درخت حوزه‌های تخصصی

مسئله پوشش در جامعه ی امروز، علاوه براینکه یک ضرورت اصلی و طبیعی محسوب می شود، از منظر "اجتماعی و فرهنگی" نیز بسیار حائز اهمیت بوده و کارکردها و معانی مختلفی را به نمایش می گذارد. مطالعه ی سبک های رایج پوشش بانوان در جامعه، شناخت لازم درخصوص فرهنگ فعلی، و تحولات و تغییرات احتمالی را میسر می سازد، و می تواند نقاط قوت و ضعف فرهنگی را به تصویر بکشد، از این رو این پژوهش با هدف «مرور جامعه شناختی سبک پوشش بانوان در ایران و تحلیل عوامل موثر برآن» و با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. بررسی های انجام شده نشان داد که 1. امروزه معنا و مفهوم سبک پوشش نزد بانوان تغییر کرده و سبک پوشش برای نمایش سبک زندگی، سبک های زیبایی شناختی، پایگاه طبقاتی- اقتصادی، هویت یابی و نوع عقیده (یا حداقل نشان دادنِ وابستگیِ خود به یک قشر و طبقه ی اجتماعی خاص و هویت یابیِ کاذب و نمایش نقش و نوع فرهنگ) استفاده می شود. 2. با توجه به تحولات دهه های اخیر در سبک پوشش بانوان، عواملی همچون «فرهنگ اسلامی، ویژگی های سبک زندگی مدرن، مصرف گرایی و مدگرایی، مدرنیته، رسانه ها به خصوص رسانه های اجتماعی نوین و ساختارهای فرهنگی– اجتماعی مانند مقایسه های اجتماعی» بیشترین نقش را در تغییرات نوع پوشش و رواجِ انواع سبک های پوشش در جامعه داشته اند. بنابراین، با توجه به فرهنگ جامعه ایرانی که فرهنگی دینی و اسلامی است، برخی از سبک های رایج پوشش در جامعه در تعارض با آن قرار دارد و نیاز است که مدل های بومی شده ی ایرانی-اسلامی بیشتر مورد توجه طراحان لباس قرار گیرد و سعی شود، سبک هایی از پوشش در جامعه رواج داده شود که علاوه بر سازگاری با سبک زندگی مدرن، به ارزش ها و هنجارهای اسلامی- ایرانی نیز پایبند باشد.

عربی سرایان سده های نخستین و میانه هجری به ویژه باده سراهایشان هنگامی که از شراب، خوشی ها و مستی هایش سخن می گفتند، میکده، ساقی و حتی جام های شراب را نیز وصف کرده اند و چه بسا در وصف جام ها، از توصیف تصاویر یا نقش نگاره های آن نیز چشم پوشی نکرده اند. این نقش نگاره ها که مانند آداب و سنت های شراب خواری و گونه های شراب، با ایران پیش از اسلام، پیوند دارد، معمولاً نقش های به ارث رسیده از سنت های دوره ساسانی را آینگی می کند. هدف نویسنده از بازنمایی گونه های این نقش ها در سرود ه های عربی، آشناکردن بیشتر پژوهشگران حوزه هنر با نگارگری ایران و عراقِ آغاز دوره اسلامی است که بدون شک خود، پیرو سنت نگارگری ساسانی بوده است. نگارنده با مطالعه شعر عربی در این دوره، تصویرهای واقعی را که روی جام های شراب بوده است و شاعران به آنها اشاره کرده اند، استخراج کرده است و تلاش می کند این نقش ها را با نقش ها یا نمونه های باستانی موجود مقایسه کند. در پژوهش حاضر نشان داده شد که محور نقش نگاره های جام های شراب در دوره عباسی، شاهان ساسانی، درباریان آنها و پیوندهای سیاسی شان با پادشاهان روم، صحنه های شکار، باده نوشی، مجلس بزم، سوارکاری و جنگاوری است و کمابیش هیچ گونه صحنه مذهبی، صحنه خانوادگی دربارِ ساسانی و نقش های گیاهی در آنها دیده نمی شود. پس از این دوره، شاعران سده های میانی هجری و بیشتر از منطقه شام و مصر، گویا تنها به تقلید از شاعران عراق، از موتیفِ جام های منقوش سخن گفته اند.  

بیان مسئله : سرمایه داری به مفهوم امروزی خود، با انقلاب صنعتی همراه شده است و نظامی است که در آن وسایل تولید، توزیع و مبادله در اختیار فرد است. نظامی که سه ویژگی اساسیِ رقابتِ کامل، آزادی انتخاب و مصرف را شامل می شود. گردش سرمایه و انباشت سرمایه، یکی از مهمترین و اصلی ترین ویژگی های نظام سرمایه داری است و سرمایه به دلیل ماهیتِ ذاتی خود (سودیابی) منجر به تولید و خلق فضاهای جدید در شهرها و کلانشهرهاست. آنچه در اغلب کشورهای توسعه یافته دیده می شود و نمود ظاهری آن را در همه عرصه های شهری از جمله فضاهای عمومی و مگامال ها می توان به روشنی دید. در شهرهای ایران نظام سرمایه داری جریان دارد که جریان انباشت، نتوانسته زیر ساخت تولیدی در شهر ها را ایجاد کند و سرمایه داری، تجاری، انحصاری و رانتی شکل گرفته است. در این نظام، فضاهای شهری، با تکیه بر رانت، بدون توجه به نیاز ساکنین آن به فضاهای کنترل و بسته ایجاد شده اند. بنابراین در ایران مانند کشورهای درحال توسعه، نظامی سرمایه داری اما با ماهیت متفاوت از آن رایج شده که عوامل بسیاری در شکل دهی این نظام نقش داشته و فضاها را تولید کرده است. هدف پژوهش : هدف این پژوهش، بررسی تأثیر نظام سرمایه داری رانتیر بر فضاهای شهری تهران در قالب مگامال هاست. روش پژوهش : این پژوهش از نوع هدف، بنیادی-کاربردی است و از روش اسنادی-کتابخانه برای گردآوری منابع نظری و تحلیل منطقی بهره گرفته شده است. نتیجه گیری : نتاج بیانگر این امر بوده که در چند دهه اخیر، فضاهای شهرتهران در قالب شکل گیری مگامال ها به عنوان جایگزین های کاربری های فضاهای عمومی همچون پارک ها و فضاهای جمعی، از دهه 80 ، به سمت نظارت و کنترل سوق پیدا کرده است. فضاهای شهری به فضای رانتی، رقابتی، مصرفی و نامولدی تبدیل شده که اکثریت ساکنان شهری را به حاشیه شهرها رانده است و مکانی صرفاً در دسترس طبقه مرفه و سرمایه دار برای دستیابی به سود بیشتر مبدل کرده است.

بیان مسئله: عکاسی مستند بر ساختارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در بازتاب وقایع دوران انقلابِ 1357 و جنگ در برابر عراق با رویکرد های مستند اجتماعی، خبری و جنگ بسیار تأثیرگذار بوده و این پژوهش به دنبال آن است که چگونگی این تأثیرات را بررسی کرده و تاریخچه ای تحلیلی از موضوع عکاسی این دو دوره در ایران به همراه نقاط قوت و نیز کاستی ها و محدودیت های آن ارائه دهد. هدف پژوهش : این مقاله با هدف مطالعه رابطه عکاسی مستند و رویداد های این دهه، چگونگی نقش عکاسی مستند بر سیاست های قدرت حاکم را با استفاده از برخی آرای لوکاچ و هاوزر بررسی می کند. روش پژوهش : روش تحقیقِ این پژوهشِ کیفی، توصیفی-تحلیلی و جمع آوری اطلاعات از طریق مرورِ ادبیات مکتوب چاپی و الکترونیکی است. نتیجه گیری : بررسی ها نشان می دهد عکاسی مستند در این دهه بر ساختارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مؤثر بود و به نوبه خود تحت تأثیر سیاست ها و ایدئولوژی قدرت حاکم قرارگرفت. با استفاده قدرت حاکم از عکس ها، جهت اهداف تبلیغاتی-سیاسی، عکاسی مستند کارکردی نهادی و ایدئولوژیک پیدا کرد. با انسداد فضای سیاسی و اجتماعی، عکاسان نتوانستند روح زمانه خود را با تمامی ابعادش بازتاب دهند. مؤلفه هایی چون تأسیس انتشاراتی ها، چاپ کتاب های عکاسی، تأسیس رشته عکاسی، انتشار مجله عکس، برگزاری مسابقات، سالانه های عکاسی و نمایشگاه ها در پیشرفت عکاسی مستند مؤثر بودند و عواملی همچون انسداد فضای سیاسی-اجتماعی، سانسور و ممیزی و عدم امنیت مانع پیشرفت آن بودند و عکس هایی که در راستای ایدئولوژی قدرت سیاسی حاکم بود و یا از ایده آلیسم های آن محسوب می شدند مورد حمایت قرار می گرفتند. می توان گفت بر طبق مباحث ارائه شده، جریان عکاسی مستند در دوران انقلاب و جنگ به طور نسبی منطبق بر آرای مطرح شده از لوکاچ و هاوزر می باشد.

خاوران نامه ابن حسام یکی از آثار شاخص مصور قرن نهم ه.ق مکتب ترکمانان شیراز است. این کتاب حماسی و دینی، مزین به نگاره های متنوعی از شرح دلاوری های حضرت علی(ع) است. هدف از پژوهش حاضر مطالعه کارکرد ایدئولوژیک نگاره های خاوران نامه است. با توجه به تساهل مذهبی حکومت در مواجه با گرایش های شیعی جامعه ایران مساله اصلی پژوهش شناسایی چگونگی مواجه و بهره برداری سیاسی و ایدئولوژیکی حاکمان ترکمان از موضوعات مصور این کتاب است. از این رو سوالات پژوهش عبارتند از: 1- سازوکارهای ایدئولوژیکی نگاره های خاوران نامه کدامند؟ 2-ایدئولوژی مستتر در نگاره های خاوران نامه چگونه توانسته است در خدمت اهداف حکومت باشد؟ چهارچوب نظری و تحلیلی پژوهش را نظریه ایدئولوژی لویی آلتوسر تشکیل داده است. تحلیل یافته ها به شیوه کیفی و به صورت توصیفی-تحلیلی، با استفاده از منابع کتابخانه ای به انجام رسیده است. انتخاب نگاره ها جهت تحلیل به صورت هدفمند و مبتنی رویکرد نظری پژوهش بوده است. نتایج نشان دادند نگاره های خاوران نامه در بازتولید ایدئولوژی غالب یعنی ظل الله بودن پادشاه و تبدیل افراد به سوژه های ایدئولوژیک موثر بودند، به طوری که این سوژه ها ناخودآگاه در خدمت ایدئولوژی حاکمان بوده و مطابق با نظریه آلتوسر به بازتولید آن کمک کرده اند.

دوران قاجار بالاخص عصر ناصری، سرآغاز شکل گیری تاریخ نگاری نوین ایران و مقارن با پیدایش مفهوم هنرهای زیبا در غرب است. محمدحسن اعتمادالسلطنه از مورخان برجسته ی این ایام بوده که به واسطه ی برخورداری از رویکردی نوین در تاریخ نگاری و علاقمندی به تحقیق و تفحص در آثار تاریخی و ابنیه، تالیفاتش در زمینه ی تاریخ هنرهای ایران حائز اهمیت هستند. در پژوهش حاضر، با راهبردی کیفی در چهارچوب مطالعات تاریخی و به شیوه ی تفسیری-تاریخی به بررسی مکتوبات او شامل تاریخ منتظم ناصری ، المآثر و الآثار ، مرآه البلدان و روزنامه ی خاطرات اعتمادالسلطنه پرداخته ایم. سوال اصلی پژوهش این است که آگاهی تاریخی از هنر در مکتوبات اعتمادالسلطنه چگونه است؟ و مصادیق این آگاهی کدامند؟ مرور آثار مذکور حاکی از وجود اطلاعاتی قابل تامل در رابطه با تاریخ هنر ایران اعم از بناها، آثار باستانی و هنری است که می تواند نویدبخش پیدایش روندی تازه در تاریخ نگاری هنر ایران در امتداد تحولات تاریخ هنر غرب و خصوصا فرانسه ی آن دوران باشد. آگاهی تاریخی اعتمادالسلطنه در مقام خاستگاه ظهور این اطلاعات، ذیل عناوین آشنایی با مطالعات غربی در باب تاریخ هنر، و شیوه های تاریخ نگاری هنر نزد او دسته بندی شده است. شیوه های تاریخ نگاری اعتمادالسلطنه نیز در توجه به هنرمندان، سکه شناسی و باستان شناسی، و اشاره به متون مرتبط با هنرها تجلی یافته اند.

برنامه های درسی در دوره کارشناسی معماری در کشور ما به دلیل عدم توجه کافی به حوزه فعالیت های عملی و مغفول ماندن تربیت حرفه ای، مورد انتقاد قرار گرفته اند. برنامه درسی را ستون مرکزی فرآیند آموزش و وسیله ای برای تحقق اهداف آموزش عالی دانسته اند. لذا هدف از انجام پژوهش حاضر، ارتقای برنامه درسی بر مبنای آموزش مبتنی بر عمل به عنوان رویکردی نوین و پیوند میان آموزش معماری با مقتضیات جامعه و دنیای کار است. این تحقیق در پی پاسخ گویی به دو پرسش است؛ 1. الگوی برنامه درسی در دوره کارشناسی معماری بر مبنای الگوی کلایِن و آکِر چگونه است؟ 2. مدل مفهومی اهداف برنامه درسی از منظر آموزش عملگرا منطبق بر الگوی پیشنهادی چگونه است؟ پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده و از روش های فراترکیب و تحلیل محتوا به صورت متوالی استفاده شده است. تحلیل و کدگذاری داده ها با استفاده از نرم افزار Nvivo انجام شد. جهت جمع آوری اطلاعات از روش اسنادی و مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شده است. ابتدا با روش فراترکیب، 18 الگوی برنامه درسی بررسی و بر مبنای الگوی کلایِن و آکِر، ویژگی های الگوی پیشنهادی بیان شدند، این الگو شامل نه عنصر با مرکزیت اهداف برنامه درسی است؛ به طوری که سایر عناصر همانند تار عنکبوت به یکدیگر وابسته هستند. سپس با تحلیل محتوای اسناد منتخب و فرم های مصاحبه، کدگذاری داده ها انجام شد. پس از تحلیل داده های کیفی، 2437 ارجاع حاصل شد و از تلخیص و طبقه بندی داده ها در نهایت 83 کد باز، 23 کد محوری (19 مقوله فرعی و 4 مقوله اصلی) و 5 کد گزینشی ارائه شد. پس از کشف روابط علی- معلولی مدل مفهومی اسپیرال مشتمل بر 4 هدف، 5 بُعد و 19 شاخصه آموزش عملگرا ارائه شد که در این مدل بُعد مش اهده به عنوان هسته مرکزی و به ترتیب 4 بُعدِ تجرب ه عینی، آزمای شگری، کارآموزی و سودمندی در سطوحی بالاتر، ابعاد آموزش عملگرا را تشکیل می دهند؛ به طوری که سودمندی به عنوان بُعد همه شمول در بالاترین سطحِ ابعاد آموزش عملگرا در بازنگری برنامه درسی و ارتقای آموزش معماری در راستای تربیت حرفه ای ایفای نقش می کند.

در گذشته هنر طراحی و نقاشی کاشی ها به صورت سینه به سینه و استادکار و شاگردی منتقل می شد، و هر بار خلاقیت هنرمندان مختلف، جلوه متفاوتی به این آثار می بخشید. از این رو شیوه های ترسیم این نقوش هیچ گاه مکتوب نشده است. همانطور که می دانیم، اغلب نقوش به کار رفته در تزیین کاشی های تاریخی، دارای منشأ هندسی هستند و تحلیل و یا ترسیم آن ها نیازمند آگاهی نسبت به دانش قرینه سازی است. لذا در این یادداشت تلاش شده است با طرح فرضیه تطابق عناصر متقارن در نقوش کاشی های تاریخی با عناصر متقارن بلورهای مواد، ضمن بررسی ساختار هندسی نقوش مختلف، قواعدی مبتنی بر داتش تقارن برای ترسیم این نقوش ارایه گردد. گمان می رود که با کمک این روش، بازارایی نقوش سنتی در صنعت تولید کاشی، و نیز بازیابی آن ها برای مرمت بخش های آسیب دیده با استفاده از فرمول نویسی و علامت گذاری آسان تر شود.

در شهر اصفهان، هنوز کاخ های زیادی از دوران صفویه -که در سال های ۱۵۰۱ تا ۱۷۲۲ بر فلات ایران حاکم بودند- پابرجا هستند. صفویان سرمایه های زیادی را صرف نمایش موجه ظاهرشان به جهانیان کردند و این امر را از طریق نمایش و ساخت بناهایی عظیم و ایجاد رنسانسی در هنرهای بصری نسبت به حکومت های پیشین، یعنی تیموریان، مغول ها و ترکمن ها، رقم زدند. در «کاخ عالی قاپوی صفویان»، شاهد اتاقی به نام «اتاق موسیقی» هستیم؛ اتاقی کوچک برای تفریحات درباری که دارای یک طراحی آکوستیک تأثیرگذار است (تصویر ۱). درون کاخ چهل ستون نیز موسیقی دانان و نوازندگان زیادی در دیوارنگاره ها دیده می شوند. در تالار پذیرایی این کاخ تصاویری از حاکمان صفوی در حال انجام آداب سلطنتی شامل رزم و بزم ترسیم شده است که در آن گروه های مختلفی از نوازندگان و رقصندگان دیده می شوند. یکی از دیوارنگاره ها مربوط به مراسم استقبال دربار شاه طهماسب صفوی (حکومت ۱۵۲۴-۱۵۷۶) از فرمانروای مغول، همایون، است (تصویر ۲). دیوارنگاره ای دیگر شاه عباس اول (حکومت ۱۵۸۸-۱۶۲۹) را در حال میزبانی از ولی محمدخان، حاکم بخارا نشان می دهد (تصویر ۳). شاه عباس دوم (حکومت ۱۶۴۲-۱۶۶۶) که دستور ساخت این کاخ را صادر کرده بود، در دیوارنگاره سوم در حال استقبال از نادرمحمدخان، یکی از حکّام آسیای میانی، تصویر شده است.

شاید در حال حاضر توجه به نیازهای گروه های سنی مختلف از اولویت فضاهای شهری محسوب می گردد و نیازمند توجه خاص و ویژه برای توسعه و گسترش فضاهای عمومی شهری متناسب با کلیه نیازهای شهروندان می باشد. هدف این پژوهش، شناسایی مولفه های موثر بر ارتقای کیفی فضاهای عمومی شهر برای کودکان، بر مبنای استانداردهای اجرایی اتاق مادر و کودک است. با توجه به تدوین استاندارد ملی ایران شماره 15745: اتاق مادر کودک – الزامات عمومی در سال 1397 و نیز سایر اسناد فرا دستی آن، بررسی و شناسایی ابعاد مختلف اجرای این طرح در اماکن عمومی ضروری به نظر می رسد. براین اساس ارزیابی میزان شاخص های کیفیت فضاهای عمومی شهری با وجود تحقق اجرایی اتاق مادر و کودک ، به عنوان پرسش در پژوهش حاضر مطرح می گردد. لذا دو گروه مادران دارای فرزند و سایر استفاده کنندگان فضا به عنوان مشارکت کنندگان در این پژوهش می باشند و محدوده مورد مطالعه یوستان ملت در محدوده شهری ملک شهر اصفهان در نظر گرفته شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و از لحاظ روش انجام تحقیق توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS بوده و آزمون کولموگروف اسمیرنوف غیر نرمال بودن داده ها را نشان داد که در نهایت برای بررسی فرضیات پژوهش از آزمون ناپارامتریک کروسکال والیس استفاده شده است. نتایج آزمون کروسکال والیس نشان داد که تمامی شاخص های کیفیت فضای عمومی شهری مورد بررسی در تحقیق با 000.0= sig و سطح اطمینان 95 درصد اختلاف معناداری بر شاخص های کیفیت فضاهای عمومی شهری در صورت تحقق اجرایی اتاق مادر و کودک در دو گروه مشارکت کنندگان وجود دارد.

بیان مسئله: با توجه به حجم عظیم مطالعات انجام یافته در زمینه شهر اسلامی طی یکصد سال اخیر، تعداد، تنوع و گاهی تناقض و تشتت نتایج حاصل از این مطالعات از یک طرف و لزوم پاسخگویی صحیح به سوالات بی پاسخ موجود در این زمینه از طرف دیگر و همچنین ضرورت اقدام اصولی در راستای تدوین مبانی نظری شهر اسلامی، اهمیت این تحقیق می تواند اهتمامی در تبیین مفهوم شهر اسلامی تلقی گردد. پذیرش این مسأله که وجود مساجد، گنبدها و مناره ها در بافت یک شهر نمی تواند به معنای اسلامی بودن آن شهر باشد، این امر را بدیهی می سازد که باید در عناصر و مؤلفه های دیگری که نه تنها کالبد، بلکه روح و هویت شهرها را می سازند به دنبال نشانه هایی از زیست مسلمانان و الگوهای یک شهر اسلامی بود.هدف: این پژوهش به استخراج پیشران های شهر اسلامی از منابع معتبر فقهی(قرآن و نهج البلاغه) می پردازد.روش: تحقیق حاضر از نوع اکتشافی و به روش کیفی انجام شده است. این پژوهش با بررسی اسناد و متون مرتبط(قرآن و نهج البلاغه)، از طریق "تحلیل پدیدارشناسی تفسیری" به دنبال یافتن  پیشران های شهر اسلامی می باشد. چنین رویکرد تفسیری، شامل 4 مرحله می باشد. در مرحله اول و دوم از تحلیل، مضامین مرتبط با شهر اسلامی مشخص گردید. سومین مرحله، ساختار دادن به تحلیل است. فهرست مضامینی که در مرحله دوم به دست آمده دوباره مورد بررسی قرار گرفته و خوشه های معنایی پژوهش از طریق  انتزاع، زیر مجموعه بودن، قطب بندی و شمارش تشکیل شد. در مرحله آخر از پدیدارشناسی تفسیری، با بررسی دوباره مضامین کلی شهر اسلامی و خوشه های معنایی مرتبط با آن، پیشران های اصلی شهر اسلامی استخراج گردید.یافته ها: نتایج بدست آمده از پژوهش، پیشران های شهر اسلامی را در 3 دسته ی توحید، عدالت و امنیت قرار می دهد. بر اساس آموزه های قرآن و نهج البلاغه، توحید و وحدت در قالب سرمایه اجتماعی و حکمرانی معنوی و اسلامی، عدالت در قالب اقتصاد سالم، انفاق، حقوق شهروندی و تعادل در سبک زندگی و امنیت در قالب امنیت اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی در شهر اسلامی تحقق پیدا می کنند.نتیجه گیری: توحید به عنوان اولین پیشران، کلیدواژه ای اساسی در تحقق مکتب اسلامی و ویژگی بارز در چهره شهرهای اسلامی و ساکنان آن است. بسط مفهومی توحید که بتواند به تحقق شهر اسلامی به سهم خود منجر شود مطابق با آثار مرجع اسلامی از طریق سرمایه اجتماعی و تحقق حکمرانی خوب معنوی شکل می یابد. دومین پیشران شناسایی شده توسط پژوهش حاضر برای تبیین ویژگی های شهر اسلامی، عدالت می باشد. جدای از دین اسلام و تاکید همواره آن بر تحقق اصل عدالت بین مسلمانان و توصیه به تحقق آن؛ عدالت کلید واژه اساسی و هدف اصلی تمام رویکردها و نظریه ها برای تحقق یک شهر زیست پذیر و انسان مدار می باشد. امنیت به عنوان اساس وجود هر پهنه سکونتگاهی و ادامه یافتن روند و جریان زندگی و توسعه، سومین پیشران استخراج شده جهت تحقق شهر اسلامی می باشد. در واقع شهر امن اسلامی یکی از ساخت های عینی مفهوم شهر اسلامی است و تحقق ایده های اسلامی و هر ایده آرمان خواهانه و عدالت گرایانه در سایه امنیت است که نمود می یابد.

امروزه یکی از دغدغه های مهم در مسئله طراحی، چگونگی مدیریت انرژی است. آتریم ها یکی از مؤلفه های تأثیرگذار در مصرف انرژی است. روش تحقیق در این پژوهش با توجه به ماهیت آن، شبیه سازی و با رویکرد مطالعه موردی و تحلیلی و ازنظر نوع کاربردی است. در این تحقیق، ابتدا مدل پایه با توجه به قبوض مصرفی مرکز تجاری موردنظر، اعتبارسنجی می گردد. سپس با مقایسه 11 فاز مختلف در نرم افزار مورد تجزیه وتحلیل قرار  می گیرد. پس از اعمال راهکارهای بهینه سازی مصرف انرژی و هوشمند سازی ساختمان، مشخص می گردد که آتریوم مرکزی به ترتیب در مراکز تجاری کوتاه مرتبه (3 طبقه)، میان مرتبه (5 طبقه) و سپس بلندمرتبه (13 طبقه)، راندمان بهتری نسبت به مدل پایه (بدون اعمال راهکارها) داشته و حذف جداره های جانبی در این آتریم ها، تهویه طبیعی را در ساختمان بهبود می بخشد. از این مطالعات که با دقت محاسباتی بالا و توسط مدل سازی دینامیکی با نرم افزار دیزاین بیلدر انجام می گردد، نشان می دهد که پتانسیل افزایش بهره وری و صرفه جویی انرژی در این ساختمان ها بسیار بالاست. همچنین این تحقیق نشان می دهد که مجموع کاهش مصرف انرژی سالیانه پس از اعمال راهکارهای بهینه سازی مصرف انرژی نسبت به عدم اجرای این راهکارها، در مقایسه دو ساختمان آتریمی 13 طبقه (11 درصد) و در مقایسه دو ساختمان 5 طبقه (بدون آتریم و با آتریم با اعمال راهکارها) به میزان (11.7 درصد) و در مقایسه دو ساختمان آتریمی 5 طبقه  (۱۶ درصد) و در مقایسه دو ساختمان آتریمی 3 طبقه (۱۹درصد) و در مقایسه دو ساختمان آتریمی 3 طبقه با 5 طبقه (50.8 درصد) است. در نهایت نیز موجب کاهش قابل توجه گاز دی اکسید کربن و بهبود ضریب آسایش حرارتی در ساختمان های تجاری می گردد. اهداف پژوهش: کاهش مصرف انرژی با تأکید بر نقش حرارتی آتریم ها در مراکز تجاری بخش مرکزی تهران. تأمین آسایش حرارتی و کاهش انتشار گازهای دی اکسید کربن در مراکز تجاری بخش مرکزی تهران. سؤالات پژوهش: بهینه ترین نوع جداره جانبی آتریم ها جهت تأمین آسایش حرارتی در مراکز تجاری بخش مرکزی تهران چیست؟ بهینه ترین ارتفاع آتریم ها جهت افزایش بهره وری انرژی در مراکز تجاری بخش مرکزی تهران چیست؟

بیان مسئله : روش نحو فضای معماری به عنوان یکی از سامانه های منطقی پژوهش در دهه اخیر بسیار توسعه یافته است ولی با تمام مزایای آن نقدهای جدی نیز به آن وارد می شود. یکی از این نقدها کم توجهی به ویژگی های فردی و ذهنی محیط مصنوع و تمامیت وجودی انسان در فضا و قراردادن پیکره بندی فضا به عنوان اساس تحلیل الگوهای رفتاری است. سؤال اصلی پژوهش این است که چگونه می توان اثر چنین ویژگی هایی از فضا را همزمان با پیکره بندی فضا مورد بررسی قرار داد؟ در این مقاله فرض بر این است که با استفاده از گراف وزن دار به جای گراف ساده ارزش منحصر به فرد هر فضا تعیین می شود و نتایج حاصل دقیق تر و قابل استناد تر هستند. هدف پژوهش : هدف این مقاله، درنظرگرفتن تأثیر مؤلفه های ذهنی فضا در کنار پیکره بندی فضا بر حرکت و در نتیجه رفتار انسان در یک بنای معماری است. این تحلیل همزمان از وزن مؤلفه های ذهنی و آنالیز نحو فضا می تواند بخشی از نواقص روش فعلی در تحلیل های نحو فضا را برطرف سازد. روش پژوهش : تحلیل های این مقاله به دو روش کیفی و کمی صورت گرفته است. تحلیل هم پیوندی و تحلیل Agent-based به عنوان دو پارامتر مرتبط با موضوع مقاله به دو روش سازمان فضایی، خانه هنرمندان را بررسی کرده است. نخست به روش رایج و با بهره گیری از گراف ساده به وسیله نرم افزار «Depthmap» محاسبه شده و در روش دوم وزن مؤلفه های ذهنی به روش «AHP» تعیین شده و در محاسبات نحو فضا لحاظ شده است. در انتها به روش «دروازه شمارش» قابلیت استناد به نتایج قیاس شده است. نتیجه گیری : مقایسه دو روش ذکر شده نشان می دهد نتایج به دست آمده به وسیله گراف وزن دار توانسته است به صورت دقیق تری با جریان های حرکت در فضای خانه هنرمندان تطبیق داشته باشد.

تطبیق دیداری نقش بُز سنگ نگاره های لم گردو و کیارس خوزستان با سنگ نگاره های تیمره، مزاین و خوراوند استان اصفهان و مرکزی   نقش بُز یکی از نقوش پرکاربرد حیوانی است که در میان سنگ نگاره ها و دیگر آثار هنری در ترکیب با سایر نقوش یا به تنهایی به شکل های مختلف نمایش آن در آثار ایرانی تداوم یافته است. با توجه به دیرینگی، تنوع و پراکندگی این نقش در سنگ نگاره های مناطق مختلف ایران، در این پژوهش ساختار این نقش در دو منطقه جغرافیایی ایران مقایسه شد؛ ازاین رو هدف پژوهش حاضر شناخت وجوه تشابه و تمایز ساختاری نقش بز در سنگ نگاره های دو منطقه جنوب غرب و مرکز ایران به منظور آشنایی بیشتر با فرهنگ بصری ایرانی است. اینکه نمایش تجسمی و مضمونی ای که نقش بز در بستر آن خلق شده و همچنین شیوه اجرا و ارائه این نقش در مناطق یادشده چگونه بوده، سؤالی است که در این پژوهش به آن پاسخ داده می شود. پژوهش حاضر کیفی و از نظر هدف بنیادی است. روش این پژوهش تحلیلی تطبیقی است و جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای، میدانی و نیز پایگاه های علمی و پژوهشی معتبر است. بررسی کلی نقش بزهای منطقه خوزستان به ویژه در محدوده اشکفت لم گردو این گمان را تقویت می کند که این بزها غیرکوهی یا اهلی است و ترسیم کنندگان آنها شاید چوپانانی بوده اند که در هنگام چرای دام خود به تصویرگری روی آورده اند. همچنین تکنیک اجرایی حرفه ای تر نگاره ها در منطقه گلپایگان و خمین و ترسیم انتزاعی و خلاقانه شاخ ها این باور را القا می کند که نگارندگان این نقش ها احتمالاً شکارچی یا افرادی خبره به لحاظ توانایی ترسیمی بوده و بز رسامی شده آنها نیز بز کوهی است. فارغ از مقطع زمانی و نیز تقدم و تأخر خلق این سنگ نگاره ها که تاکنون مشخص نشده، به گمان نگارندگان میان نقش بز هر دو منطقه گونه ای پیوست و تداوم فرهنگی وجود دارد. دلیل این مدعا تداوم حالت دورانی شاخ بز تا انتهای دم یا نزدیک به سر در هر دو منطقه و همچنین تشابه شاخ بز اغلب نواحیِ دو منطقه بررسی شده این پژوهش با شاخ بز سفال معروف و شناخته شده شوش است که تاریخ آن از سوی باستان شناسان، هزاره چهارم قبل از میلاد برآورد شده است.  

از مضامین مهم و عام عرفانی مقام ها و منازل سلوک است. مقام های سلوک حاصل تأملات عرفا و کشف و شهود حقایق قرآنی و لطایف حکمی بر اثر مجاهدات سالک است. این مضامین عرفانی در دوران نگارگری ایرانی- اسلامی و به خصوص در اندیشه و عقاید حکام و وزرای اسلامی در دوره تیموری و صفوی بازتاب بسیاری داشته که به موجب آن کتبی با مضمون و روایات عرفانی کتاب آرایی و تزیین شده است. از میان کتب موجود، دیوان حافظ نیز، نگارگری و تنظیم شده که در این پژوهش دو نگاره مورد نظر آن، سماع صوفیان اثرکمال الدین بهزاد و نگاره مستی لاهوتی و ناسوتی اثر سلطان محمد از نظر تجلی مقامات سلوک مورد بررسی قرار گرفته است. مقاله پیش رو با هدف بررسی تجلی مقامات سلوک در عرفان اسلامی و بازیابی و تأثیر آن در تصویرگری دو نگاره مورد نظر صورت پذیرفته است. تحقیق حاضر در پی پاسخ به این سوال است: دو نگاره مورد نظر که با مضمون عرفانی مصور شده اند، چگونه در بطن و حالات پیکره ها مقامات سلوک عرفانی را متجلی ساخته اند؟ روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی انجام شده است و شیوه جمع آوری اطلاعات، به صورت کتابخانه ای و منابع الکترونیکی صورت گرفته است. روش تجزیه و تحلیل به صورت کیفی است. یافته های موجود در این پژوهش حاکی از آن است که دو نگاره مورد نظر از جهت تجلی مقامات سلوک عرفانی که تجلیات افعالی و صفاتی و ذاتی خداوند است، به طور منظم و با تجسم این تجلیات در عرفان اسلامی و ظهور آن در روند حالات پیکره ها از نازل ترین مقام تا علوّ درجات مصور شده است، و پیامی چون رسیدن از فرش به عرش الهی را در خود نهفته دارد و در انتها مقام فناء فی الله را ظاهر نموده است. 

با توجه به جایگاه مهم مسجد در عالم اسلام، رجوع مجدد به اولین مسجد که به دست پیامبر (ص) ساخته شد می تواند به تفسیرهای جدیدی از مسجد و طراحی آن بینجامد. توجه به منابع فقهی و روایی قرون گذشته در کنار توجه مرسوم به منابع تاریخی معماری و منظر در این زمینه راهگشاست. اکراه پیامبر در مسقف کردن مسجد الا به ضرورت، و میل ایشان به سادگی معماری مسجد و بی مرزی بین شبستان و حیاط و همچنین ممانعت از کاشت درخت در حیاط مسجد نکاتی هستند که در منابع فقهی و تاریخی به آن پرداخته شده است. راگلز در طرح شماتیکی که در کتاب «باغ و منظر اسلامی» از مسجدالنبی ارائه می کند به این موارد توجه نکرده است.

بیماری همه گیر جهانی کووید-19 و قرنطینه خانگی متعاقب آن، باعث افزایش استرس در بسیاری از افراد شده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی موسیقی درمانی گروهی بر کاهش استرس در دوران قرنطینه ی کووید-19 بود. روش پژوهش این مطالعه، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش کل مراجعین مرکز خدمات مشاوره و روانشناختی آرتیمان مشهد در سال 1399 بود که از بین مراجعینی که در 6 ماه اول سال با مشکل استرس به مرکز مراجعه نموده بودند با روش نمونه گیری در دسترس تعداد 30 نفر انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. قبل از مداخله، پیش آزمونی با استفاده از پرسش نامه مقیاس استرس ادراک شده (کوهن، 1988)، برای هر دو گروه اجرا شد. گروه آزمایش طی 8 هفته و در هر هفته 3 جلسه و در هر جلسه به مدت 5/1 ساعت با روش موسیقی درمانی پذیرا، به صورت گروهی، تحت مداخله قرار گرفتند. در این مدت گروه کنترل، هیچ گونه اقدام درمانی دریافت نکرد. سپس برای هر دو گروه به صورت یکسان، پس آزمون اجرا گردید و تفاوت بین نمرات پیش آزمون و پس آزمون هر گروه از نظر معناداری آماری با نرم افزار SPSS-23 بررسی شد. نتایج نشان داد، تفاوت معناداری بین نمرات استرس در دو گروه آزمایش و کنترل وجود داشت (103/31=F و 01/0>P-value ). بنابراین فرض پژوهش مبنی بر این که موسیقی درمانی گروهی بر کاهش استرس اثر دارد، تایید شد و میزان این تاثیر برابر با 535/0 بود. با توجه به هزینه های کم، کمبود عوارض جانبی و اثرات آرامش بخش و تعدیل گر مداخلات موسیقی، استفاده از آن برای پیش گیری و درمان مشکلات مربوط به استرس، بسیار قابل توجه است.

اهمیت تعامل و اقبال اجتماعی نسبت به کالبد معماری و فضای شهری در دوره های قبل و بخصوص در دوران معاصر به یکی از مهم ترین ارکان برنامه ریزی شهرسازی و برنامه دهی طراحی معماری تبدیل گشته است. دراین بین مسئله چندوجهی و بسیط بودن مفهوم سرمایه و نظریه اجتماعی برآمده از آن، باعث انتقال پیچیدگی ادراک و برنامه ریزی مؤثر برای تحقق آن در معماری و شهرسازی نیز گشته است. براین اساس، پژوهش حاضر، به دنبال پاسخ به این سؤال است که چگونه می توان بین وجوه مختلف سرمایه اجتماعی، نظریه بین رشته ای را مطرح کرد که هدف بهره گیری از آن در فرایند طراحیِ معماری و شهرسازی به شیوه ای ساختارمند، محقق گردد. کاربرد مهم چنین پژوهشی در دستیابی به الگویی است که در هم افزایی بین رشته ای، منجر به شکل گیری سرمایه کالبدی می گردد. روش انجام پژوهش، کیفی با رویکرد بنیادین و بین رشته ای است که به شیوه تحلیل توصیفی و تفسیری انجام شده است. همچنین مطالعه تطبیقی در حوزه مطالعات اجتماعی در معماری و شهرسازی انجام گرفته است. دستاورد نوآورانه این تحقیق، علاوه بر دستیابی به الگویی جامع برای سرمایه کالبدی، ساختاربخشی به مفاهیم ارائه شده پیرامون این مقولات، و شکل گیری ساختار مطالعات بین رشته ای در این زمینه است.