضاد (نظریه رندال کالینز)ونظریه منابع (بلاد وولف)منطبق است.

۱۹۸.

تاریخ صورتی ؛نگاهی به برخی موانع و ظرفیت ها در دانش تاریخی زنانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابوالحسن فیاض انوش مهدی صلاح

منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلیدواژه‌ها: زنان تاریخ تاریخ نویسی دانش تاریخ تاریخ صورتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۷۰ تعداد دانلود : ۷۰۳

در قیاس با تعداد کثیر تاریخ نویسانِ مرد، معدودی تاریخ نویس زن می توان سراغ گرفت. آیا ماهیت دانش تاریخ ویژگی هایی مردانه دارد که از حضور زنان در این عرصه استقبال نکرده است، یا موانع و محدودیت هایی بر سر راه ورود زنان به حوزة دانش تاریخ وجود دارد؟ آیا تلقی متعارف از دانش تاریخ که آن را بر حسب موضوع تعریف می کنند مانعی برای رغبت زنان به دانش تاریخ شده است؟ پاسخ به این پرسش ها هر چه باشد پرسشی دیگر را فراروی ما قرار می دهد: چنان چه زنان حضور مؤثرتری در حوزة دانش تاریخ پیدا کنند، این دانش برای دست یابی به اهداف خود چه ظرفیت های جدیدی خواهد یافت؟ مقالة «تاریخ صورتی»، با طرح چنین پرسش هایی و با اتخاذ روش مطالعة تاریخی ـ روان شناختی، در پی آن است که، ضمن واکاویِ رابطة زن و دانش تاریخ و برشمردن عمده ترین موانع حضور زنان در عرصة تاریخ نویسی، تا حد امکان گزینه ها و راهکارهایی برای اعتلای دانش تاریخی، از رهگذر مشارکت بیش تر زنان در فرایند تولید شناخت تاریخی، عرضه کند.

۱۹۹.

نقش زنان در بسط فرهنگ محرم و سوگواری در عصر ناصری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید علیرضا واسعی زینب اسکندری

منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلیدواژه‌ها: زنان باورها تعزیه روضه خوانی آئین ها و مراسم مذهبی نذری عهد ناصری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۳۳ تعداد دانلود : ۸۶۶

عصر ناصری در تاریخ معاصر ایران نقطة عطفی در بیداری افکار، توسعة علوم، و رسوخ اندیشه های نوین، و به تبع آن گسترش فعالیت های عمومی، به شمار می رود. با این حال زنان همچنان از حضور و نقش آفرینی درخور توانایی خود بی بهره بوده اند. آنان که بنا به دلایل تاریخی، فرهنگی، سیاسی، و نیز دینی کم تر امکان بروز و ظهور اجتماعی داشتند، با ورود به عرصه های فرهنگ مذهبی و سنت های اجتماعی نقش آفرین شدند. در این دوره سنت ها و آئین های مذهبی از گستردگی و فراگیری برخوردار شدند و همین امر به زنان فرصتی داد که به رغم موانع فرهنگی، تمدنی، و مذهبی به این عرصه وارد شوند و گذشته از مقابله با محدودیت ها نقشی در بسط و توسعه مراسم مذهبی ایفا کنند. نقش آفرینی زنان و اثرگذاری آنان در فولکلور، به ویژه در ایام محرم و بسط آن در دوره های بعدی، از مسائل درخور توجه در این دوره است. زنان که در نگره حاکم بر اندیشة مردم، به ویژه در زندگی شهری، عنصری درجة دوم شمرده می شدند از فرصت های پیش آمده برای حضور و نقش آفرینی استفاده کردند و به تشکیل، مدیریت، و اجرای برخی از آئین ها و مراسم برخاستند. این که به راستی چه میزان در این حوزه توفیق یافتند و از چه راه ها و ابزارهایی در این راستا یاری جستند و تبعات حضورشان چه بود، در این مقال به بحث گرفته می شود. اساس رویکرد مقاله آن است که زنان با برگزاری مراسم محرم و سوگواری ها یا تأمین مخارج آن و نیز با برگزاری تعزیه و نذری دادن بر ضرورت حضور اجتماعی خود مهر تأیید زدند، چنان که زمینه های بازنگری هایی را در نگاه مردانه به آئین ها فراهم ساختند.

۲۰۰.

بررسی و نقد نظریة تربیتی فمینیسم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: محمدآصف حکمت

منبع: اسلام و پژوهش‌های تربیتی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱ (پیاپی ۷)

کلیدواژه‌ها: فمینیسم زنان نقد أومانیسم نظریة تربیتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۷۳۷ تعداد دانلود : ۳۵۹۶

فمینیسم، به مثابة نظام فکری برآمده از انگارة اومانیسم، بازتاب مکتب های فکری مدرن غربی، در بحث زنان است. با توجه به ویژگی های مشترک همة گرایش ها، می توان تعریف و نظریة تربیتی مشترک و نسبتاً فراگیر برای آنها در نظر گرفت. فمینیست ها عرصه تعلیم و تربیت را بهترین بستر برای توانمندسازی زنان و ترویج دیدگاه های نقادانة مبتنی بر جنسیت، رسیدن به برابری کامل زن و مرد، گسترش رشتة مطالعات زنان و غیره از اهداف خود در این عرصه می دانند. برای رسیدن به این اهداف، اصول و روش های همچون نقد، تشابه محوری، مخالفت با خانه داری و مادری، الگوسازی فمینیستی و غیره را در پیش گرفته اند. در ارزیابی و نقد فمینیسم باید توجه داشت که اولاً، نباید نهضت دفاع ازحقوق و کرامت زنان را با فمینیسم یکسان پنداشت؛ ثانیاً، آثار مثبتی که این نهضت داشته، نه آثار اندیشه های فمینیستی، بلکه آثار طرح بحث حقوق زنان در غرب است؛ ثالثاً، در یک نگاه جامع ضمن توجه به آثار مثبت طرح بحث حقوق زنان، باید به پیامدهای ویرانگر اندیشه های فمینیستی نیز توجه نمود.