مطالب مرتبط با کلیدواژه

لیوتار


۱.

بدرود جویس با کلان روایتها: نگاهب به بیداری خانواده فینگانها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۵ شماره ۳۲

کلیدواژه‌ها: مارکسیسم پسامدرن لیوتار بیداری خانواده فینگانها هگلیانیسم طنز تلخ بی اعتنایی کلان روایت ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۵ تعداد دانلود : ۷۳۹
از دیدگاه لیوتار پسامدرنیسم به معنای بی اعتنایی به کلان روایتهاست. در آثار جیمز جویس تمایلات ادبی، فلسفی و دینی پسا مدرن را می توان پی گرفت. این مقاله به پی گیری بی اعتنایی به کلان روایت هایی چون دین، مارکسیسم ، هگلیانیسم و روشنگری در رمان بیداری خانواده فینگانها، واپسین رمان جیمز جویس، می پردازد. جاه طلبی خصیصه بارز ساکنان دنیای این رمان است. در این رمان کلان روایت ها آسیب پذیر شده و به تلخی نقد می شوند. در راستای ابراز بی اعتقادی به کلان روایت ها، جویس از شگردهای ادبی پسامدرنیسم بهره می گیرد. جویس به روشنگری و دین بی اعتناست و به هجو آنها می پردازد. او همچنین اصل بنیادین مارکسیسم و هگلیانیسم را مورد سوال قرار می دهد. در بیداری خانواده فینگانها درونمایه های پسامدرن بسیارند. بیداری خانواده فینگانها رمانی پسامدرن است.
۲.

در دوران تناقضات پایانه ای: خوانش پست مدرنیستی سبکی تحمل ناپذیر هستی، اثر میلان کوندرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان و ادبیات فرانسه دوره دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: پست مدرنیسم لیوتار میلان کوندرا سبکی تحمل ناپذیر هستی تناقضات پایانه ای

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی مکتب های ادبی پست مدرنیسم
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات جهان نقد و بررسی آثار
تعداد بازدید : ۹۱۱ تعداد دانلود : ۶۷۲
کوندرا، نویسنده اهل چک، با تلاش برای رهایی از مدرنیسم رمان نویسان نو، خود را به عنوان یک نویسنده «مدرنیست ضد مدرن» معرفی می کند و این تمایل و تلاش در دوران گذار از مدرنیسم به پست مدرنیسم بسیار در آثار او نمایان می گردد. در واقع آثار کوندرا بر اساس پارادایم های متفاوت در دنیای جدید شکل می گیرد و در این راستا، سعی نویسنده در نشان دادن آشفتگی جهان پست مدرنِ بدون کلان روایتها مؤثر بوده است. اثر سبکی تحمل ناپذیر هستی که برای اولین بار در سال 1984 و تنها 5 سال بعد از تحقیق ارزشمند ژان فرانسوا لیوتار با عنوان شرایط پست مدرن چاپ شد، نماد اراده نویسنده در به تصویر کشیدن دنیای پست مدرن است، اراده ای که چگونگی تحقق آن در این اثر، هدف این پژوهش می باشد. بر این اساس، برآنیم تا در ابتدا به تبیین مفهوم پست مدرنیسم نزد کوندرا پرداخته و آن را با آنچه لیوتار به عنوان نظریه پرداز این عرصه، مطرح کرده است مقایسه کنیم. سپس، سعی خواهیم کرد با تکیه بر اثر مذکور، شاخصه های نوشتار پست مدرنیستی را بررسی کرده و نشان دهیم چگونه راهبردها و شیوه های روایی و متنی و عملکرد آنها نیز در خدمت ادبیات پست مدرن کوندرا به کار گرفته می شوند.
۳.

بهبود بخشیدن به فرایند ارتباط در آموزش و پرورش با نظر به آرای لیوتار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۶ 51-70

کلیدواژه‌ها: لیوتار بازی های زبانی نظریة ارتباط آموزش و پرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۸ تعداد دانلود : ۶۳۵
در این مقاله، با استفاده از آرای لیوتار، و مبنا قرار دادن نظریة ارتباطی و بازی های زبانی او سعی شده است اصول و روش هایی به منظور بهبود ارتباط در آموزش و پرورش استخراج شود. در نظریة ارتباطی لیوتار، چهار عنصر نقش اساسی دارند: فرستنده، گیرنده، حس و مرجع. در تحقیق حاضر، فرستنده و گیرنده معلم و دانش آموز درنظر گرفته شده است؛ حس و مرجع نیز با توجه به دوره های مختلف تحصیلی متفاوت اند. بازی های زبانی لیوتار از زوایای مختلف بررسی می شود؛ از یک بُعد، بازی های زبانی مربوط به مدرسه و محیط آموزشی، خانه و اجتماع قابل بررسی اند و از بُعد دیگر، بازی های زبانی مربوط به دروس متفاوت که در مقاطع بالاتر و تخصصی تر آشکارترند. با درنظر گرفتن این مسائل و چگونگی رفتار معلمان با دانش آموزان- که در مقاطع مختلف تحصیلی برحسب نیازهای روانی و آموزشی دانش آموزان، متفاوت است- می توان گفت که در سال های نخستین تحصیل، بر استفاده از عبارات ساده و موقعیت های محسوس، توجه به احساسات و عوامل محیطی و تفاوت های موجود بین بازی های زبانی خانه و مدرسه تأکید می شود و اندک اندک استفاده از روش های گروهی و ارتباطات بین فردی، توجه به بازی های زبانی دروس مختلف و حیطه های تخصصی و مسائل اجتماعی در بهبود فرایند ارتباط اثرگذار می شوند.
۴.

بررسی و نقد کتاب وضعیت پست مدرن: گزارشی درباره دانش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال نوزدهم دی ۱۳۹۸ شماره ۹ (پیاپی ۷۴) 73-92
تعداد بازدید : ۱۵۷۷ تعداد دانلود : ۶۳۸
ژای فرانسوا لیوتار در دهه ۱۹۷۰ کتاب وضعیت پست مدرن: گزارشی درباره دانش را، به سفارش شورای دانشگاه های حکومت ایالتی کبک، نگاشت. وی به دنبال اثبات این ادعا بود که شرایط و موقعیت جوامع دست خوش تغییر شده اند و دانش و اطلاعاتْ تحت سلطه تکنولوژی به طور عام و کامپیوترها به طور خاص قرار گرفته است. پایان عصر صنعتی و تولید های انبوه به هم راه این تغییر وضعیت دانش را لیوتار عصر پست مدرن می نامد و بر همین مبنا دانشی را که تحت سلطه و کنترل تکنولوژی قرار دارد نقد می کند. در همین رابطه وی درباب پایان فراروایت ها، مرگ عصر استاد، مشروعیت بخشی به دانش، دانش روایی، و دانش علمی مباحثی را مطرح می کند. کتاب وضعیت پست مدرنْ یکی از پیش روان تفکر پست مدرن بوده است. این کتاب به جای آغاز از دغدغه قدرت برای حفظ نظام سرمایه داری جهانی از تکنولوژی شروع می کند و همین به نقطه ضعفی برای نظریه پرداخته شده در این کتاب تلقی می شود. درطول زمان، نقدهای بسیاری بر این اثر وارد آمده که به رشد اندیشه های پست مدرن کمک کرده است، اما درک این نکته، که خواندن این کتاب به چه مخاطبانی پیش نهاد می شود، به شناخت بیش تر نویسنده و محتوای آن نیاز دارد.
۵.

پلورالیسمِ اجماع-بنیاد همچون فراروایت (مطالعه موردی: تحلیل گفتمان انتقادی برنامه های پرگار از شبکه بی بی سی فارسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شناخت پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۸۳ 33 - 58

کلیدواژه‌ها: الهیات پلورالیسمِ اجماع بنیاد پلورالیسمِ آنتاگونیستی تفاهم عقلانی اسلام هراسی لاکلاو و موفه لیوتار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۲۷۷
 این مقاله با روش تحلیل گفتمان انتقادیِ لاکلاو و موفه به بررسی مجموعه برنامه های پرگار(شبکه بی بی سی فارسی) می پردازد و می خواهد نشان دهد که چگونه در این برنامه ها نوعی «پلورالیسمِ اجماع-بنیاد» پیش فرض گرفته می شود که به ترس از تفاوت ها منتهی می شود. مسأله مقاله حاضر این است: چرا پلورالیسم آنتاگونیستی به روایت لاکلاو و موفه در برنامه های پرگار مسکوت گذاشته شده است؟ پلورالیسم اجماع-بنیاد بر «شباهت های فرهنگی» تاکید می کند، اما پلورالیسم آنتاگونیستی به «تفاوت ها» معطوف است. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که در برنامه های پرگار با تاکید بر شباهت محوری، ادیان ابراهیمی در برابر ادیان شرقی جایگاه فروتری می یابد؛ «توحید» در برابر «شرک» به ضد ارزش تبدیل می شود و اسلام با مفهوم «شهروند جهانی» در تعارض قرار می گیرد. اسلام هراسی جایگزین کمونیسم هراسی در جنگ سرد می شود. لاکلاو و موفه معتقدند که پلورالیسمِ اجماع-بنیاد همچون فراروایت پاسخگوی جهان پیچیده معاصر نیست. باید بجای یکدست سازیِ صوری، به تفاوت ها اجازه ظهور داد.قاطبه کارشناسان پرگار رویکردی یکجانبه به مفهوم پلورالیسم دارند و چندان به پیش فرض های خویش همچون باور به چندصدایی، حرمت نهادن به ادیان و فرهنگ های بومی پایبند نیستند. در تمامی این برنامه ها هژمونی لیبرالیسم غربی مسلم گرفته شده است.نگارنده، فراسوی دوقطبی لیبرالیسم-کمونیسم، راه سومی را پیشنهاد می کند که از آن به پلورالیسمِ آنتاگونیستی تعبیر می شود.
۶.

تمثیل الخلاص فی أشعار میخائیل نعیمه وأحمد شاملو فی ضوء نظریه "لیوتار"(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۲ 113 - 138

کلیدواژه‌ها: السردیه الخلاص ما بعد الحداثه میخائیل نعیمه أحمد شاملو لیوتار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۱۷۴
ازدادت أهمیه مسأله الخلاص فی العصر الحاضر مع ظهور نهضه التنویر والتطوّر العلمی الحدیث، حتی ظهر جان فرونسوا لیوتار، فیلسوف ما بعد الحداثه والذی اعتُبِرت سردیات الخلاص عنده من أهمّ الحکایات وهذا وفقاً لنظریته فی السردیات الثلاث: السردیه التاریخیه (المارکسیه)، والسردیه الدینیه المسیحیه، وسردیه التطوّر العقلی وقد ترک میخائیل نعیمه وأحمد شاملو عدیدا من الآثار التی تتناول قضیه تحرّر الانسان من وجهه نظر أنثروبیولوجیه فلسفیه سیاسیه واجتماعیه لکن غرض الباحثین فی هذا المقال، یتجلّی فی العثور علی تمثیل السردیات الثلاث فی ضوء نظریه (لیوتار) فی أعمال میخائیل نعیمه (1889م)، (همس الجفون) والأعمال الشعریه لأحمد شاملو (1925م)، (المجلّد الأول من مجموعته الشعریه)؛ بمنهج وصفی- تحلیلی وبمقارنه أعمالهما وفقاً للمدرسه الأمریکیه وکشف المفاهیم التحرّریه لهذه السردیات فی أعمالهما علی أساس تجربتهما الشخصیه و ضروره هذا الأمر هی کشف المفاهیم والطرق الجدیده للوصول إلی الحریّه والنظره الجدیده إلی الحیاه وتشیر النتائج المستخلصه من هذه الدراسه إلی أنّ السردیات الثلاث واضحه فی أعمال هذین الأدیبین ونشاهد ظاهره التطوّر وغایتها فی المضمون الإیدئولوجی لسردیات الخلاص الثلاث و تتمثّل هذه السردیات فی أعمال نعیمه علی أساس بناء خطابی (متصوّف) وتجربته وهو التحرّر المعنوی وفی أعمال شاملو علی أساس خطاب ملحمی وتجربته وهو التحرّر الاجتماعی بدایه ثمّ تتمثّل غایه هذه السردیات فی أعمالهما وفقاً لنظریه "ما بعد الحداثه" و هی المعنویه والأدبیّه والأخلاقیه.
۷.

گفتمان بصری پست مدرنیستی در آرای لیواتار با نگاهی به آثار دوشان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 450 - 468

کلیدواژه‌ها: لیوتار آثار دوشان حساسیت بصری گفتمان بصری پست مدرنیستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۱۶۹
جریان اندیشه پست مدرنیستی در اواسط قرن بیستم جوانه زده و تا به امروز رشد کرده و تکامل یافته است. ژان فرانسوا لیوتار (98-1925) فیلسوف فرانسوی نوعی حساسیت بصری پست مدرنیستی را در برابر حساسیت گفتاری مدرنیستی می نشاند. او دارای اندیشه های انتقادی است و شیوه های نوینی را برای نقادی وضعیت فکری و فرهنگی معاصر در حوزه های مختلف سیاسی، اجتماعی و هنری ارائه می دهد. ملاک های کلی حقیقت و کذب، به شدت در چهارچوب نظری اندیشه لیوتار مسئله دار هستند و نمی تواند آن ها را مسلم و یقینی بپذیرد، اما در فقدان چنین قواعدی به دنبال اندیشه و عملی مسئولانه است. این فیلسوف پست مدرن،  با نگاهی به آثار دوشان به بزرگداشت دیدن و چشم و حساسیت بصری در وضعیت پست مدرن می پردازد. لذا در این مقاله که به شیوه توصیفی تحلیلی و با مطالعه منابع کتابخانه ای صورت گرفته است، در وهله نخست به مرور چیستی گفتمان زبانی مدرنیستی در تفکرات لیوتار پرداخته خواهد شد و در مرحله بعد حساسیت بصری پست مدرنیستی در تفکرات وی مورد کنکاش قرار می گیرد و از این رهگذر ضمن بررسی آثار دوشان به ارائه قرائت جدیدی که لیوتار از امر والا مطرح می کند، خواهیم پرداخت که منجر به تعریف جدیدی از امروالا خواهد شد و می توان آن را والای پست مدرنیستی لیوتاری نام نهاد.
۸.

اخلاق و هنر در پست مدرنیسم از منظر لیوتار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 201-214

کلیدواژه‌ها: هنر پست مدرنیسم اخلاق لیوتار امر والا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳ تعداد دانلود : ۱۹۵
از نگاه لیوتار، «مدرنیته پیوسته حاصل پست مدرنیته است» یا به عبارتی: « پست مدرنیته ، بازنویسی مدرنیته است.» بازگشتی بدون پیش داوری به نقطه ی آغاز، درک مدرنیته به انضمام بحران هایش. بازنویسی مدرنیته به معنای یادآوری خطاها، اشتباهات و فجایعی است که عصر مدرن مسبب آن بوده است و در نهایت، آشکار ساختن سرنوشتی است که غیب گویی در آغاز عصر مدرن آن را پیش بینی کرده بود و اکنون در تاریخ تحقق یافته است. خرد ستیزی و عقل ناباوری از بحران های مهم مدرنیته در اخلاق و هنر است. از دید او سرچشمه ی این نارسایی ها در تعریف عقل کلی و استفاده از عقل علمی برای صورت بندی زندگی است. این پژوهش با هدف بررسی اخلاق و هنر در پست مدرنیسم از منظر لیوتار انجام شده است و در پی یافتن این سوال هستیم که که اخلاق و هنر در دیدگاه لیوتار چه جایگاهی در پست مدرنیسم دارد؟
۹.

مطالعه ای بر رخداد لیوتاری در فراسینما نمونه های موردی: فیلم های «کلوزآپ» و «زیر درختان زیتون»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و چهارم بهار ۱۴۰۲شماره ۶۱ 163 - 182

کلیدواژه‌ها: رخداد فراسینما لیوتار کلوزآپ زیر درختان زیتون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۵۰
لیوتار در بحث نقد و تحلیل هنر، از مفهوم «رخداد» با ویژگی هایی مانند غرابت و منحصربه فرد بودن، رها از امور پیشین و مرسوم، نامتعین و لحظه ای بودن، بهره می جوید تا به واسطه آن قواعد ژانرهای از پیش مقرر را متلاشی و «گواهی دادن بر وجود امر نمایش ناپذیر» را به عنوان رسالت اثر هنری پسامدرن محقق کند. در این مقاله به شیوه کیفی، با روش کتابخانه ای و با تکیه بر فیلم های کلوزآپ (1369) و زیر درختان زیتون (1373) از ساخته های عباس کیارستمی، به عنوان آثاری فراسینمایی، تلاش شد تا به این پرسش در آثار فراسینمایی پاسخ داده شود که چگونه رخدادها موجب نمایش «امر نمایش ناپذیر» می شوند. نتایج این پژوهش در مورد تلفیق فراسینما و مفهوم رخداد نزد لیوتار با تکیه بر نمونه های سینمایی ذکر شده با ویژگی هایی مانند وقفه های فنی در صدا، تصویر و شگردهای نوآورانه در روایت و اشاره به فیلم و فرایند فیلمسازی که بارها فرم متعارف روایت گری کلاسیک و سنتی را به چالش کشیده نشان می دهد که در فراسینما، به میانجی رخداد و از طریق خلق فرمی سینمایی که از سنت ها و قواعد مرسوم در فیلمسازی پیروی نمی کند، گواهی دادن بر وجود و نمایش امر نمایش ناپذیر به عنوان ایده اصلی آراء لیوتار در باب هنر محقق می شود.
۱۰.

کشمکش رئالیسم داستانی و تاریخ در رمان «یک پرونده کهنه» رضا جولایی با تکیه بر آراء ژان فرانسوا لیوتار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پارسی معاصر سال ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۳) 255-277

کلیدواژه‌ها: رئالیسم داستانی تاریخ رضا جولایی یک پرونده کهنه لیوتار امر والا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۱۳۰
رمان تاریخی، شِمایی کلی از قدرت تأثیرگذاری یک دوره تاریخی است وشناخت نویسنده از تاریخ می تواند نیروی واجد درونی نویسنده را برای خلق یک روایت اجتماعی یا سیاسی در دل تاریخ تقویت کند. رضا جولایی از جمله نویسندگانی است که بر اساس تاریخ و وقایع حقیقی می نویسد. او در رمان های خود قهرمانان و شخصیت های حقیقی را در کنار شخصیت های خیالی قرار می دهد. رمان «یک پرونده کهنه» داستانی از ارتباطات زبانی افرادی است که در یک دوره تاریخی گرد هم آمده اند تا هدفی را دنبال کنند. قهرمان داستان که یکی از شخصیت های سیاسی دوره محمدرضا یپهلوی است ، توسط عده ای به قتل می رسد. در این رمان حقیقت و تاریخ در کنار یکدیگر روایتی را ساخته تا خواننده علت حوادث را در میان گفتمان حاکم در داستان جست وجو کند. این مقاله که به روش تحلیلی-توصیفی به نگارش درآمده در پی آن است تا با تکیه بر آراء لیوتار بر مبنای بازی های زبانی و امر والا، ایدئولوژی و جامعه آن دوره تاریخی وروابط میان صاحبان قدرت و افراد مطیع قدرت را استخراج نماید. در پایان به این نتیجه رسیده است که نویسنده با هر خرده روایت توانسته مخاطب را برای درک بیشتر حوادث تاریخی که در روایت های کلان توسط آثار مکتوب به نسل بعدی انتقال یافته، اقناع و او را در مسیر فضای رئالیستی داستان قرار دهد.
۱۱.

زیباشناسی امر والا ازمنظر لیوتار (مطالعه موردی: آثار بارنت نیومن)

نویسنده:
منبع: مطالعات نظری هنر سال دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳ 91 - 112

کلیدواژه‌ها: لیوتار پسامدرن امر والا رخداد هنر بارنت نیومن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۳۵
از دیرباز تاکنون، والایی در کنار زیبایی، برای توصیف تجربه هایی مانند نامتناهی، هراس، شکوه، مرگ و ... به کار رفته است. در میان اندیشمندانی که به موضوع والایی پرداخته اند، ادموند برک، با تمایز قائل شدن میان امر زیبا و امر والا، سنت اندیشه ی غربی را در باب زیبایی و والایی دگرگون کرد. کانت نیز در تلاش برای کشف بنیان های پیشین تجربه ی لذت و رنج، بخشی از کتاب نقد سوم خود را به بررسی تجربه ی زیباشناختی امر والا اختصاص داد.در میان فیلسوفان معاصر، «لیوتار» اندیشمند فرانسوی و چهره ی شاخص فلسفه پست مدرن، آموزه ی کانت درباره ی والایی را برگرفت و با ارائه ی تفسیری نو از آن، والایی را وارد قلمرو دگرگونی های فرهنگی کرد و آن را برای توصیف جامعه پسامدرن و نیز تجربه ی زیبا شناختی هنر، به کار گرفت. نزد لیوتار، والایی در مقام یک رخداد، قادر است بازی های زبانی مستقر را به چالش گرفته و قواعد رایج و کلان روایت های مدرنیته را در هم شکند.مقاله حاضر برآن است که ضمن بررسی آراء لیوتار در باب والایی و با توجه به تفسیر وی از آثار هنرمند نقاش، بارنت نیومن، وجه زیباشناسانه ی تجربه والایی را نزد وی، آشکار سازد. از این رهگذر هم چنین روشن خواهد شد که چرا لیوتار فیلسوف والای پسامدرن نامیده شده است.
۱۲.

طغیان العلم والتقنیه فی روایه «حرب الکلب الثانیه» وفق میتاسردیات جان فرانسوا لیوتار ما بعد الحداثیّه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی اللغه العربیه و آدابها پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۶ 25 - 60

کلیدواژه‌ها: ما بعد الحداثه لیوتار طرد المیتاسردیات الرأسمالیه والعلم والتکنولوجیا إبراهیم نصر الله وروایه «حرب الکلب الثانیه»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۹۲
تناول لیوتار عقلانیه المجتمع الحدیث وعلمه وتقنیته وطردها کلها، لأنها أداه قمع فی خدمه الرأسمالیین الذین یتاجرون بها فی النظام الرأسمالی الذی خلق العلمَ والتقنیه لکسب رأس المال، فأثّرا على کافّه جوانب الحیاه البشریّه وأدّیا إلی هلاکه. إنه طرد المیتاسردیات الاستیعابیه واقترح السردیات الصغری والمؤقته. تعالج هذه المقاله کیفیّه تجلّی النظام الرأسمالی عامّه والعلم والتقنیه خاصّه فی روایه «حرب الکلب الثانیه» لإبراهیم نصر الله بطریقه المنهج الوصفیّ التحلیلیّ بالاعتماد علی نظریه لیوتار ما بعد الحداثیه «طرد المیتاسردیات». ومما وصلت إلیه المقاله أن العلم والتقنیه فی روایه «حرب الکلب الثانیه» أداه سلطه یدمّران البشر، لأن السیاسیین استخدموهما استخداما أداتیا سیئا فی تحقیق مصالحهم الخاصّه، حیث اخترع راشد التقنیه واستخدمها فی المستشفی لکسب الأموال، فأتاح المجال لتشابه الشخصیات الروائیّه، فأدّى ذلک إلی الفوضی وتدمیر البشر. ومن آراء لیوتار ونصر الله المتشابهه بینهما أنهما أشارا إلی أن العلم والتقنیه أداه سلطه فی خدمه السیاسیین وإلی الأزمات الّتی تسبّبها عقلانیه المجتمع الحدیث وعلمُه وتقنیته إلی حد شکّ کلاهما فی هذا المجتمع وعلمه وتقنیته نتیجه الاستخدام الأداتی لکسب الربح، مع فارق أن لیوتار رفض تماما مجتمعَ الحداثه ومظاهره التی لا نستطیع رفضهاکلها، حیث عمل ذلک المجتمع بشکل ناجح إلی حد کبیر –رغم مظاهره السلبیه- على توفیر الحیاه الأحسن والحریّه والمساواه وإزاله الظلم والتمییز العنصری. وأمّا نصر الله فلا یرفضه تماما، بل یبدو أنه اقترح تحسینه وإصلاحه من خلال العقل التواصلی من خلال حوارات الشخصیات الروائیّه والتعبیر عن الحجج من قِبَلها، وإن کانت کثره الحوار فی الروایه لا تشیر إلی الدیمقراطیه وحریه التعبیر، بل تشیر إلی خداع البشر والفاشیّه والسیطره السریّه، حیث سلبت الشخصیاتُ الدکتاتوریّهُ حریهَ التعبیر من الشخصیات الأخری، وأهانتها ولم تسمح لها بإیرادَ الکلام والسؤال.
۱۳.

مطالعه ای بر رخداد و ناسینما در اندیشه لیوتار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال بیستم آذر ۱۴۰۲ شماره ۱۲۶ 61 - 68

کلیدواژه‌ها: هنر پسامدرن لیوتار رخداد سینما ناسینما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۳۰
بیان مسئله: ژان فرانسوا لیوتار، از اندیشمندان فلسفه انتقادی، با تعریف دو بدیل مدرنیسم و پست مدرنیسم برای واقع گرایی ضمن ارائه تعریفی جدید و رها از چارچوب های تاریخی، مؤلفه هایی برای اثر هنری پسامدرن برمی شمرد. او در سویی دیگر به مدد احکام تأملی نزد کانت، انگاره رخداد را چنین در نظر می گیرد که ژانرهای گفتمان مستقر را به چالش کشیده و موجب خلق گفتمان جدید در یک اثر هنری پسامدرن می شود؛ گفتمانی که شیوه ادراک جدیدی را نسبت به آنچه در قبل بوده می طلبد. او در نوشتار ناسینما، حرکت را ماده خام سینما قلمداد و ناسینما را سلب کلیه حرکت های متکی به تولید اثر فیلمیک صورت بندی می کند. در این مقاله به تشریح روابط جدید میان رخداد، ناسینما و هنرپسامدرن در اندیشه لیوتار پرداخته شده و در نهایت به این پرسش که انگاره رخداد نزد لیوتارچگونه می تواند بر پیدایش پسامدرنیسم به مفهوم امر کلی غیرتاریخی و ناسینما در مقابل سینما مؤثر باشد پاسخ داده شده است. هدف پژوهش: این پژوهش ضمن صورت بندی نسبت میان دو مفهوم رخداد و ناسینما به عنوان دو مؤلفه مهم نقد هنر و سینما نزد لیوتار، این هدف را دنبال می کند که نشان دهد چگونه پسامدرنیسم به مفهوم سبکی و امر کلی غیرتاریخی در سینما متجلی و ناسینمای لیوتاری محقق می شود. روش پژوهش: روش تحقیق کتابخانه ای و تشریح روابط میان گزاره ها با رویکرد توصیفی تحلیلی بوده است. نتیجه گیری: با وقوع انگاره رخداد در فیلم ها، ژانر مستقر در هر اثر مضمحل و ژانرهای جدید و غیرمنتظره پدید می آیند و در پی آن نمایش امر نمایش ناپذیر ممکن شده و ناسینما درمقابل سینما بروز می یابد و به این ترتیب پسامدرنیسم نه به عنوان یک دوره تاریخی بلکه در شکلی سبکی آشکار می شود.
۱۴.

تبیین تربیت رسانه ای از منظر اندیشمندان پست مدرن با توجه به راهبردهای سند تحول بنیادین آموزش وپرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال ۲۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۸۸ 125 - 150

کلیدواژه‌ها: تربیت رسانه ای پست مدرن بودریار لیوتار سند تحول بنیادین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۴
هدف پژوهش حاضر، تبیین موضع رسانه در سند تحول بنیادین آموزش وپرورش در راستای استخراج مضامین تربیت رسانه ای با تکیه بر تأملات ژان فرانسوا لیوتار و ژان بودریار در مقام دو تن از برجستگان پست مدرن است. با توجه به چالش های رسانه نوین، پست مدرنیسم به خوانش انتقادی امپریالیسم روشنگرانه مدرن، به طور عام و رسانه مدرن به طور خاص می پردازد. پارادایم پژوهش کیفی، روش جمع آوری داده ها اسنادی و روش تحلیل داده ها، تحلیل مضمون است. یافته های پژوهش حاکی از اهمیت توجه سند تحول به رسانه تربیتی و تربیت رسانه ای است. توجه به جایگاه رکنی رسانه، هماهنگی و مشارکت تربیتی و تولید هدفمند در حوزه درون سازمانی، دسترسی و بهره گیری و مواجهه فعالانه با رسانه های نوین در حوزه برون سازمانی آموزش وپرورش ازجمله راهبردهای ارائه شده هستند. در گام بعدی، دیدگاه لیوتار و بودریار براساس مؤلفه های گام اول، میزان و نوع دسترسی به دو دسته سازنده و مخرب تقسیم بندی شدند. نسبیت گرایی معرفتی، آشنایی با فنون اقناع، شگردهای تبلیغات و رویکرد انتقادی به پیام های رسانه ای در مواجهه فعالانه مطرح شدند. درنهایت از منظر تولید هدفمند، پلورالیسم فرهنگی و پذیرش تفاوت ها، پویایی درونی و سنخیت با نیازهای جامعه بررسی شدند. یافته های پژوهش نشان می دهند کاربست مضامین اندیشمندان پست مدرن در راستای تربیت رسانه ای، متناسب با معیارهای سند تحول بنیادین امری ممکن و لازم است.
۱۵.

الإیدیولوجیه الوظیفیه للغه في إطار دینامیکیه الفن لشعر وحیاه أبی العلاء المعری؛ دراسه مابعدحداثیه وفق نظریات ألتوسیر، ولیوتار، ومیرلو بونتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد ادب عربی دوره ۱۳ بهار و تالستان ۱۴۰۲ شماره ۲۶ (پیاپی ۸۴) 73 - 102

کلیدواژه‌ها: الإیدیولوجیا أبو العلاء المعری ألتوسیر لیوتار میرلو بونتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶ تعداد دانلود : ۴۸
کلمات القصیده بسبب خاصیه تولید الغموض تحمل معانی عده وهذه المعانی تکتشف بمرور الزمن وأثناء القراءات المختلفه. کلما زادت التقنیات(التعبیریه واللفظیه) المستخدمه فی القصیده، ازداد الحمل الدلالی لها. فبما أن شعر أبی العلاء المعری ذو وجوه متعدده لذا فهو یقبل قراءات مختلفه وتحدید هذه الأبعاد الجدیده لشعره یفتح أمامنا آفاقا جدیده للتعرف علی فکره الممیز . تهدف هذه المقاله إلى إظهار أبعاد جدیده لحیاه وشعر هذا الفیلسوف باستخدام نظریه ألتوسیر عن الإیدیولوجیا ونظریه السردیات الکبری للیوتار ونظریه الجسم لمیرلو بونتی؛ یرى ألتوسیر فی نظریته أن الأیدیولوجیا ظاهره مادیه موجوده فی کل الناس، ولیوتار فی نظریته یرفض السردیات التی تدعی الیقین وتدعمها الهیمنه، ومیرلو بونتی یعتبر الجسم أداه للإدراک والمعرفه فی نظریته الإدراک الجسمی. فالغرض من هذا البحث هو تقدیم تحلیل ما بعد حداثی لشعر المعری ، والذی یشرح فیه کیف یحوّل المعری الفاعل الإیدیولوجی إلی الفاعل الثوری وکیف یستفید من اللغه والفن فی هذا الطریق. والسؤال الأساس لهذا البحث الذی یتبع المنهج الوصفی- التحلیلی هو کیف یمکن تطبیق الإیدیولوجیه الألتوسیریه على شعر المعری وما هی السردیات الکبری التی تم التساؤل عنها فی شعره وکیف تجلت دینامیکیه الفن فی لغه أبی العلاء الشعریه وأسلوب حیاته؟ فالنتیجه الحاصله للبحث هی أن الشعر عند المعری هو أداه الثوره ولیس الإعلام فقط. یمکن أن تظل الإیدیولوجیا فی شکل الکلمات فحسب، ولکن إذا أرید لها أن تدخل إلی مسرح الفعل، فیجب أن یکون لها مثال عملی. یتفهم أبو العلاء هذه الحقیقه ویحاول إظهار هذه الثوره العملیه، وبالتالی یستخدم وسیلتین فی آن واحد: الإعلام اللفظی یعنی الشعر، والإعلام الفنی یعنی الأداء.
۱۶.

درنگی در رهیافت پارالوژیستی (مغالطی) لیوتار به دانش و عقلانیت در «وضعیت پسامدرن»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شناخت بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۹۰ 161 - 180

کلیدواژه‌ها: دانش فراروایت نظریه بازنمودی معرفت استدلال مغالطی لیوتار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۱۰
لیوتار بحرانِ مشروعیتِ روایت هایِ کلان را از خصائص «وضعیت پست مدرن» می داند. «فراروایت» ها نظام هایی از اندیشه اند که خود را به مثابه معیار نهایی حقیقت، مشروعیت، توجیه، تبیین و داوری عرضه می کنند. «روایت نظرورزانه» و «روایت رهایی» از جمله این فراروایت ها است، که هر دوی آنها مبتنی بر «نظریه بازنمودی معرفت» بوده و دانش و عقلانیت دوره مدرن بر اساس چنین رهیافتی پا گرفته است. کوشش این بوده که در این جستار نشان دهیم چگونه لیوتار با «نقد نظریه بازنمودی معرفت» زمینه را برای نقد هر گونه «فراروایت» و نیز «علم و عقلانیت» مدرن فراهم می کند و با تأکید بر نسبت میان علم و قدرت از سویی و تکثر بازی های زبانی از سوی دیگر از وجه پارالوژیک (مغالطی) مشروعیت و توجیه در ساحت «دانش و عقل» پرده برمی دارد. همچنین در این مقاله بیان شده که چگونه نقد لیوتار مبنی بر بی اعتقادی به فراروایت ها به نحوی دامن ادعای او را (به مثابه یک فراروایت جدیدی که از دل وضعیت پست مدرن برآمده) در برمی گیرد. افزون بر این، لیوتار هم از تنوع بازی های زبانی سخن گفته و هم کلان روایت هایی را که به نحو ناموجهی در پی اثبات برتری خود هستند کنار گذاشته است، بی آنکه تفکیک و تمایزی میان آنها ایجاد کرده باشد، این مواضعِ انتقادیِ تجویزیِ او در کنار تنوع ادعایی او در قلمرو بازی های زبانی از جمله نقدهای دیگری است که در این جستار بر اندیشه لیوتار در نقد علم و عقلانیت در وضعیت پسامدرن مطرح شده است.
۱۷.

کنش گری؛ لیوتار و فوکو از دریچه سرل و آستین

نویسنده: مترجم:
منبع: الهیات سال ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱۰ 103 - 116

کلیدواژه‌ها: کنش های گفتاری لیوتار فوکو آستین سرل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۸
لیوتار از کنش گری یا تخصیص آموزش به کارکرد کارآمد سیستم اجتماعی سخن می گوید. آموزش دیگر نباید به دنبال آرمان هایی مانند خودمختاری یا رهایی شخصی باشد، بلکه باید به ابزارها، فنون یا مهارت هایی توجه کند که به عملکرد کارآمد دولت در بازار جهانی و حفظ انسجام داخلی کمک می کند. اما این امر نیازمند افرادی با ویژگی های خاص است – نه افراد خودمختار کانتی، بلکه افراد هنجارمند و قابل اداره و کنترل فوکویی. گفتمان در شکل گیری چنین افرادی، نقش به سزایی دارد. اما فوکو به طور کامل توضیح نمی دهد که گفتمان چگونه این کار را از طریق نیروی زبان انجام می دهد. این مقاله از نظریه کنش گفتاری جان آستین استفاده می کند تا نظرات فوکو در مورد نیرو یا اثرات زبان در شکل گیری افراد هنجارمند و قابل اداره را به طور کامل تری در راستای حرکت به سوی کنشگری بسط دهد.