مطالب مرتبط با کلیدواژه

کنش های گفتاری


۱.

تحلیل متن نامه ای از تاریخ بیهقی با رویکرد معنی شناسی کاربردی «نامه سران تگیناباد به امیر مسعود»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم ۱۳۸۷ شماره ۶۲

کلیدواژه‌ها: معنی شناسی کاربردی بافت موقعیتی کنش های گفتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۹۰ تعداد دانلود : ۲۵۱۹
در این مقاله «نامه سران تگیناباد به امیر مسعود» از تاریخ بیهقی به عنوان نمونه ای از نثر برجسته ادب فارسی، با رویکرد معنی شناسی کاربردی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با این رویکرد در واقع توانش ارتباطی متن، یعنی دانش زبانی نویسنده، شامل دانش قواعد زبانی و چگونگی کاربرد آن قواعد متناسب با موقعیت های گوناگون ارتباطی بررسی و تفسیر می شود. این پژوهش با هدف تبیین ظرفیت های زبانی و نشان دادن هنر نویسنده برای برقراری یک ارتباط موفق و اقناع هنری شکل گرفته است. به این منظور کنش های گفتاری و ویژگی های متن محور و کاربر محور متن، از طریق طرح بافت موقعیتی، شاخص ها، جایگزین ها و شناخته ها در کنار همه عناصر زنجیره ای و زبرزنجیری موثر در معنا مورد دقت نظر قرار گرفته است.
۲.

بررسی تنوع زبان-منظور شناختی و منظور- جامعه شناختی در تولید کنش های گفتاری فراگیران زبان دوم و انگلیسی زبانان (Exploring Pragmalinguistic and Sociopragmatic Variability in Speech Act Production of L2 Learners and Native Speakers)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش مهارت های زبان (JTLS) سال چهارم پاییز ۱۳۹۱ (۲۰۱۲) شماره ۳

کلیدواژه‌ها: کنش های گفتاری تنوع منظورشناسی زبان- منظورشناسی منظور- جامعه شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱۲ تعداد دانلود : ۸۵۸
جنبه های زبان- منظور شناختی و منظور- جامعه شناختی کارکرد زبان در موقعیت ها، زبان ها و فرهنگ های گوناگون متنوع هستند. جداسازی این دو جنبه ی کارکرد زبانی به بررسی هنجارها و آداب اجتماعی- فرهنگی و همچنین اشکال و راهکارهای زبانشناسی که اساس عملکرد منظورشناسی گویندگان در شرایط مختلف کارکرد زبانی هستند کمک می کند. این مطالعه به بررسی تنوع زبان- منظور شناختی و منظور- جامعه شناختی در بیان کنش های گفتاری عذرخواهی، درخواست و امتناع در میان بومیان آمریکایی و زبان آموزان ایرانی می پردازد. 100 دانشجوی ایرانی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و 50 آمریکایی در این پژوهش شرکت کردند. یک آزمون نوشتاری تکمیل گفتمان (WDCT) از طریق شیوه ی الگوسازی کاربر-محور طراحی شد و به منظور جمع آوری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که تنوع چشمگیری در به کارگیری قالب های معنایی، مفاهیم زبان-منظور شناختی و منظور- جامعه شناختی توسط گروه های شرکت کننده در زمان تولید کنش های گفتاری و متاثر از متغیرهای بافتاری و تفاوت های شخصی آنها وجود دارد. گویندگان آمریکایی از راهکارهای فرمولی زبان-منظورشناختی بیشتری استفاده کرده اند و نسبت به زبان آموزان ایران صریح تر بودند. همچنین تنوع قابل توجه ای در انتخاب شرکت کنندگان از فرمول های منظور- جامعه شناختی مناسب به منظور ملایم نمودن کنش های گفتاری و اجتناب از رنجش مخاطب خود وجود داشت. یافته های این مطالعه نشان داد که پیوستگی پیچیده ای بین ارزش های منظور- جامعه شناختی و شکل های متنوع و یا راهکارهایی که کاربران زبان در سطح زبان-منظورشناختی کارکرد زبانی به کار می گیرند وجود دارد. سرانجام پیشنهاد می شود که تنوع منظورشناسی از جنبه ی زبان- منظور شناختی و منظور- جامعه شناختی کارکرد زبانی در شرایط واقعی (یا شبه واقعی) مورد پژوهش قرار بگیرد.
۳.

مقاله به زبان انگلیسی: تاثیر روش تدریس آموزش محور بر تولید کاربردشناختی، آگاهی فراکاربردشناختی، و خودسنجی کاربردشناختی فراگیران زبان انگلیسی (The Effect of Task-Based Language Teaching on EFL Learners’ Pragmatic Production, Metapragmatic Awareness, and Pragmatic Self-Assessment)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی کاربردی دوره پانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: کنش های گفتاری تولید کاربردشناختی آگاهی فرا کاربردشناختی خودسنجی کاربردشناختی روش تدریس آموزش محور

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری کاربرد شناسی و تحلیل گفتمان
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط آموزش زبان دوم
تعداد بازدید : ۲۹۴۸ تعداد دانلود : ۱۱۸۹
هدف این پژوهش بررسی تأثیر روش تدریس فعالیت محور بر تولید کاربردشناختی، آگاهی فرا کاربردشناختی، و خودسنجی کاربردشناختی زبان آموزان بود. بدین منظور75 زبان آموز همگن و در سطح متوسط انتخاب و به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند: 27 نفر در گروه تأکید بر کاربردشناسی در مراحل قبل و بعد فعالیت (گروه آزمایشی اول)، 26 نفر در گروه تأکید بر کاربردشناسی در مرحله حین فعالیت (گروه آزمایشی دوم)، و 22 نفر در گروه فعالیت محور رایج (گروه کنترل). در گروه آزمایشی اول فقط در مراحل قبل و بعد از فعالیت بر پنج کنش گفتاری تأکید شد. در گروه آزمایشی دوم در مراحل قبل و بعد از فعالیت بر کنشهای گفتاری تأکید نشد ولی در عوض در مرحله حین فعالیت از بازخورد کاربردشناختی در مورد تولید کنشهای گفتاری استفاده شد. به شرکت کنندگان گروه کنترل هیچ گونه تدریس، توضیح، و یا بازخوردی داده نشد و آنها صرفاَ در هر یک از سه مرحله فقط فعالیت ها را تکمیل کردند. تولید کاربردشناختی، آگاهی فرا کاربردشناختی، و خودسنجی کاربردشناختی زبان آموزان به ترتیب از طریق پرسشنامه تکمیل گفتمان، پرسشنامه فرا کاربرد شناسی، و پرسشنامه خودسنجی کاربردشناختی در ابتدا و انتهای این پژوهش سنجیده شد. یافته های این پژوهش نشان داد که در نتیجه به کارگیری روش فعالیت محور، هر سه گروه توانستند تولید کاربردشناختی خود را به طور یکسان ارتقاء دهند، در حالی که آگاهی فرا کاربردشناختی و خودسنجی کاربردشناختی فقط در دو گروه آزمایشی ارتقاء پیدا کرد. علاوه بر این، شرکت کنندگان در دو گروه آزمایشی توانستند خود سنجی از دانش کاربرد شناسی شان را بیشتر از گروه کنترل ارتقاء بخشند. بنابر این، می توان نتیجه گرفت که استفاده از فعالیت ها در چارچوب روش فعالیت محور آموزش زبان، چه با تأکید و بازخورد بر کاربردشناسی و چه بدون تأکید و بازخورد در هر یک از سه مرحله، می تواند تولید کاربرد شناختی را در میان یاد گیرندگان زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی ارتقاء بخشد. این در حالی است که ارتقای آگاهی فرا کاربردشناختی و خودسنجی کاربردشناختی در گرو تأکید بر کاربردشناسی و نیز ارائه بازخورد است.
۴.

بازتاب شرایط اجتماعی در تحلیل کنش های گفتاریِ تفسیرِ عرفانیِ کشف الاسرار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی (دانشگاه تبریز) سال ۶۹ بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۳۳

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان کنش های گفتاری کشف الاسرار جان راجر سرل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۴ تعداد دانلود : ۵۶۹
موضوع این پژوهش بررسی کنش های گفتاری در بخش تفسیر عرفانی کشف الاسرار و عده الابرار است. شیوه پژوهش بر پایه نظریه جان راجرز سرل و طبقه بندی پنجگانه او از کنش های گفتاری و نمونه برداری سیستماتیک از پاره گفتارها قرار دارد. تحلیل داده ها نشان می دهد که بیشترین بسامد را کنش های اظهاری با حدود 55% از کل کنش ها دارد و قصد آن بیان باورهای صوفیانه میبدی است که اغلب از زبان خداوند و مشایخ طریقت بیان می شود. پس از آن کنش های عاطفی با 26% قرار دارد که که از زبان خداوند نقل می شود و قصد آن فراخوانی عواطف مخاطب و اقناع است. پس از آن کنش های ترغیبی با 15% فراوانی قرار می گیرند. بسامد کمتر کنش ترغیبی نشان می دهد که قصد ترغیب مخاطب و تبلیغ صریح چندان مورد توجه صوفیان بزرگ نیست و کمتر کاربرد دارد. در مرتبه چهارم، کنش های تعهدی با 2% هستند که قصد دارند، مهر و بخشش الهی را از زبان خداوند تعهد کنند. سرانجام کنش های اعلامی هستند با کمتر از 1% از اصول دین، از زبان خداوند و قرآن سخن می گویند. تحلیل کنش های گفتاری، موضع پنهان میبدی را نسبت به جریان های فکری دورانش بازمی تاباند و حضور او را در گیرودار جدال میان اهل شریعت و اهل طریقت و همچنین جدال میان فرقه های صوفیه اهل عشق و اهل زهد در هرات قرن ششم نشان می دهد نیز، نگرش انتقادی او را به جریان های فکری روزگارش آشکار می سازد و بالأخره راهبرد گزیده میبدی را در جمع آوری، حفظ و سامان دادن به یک نظام فکری منسجم از اندیشه های مشایخ پیشرو صوفیه می نمایاند.
۵.

بررسی کنش های فراگفتاری در دو نوع متفاوت از فرامین قرآنی و شیوه برخورد مترجمان انگلیسی با آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: کنش های گفتاری ترجمه قرآن وجه امری وجه خبری زبان شناسی قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۹ تعداد دانلود : ۶۵۰
این پژوهش درصدد تبیین تفاوت در استفاده معناشناسانه و کاربردشناسانه، بین دو دسته متفاوت از فرامین، در قرآن است: فرامینی که وجه امری دارند و فرامینی که وجه خبری دارند. این تحقیق توصیفی- تحلیلی، می کوشد با استفاده از نظریات زبان شناسی کاربردی و تحلیل گفتمان، به بررسی بافتی بپردازد که این دو دسته از فرامین در آن به کار رفته اند. نتایج این تحقیق که پیکره زبانی آن، آیات قرآنی است، نشان می دهد که از جملات و پاره گفتارهای امری و خبری برای صدور فرمان استفاده شده است؛ ولی به کارگیری هرکدام، استنباط خاصی را به دنبال دارد. اگر اشکال امری مربوط به دستورات فوری و شخصی باشد درنتیجه، کاربرد آن بیشتر در گفتگوهای بینافردی دیده می شود. شکل های خبری هنگامی استفاده می شود که گوینده قصد القای فرامینی را دارد که فاقد فوریت یا بعد شخصی است. ضمناً به کارگیری شکل های خبری برای بیان فرامین، نشان از اطمینان خاطر و دانشی دارد که گوینده نسبت به اجرای فرامین خویش دارد. درنتیجه، جملات خبری غالباً در بافت هایی دیده می شود که گوینده عالی مقام درصدد القای دستورات خویش است. بازخورد این موضوع در ترجمه نشان می دهد در دستوراتی - با ساختار خبری- مترجمان رویه های متفاوت داشته اند. در آن جایی که آیات، مربوط به احکام خاص فقهی است یا بروز مفهوم فرمان و دستور آشکار است، از  افعال کمکی مانند shall استفاده شده است. در برخی از موارد نیز مفهوم فرمانی و دستوری از دید مترجمان پنهان مانده است.
۶.

بازنمایی اجتماعی کنش های گفتاری زنان (مورد مطالعه: رمان های هوشنگ مرادی کرمانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 61 - 80

کلیدواژه‌ها: بازنمایی اجتماعی کنش های گفتاری زبان زنان بافت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۴ تعداد دانلود : ۶۵۰
زبان تجلی گاه فرهنگ مردم یک جامعه است و بررسی آن می تواند زوایای پنهان فرهنگ جامعه را نمایان کند. بویژه در گفت وگوهای میان افراد که نمونه ی کامل و مشخصی از افکار و فرهنگ جوامع، در بافت زمانی و مکانی ویژه ای است. اینپژوهش نیزباتوجه به اهمیت زبان در تعاملات اجتماعی و باتوجه به نقش محوری زنان در شکل گیری خانواده و اجتماع، قدم در عرصه گفتار نهاده تا کنش های گفتاری زنان را در داستان های هوشنگ مرادی کرمانی بررسی کند. این بررسی با استفاده از دیدگاه و روش جان سرل انجام گرفته است. سرل کنش های گفتاری را در پنج دسته اظهاری، ترغیبی، عاطفی، اعلامی و تعهدی تقسیم کرده است و برای تعیین هریک به بررسی بافت موقعیتی گفتار، اعم از زمان و مکان و جایگاه افراد، تأکید داشته است. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان دادند که زنان به دلیل نداشتن قدرت در جوامع روستایی، بیش تر از کنش های گفتاری ترغیبی استفاده می کنند و کنش های اظهاری و عاطفی بکار برده شده نیز بیش تر در راستای ترغیب مخاطب هستند تا بدین وسیله به گونه غیرمستقیم دیگران (بویژه مردان و شوهران) را برای رسیدن به خواسته های خود ترغیب و تشویق کنند. هم چنین، از کنش های اعلامی و تعهدی که نیاز به کنشگری مستقیم فرد دارد، کم تر استفاده شده است.
۷.

تحلیل زبان شناختی شیوه ترغیب زبانی مخاطبان در برنامه های مشارکتی کنکورمحور شبکه های سیما(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای ارتباطات و رسانه دوره اول پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱ 107 - 122

کلیدواژه‌ها: کنش های گفتاری کنش ترغیبی/امری برنامه های مشارکتی رسانه ملی برنامه های کنکور محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۰ تعداد دانلود : ۶۳۰
پژوهش حاضر به بررسی زبان شناختی شیوه های ترغیب مخاطبان در برنامه های مشارکتی کنکورمحور شبکه های سیما در چارچوب نظریه کنش های گفتاری و تحلیل گفتمان انتقادی می پردازد. داده ها شامل پنج ساعت (سیصد دقیقه) از برنامه های پخش شده در پاییز و زمستان 1395 از شبکه های سراسری سیماست . نتایج نشان دهنده آن است که هدف اصلی و محوری این برنامه ها، ترغیب دانش آموزان به استفاده حداکثری از خدمات حامیان مالی برنامه است. بدین منظور، از کنش ترغیبی مستقیم و غیرمستقیم و اقناع ضمنی مخاطبان به طور همزمان، استفاده می شود. بیش از هشتاد درصد از موارد ترغیب کلامی از نوع ترغیب مستقیم مخاطب به تهیه کالا یا خدمات خاص است که گفتمان کلی این برنامه ها را به گفتمانی بازرگانی و تبلیغاتی تبدیل می کند. یافته های این پژوهش نشان دهنده آسیب های متعدد برنامه هایی از این نوع و عدم انطباق محتوای آن ها با اهداف اسناد کلان فرهنگی و آموزشی کشور است. از این رو، شکل فعلی و کنونی این برنامه ها نیازمند بازنگری است و پیشنهاد می شود نظارت بیشتر و تخصصی تری بر محتوای این گونه برنامه ها انجام شود.
۸.

تحلیل خطبه عیادت حضرت زهرا(س) بر پایه نظریه کنش گفتاری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال بیستم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۸۰) 7 - 34

کلیدواژه‌ها: حضرت زهرا (س) تحلیل گفتمان کنش های گفتاری تاریخ صدر اسلام جانشینی پیامبر (ص)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۰ تعداد دانلود : ۷۳۴
خطبه حضرت زهرا(س)(11 ق) به هنگام عیادت زنان مهاجر و انصار از ایشان، متنی است که به دلیل اهمیت تاریخی، شایسته تحلیل در چارچوب نظریه کنش گفتاری است. بر اساس این نظریه، گوینده ضمن بیان کلمات، کنش هایی را در قالب محتوای گزاره ها انجام می دهد که آنها را به پنج دسته بیانی، انشایی، تعهدی، اعلامی و عاطفی تقسیم می کنند. این مقاله پس از بازخوانی خطبه حضرت زهرا(س) در جمع زنان مهاجر و انصار، به این نتیجه می رسد که از میان انواع کنش های گفتاری به ترتیب کنش اظهاری، کنش عاطفی و کنش ترغیبی، بیشترین سهم را در سخنان آن حضرت به خود اختصاص دهند. با توجه به رابطه معنا دار بافت موقعیتی و فضای اجتماعی ایراد سخن و کنش های گفتاری گوینده، می توان گفت که حضرت زهرا(س)، این کنش های گفتاری را با توجه به شناختی که از تحولات جامعه نوپای اسلامی داشتند، برگزیدند و به همین سبب با شناخت و تحلیل این کنش ها می توان راهی به سوی شناخت بیشتر شرایط تاریخی آن روزگار گشود.
۹.

بررسی کاربردشناسی کنش های گفتاری در بابِ شیر و گاوِ کلیله و دمنه بر اساس نظریه پلاچیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۲ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۴ 205 - 233

کلیدواژه‌ها: کاربرد شناسی کنش های گفتاری کلیله و دمنه نظریه هیجانی پلاچیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۳ تعداد دانلود : ۵۰۹
در این مقاله به بررسی و تحلیل کاربردشناسیِ کنش های گفتاری باب شیر و گاوِ کلیله و دمنه و رابطه آنها با احساسات و عواطف بر اساس نظریه پلاچیک (غم و شادی، خشم و ترس، اعتماد و تنفر، تعجب و پیش بینی) پرداخته شده است که برای رسیدن به اهداف منظورشناسانه این اثر، بسیار مفید است. نویسندگان ضمن بیان مقدماتی درباره کاربردشناسی، کنش های گفتاریِ دیالوگ های چهار شخصیت اصلی را با رویکرد پلاچیک (Plutchick) مورد  بررسی قرار داده اند. یافته ها حاکی از آن است که علی رغم بسامد بالای کنش های اظهاری و ترغیبی، هیجانات و احساسات متنوع دیگری به خواننده انتقال پیدا می کند. در این بین، اکثر پاره گفتارهای دمنه در قالب کنش گفتاری ترغیبی بیان شده است که با هیجان امید آغاز می شود و با ریا ادامه پیدا می کند و با انزجار پایان می یابد. پاره گفتارهای کلیله بیشتر در قالب کنش های ترغیبی مطرح شده است که با احساسِ احتیاط آغاز می شود و با هیجان غم پایان می یابد. همچنین پاره گفتارهای شیر در قالب کنش های اظهاری بیان شده است که با احساسِ هراس آغاز می شود و با هیجان احساسِ گناه پایان می یابد و در نهایت پاره گفتارهای گاو است که در قالب کنش های اظهاری مطرح شده و در قالب هیجان ترس آغاز می شود و با تقدیرگرایی پایان می یابد.
۱۰.

بیان "سازگاری" در پاسخ به کنش گفتاری امری - ارشادی "پیشنهاد" در محیط کلامی روسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۴ بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ 63 - 82

کلیدواژه‌ها: کنش های گفتاری پیشنهاد موافقت اصل ادب راهکار تواضع/ توافق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۳ تعداد دانلود : ۲۰۳
کنش های گفتاری عبارتند از گفته هایی که همزمان با تولید آن عملی را که از آن نام برده می شود، محقق می سازند. زبانشناسان طبقه بندی های گوناگونی از آن ارائه داده اند که نخستین آنها متعلق به ج. اُستین می باشد. در این طبقه بندی ها با توجه به شکل به کارگیری سه کنش همزمان بیانی، منظوری و تاثیری، گروه های مختلفی متمایز است. یکی از این گروه ها را کنش های گفتاری امری-ارشادی و یا محرک می خوانند. مقصود از آنها آن دسته از گفته هایی است که موجب تحریک شنونده برای دست زدن به عملی می شوند. این گروه خود شامل زیرگروه های دیگری چون "پیشنهاد"، "دعوت"، "درخواست" و ... است. در پژوهش حاضر به بررسی و مشخص ساختن فرمول های اصلی که در محیط کلامی روسی برای بیان "پیشنهاد" به کار می روند، خواهیم پرداخت. عناصر زبانی ای را که در شکل گیری "پیشنهاد" نقش دارند می توان به سه گروه اصلی فعلی، صفت کوتاه و اجزاء تقسیم نمود. در گروه فعلی، افعالی چون хотеть (خواستن)، мочь (توانستن)، согласиться (موافقت کردن)، صورت منفی فعل возражать (مخالفت کردن) و... قرار می گیرند. согласен/согласна/согласны (موافق هستی؟/ موافق هستید؟) صورت صفت کوتاه است که برای بیان "پیشنهاد" از آن استفاده می شود. در دایره ی اجزاء که جزء کمکی کلام هستند، جزء پرسشی ли (آیا)، бы (کاش)، جزء منفی ساز не و جزء محرک давай(-те) (بیا/ بیایید) قرار دارند. استفاده از عناصر زبانی مذکور، به کارگیری آهنگ پرسشی و نیز توجه به رعایت راهکارهای مودب بودن، بلندهمتی، تواضع، تائید و توافق همگی موجب مودبانه تر شدن فرمول "پیشنهاد" می شوند.
۱۱.

بررسی مقابله ای ارزیابی واکنش به تحسین و تمجید و راهبردهای سپاسگزاری در کتاب های سطح پیش متوسط کانون زبان ایران و تاچ استون 3(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره دوزادهم خرداد و تیر ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) ۳۵۳-۳۸۴

کلیدواژه‌ها: واکنش به تحسین و تمجید راهبردهای سپاسگزاری بررسی مقابله ای ارزیابی کتاب ها کنش های گفتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۰ تعداد دانلود : ۲۲۸
در حال حاضر، مقوله کنش های گفتاری به یکی از موضوعات موردبحث در حوزه منظورشناسی تبدیل شده است. با این حال، شمار پژوهش هایی که به مقایسه نحوه آموزش کنش های گفتاری در کتاب های آموزشی بین المللی و کتاب های داخلی چاپ شده در ایران پرداخته باشند، بسیار معدود است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی دو کنش گفتاری مهم، یعنی سپاسگزاری و واکنش به تحسین و تمجید، در بخش مکالمه کتاب های سطح پیش متوسط کانون زبان ایران و کتاب تاچ استون 3، است. 12 دیالوگ از کتاب تاچ استون 3 و 27 دیالوگ از کتاب های سطح پیش متوسط کانون زبان ایران مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و مصادیق هر کدام از کنش های گفتاری موردنظر شناسایی و استخراج شده اند. نتایج نشان داده اند که میان بسامدهای ابراز سپاسگزاری در کتاب های سطح پیش متوسط کانون زبان ایران و کتاب تاچ استون 3، تفاوت معناداری وجود دارد؛ اما میان بسامد واکنش های کلامی به تحسین و تمجید در این دو کتاب، تفاوت معناداری شناسایی نشده است. علاوه بر این، نتایج به دست آمده حاکی از آنند که مقدار میانه آماری برای واکنش کلامی به تحسین و تمجید در کتاب تاچ استون 3 بالاتر بوده است؛ و درمقابل، مقدار میانه آماری برای کنش گفتاری سپاسگزاری در کتاب سطح پیش متوسط کانون زبان ایران بالاتر ارزیابی شده است. این یافته ها و نتایج، ارزش های آموزشی مهم و کاربردی ای برای معلم های آموزش زبان انگلیسی (به منزله زبان خارجی) و توسعه دهندگان مواد آموزشی دارند.
۱۲.

بررسی و تحلیل آموزه تعلیمی «ظلم ستیزی» در شعر «درفش کاویان» از حمید مصدق با رویکرد به نظریه کنش های گفتاری جان سرل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادبیات تعلیمی سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۰ 1 - 24

کلیدواژه‌ها: حمید مصدق شعر معاصر فارسی تعلیم و تربیت ظلم ستیزی کنش های گفتاری جان سرل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۲۵۶
شعر معاصر در حوزه لفظ و محتوا تغییرات بنیادینی را نسبت به دوره کلاسیک تجربه کرده است. در زمینه مضمون و محتوا، شاعران از اشاره مستقیم به اخلاقیات پرهیز کرده و آن را به عنوان ابزاری برای بازنمایی مسائل سیاسی و اجتماعی به کار گرفته اند که این امر، بر چندلایگی و پیچیدگی شعرها افزوده است. حمید مصدق، یکی از نمایندگان برجسته شعر سمبولیسم اجتماعی در دوران معاصر، از این روش سود برده است و در شعر «درفش کاویان» با انعکاس مجموعه ای از آموزه های اخلاقی و ارتباط آن با مسائل سیاسی و اجتماعی، گامی جدید در شرح و طرح مضامین تربیتی برداشته است. او در سطح ژرف ساخت، با استفاده از ظرفیت های تعلیمی مواردی همچون خدامحوری، اتحاد مردم، خودباوری، عدم انفعال فکری و رفتاری، نفی جبرگرایی و... مخاطبان خود را برای ساختن دنیایی بهتر و مطابق با موازین عدالت محور ترغیب کرده است. بررسی شعر «درفش کاویان» با روش توصیفی تحلیلی و رویکرد به مبانی نظریه کنش های گفتاری جان سرل نشان می دهد که استفاده از کنش های اظهاری، ترغیبی، عاطفی، تعهدی و اعلامی منتج به بازنمایی مفهوم کلان اخلاقیِ «ظلم ستیزی» شده است و دیگر آموزه های تعلیمی برای تقویت این مفهوم بنیادی به کار گرفته شده اند.    
۱۳.

بررسی فرآیندها و نقش آن در گفتمان ایدئولوژیکی فتوت نامه سهروردی با رویکرد نقش گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های دستوری و بلاغی (علوم ادبی سابق) سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۰ 9 - 35

کلیدواژه‌ها: آغازگرها فتوت نامه ابوحفص شهاب الدین عمر سهروردی زبان شناسی نقش گرا گفتمان تک صدایی کنش های گفتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۴۰
فتوت نامه ها به جهت احتوا بر انواع گفتمان های اهل فتوت با نگره های متفاوت، از اهمیت بسیاری در پژوهش های سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، عرفانی و ادبی در موضوع فتوت و تاریخچه و تأثرات و تأثیر همه جانبه آن بر جوامع اسلامی، برخوردارند. در این میان تحلیل گفتمان فتوت نامه ابوحفص عمر سهروردی، به جهت جنبه اجتهادی و نظریه پردازانه شیخ در ایجاد پیوستاری بین مفاهیم اخلاق و عرفان از یک سوء، و توسعه دیدگاه های شیعی در نظریه پردازی اهل تصوف و فتوت از سویی دیگر، اهمیتی مضاعف می یابد. در این پژوهش، بهمنظور تحلیل گفتمانی متن فتوت نامه سهروردی و کشف سازوکارهای میان ذهن و زبان نویسنده و بافت فرهنگی-اجتماعی متن و نیز تحلیل مؤلفه های اندیشگانی مستتر در آن، به روش زبان شناسان سیستمی-نقشی (نقش گرا)، از تحلیل فرآیندها استفاده شده است. از تحلیل انواع فرآیندها در این متن دریافتیم که فراوانی فرآیندهای ذهنی (و گونه های آن) و نیز بسامد بالای فرآیندهای رابطه ای (شناسایی-وصفی) و فرآیندهای وجودی در این متن، نشانگر غلبه کنش ایضاحی و اثباتی در گفتمان مؤلف است که اهدافی چون تشریع نهاد فتوت، یک سویگی بخشیدن به نهادهای اخلاق، عرفان و سیاست و نیز مشروعیت بخشی به پایگاه شیعی این نهاد را (تحت حمایت مستقیم خلیفه الناصر لدین الله) تقویت می کند. فراوانی معنادار فرآیندهای مذکور، موجب کاهش کنش های ارتباطی و تعاملی گفتمانی در متن و عاملی برای تقویت منظورهای گفتمانی تک صدایی و جنبه های ارزشی/ ایدئولوژیکی موجود در سازه های تجربی (تشریعی، مشروعیت بخشی و کنش های اثباتی و ایضاحی) متن است.
۱۴.

بررسی نوبت گیری و کنش های گفتاری در نمایش نامه ی آهسته با گل سرخ با تکیه بر مطالعات سبک شناسی درام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای نمایشی و موسیقی سال ۱۷ پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲ 53 - 60

کلیدواژه‌ها: اکبر رادی آهسته با گل سرخ سبک شناسی درام کنش های گفتاری نوبت گیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۱۰۸
سبک شناسی درام که حوزه ای بین رشته ای میان کاربردشناسی و مطالعات نقد ادبی محسوب می شود، معیارهای متعددی را برای تحلیل آثار نمایشی و شناختی کامل تر از عناصر مختلف تشکیل دهنده ی آن به دست می دهد. از مهم ترین این معیار ها، نوبت گیری در دیالوگ های نمایشنامه و موضوع کنش های گفتاری است که به وسیله ی آنها می توان دریافت دقیق تری از نمایشنامه داشت. در زمینه ی نوبت گیری برخی شاخصه ها از قبیل شروع مکالمه ها (بر اساس آنکه کدام شخصیت گفتگو را آغاز می کند)، داشتن نوبت بیشتر، نوبت های طولانی تر، قطع کردن کلام شخصیت روبرو، تعیین کردن گوینده ی بعدی، تعیین کردن موضوع گفتگو مورد بررسی قرار می گیرند. با این روش سنجش شخصیت های قدرتمند تر در نمایشنامه شناخته می شوند. در زمینه ی کنش های گفتاری نیز تقسیم بندی پنج گانه ی سرل بر افعال مورد بررسی قرار می گیرد و قدرت شخصیت ها از طریق اعمال کنش های گفتاری مطالعه می شود. در پژوهش حاضر با بهره گیری از دو معیار مذکور، نمایشنامه ی آهسته با گل سرخ اکبر رادی مورد بررسی قرار گرفته است و تلاش بر این بوده که شناخت سبک شناسانه ی روشنی از نمایشنامه حاصل شود. خواهیم دید که شخصیت های قدرتمند و چالش گر برای رسیدن به قدرت بیشتر با کمک ابزارهای فوق در متن قابل شناسایی خواهند بود. این موضوع هم در بررسی نوبت گیری و هم در بررسی کنش های گفتاری قابل مشاهده خواهد بود.
۱۵.

تحلیل زبانی-کاربردشناختی یک نامه دیوانی بر مبناء آراء جورج یول (مطالعه موردی: نامه حشم تگین آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال ۲۳ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۳ 113 - 140

کلیدواژه‌ها: کاربردشناسی زبان تاریخ بیهقی کنش های گفتاری جورج یول نامه های دیوانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۱۲۴
زبان به عنوان ابزاری کارآمد در تبادل پیوسته اندیشه، عاطفه و تجربه، شاخصه برجسته آدمی است؛ اهمّیّت بنیادین زبان در ایجاد فرآیند ارتباطی، باعث گردیده تا اجزای این پیکره نظام مند، از جهات گوناگون مورد پژوهش و مداقّه صاحب نظران عرصه زبان شناسی قرار گیرد و لزوم تأمّل و تحقیق در کاربردشناسی زبان( Pragmatics )، گونه ای مهم از پژوهش های زبانی به شمار آید. کاربردشناسی، بررسی مفاهیم بافتی و کاوش در معانی نامرئی ای است که گوینده/نویسنده قصد انتقال آن را دارد. در این میان، «نامه های دیوانی» به دلیل برخورداری از نقشی ویژه، وظیفه ای خاص و گاه فوق العاده حسّاس، چنین تحلیلی را به خوبی برمی تابند؛ نامه هایی که به دلیل ویژگی های وجودی: اوضاع متمایز سیاسی، منازعات قدرت، تقابل طبقات اجتماعی و ... از یک سو و از دیگرسو، مخاطبانی خاص، آثاری برجسته و قابل تأمّل محسوب می شوند. جستار پیش رو با مبنا قراردادن نظریه های کاربردشناختیِ جورج یول ( George Yule )، به بررسی یکی از برجسته ترین نامه های دیوانی، «نامه اعیان دولت غزنوی به سلطان مسعود» در کتاب تاریخ بیهقی می پردازد و پیام های ضمنی و کنش های گفتاری این نامه شگفتِ دیوانی را مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد؛ نامه ای که نویسندگان آن با هوشمندیی سزاوار ستایش، در مسیر القای درون مایه متن، گزاره ها را به گونه ای درخور توجّه، هوشمندانه و دقیق به کار می گیرند. پی بردن به پیام های آشکار و پنهان این نامه، از آن رو برخوردار از اهمّیّتی اساسی است که این راهبرد، نه تنها نمایانگر ساختار قدرت و مناسبات اجتماعی و انسانی که بازتاب دهنده کوشش پنهان نویسندگان این نامه در تغییر وضعیت موجود سیاسی است. پژوهش حاضر می تواند به مثابه دریچه ای روشن برای درک برخوردی ویژه با گونه ای خاص از متون ادبی، «نامه های دیوانی» به کار آید.
۱۶.

تحلیل دعاها و مناجات های عرفانی مثنوی معنوی براساس نظریه کنش های گفتاری سرل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۸ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۷۲ 67 - 82

کلیدواژه‌ها: دعا و مناجات کنش های گفتاری مثنوی معنوی مولانا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۱۳
دعا و مناجات با پروردگار، از روحانی ترین لحظات زندگی هر انسان خداشناس و دین مدار است و مثنوی معنوی نیز به عنوان شاهکار عرفانی زبان فارسی سرشار از دعا و مناجات هایی است که مولانا گاه از زبان خود و گاه از زبان شخصیت های مثنوی بیان نموده است. دعا و مناجات های مثنوی ، دارای کنش های گفتاری خاصی است که نشانگر معنی ثانوی آن هاست. نظریه «کنش گفتاری» به عنوان یکی از مباحث مهم تحلیل گفتمان در حوزه دانش زبان شناسی در آغاز توسط «آستین» مطرح شد و سپس، «سرل» طبقه بندی پنج گانه ای را برای آن ارائه داد. پایه نظریه کنش گفتاری سرل بر این استوار است که نقش های فعل و به دنبال آن جمله را در فرایند گفتمان می توان به پنج دسته کنش های اظهاری، عاطفی، ترغیبی، تعهّدی و اعلامی تقسیم بندی کرد. در پژوهش حاضر تلاش شده است به شیوه تحلیل محتوایی و برمبنای تئوری کنش های گفتاری سرل، به تحلیل دعاها و مناجات های مثنوی پرداخته شود. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می دهد، هریک از دعاها و مناجات های مولانا دارای کنش گفتاری خاصی است و از میان طبقه بندی پنجگانه سرل، «کنش ترغیبی» نسبت به دیگر کنش های گفتاری بسامد بالایی دارد و «کنش اعلامی» در آن ها به کارنرفته است.
۱۷.

تهدید، نمودی از قدرت در سخن حافظ!(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شعرپژوهی سال ۱۵ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۵۶) 107 - 134

کلیدواژه‌ها: تهدید حافظ قدرت کنش های گفتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۱۰۴
تاکنون درباره ی شعرِ حافظ نوشته های فراوانی پدید آمده است؛ اما در این متن برجسته، همچنان ظرفیت هایی برای پژوهش های تازه وجود دارد. در جستارِ پیشِ رو برای نخستین بار موضوع «تهدید» در غزل های حافظ بررسی شده است. این پژوهش که با شیوه ی تحلیل محتوا، طبقه بندی و تحلیل جامع ابیات تهدیدی انجام شده، به دنبال گشودن دریچه ای دیگر به فهم بهتر ذهن و زبان این سخن سرای افسون کار است. برای این کار همه ی دیوان حافظ (تصحیح شادروانان: غنی و قزوینی) مطالعه و ابیاتی که  مستقیم یا ضمنی تهدیدی را دربردارند، استخراج شده است؛ سپس زوایای گوناگون آن، ازجمله نوع تهدید، مخاطب تهدید، دلیل شکل گیری تهدید، انگیزه ی تهدید، پشتوانه ی تهدید، تأثیر تهدید، چگونگی تهدید در بافت کلی غزل، صریح و غیرصریح بودن، نوع فعل و انواع کنش های گفتاری آن واکاوی شده است. بررسی و تحلیل انواع تهدید در شعر حافظ نشان می دهد که او  قدرتی درونی دارد که به پشتوانه ی آن به اشکال مختلف به تهدید ارکان دینی، ممدوح/ معشوق و دیگران می پردازد .  
۱۸.

تأثیر جنسیت نویسنده در به کارگیری کنش های گفتاری در ادبیات کودکان در زبان کردی

نویسنده:
منبع: پازند سال ۱۶ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶۱ 41 - 63

کلیدواژه‌ها: کاربردشناسی کنش های گفتاری ادبیات داستانی کودک جنسیت زبان کردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۵۶
کاربران زبانی برای بیان و انتقال منظور خویش پاره گفتارهایی را تولید می کنند، این پاره گفتارها علاوه بر رساندن معنا و مفهوم، به انجام عملی نیز ختم می شوند که کنش های گفتاری نامیده می شود (یول، ۲۰۱۱: ۴۷). در پژوهش حاضر، سعی بر آن است تا کنش های گفتاری در ادبیات داستانی کودکان در زبان کردی بررسی، انواع کنش های گفتاری سرل (۱۹۶۹) شناسایی و بر اساس فراوانی توزیع آنها دسته بندی و همچنین تأثیر جنسیت نویسنده بر میزان استفاده از کنش های گفتاری سنجیده شود. بدین منظور پیکره ای خام شامل ۲۰ کتاب داستان کودکانه تهیه شد که در مجموع دربردارنده ۱۲۰۳ جمله است. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج حاصل از آمار توصیفی نشان می دهد که در مجموع از ۵ نوع کنش گفتاری اظهاری، ترغیبی، عاطفی، تعهدی و اعلامی استفاده شده است. همچنین میزان استفاده از کنش های گفتاری توسط نویسندگان زن و مرد یکسان نیست یعنی نویسندگان زن از کنش های گفتاری اظهاری، عاطفی و اعلامی بیشتر از نویسندگان مرد و در مقابل، نویسندگان مرد از کنش های گفتاری ترغیب و تعهدی بیشتر از زنان استفاده کرده اند. بر اساس نتایج حاصل از آمار استنباطی نیز، تأثیر عامل جنسیت در میزان استفاده از کنش های گفتاری خنثی نیست و تأثیر آن قابل تأیید است. نویسندگان با به کار بردن کنش های گفتاری سعی کرده اند تا خواننده را بیشتر با حوادث و رویداد های داستان ها آشنا سازند، بر این اساس، وجود کنش های گفتاری جهت روشن ساختن منظور و اهداف نویسنده ضروری است.  
۱۹.

کنش گری؛ لیوتار و فوکو از دریچه سرل و آستین

نویسنده: مترجم:
منبع: الهیات سال ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱۰ 103 - 116

کلیدواژه‌ها: کنش های گفتاری لیوتار فوکو آستین سرل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۸
لیوتار از کنش گری یا تخصیص آموزش به کارکرد کارآمد سیستم اجتماعی سخن می گوید. آموزش دیگر نباید به دنبال آرمان هایی مانند خودمختاری یا رهایی شخصی باشد، بلکه باید به ابزارها، فنون یا مهارت هایی توجه کند که به عملکرد کارآمد دولت در بازار جهانی و حفظ انسجام داخلی کمک می کند. اما این امر نیازمند افرادی با ویژگی های خاص است – نه افراد خودمختار کانتی، بلکه افراد هنجارمند و قابل اداره و کنترل فوکویی. گفتمان در شکل گیری چنین افرادی، نقش به سزایی دارد. اما فوکو به طور کامل توضیح نمی دهد که گفتمان چگونه این کار را از طریق نیروی زبان انجام می دهد. این مقاله از نظریه کنش گفتاری جان آستین استفاده می کند تا نظرات فوکو در مورد نیرو یا اثرات زبان در شکل گیری افراد هنجارمند و قابل اداره را به طور کامل تری در راستای حرکت به سوی کنشگری بسط دهد.