درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹٬۷۶۱ تا ۹٬۷۸۰ مورد از کل ۷۶٬۷۷۵ مورد.
۹۷۶۱.

تحلیل و ارزیابیِ نقدِ برهان وجودی بر مبنای تفاوت حملین توسط یکی از شارحان صدرالمتألهین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: الهیات تطبیقی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) 85 - 96

کلیدواژه‌ها: حمل حمل اولی ذاتی حمل شایع صناعی برهان وجودی آنسلم جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹ تعداد دانلود : ۲۰۱
برهان وجودی در فلسفه اسلامیِ معاصر، بر مبنای یکی از ابتکارات و نوآوریهای موجود در این فلسفه، نقد شده است. این نوآوری مربوط به بحث گزارهها و تقسیم آنها و شرط تناقض است. این نقد، بیشتر ناظر به برهان وجودی آنسلم است؛ اما سایر روایتهای برهان وجودی، بهویژه دکارت را نیز در بر میگیرد. جوادی آملی، یکی از شارحان و پیروان صدرالمتألهین شیرازی، نقد مزبور را انجام داد. مسئله اصلیِ این تحقیق، تحلیل و ارزیابی این نقد است. برای ارزیابی دقیقتر نقد جوادی آملی بر برهان وجودی، علاوه بر نقد و ارزیابی نگارنده، نقد و ارزیابی یکی از نویسندگان نیز مطرح و از سوی نگارنده نقد و ارزیابی شده است. مسئله این پژوهش هرچند بهظاهر دارای دو جزءِ ارزیابی نگارنده از دیدگاه جوادی آملی و نیز ارزیابی نگارنده از نقد یکی از نویسندگان بر جوادی آملی است، این دوگانگی صرفاً ظاهری است و مسئله تحقیق واحد است: تحلیل و ارزیابی نقد جوادی آملی بر برهان وجودی بر مبنای تفاوت دو حمل. در نتیجه این ارزیابی، میزان نیازمندی این نقد به بازبینی و در عین حال، پایداری آن در برابر انتقادهای برآمده تبیین میشود.
۹۷۶۲.

پیشفرض ها و مبانی اعتبارسنجی روایات مهدوی (ع) در کتاب شریف منتخب الاثر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال هجدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۰) 157 - 179

کلیدواژه‌ها: قرینه گرایی حدیثی روش فراسندی منتخب الاثر لطف الله صافی گلپایگانی اعتبارسنجی روایات مهدوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۲۳۳
فهم منطق حاکم بر اعتبارسنجی حدیث منوط به شناخت پیشفرضها و مبانی هر رویکرد است. گزینش روایات مهدوی در کتاب منتخبالاثر که بر اساس خوانشی کلنگر و فراسندی صورت پذیرفته نه تنها روایات شیعه بلکه عامه را نیز در فرآیند قرینهیابی و بهگزینی شرکت میدهد. از آنجا که درک صحیح از دستگاه فکر حدیثی کتاب، امکان ارزیابیهای بعدی را فراهم مینماید، این پژوهش با عطف نظر به خلاء وجود طرحی از سازه و شبکه حاکم بر گزینش روایات در کتاب منتخبالاثر تألیف آیهالله العظمی صافی تلاش کرده تا با روش تحلیل مضمون، پیشفرضها و مبانی حدیثشناختی کتاب را مشخص نماید. نتایج این پژوهش نشان داد اعتبارسنجی فراسندی روایات مهدوی در منتخبالاثر از پیشفرضهای مهمی همچون اصل اولی در عدم حجیت خبر واحد در اعتقادات و توجه به روششناسی قدما در طرق تحمل حدیث برخوردار است و به مبناهایی مانند قاعده امکان و طرح احتمالات تکیه دارد. نیز بازخوانی و فهم دقیق معیارهای جرح و تعدیل قدما  و همچنین توجه به مبنای اثر محور متقدمان در ارزیابی و اخذ به حدیث، منجر به جریان اصاله البرائه در راویان مجهول منابع متقدم است. چارچوبها و بستر فکری رویکرد قرینهگرای حدیثی منتخبالاثر، موجب گردیده تا چینش و اعتبارسنجی روایات مهدوی در این کتاب، از منطقی نظاممند بهرهمند باشد که به رغم برخی تلقیها نسبتی با ظاهرگرایی حدیثی ندارد؛ زیرا به وضوح از استانداردهای تعریفشدهای تبعیت میکند.
۹۷۶۳.

مولفه ها و ساختار ارزشی و سبک زندگی مسلمانان عراق در زمان عباسیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 49-68

کلیدواژه‌ها: عراق سبک زندگی تاریخ خلافت عباسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۲۰۲
سبک زندگی از جمله موضوعات بسیار مهم و مطرح شده در علوم مختلف است که از اغاز زندگی بشر همواره وجود داشته و تا اکنون نیز ادامه داشته است گرچه این اصلاح به معنای علمی آن تقریبا جدید است اما با مطالعه و رجوع به گذشته میتوان رد پای آن را در میان سلسلهها، قبایل، خلفا، و خلاصه دورانهای مختلف مشاهده نمود یکی از این دورانها که مد نظر این مقاله است عراق زمان خلفای عباسیان است. پژوهش حاضر درصدد بررسی سبک زندگی مسلمانان عراق در عصر عباسیان است. از این منظر پس از بسط فضای مفهومی موضوع و بیان جنبه تاریخی موضوع، به بررسی سبک زندگی عراق در آن دوره خواهد پرداخت. مطابق با مستندات موضوعی ارائه شده در این پژوهش، روش تحقیق، تحلیلی- تاریخی و روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، کتابخانه ای می باشد. یافته های این مطالعه، حاکی از آن است که در قرنهای چهارم تا ششم هجری مصادف با حکومت عباسیان، عراق به ویژه، بغداد به عنوان پایتخت خلافت، از رونق بسزایی برخوردار گردید و تحولات فرهنگی و اجتماعی گوناگونی را در سبک زندگی مسلمانان به وجود آوردند. و به دلیل توجهات حکام، بر چگونگی حیات اجتماعی مسلمانان اعم از نگرشها و باورها، سبک زندگی اجتماعی، زبان، مذهب و آداب و سنن تأثیر بسیار داشته است. نتیجه کسب شده از مقاله این است که رشد محافل علمی و فرهنگی در عراق سنن فرهنگی و سبک زندگی مسلمانان در عراق در قرون پنجم و ششم هجری، را با طرح آموزههای اصیل اسلامی به چالش کشاند و الگوهای رفتاری آنان را متحول کرد. همچنین سبک زندگی و فرهنگ مسلمانان عراق به سبب بالا گرفتن مهاجرت سایر ملل به عراق، متأثر از فرهنگهای دیگر به ویژه ایران بوده است.
۹۷۶۴.

الیوتوبیا والدیستوبیا وتخطی الحدود الزمنیه والمرجعیه فی الروایه العربیه الحدیثه: روایتا یوتوبیا لأحمد خالد توفیق وعطارد لمحمد ربیع أنموذجا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی السردانیة العربیة جلد ۲ الربیع و الصیف ۱۴۴۳ شماره ۲ (پیاپی ۴) 1-23

کلیدواژه‌ها: الیوتوبیا الدیستوبیا الروایه العربیه العنف الخیال العلمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۹ تعداد دانلود : ۱۷۵
إن النقد الجامعی أو الأکادیمی هو فی سباق مستمر مع النتاج الأدبی، إذ یسعى دائما إلى تصنیفه وتأطیره وتحدیده. ولکن التبدل السریع الذی یحدث فی المجتمع على مختلف المستویات یجعل الأطر والحدود باطله ولو جزئیا. وإذا نظرنا إلى الروایه کنوع أدبی، وبالرغم من أن الحریه والانفلات هما من طبیعتها أصلا (Robert,1972 :24)، نرى بعضا منها یتخطى فی القرن الحادی والعشرین کل المقاییس التقلیدیه. فقد اتخذت مثلا وسائل التواصل الحدیثه من إنترنیت وفایسبوک وسواهما دورا مهما فی میدان الإبداع الأدبی، وبتنا نقرأ مثلا روایه کروایه عشیقه آدم للکاتب التونسی منصف الوهایبی والتی یصفها المؤلف "بالراویه الفایسبوکیه" حیث لا سرد فیها وإنما هی حوار على الفایسبوک بین رجل وامرأه، "حوار الأصابع"، کما ینعتها أیضا المؤلف. وهناک غیرها من الروایات )جرجور،2016) فتطرح جدیا إذاً مسأله الحدود بین الأنواع الأدبیه بشکل یتجاوز نظریه "عبر النوعیه" لأدوار الخراط (الخراط،1994). وفی هذا الخضم من اضطراب المقاییس، یشهد الحقل الأدبی العربی، وفی مجال الکتابه الروائیه أیضا، مبادرات تجدیدیه أخرى، جاءت کرده فعل مباشره أو غیر مباشره على الأحداث التی یعیشها العالم العربی فی هذا العقد الأخیر، أی قبیل ما یسمى "بالربیع العربی" وبالفتره التی تلیه. ومن هذه المبادرات ما یتجاوز البنیه التقلیدیه للروایه ویحطم الترتیب الزمنی والتسلسل التاریخی ویلغی الحدود بین الواقع والفانتازیا فیدخل "الخیال العلمی" کعامل مباشر فی بناء السرد وتطور الاحداث. فهی، وإن غاصت فی الماضی أحیانا، مستلهمه التراث، فإنها فی الوقت نفسه تستشرف المستقبل. وفی هذا السیاق تقع الکتابه الحدیثه التی تنتمی إلى تیار الیوتوبیا والدیستوبیا Utopie et Dystopie. ومن الروایات العدیده التی سارت فی هذا التیار سنتناول فی بحثنا روایتین: "یوتوبیا" لأحمد خالد توفیق الصادره سنه 2008، و"عُطارد"لمحمد ربیع الصادره سنه 2015. ترمی هذه المقاله إلى تحلیل التقنیه الروائیه التی تتخطى تراتبیه الزمن فی السرد من جهه، وتخلق عوالم تزول فیها الحدود بین الواقع والفانتازیا من جهه ثانیهعلی المنهج الوصفی التحلیلی کما أنها تحاول أخیرا الربط بین هذا النوع من الکتابه والوضع السیاسی الاجتماعی المضطرب الذی یعیشه المجتمع العربی.
۹۷۶۵.

اوصاف شیعیان واقعی؛ ایمان در کلام امیرمؤمنان علی (ع) (25)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام اسفند ۱۴۰۰ شماره ۲۹۱ 5-9

کلیدواژه‌ها: امر به معروف نهی از منکر رضایت الهی اصحاب سبت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۲۱۸
براساس فرمایش امیرمؤمنان علی(ع) صبر، یقین، عدل و جهاد چهار ستون ایمان هستند. در هر عمل اختیاری، گرچه کاملاً شخصی باشد، دو عامل انگیزه و شناخت نقش اساسی دارند و حضرت عامل انگیزه را در قالب صبر و عامل شناخت را در قالب یقین بیان کرده اند. قوام رفتارهای اجتماعی انسان به رعایت حقوق دیگر افراد جامعه است که از آن به «عدل» تعبیر می شود. البته بعضی افراد جامعه به ارزش ها، قوانین و حقوق دیگران اعتنا نمی کنند. واکنش مؤمن در برابر آنها جهاد به معنای گسترده اش است که چهار شعبه دارد: امر به معروف، نهی از منکر، استقامت و وفاداری در جهاد، و دشمنی کردن با فاسقان.حضرت می فرمایند: «فَمَنْ أَمَرَ بِالْمَعْرُوفِ شَدَّ ظُهُورَ الْمُؤْمِنِینَ، وَمَنْ نَهَى عَنِ الْمُنْکَرِ أَرْغَمَ أُنُوفَ الْکَافِرِینَ، وَمَنْ صَدَقَ فِی الْمَوَاطِنِ قَضَى مَا عَلَیْهِ، وَمَنْ شَنِئَ الْفَاسِقِینَ وَغَضِبَ لِلَّهِ غَضِبَ اللَّهُ لَهُ وَأَرْضَاهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ»؛ پس هرکه امر به معروف (کار شایسته) کند، مؤمنان را همراهی کرده و ایشان را توانا گرداند، و هرکه نهی از منکر (ناپسندیده) نماید بینیِ کافرین را به خاک مالیده، و هرکه در گفتار راست گو باشد آنچه بر عهده او بوده به جا آورده، و هرکه با بدکاران دشمنی کرد و برای خدا خشمناک گردید، خدا برای او [بر ضد آنها] به خشم آید و در روز رستخیز او را خشنود می گرداند.
۹۷۶۶.

توظیف القضایا النحویه فی دراسه الإحالات عند السید الصدر فی منه المنان؛ دراسه قضیه الربط بضمیر الغائب أنموذجاً(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و چهارم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ (۱۴۴۳ه.ق) شماره ۲ (پیاپی ۴۸) 167-198

کلیدواژه‌ها: توظیف الضمیر السید الصدر القضایا النحویه منه المنان النص المقدس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۹۳
تمثلت أهمیه الدراسه هنا أنها تحاول إبراز القضایا النحویه ومنها الإحاله الضمیریه بضمیر الغائب عند الصدر فی تفسیره من خلال أجزاءه الخمسه، والدراسه تهدف إلى التعریف بالصدر ومنهجه فی التفسیر، وکیفیه طرقه الآراء النحویه مفسراً للقرآن، اقتضت الدراسه المنهج الوصفی التحلیلی، والغرض منها هو جمع بعض القضایا النحویه التی یذکرها ومنها الإحاله الضمیریه ومناقشتها وتحلیلها وردّها إلى أصولها والوقوف على موضوعاتها، وتحلیل بعض النماذج والتعلیق علیها دون الانتصار لجههٍ ما، إلا ما یتسق مع ما یقتضیه المعنى المطلوب، حاول الباحث فی هذا الموضوع عرض کیفیه التوظیف النحوی فی (منه المنان) وبیان تأثیرها فی توجیه المعنى. وانتهت الدراسه إلى جمله من النتائج یمکن إیجازها کالآتی: کثره الأطروحات کان سبباً وراء توظیف المسائل النحویه فی کتاب منه المنان، وأنَّه یُعطی الأولویه للمعنى لمناسبه السیاق بدلاً من القواعد النحویّه، واستطاع من خلال ضمیر الغائب إزاله الکثیر من اللبس والإبهام فی الکثیر من سیاقات النص ورفضه لفکره التقدیر النحوی والتأویل فیه، وانَّه قد استقى مادته العلمیه من کتب النحو وکتب إعراب القرآن، وکذلک وجدناه کثیرا ما یورد آراء نحویه نقلاً عن المدرستین البصریه والکوفیه، ویطرح رأیه دون التحیز لجههٍ معینه.
۹۷۶۷.

بررسی دسته بندی، ساختار هدایتی و غرض سوره قیامت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۷ ۲۰۹-۲۲۸

کلیدواژه‌ها: سوره قیامت سیر هدایتی دسته بندی آیات غرض سوره ها تفسیر ساختاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۷ تعداد دانلود : ۳۱۱
این تحقیق به دنبال معرفی گام هایی برای کشف مستدل ساختار، سیر هدایتی و غرض سوره های قرآن کریم و تطبیق این گام ها در تفسیر سوره قیامت است. بر پایه یافته های این پژوهش، هدف مذکور در پنج گام قابل دستیابی است: دسته بندی اولیه آیات، عنوان گذاری اولیه دسته ها، سنجش ارتباط بین دسته ها و سیاق بندی، انتخاب عنوان مناسب برای سیاق ها، سنجش ارتباط بین سیاق ها و انتخاب عنوانی متناسب برای کل سوره. با اجرای این گام ها در تفسیر سوره قیامت، دسته بندی آیات، ساختار، سیر هدایتی و در نهایت غرض کلی سوره بیان شده است. در ادامه نظر مفسر کتاب الاساس فی تفسیر القرآن که از تفاسیر بارز در زمینه فهم منسجم سوره های قرآن کریم است، به منظور مقایسه و سنجش یافته های پژوهش حاضر مورد بررسی و نقد قرار گرفته است.
۹۷۶۸.

نقش واژه شناسی در تفسیر قرآن کریم (با تأکید بر تکامد پژوهی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 187 - 212

کلیدواژه‌ها: واژه شناسی اتیمولوژی تکامدپژوهی تفسیر قرآن اختلافات تفسیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۱۴۳
از عوامل موثر بر تفسیر قرآن با توجه به تلاشهای مفسران، پی جویی از معانی مفردات قرآنی است که البته در مواردی به دلایلی چون عدم توجه به معنای دقیق ریشه، وجود اشتراک لفظی در برخی واژه ها، خلط معنای حقیقی از مجازی و عدم تفکیک معنای اصلی از ثانویه اختلافاتی هم بین مفسران بوجود آمده است. مقاله حاضر در صدد تبیین نقش واژه شناسی در تفسیر قرآن کریم است که با رویکرد تکامدپژوهی صورت گرفته و هدف آن بیان دستاوردهای واژه شناسی در عرصه تفسیر است که پس از بررسی ریشه ای واژگان مختلف به ویژه تکامدها، با روش استنباطی و استدلالی صورت گرفته است. قابل ذکر است که به جهت محدودیتهای مطالعاتی تکامدها، بررسی اشتقاقهای واژه در زبان عربی و معادل یابی آن در زبانهای خواهر، در کشف معنای واژه اثرات قابل توجهی داشته است. از دستاوردهای واژه شناسی می توان به کاهش احتمالات تفسیری، نقد علمی تفاسیر و اصلاح ترجمه ها، شکل گیری نظریات جدید تفسیری، رهیابی به مطالعات میان رشته ای و امکان تفسیر آیات با بهره مندی از ظرفیتهای معنایی واژه در زبانهای دیگر اشاره کرد.
۹۷۶۹.

امام حسن عسکری(علیه السلام) در مواجهه با چالش های عصر امامت در آستانه غیبت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال پانزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۰ 65 - 82

کلیدواژه‌ها: امام حسن عسکری (ع) چالش انحراف وکالت امامیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۱۷۵
جامعه امامیه به روزگار امامت امام حسن عسکری؟ع؟ علیرغم کوتاهی آن نسبت به ایام امامت دیگر امامان با چالش هایی روبه رو بوده است که می توانستند در مسیر هدایت پیروان امام خلل های جدی ایجاد نمایند. لذا آگاهی از چالش ها و چگونگی گذر از آنها شناخت مناسب تری از فعالیت های امام یازدهم به دست می دهد(مسئله و ضرورت). در راستاشناسی این چالش ها ابتدا با رصد میراث حدیثی و داده های منابع کهن در مورد حوادث روزگار امامت یازدهمین پیشوای امامیه توصیف این چالش ها و بستر بروز آن مدنظر بوده است و سپس چگونگی مواجهه امام با این چالش ها بیان گردیده است(روش). مصداق شناسی امام، جریان های انحرافی، دور ماندن شیعیان از دسترسی به امام در راستای کسب معارف دینی و بروز اختلاف و انحراف در سازمان وکالت چالش هایی بوده اند که امام در تلاش بوده است تا با تبیین امر امامت، استدلال بر بطلان اندیشه های جریان های انحرافی، بهره گیری از ظرفیت عالمان امامیه برای نشر معارف اهل بیت؟عهم؟، بهره گیری از ظرفیت بزرگان منطقه در رفع اختلاف و اطلاع رسانی مناسب به شیعیان برای در امان بودن از انحراف و خیانت کارگزاران سازمان وکالت جامعه امامیه را از این بحران ها به سلامت عبور دهد (یافته ها).
۹۷۷۰.

چگونه توانستم مشکل پرخاشگری محمدرضا، دانش آموز پایه ی پنجم ابتدایی را بهبود ببخشم؟

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم خرداد ۱۴۰۰ شماره ۲۳ 69 - 58

کلیدواژه‌ها: پرخاشگری شخصیت پرسش نامه باس-پری مشاهده اعمال پرخاشگرانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۱ تعداد دانلود : ۶۳۰
این تحقیق که به چگونگی برطرف نمودن مشکل پرخاشگری محمدرضا ،دانش آموزپایه پنجم ابتدایی به روش اقدام پژوهی پرداخته است.باتوجه به عنوان بیان شده،هدف تحقیق برطرف کردن یابهبودبخشیدن مشکل پرخاشگری دانش آموزی به نام محمدرضا است که داشتن زندگی آرامی رابرای خانواده اش به یک آرزو مبدل ساخته است. در این پژوهش از ابزارهای گوناگونی چون:مشاهده کردن،تهیه پرسشنامه باس-پری،مصاحبه کردن،مراجعه کردن به منابع مختلف اینترنتی به دنبال یافتن علل پرخاشگری محمدرضا بودم.باتشخیص این موضوع که ازیک طرف شرایط روحی وروانی حاکم برخانواده محمدرضا و از طرف دیگر عوامل بیرونی عامل ایجاداین مشکل بوده است.درپی ارائه راهکارهایی مانند:«تشویق کردن محمدرضا،مشاوره وگفتگو با خانواده محمدرضا،توجه به خواسته های وی و...»قدمی برداشتیم وازاین طریق درصدد برآمدیم که این مشکل را کاهش دهیم.
۹۷۷۱.

معناشناسی و تحلیل فرامتنی اصطلاحات نفرین تاب روایی در بستر صدور (مطالعه موردی: ترکیبات روایی «هبل»)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۴ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 217 - 197

کلیدواژه‌ها: اصطلاحات روایی کنایات روایی چندکاربردی معناشناسی هبلتک امک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۵ تعداد دانلود : ۱۷۷
ترکیب واژه «هبل» با دیگر واژگان به ویژه «ام»، منجر به ساخت تعابیر کنایی نسبتاً درخور توجهی در زبان عربی و نیز ادبیات روایی شده است. دستیابی به معنای دقیق این کنایات روایی برای مخاطب، پیچیده و گاه معنای ظاهری عبارات، نامتعارف جلوه کرده است. از این رو صحیح گزینیِ معادل معنایی این تعابیر، ضروری می نماید. نوشتار حاضر با مقایسه تحلیلی داده ها، به کاوش در متون کهن عرب و آراء اندیشمندان پرداخته و با بررسی فضای گفتمانی متون متقدم و بسترهای صدوری متون روایی، سعی دارد معادل امروزیِ عبارت «هَبِلَتکَ أمُّک» و «تعابیر مشابه» را بیابد. تفاوت کاربرد این تعابیر در ادبیات عرب در مقایسه با زبان های هم ریشه مانند سریانی، آرامی و عبری؛ نفی پندار رایج بر انحصار این تعبیر در نفرین و ذم؛ اثبات چندکاربردی بودن این تعابیر کنایی؛ جایگزینی تعابیر دال بر تعجب، هشدار، مدح و خیرخواهی، توبیخ؛ به جای ذم و نفرین در مفهوم شناسی روایی، از مهمترین ثمرات این پژوهش است.
۹۷۷۲.

گونه شناسی شبهات در مطالعات قرآنی و تبیین طرحواره شبهه پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه قرآن و حدیث دوره ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۹ ۲۳۵-۱۹۹

کلیدواژه‌ها: شبهات پاسخ به شبهات شبهه پژوهی قرآن کریم گونه بندی نوع شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۴ تعداد دانلود : ۵۸۸
در عصر حاضرگونه شناسی یا نوع شناسی یکی از لوازم پژوهش خصوصاً در مطالعات مرتبط با علوم انسانی است که به عنوان چارچوب و راهنمای محقق محسوب می شود و بر اساس قواعد آن، پدیده ها جهت درک و شناخت بهتر، بر اساس الگویی منطقی تقسیم بندی می شوند. یکی از شاخه های مطالعاتی در حوزه پژوهش های قرآنی که گونه بندی در آن اهمیت دارد، شبهات و انکاریه ها پیرامون قرآن است. با وجود تلاش های مؤثری که در زمینه شبهه پژوهی قرآنی صورت گرفته است به علت تمرکز غالب مؤلفان بر پاسخگویی، ارائه یک گونه بندی جامع از شبهات در حاشیه قرار گرفته است. با توجه به این که تقسیم بندی علمی شبهات یکی از لوازم شبهه پژوهی بوده و پیش نیاز ی برای پاسخ دهی روشمند به شبهات محسوب می شود ضروری است قبل از ارائه هر گونه و دفاع و ردیه بدان پرداخته شود. این مقاله در یک بررسی توصیفی-تحلیلی با مطالعه برخی از گونه بندی های ارائه شده در آثار شبهه پژوهی قرآنی و در نظر گرفتن الگوی شبهات معارضان علیه قرآن، خصوصاً مستشرقان و مسیحیان تبشیری به ارائه یک طرحواره شامل شش نوع کلی شبهات مصادر، شبهات وحیانیت، شبهات استناد به قرآن، شبهات فهم قرآن، شبهات متن و شبهات مربوط به آورندگان وحی اقدام نموده است و به تناسب زیرگونه ها و مصادیق هر یک نیز بر اساس قواعد گونه بندی، گزینش و ارائه نموده است. مبنای کلامی در این نوشتار دفاع از قرآن به عنوان کتابی وحیانی و خطا ناپذیر و مبنای علمی، عنصر شباهت در شبهات بوده و تقسیم بندی براساس الگوی هرمی صورت گرفته است. نقطه قوت این طرحواره آن است که شبهات پراکنده را با قرار دادن در دسته های همگون به صورت گونه های اصلی و فرعی جمع نموده که خود کمک شایانی به دفع توهم کثرت شبهه خواهد بود.
۹۷۷۳.

پیوند سیاست أعلی و أدنی: نقش سردار سلیمانی در تصویرسازی از جمهوری اسلامی ایران به عنوان نماد مقاومت

نویسنده:
منبع: جامعه مهدوی سال دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴) 35 - 58

کلیدواژه‌ها: سیاست أعلی سیاست أدنی قدرت نرم دیپلماسی عمومی مدیریت تصویر برندسازی ملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۱۶۱
بر اساس تقسیم بندی کلاسیک، موضوعات روابط بین الملل به سیاست أعلی و سیاست أدنی تقسیم می گردد. موضوعات و مسائل نظامی <strong>– امنیتی همواره در طبقه بندی سیاست أعلی می گنجد و صاحب نظران و تحلیل گران فعالیت های مقامات نظامی در این حوزه را بررسی می کنند و این موضوع به حوزه سیاست أدنی که مختص موضوعات اقتصادی، رفاهی و فرهنگی است، ارتباطی ندارد. در این میان سردار سلیمانی نمونه نادری بود که توانست میان دو حوزه سیاست أعلی و أدنی پیوند بزند. مقاله حاضر با روش توصیفی <strong>– تحلیلی و با تمرکز بر الگوی رفتاری سردار سلیمانی به این پرسش اصلی می پردازد که شهید سلیمانی چه نقشی در تصویرسازی فراملی از جمهوری اسلامی ایران ایفا کرده است؟ در پاسخ به این نتیجه دست یافته ایم که شهید سلیمانی به رغم هویت نظامی شان، به دلیل توجه ویژه به مظاهر قدرت نرم و ابزار دیپلماسی عمومی توانست از طریق رابطه سازی، مدیریت تصویر، اعتباربخشی و برندسازی ملی و ارائه یک الگوی سیاست خارجی بشردوستانه و غیرمنفعت طلبانه، وجهه جمهوری اسلامی ایران را نزد دولت ها و ملت های هدف به طرز قابل توجهی ارتقا بخشد. ضرورت طرح چنین موضوعی از آن روست که الگوی موفق سردار سلیمانی در عرصه عمل نیازمند تبیین، تنقیح و نظریه پردازی است تا جنبه علمی پیدا کند و قابلیت ارائه در محافل دانشگاهی و نخبگانی را داشته باشد.
۹۷۷۴.

منهج التفسیر عند العلامه الطباطبائی فی التعامل مع الروایه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۷, Issue ۲۵, Winter ۲۰۲۱ 87 - 106

کلیدواژه‌ها: منهج التفسیر التعامل مع الروایه العلامه الطباطبائی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۱۷۸
تعتبر الروایه المصدر الثانی للتشریع، ولها أهمیه کبیره فی تفسیر القرآن الکریم فقد تکون مبینه أو مؤکده أو مؤسسه ولأن دلالتها فی الأعم الأغلب ظنیه، لذا کثر الکلام عن حجیتها وإشکالیاتها السندیه. والبحث التفسیری بحث عن إثبات الواقع فی أغلب الآیات القرآنیه، لذا قال أکثر المفسرین بعدم حجیه الأخبار الظنیه فی التفسیر، فألتجأ بعض المفسرین الى طرق توجیه الروایه من خلال نقد المتن، ومن أهم الطرق هی العرض على القرآن الکریم، ومن اولئک العلامه الطباطبائی الذی قلما یلتفت الى منهجه الروائی فی التفسیر، فجاء البحث لموسوم: «منهج العلامه الطباطبائی فی التعامل مع الروایه» لیبحث عن المنهج الروائی عند العلامه الطباطبائی ومبررات منهجه وبعض التطبیقات لمنهجه فی التعامل مع الروایه، ومن خلال الطرح الذی نقدمه ستتم الإشاره إلى عدد من المسائل المهمّه التی تنهض به هذه المقاله فالاتجاه المعتدل فی التعامل مع الروایه التفسیریه هو الاتجاه الذی یجعل من الروایه وسیله  وقرینه للتفسیر، ویجعل من القرآن شاهداً ومؤیداً لصحتها وعلى رغم الإشکالیات السندیه لروایات التفسیر فإن لها دورٌ کبیرٌ فی مجال التفسیر فهی مبینهٌ أو مؤکدهُ لما ورد فی القرآن الکریم أو مؤسسه لما لم یرد فی القرآن الکریم کما یمکن اعتبار العلامه الطباطبائی من أشد المدافعین عن الروایه، ففی منهجه الذی سلکه فی نقد متن الروایه من خلال العرض على القرآن، أوجد مؤیدات وقرائن للروایات الظنیه، فحول دلالتها من ظن إلى علم، بالإضافه الى حل إشکالیات التعارض بین الروایات، حیث إنّ المنهج الذی اتبعه العلامه الطباطبائی له تأصیلات نظریه فی روایات أهل البیت، وهذا منهجه فی التأسیس لقواعد التفسیر عن طریق استنطاق روایات المعصومین.
۹۷۷۶.

تحلیل سیر تطوّر مکاتب حدیثی امامیه (بر پایه نظریه ساختار انقلاب های علمی توماس کوهن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال هفدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۵ 7-34

کلیدواژه‌ها: خبر واحد مکاتب حدیثی توماس کوهن پارادایم علم عادی بحران علمی انقلاب علمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۲۱۱
یکی از مهمترین نظریاتی که در عصر اخیر درباره الگوواره سیر تحولات علوم مطرح شده، نظریه توماس کوهن در کتاب «ساختار انقلاب های علمی» است. نگارنده با مطالعه ای که در تاریخ حدیث شیعه داشته، سیر تحول مکاتب (پارادایم های) حدیثی شیعه را بسیار هماهنگ با مدلی که از جانب کوهن ارائه شده، دیده است. در اثر پیش رو، به شیوه کتابخانه ای، منابع فقهی و حدیثی شیعه مطالعه و اطلاعات لازم گردآوری شده است و سپس با روش تحلیلی-توصیفی این اطلاعات مورد بررسی قرار گرفته اند و نشان داده شده که در هر دوره ای از ادوار حدیثی شیعه، مکتبی سلطه ای بلامنازع دارد (مرحله پارادایمی/ علم عادی)؛ اما با گذشت زمان هر یک از این مکاتب با نوعی بحران روبرو می شوند (مرحله بحران علمی) و در خلال این دوره، ایده های جدید درباره الگوی پذیرش روایات مورد توجه قرار می گیرند (مرحله انقلاب علمی)، که از میان آنها یکی مقبولیتی عام پیدا می کند و در نتیجه، مکتبی متفاوت جایگزین مکتب حدیثی پیشین می شود (مرحله تغییر پارادایم).
۹۷۷۷.

Conceptual Analysis of Spiritual Life in the Modern Age(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۸, Issue ۲۷, Summer ۲۰۲۱ 99 - 120

کلیدواژه‌ها: human life Spiritual Life Modern Age

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۱۰۳
Over time and as the sun rose and set, the meaning of existence became more of a vivid concept. We are here to fill the void in this infinite universe. We grow when our hope grows or grow otherwise. When we think of this life, we find that it is a myth as an ongoing cycle. We  individuals believe that we are the center of existence, where even existence is based on our presence. We are in this world where we gradually get to know each other over time, but realistically as life passes on we hardly know who we are. Humans are unique  and wonder why they are unique. That is, our structure is one, but we all have a single arrangement from  head to our senses, two legs and two arms. But we are different, in all, in  form, in understanding, in our way of life, and even in our decisions. Therefore, the joy of our difference is that it achieves integration. Everyone has the same ingredients. However they adapt them in their own way, interacting with matter and nature, and then finds himself in a corner of life that forms a cornerstone of the basic ground. If that fails, it can create an imbalance that can only be corrected through the balance between individuals. We inherit integration through care. For example, if a doctor dies, another doctor will have to play that role.
۹۷۷۸.

کارکردهای مقاومت در حوزه اقتصاد از منظر قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۰شماره ۴۷ 177 - 204

کلیدواژه‌ها: مقاومت اقتصاد مقاومت در حوزه اقتصاد کارکرد مقاومت در اقتصاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۹۶
کارکرد مقاومت در حوزه اقتصاد برخاسته از آموزه های قرآنی و واقعیات دنیای کنونی است. مقاومت در حوزه اقتصاد، در مقابل دسیسه های مستکبرین و مشرکان رشد و نمو پیدا کرده. در راستای رهنمودهای اسلام نیز با حفظ امنیت و عدالت اقتصادی دارای برنامه ای هماهنگ است. این مقاله در پی این پرسش است که کارکردهای مقاومت در حوزه اقتصاد از منظر قرآن و روایات چیست؟ . با توجه به عنوان پژوهش روش تحقیق توصیفی و تحلیلی است. از نتایج و یافته های این مقاله، معین و مشخص شدن کارکردهای مقاومت است که موجب رهایی انسان و جامعه از مشکلات اقتصادی عصر حاضر خواهد بود. همچنین با برطرف نمودن موانع و اجرای کارکردهای اقتصادی اسلامی می توان به مقاومت در حوزه مقاومت دست یافت. کارکردهای ارائه شده تکمیل کننده و وابسته به یکدیگرند که مردم و دولت در اجرا و به ثمر رساندن آنها موثرند. هدف از این مقاله تبیین مقاومت، استخراج کارکردهای عملی و کاربردی مقاومت در حوزه اقتصاد از دیدگاه قرآن و روایات است. لذا با تکیه بر مبانی قرآنی می توان در شرایط بحران با مدیریت و راهکار اقتصادی الگوی عملی برای حکومت اسلامی و تامین کننده نیاز جامعه اسلامی را پایه گذاری کرد.
۹۷۷۹.

اهمیت گزارش مورخان ارمنی در ثبت حوادث فتوحات اعراب در دو قرن اول هجری (با استناد به دو کتاب تاریخ سبئوس و تاریخ غِوُند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۴ ۸۲-۶۵

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری اسلامی تاریخ سبئوس تاریخ غِوُند فتح ایران فتوحات اسلامی منابع ارمنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۱۷۰
آغاز فتوحات اعراب مسلمان و فروپاشی امپراتوری ساسانی نقطه عطفی در تاریخ ایران و مناطق پیرامون آن است. فتوحات اسلامی سرفصل جدیدی از حوادث تاریخ اسلامی را رقم زده است. ثبت این حوادث توسط مورخان عرب و ایرانی با دو قرن تأخیر انجام شد. در این حین مورخان ارمنی به ویژه سبئوس و غوند که در قرن 7 و 8 میلادی به ثبت و ضبط این وقایع پرداختند، اولین مورخان غیرمسلمان در حوزه تاریخ نگاری فتوحات اسلامی هستند. در حوزه فتوحات اعراب خصوصاً فتح ایران، گزارش های گوناگونی به قلم مورخان عرب و ایرانی ارائه شده است. این گزارش ها با فاصله زمانی بسیار زیاد پس از وقوع حوادث، روایت شفاهی چند نسل و تحت تأثیر باورهای اعتقادی و هویتی راویان ارائه شده است. سؤال پژوهش حاضر این است که گزارش های منابع ارمنی سده 7 و 8 میلادی درباره فتوحات اعراب مسلمان حاوی چه ویژگی هایی است؟ فرضیه پژوهش حاضر این است که گزارش های منابع دست اول ارمنی در مورد استفاده مورخان مسلمان قرار گرفته است. پژوهش حاضر که به روش توصیفی و تطبیقی و با استناد به گزارش های تاریخ سبئوس و تاریخ غِوُند انجام شده نشان می دهد که گزارش های مورخان ارمنی درباره فتوحات اعراب از لحاظ زمانی هم عصر فتوحات اسلامی و از نظر اعتقادی و هویتی بی طرفانه تر نوشته شده است.
۹۷۸۰.

بررسی سرایت دلایل عصمت از شخصی به شخص دیگر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: نقد و نظر سال بیست و ششم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۱) 185 - 212

کلیدواژه‌ها: دلایل عصمت انبیا نبی اکرم و ائمه اطهار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۲۸۳
مسأله ای که در باره مباحث عصمت پژوهی مطرح است، این است که آیا در سرایت دلایل عصمت اشخاصی به اشخاص دیگر اشتباهاتی صورت گرفته است یا خیر؟ به عنوان مثال دلایلی که ثابت کننده عصمت همه جانبه نبی اکرم6 و ائمه اطهار: است، به انبیای سلف: سرایت داده شود و به وسیله آن دلایل خواسته شود عصمت همه جانبه انبیای سلف: نیز اثبات شود؛ در حالی که هیچ وجهی برای این سرایت وجود نداشته باشد و دلایل فقط ثابت کننده عصمت همه جانبه نبی اکرم6 و ائمه اطهار: باشد، نه بیشتر. بررسی مباحث عصمت پژوهی نشان می دهد گاهی از برخی دلایل عصمت فراتر از محدوده و بُرد پوشش دهنده خود استفاده شده و دلایل عصمت اشخاصی به اشخاص دیگر بدون دلیل متقن و استوار سرایت داده شده است. این اشتباه گاهی در استفاده از دلایل عصمت اشخاصی برای اثبات عصمت اشخاص دیگر و گاهی در ردّ دلایل عصمت اشخاصی به جای رد دلایل عصمت اشخاصی دیگر است. هدف از این پژوهش، آسیب شناسی مباحث عصمت پژوهی در این مسأله و نشان دادن اشتباهاتی است که در این زمینه صورت گرفته است. نگارنده در این مقاله در صدد است که با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، این مسأله را مورد بحث و بررسی قرار دهد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان