حساسیت جنسیتی

یکی از مهم ترین سازواره های نظام آموزش و پرورش برنامه ریزی درسی، و دست آورد آن کتاب های درسی است. هدف از این پژوهش آگاهی از باورهای فراهم آوران کتاب های درسی درباره تفاوت های دختران و پسران در زمینه شناختی است. روش این پژوهش کیفی و جامعه آماری آن مدیران، کارشناسان، و اعضای کار گروه های کارشناسی در همه دفترهای فراهم آوری کتاب های درسی، و صاحب نظران آشنا به فرآیند برنامه ریزی درسی و پژوهش های جنسیتی است. از این میان، 55 نفر از مدیران، کارشناسان، و اعضای کار گروه های کارشناسی، و 22 نفر صاحب نظران آشنا به برنامه ریزی درسی و پژوهش های جنسیتی، به شیوه هدف مند گزیده شدند. داده های مورد نیاز از این گروه، با پرسمان نیمه ساختاری، پرسش نامه پاسخ باز، و یاداشت های میدانی گردآوری، و به روش استقرایی تجزیه و تحلیل شد.یافته ها نشان داد که فراهم آوران کتاب های درسی به تفاوت جنسیتی ذاتی در زمینه شناختی اعتقاد نداشتند و یادآور شدند که هر گونه تفاوت دختران و پسران در زمینه شناختی فرهنگی است و ریشه در چشم داشت های متفاوت جامعه، خانواده، گروه هم سالان، و روش های پرورشی والدین دارد.

در رویه نهادهای بین المللی، جریان سازی جنسیتی راهبرد اصلی برای پیشبرد برابری جنسیتی و آموزه های فمینیسم (لیبرال و در برخی موضوعات رادیکال) به منزله پشتوانه نظری آن می باشد. با توجه به تجربه عملی بیش از دو دهه، امروز ثمره عملی آن در برخی زمینه ها به نفع زنان ارزیابی نشده است. با توجه به توسعه قلمروی مفهوم جنسیت در عرصه بین المللی، جریان سازی جنسیتی فراتر از مقابله با تبعیض علیه زنان، درصدد شناسایی و احقاق حقوق دگرباشان جنسی می باشد که مورد انتقاد بسیاری از دولت ها .و متخصصین قرار دارد. علاوه بر این موسع و غیرقطعی بودن تعریف این اصطلاح و نیز نادیده گرفتن هویت زنان و نیازها و ضرورت های واقعی زندگی ایشان رادر عرصه اجتماع و خانواده در ضمن اجرای آن از جمله نقدهای جدی به این راهبرد است. چشم اندازی که در جریان سازی جنسیتی، ترسیم می شود جامعه ای است که در آن زنان و مردان در کلیه امور فردی، خانوادگی و اجتماعی برخوردار از حقوق و فرصت های یکسان باشند، غافل از این که در برخی امور مرتبط با ویژگی های خلقتی و گرایشات و تمایلات اختصاصی زنان که موید نقش مادری است، باید نگاه متفاوتی به زنان شود. جریان سازی فاقد نگاه فرهنگی-بومی ، و صرفا با رهیافت فردگرایانه افراطی در صدد احقاق حقوق زنان از طریق نفی خانواده و نقش های خانوادگی همچون مادری و همسری است، دستاوردی که از منظر بسیاری از زنان در مناطق مختلف جهان، مردود و ناخوشایند است.

در دوران پاندمی کرونا، قرنطینگی و محدودیت های اعمال شده بر کسب وکارها به ویژه در عرصه اشتغال غیررسمی و خدماتی، زنان در کسب و کارهایشان از منظر ارائه و توسعه خدمات با مشکلات متعددی مواجه شده اند. شناسایی مشکلات گروه زنان سرپرست خانوار که مسئولیت نان آوری خانه و امور اقتصادی و مدیریت منابع مالی خانواده را بر عهده دارند، هدف این تحقیق است. بنابراین در این تحقیق از رویکرد کیفی و روش تحلیل تماتیک، انجام مصاحبه نیمه عمیق با 15 زن و سپس کدگذاری توسط نرم افزار Max Q.D.A ورژن 2018، انجام شد. درمجموع 2 مقوله اصلی، 4 مقوله فرعی، 12 مفهوم و 110 عبارت استخراج گردید. دو مقوله اصلی بیانگر علل بیکاری زنان در دوران کووید 19 به ماهیت شغل و اثر بیماری بر برخی مشاغل اشاره داشت. پیامدهای بیکاری ، در 3 دسته پیامدهای روانی( کاهش عزت نفس و افسردگی، به کاهش تاب آوری زنان) منتهی شده است. کاهش تاب آوری زنان به واسطه توقف شغل یا بیکاری یا کاهش درآمد آن ها در دوران کرونا ایجادشده است. پیامدهای شغلی نیز مانند عدم ارتقای مهارتی و اختلاط نقشی و پدیده مادر-معلم ، موجب وام ماندن زنان در دام فقر و مشاغل متزلزل و فشار مضاعف بر زنان شده است. یافته ها بیانگر فقدان حمایتهای مبتنی بر حساسیت جنسیتی است. افسردگی نه فقط به واسطه مشکلات اقتصادی بلکه به علت افزایش نقش های جنسیتی و بازگشت نقش های پیشین زنان است که درگذشته به نهادهایی چون مدرسه یا مهدکودک واگذارشده بود؛ یعنی نقش آموزشی و مراقبتگری که خود موجب تضاد نقشی و شکل گیری پدیده مادر-معلم شده است.

در رویه نهادهای بین المللی، جریان سازی جنسیتی راهبرد اصلی برای پیشبرد برابری جنسیتی و آموزه های فمینیسم (لیبرال و در برخی موضوعات رادیکال) به منزله پشتوانه نظری آن می باشد. با توجه به تجربه عملی بیش از دو دهه، امروز ثمره عملی آن در برخی زمینه ها به نفع زنان ارزیابی نشده است. با توجه به توسعه قلمروی مفهوم جنسیت در عرصه بین المللی، جریان سازی جنسیتی فراتر از مقابله با تبعیض علیه زنان، درصدد شناسایی و احقاق حقوق دگرباشان جنسی می باشد که مورد انتقاد بسیاری از دولت ها .و متخصصین قرار دارد. علاوه بر این موسع و غیرقطعی بودن تعریف این اصطلاح و نیز نادیده گرفتن هویت زنان و نیازها و ضرورت های واقعی زندگی ایشان رادر عرصه اجتماع و خانواده در ضمن اجرای آن از جمله نقدهای جدی به این راهبرد است. چشم اندازی که در جریان سازی جنسیتی، ترسیم می شود جامعه ای است که در آن زنان و مردان در کلیه امور فردی، خانوادگی و اجتماعی برخوردار از حقوق و فرصت های یکسان باشند، غافل از این که در برخی امور مرتبط با ویژگی های خلقتی و گرایشات و تمایلات اختصاصی زنان که موید نقش مادری است، باید نگاه متفاوتی به زنان شود. جریان سازی فاقد نگاه فرهنگی-بومی ، و صرفا با رهیافت فردگرایانه افراطی در صدد احقاق حقوق زنان از طریق نفی خانواده و نقش های خانوادگی همچون مادری و همسری است، دستاوردی که از منظر بسیاری از زنان در مناطق مختلف جهان، مردود و ناخوشایند است.