جامعه شناسی کاربردی

پژوهش حاضر، در پی آن بود که به بررسی عوامل مؤثر بر شادمانی دانشجویان با تأکید بر مشارکت اجتماعی بپردازد. با استفاده از نظریات موجود یک چارچوب نظری تلفیقی تدوین و بر اساس آن فرضیه هایی مطرح شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه­ دانشجویان دانشگاه های علامه طباطبایی و صنعتی امیرکبیر هستند که از آن، نمونه ای به حجم 400 نفر با روش های نمونه گیری خوشه ای طبقه ای متناسب انتخاب شدند، و داده های تحقیق از طریق پرسشنامه جمع آوری و تجزیه و تحلیل گردید. یافته های حاصل از آزمون های T تست و پیرسون نشان داد که تمامی متغیرهای تحقیق، به غیر از جنسیت و مشارکت رسمی با شادی رابطه دارند. نتایج حاصل از تحلیل چند متغیره نیز گویای آن بود که متغیرهای ارضای نیازها، اعتماد به دیگران و مشارکت اجتماعی غیررسمی به ترتیب بیشترین تأثیر را بر روی شادی دانشجویان دارند. همچنین، متغیرهای مذکور 15 درصد از شادی دانشجویان را تبیین کردند.

هدف این پژوهش، بررسی پیامدهای فرهنگی – اجتماعی و فردی – خانوادگی افزایش پذیرش داوطلبان زن در آموزش عالی بوده است. روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه های شهید بهشتی و علامه طباطبایی تهران، بوعلی سینا همدان و شهید چمران اهواز بودند که از طریق روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم، تعداد 403 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بود و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ برآورد شد. ضمن بهره گیری از نرم افزار SPSS و دیگر مستندات، داده های حاصل از پژوهش در دو سطح توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که از نظر دانشجویان پیامدهای فرهنگی - اجتماعی و فردی- خانوادگی ناشی از افزایش پذیرش داوطلبان زن در آموزش عالی بیش از حد متوسط بوده، در سطح خطای 5 درصد معنادار است. میانگین پیامدهای فرهنگی – اجتماعی بیشتر از پیامدهای فردی – خانوادگی بوده است. بررسی عوامل جمعیت شناختی نشان داد که دانشجویان زن در مقایسه با دانشجویان مرد تأکید بیشتری روی پیامدهای فرهنگی – اجتماعی متأثر از ازدیاد داوطلبان دختر داشته اند. در سایر عوامل جمعیت شناختی (گروه تحصیلی، مقطع تحصیلی، ترم تحصیلی، تحصیلات پدر، تحصیلات مادر، وضعیت تأهل و وضعیت اشتغال) تفاوت معناداری مشاهده نشد.

هدف از این پژوهش رویکردی جامعه شناختی به بررسی نقش و ارتباط جنسیت با سرمایه اجتماعی و مؤلفه های آن ، در چهارچوب نظریه پردازانِ سرمایه اجتماعی است . روش تحقیق : با توجه به روش کمی ترکیب پژوهش ها؛ یعنی روش فراتحلیل ، در هر پژوهش دو مطلب ] سطح معناداری ( significant Level )/ اندازه اثر ( Effect size ) [ باید استخراج و ثبت شوند . بنابراین، استخراج سایر اطلاعات ( شامل : هدف و فرضیه پژوهشی/ جامعه آماری و حجم نمونه/ ابزار اندازه گیری یا پرسشنامه/ روش های ارزشیابی نظیر پایایی و اعتبار/ نتیجه گیری و پیشنهادها ) از پژوهش های شناسایی شده تابع هدف محقق است .یافته ها : در چهارچوب روش فراتحلیل با استفاده از روش اسنادی با تکیه بر پایان نامه های ارشد (79%) و دکتری (21%)، در سطح دانشگاه های دولتی (94%) و آزاد اسلامی (6%) ؛ و براساس توزیعِ پژوهش های انجام شده (پایان نامه ها و طرح های پژوهشی ) به ترتیب در حوزه سرمایه اجتماعی 41 مورد (43%) ، اعتماد اجتماعی 28 مورد (30%) ، و مشارکت اجتماعی 26 مورد (27%) ؛ چنین برمی آید که طبق نتایج فراتحلیلِ فرضیه های تحقیقاتِ انجام شده ؛ اولا رابطه بین جنسیت با سرمایه اجتماعی : حاکی از همگونی داده ها و در عین حال پذیرش همبستگیِ قابل قبول بین جنسیت با سرمایه اجتماعی؛ثانیا رابطه بین جنسیت با اعتماد اجتماعی : حاکی از همگونی داده ها و در عین حال پذیرش همبستگیِ قابل قبول بین جنسیت با اعتماد اجتماعی و ثالثا رابطه بین جنسیت با مشارکت اجتماعی : حاکی از ناهمگونی داده ها و در عین حال عدم پذیرش همبستگیِ قابل قبول بین جنسیت با مشارکت اجتماعی در تحقیقات یاد شده است.

هدف از نگارش این مقاله، بررسی رابطه میان تاثیرات مصرف رسانه ای بر روی هویت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان است. دانشجویان به لحاظ کاربرد ابزار رسانه ای در معرض تغییرات هویتی وسیعتری هستند که رفتار، کردار، طرز پوشش، مدگرایی و نوگرایی آنان، این تغیرات هویتی را نشان می دهد. درک بهتر تاثیر رسانه های جمعی بر هویت اجتماعی دانشجویان می تواند در تشخیص رفتارهای اجتماعی و سیاسی این قشر تاثیر گذار باشد. روش تحقیق پژوهش در جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها، روش پیمایشی است. این مطالعه بر روی 188 نفر از دختران و پسران دانشجوی دانشگاه اصفهان صورت گرفته و برای جمع آوری اطلاعات، از پرسشنامه استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که همبستگی های معناداری میان ابعاد کیفیت و کمیت رسانه های جمعی با ابعاد هویت اجتماعی پاسخگویان وجود دارد. در حالی که استفاده از رسانه های چاپی- نوشتاری و دیداری- شنیداری بر روی هویت ملی، گروهی، مذهبی و جنسیتی تاثیر مثبتی می گذارد و باعث تقویت این هویت ها می شود، ولی با هویت قومی رابطه منفی دارد. در رابطه با استفاده از رسانه های الکترونیکی و تاثیر آن بر هویت قومی، یافته ها نشان داد که هویت قومی کسانی که از این رسانه ها استفاده میکنند، قویتر از کسانی بوده که از این وسیله استفاده نمیکنند. تاثیر رسانه های الکترونیک بر دیگر ابعاد هویت اجتماعی منفی بوده است.

سابقه طولانی بحث در مورد تعریف و عوامل مؤثر بر بهزیستی، و همچنین، حجم عظیم پژوهش های علمی، در چند دهه اخیر در زمینه شادی و بهزیستی، نشان دهنده اهمیت این موضوع است. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه میان باور به دنیای عادلانه و عدالت سازمانی ادراک شده با بهزیستی کارمندان در شهر کرمان بوده است.باور به دنیای عادلانه بر این واقعیت تاکید می کند که انسان ها نیازمند باور به این عقیده هستند که در دنیایی زندگی می کنند که در آن افراد شایستگی و سزاواری آنچه را به دست می آورند، دارند .بهزیستی ذهنی احساسات مربوط به خوشی و لذت یا خشنودی شناختی را در بر می گیرد. روش پژوهش حاضر پیمایش است. برای رسیدن به اهداف پژوهش، در آغاز تئوری ها و تحقیقات انجام شده در این زمینه بررسی شدند. تئوری های پایه در این پژوهش عبارتند از: تئوری لرنر و تئوری دینر. سپس داده های پژوهش از طریق پرسشنامه جمع آوری شدند. شایان ذکر است که جامعه آماری پژوهش حاضر کارمندان شهر کرمان در نظر گرفته شد. به منظور نمونه گیری، از روش نمونه گیری طبقه بندی استفاده شده است. داده های حاصل از 386 پرسشنامه با استفاده از آزمون های آماری متفاوت، از جمله: همبستگی و رگرسیون تحلیل شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که، داشتن باور به دنیای عادلانه قوی و ادراک هر چه بیشتر عدالت در سازمان، باعث افزایش بهزیستی کارمندان می گردد. همچنین، با استفاده از معادله رگرسیون (گام به گام) مشخص شد که متغیرهای مستقل حدود 31 درصد از واریانس بهزیستی را تبیین کرده اند.

در دهه اخیر، توجه خاصی به موضوع های پزشکی در قالب جامعه شناسی پزشکی شده است، یکی از این موارد مهم، زیبایی با عمل جراحی پلاستیک است. از آنجا که در جامعه امروز به علل متعدد و تأکید بر بعضی استانداردهای زیبایی(خواه درست و خواه نادرست)، وضع ظاهر از اهمیت فوق العاده ای برخوردار شده است، بسیاری از افراد هر رنج و سختی را به خاطر آن، به جان می خرند. لذا، مقاله حاضر در صدد است با بررسی جامعه شناختی گرایش به زیبایی ب ا عمل جراحی پلاستیک، عوامل مرتبط با آن را شناسایی نماید. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار اندازه گیری، پرسشنامه بسته پاسخ است. جامعه آماری مورد مطالعه، دربرگیرنده زنان و دختران (64-16) ساله شهر تبریز به تعداد 457845 نفر (بر اساس سرشماری سال 1385) بوده که از این تعداد، 385 نفر با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی طبقه ای به عنوان حجم نمونه مورد مطالعه، انتخاب شده اند. داده های حاصله نیز، با استفاده از نرم افزار spss (آماده سازی داده ها، آزمون آماری r پیرسون) و lisrel (انجام تحلیل مسیر)، تجزیه و تحلیل شده اند. نتایج یافته ها نشان می دهد که بین متغیرهای سن ، وضعیت تأهل، سرمایه فرهنگی ، باورهای دینی و گرایش به جراحی پلاستیک رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین، در مجموع، متغیرهای مورد استفاده؛ یعنی سرمایه فرهنگی ، سرمایه اجتماعی و باور دینی توانسته اند 22 درصد تغییرات متغیر وابسته(جراحی پلاستیک) را تبیین نمایند.

داشتن پوشش مناسب، بخصوص در مجامع عمومی، یکی از دغدغه های جوامع دینی بخصوص جامعه اسلامی ایران است. عدم گرایش به حجاب مناسب و منطبق با هنجارهای اسلامی، از مسائل امروزین جامعه محسوب می شود. این تحقیق بر آن بوده است که با رویکردی جامعه شناختی گرایش به حجاب و عوامل تأثیرگذار بر آن را بررسی کند. با استفاده از روش پیمایشی و پرسشنامه ای محقق ساخته، 508 نفر از زنان و دختران بین سنین 15 تا 64 در نواحی هشت گانه شهر شیراز با استفاده از نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. نتایج تحقیق بیانگر این واقعیت بود که رابطه معنادار مثبتی میان هویت مذهبی (403/0 r= )، ، و سبک زندگی مذهبی (174/0 r= ) با متغیر وابسته وجود دارد. همچنین متغیرهای تصور از بدن (231/0- r= )، مدیریت بدن(203/0- r= ) ، فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی (212/0-) ، فعالیت های ورزشی-موسیقیایی مدرن ( 266/0-)، سبک مشارکتی جدید (174/0- ) و سبک های فراغتی جدید (200/0- r= ) رابطه منفی با گرایش به حجاب داشته اند. یافته های مستخرخ از روش رگرسیون چند متغیره نشان داد که هویت مذهبی (8/22)، سبک فعالیت های ورزشی-موسیقیایی مدرن (5/3) و سبک موسیقیایی سنتی (3/1) از تغییرات گرایش به حجاب را تبیین کرده اند.

اعتماد اجتماعی یکی از مهمترین مفاهیم علوم اجتماعی است که وجود آن تبادل اجتماعی را تسهیل کرده، برای ارتقای عملکرد سازمانی، امری حیاتی به شمار می رود. تحقیق حاضر با هدف بررسی اعتماد اجتماعی دبیران مقطع متوسطه آموزش و پرورش شهرستان مرند انجام شد. در چارچوب نظری پژوهش حاضر، از تئوری های عقلانی، کنش معقول و از نظریات گیدنز، کلمن، اینگلهارت، زتومکا، اریکسون و بوردیو استفاده شده است. ابزار اندازه گیری در پژوهش حاضر پرسشنامه بوده است. نمونه آماری 280 نفر از کل (1285) دبیران مقطع متوسطه تعیین شده و روش نمونه گیری از نوع تصادفی مطبق بوده است. در تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS و از تکنیک های آماری، چون آماره های توصیفی، آزمون همبستگی پیرسون، آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون t استفاده شده است. عمده ترین نتیجه به دست آمده از پژوهش حاضر، آن است که میزان اعتماد اجتماعی دبیران در سطح بالایی بوده است. همچنین، نتایج دیگر تحقیق نشان می دهد که عواملی چون انتظار فایده، سنت گرایی و باورهای دینی با اعتماد اجتماعی رابطه مستقیم و بیگانگی اجتماعی با اعتماد اجتماعی رابطه معکوس داشته است.

وندالیسم، پدیده ای ملموس و در عین حال، واقعیتی تلخ و گریزناپذیر است که به عنوان یکی از نمودهای زندگی اجتماعی در جامعه مدرن و ماشینی حضور دارد. وندالیسم از نظر جامعه شناختی به مفهوم داشتن نوعی روحیه بیمارگونه به کار رفته است که بیان کننده تخریب اموال و تأسیسات عمومی است. پژوهش حاضر به بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش به وندالیسم در بین دانش آموزان دبیرستانی شهر یاسوج می پردازد. در این بررسی به صورت ترکیبی از نظریات آنومی و ساختار خانواده، جامعه پذیری، خرده­فرهنگی و کلارک استفاده شده و روش تحقیق پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها ، پرسشنامه بوده است. نتایج آزمون پیرسون نشان می دهد که گرایش به وندالیسم با متغیرهای پایگاه اجتماعی - اقتصادی(02/0- R.= ؛ 023/0 P.= )، سن(004/0 R.= ؛ 033/0 P.= ) و جامعه­پذیری(45/0- R.= ؛ 000/0 P.= ) رابطه معناداری دارد، ولی با متغیر جنسیت (9/0 T.= ؛ 33/0 P.= )رابطه معناداری ندارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان می دهد که در مجموع متغیرهای مستقل تحقیق حدود 25 درصد از متغیر وابسته را تبیین می کنند.

هدف: پژوهش حاضر، پیرامون بررسی جامعه شناختی عوامل مؤثر بر وندالیسم میان دانش آموزان دبیرستانی ناحیه دو شهر اهواز انجام شده است. داده های این تحقیق با روش پیمایشی از نمونه ای با حجم 376 نفر جمع آوری شد که از جمعیت 17056 نفری دانش آموزان پسر و دختر دبیرستانی ناحیه دو شهر اهواز به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده بودند. متغیر وابسته ( وندالیسم) ، به دو شیوه عملیاتی شد و رابطه آن با متغیرهای مستقل، شامل جنسیت دانش آموزان ، وضعیت تحصیلی دانش آموزان، پایگاه اجتماعی- اقتصادی افراد، ارتباط دانش آموز با افراد بزهکار، احساس بی قدرتی، احساس بی هنجاری، احساس محرومیت نسبی و احساس انزوای اجتماعی، که برگرفته از نظریات: الف) جامعه شناسان کل نگر یا همان کلاسیک ها ( دورکیم و مرتون ) و ب) جامعه شناسان خردنگر یا معاصر ( کوهن، کلووارد و اوهلین و میلر با نظریه خرده فرهنگ؛ ساترلند با نظریه یادگیری افتراقی؛ سیمن با نظریه بیگانگی و هیرشی با نظریه کنترل اجتماعی) است؛ فرضیه سازی و آزمون شد. ابزارگردآوری اطلاعات در این تحقیق، پرسشنامه است. تجزیه و تحلیل یافته ها فرضیات تحقیق را تأیید کرده اند. نتایج پژوهش نشان داد که معادله پیش بینی شدت گرایش به رفتار وندالیستی می تواند، 406/0 درصد از واریانس متغیر وابسته را پیش بینی کند. پس مدل پژوهش، توانسته است با استفاده از هفت متغیر وضعیت تحصیلی، پایگاه اجتماعی-اقتصادی ، ارتباط با افراد بزهکار، احساس بی قدرتی ، احساس محرومیت نسبی، احساس انزوای اجتماعی و احساس بی هنجاری، 406/0 درصد از واریانس متغیر وابسته را پیش بینی کند، بنابراین، می توان گفت از قدرت پیش بینی خوبی برخوردار است.