مطالب مرتبط با کلیدواژه

تربیت شهروندی


۱.

تربیت شهروند آینده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فناوری اطلاعات تربیت شهروندی شهروند آینده تربیت آینده شهروند جهانی شهروند دموکراتیک تربیت شهروند اینده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۳۳
" آینده، به موضوعی جدی برای مطالعه و پژوهش، بویژه از دهه آخر قرن بیستم به بعد، تبدیل شده است. در کنار مسائل متعددی که در آینده پژوهشی مورد بررسی قرار می گیرد، تربیت آینده، شهروند آینده و خصوصیات شهروند آینده، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. چه، تصور می شود، آینده را با هر رویکردی که بنگریم، توسط شهروندان رقم زده می شود. این مقاله به روشن سازی این مفاهیم پرداخته است. نظر به اینکه شهروند آینده، خصوصیات وی و نحوه پرورش آن از روندهای عمومی تری اثر می پذیرد. در بادی امر، آینده، روندهای آن، پیش فرض ها، اهداف، گرایش ها، تصویر پردازیهای آینده، پیشرفتها و مشکلات آینده و مجموعه اقدامات در برابر گزینه های آینده مورد بررسی قرار گرفته است. سپس بستگی شهروندی و تربیت و مفهوم شهروندی توضیح داده شده است. به منظور احصاء دیدگاه های مختلف درباره شهروندی و خصوصیات شهروند آینده مجموعه پژوهشهای انجام شده مدنظر قرار گرفته است. مجموعه بررسی ها نشان می دهد تربیت شهروند آینده از سه پدیده جهانی شدن، روندهای دموکراتیک و فناوری اطلاعات متاثر است، به همین لحاظ می توان گفت شهروند آینده باید حداقل دارای سه خصوصیت جهانی، دموکراتیک و فناوری باشد. "
۲.

نقد و بررسی عناصر برنامه درسی در رویکردهای پیشرفت گرا و محافظه کار تربیت شهروندی

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی تربیت شهروندی رویکرد محافظه کار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳۹ تعداد دانلود : ۲۱۳۶
این مطالعه با هدف بررسی جایگاه و چگونگی عناصر برنامه درسی در رویکردهای مطرح تربیت شهروندی انجام شده است. این پژوهش از نوع نظری است که در آن از رویکرد توصیفی ـ تفسیری در تحلیل اطلاعات استفاده شده است. از مهمترین یافته های این پژوهش آن است که دو رویکرد اصلی در تربیت شهروندی وجود دارد و هر رویکرد نیز دلالت های مهمی برای عناصر برنامه درسی دارد. این دو رویکرد عبارت اند از: رویکرد پیشرفت گرا و رویکرد محافظه کار. در این مقاله جایگاه و چگونگی عناصر هدف ، محتوا، روشهای تدریس و روشهای ارزشیابی از یادگیری در این دو رویکرد مورد تحلیل و نقد قرار گرفت. با توجه به نکات و دلالت های مهم و مثبت رویکرد پیشرفت گرا توصیه شده است که در تدوین برنامه های درسی تربیت شهروندی ایران، رویکرد پیشرفت گرا مورد توجه و تاکید بیشتری قرار گیرد.
۳.

ارزیابی کارایی پژوهشی گروه های آموزشی با استفاده از مدل DEA(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: آموزش و پرورش دوره راهنمایی تربیت شهروندی کتابهای تعلیمات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳۱ تعداد دانلود : ۱۸۱۷
چکیده مسئله اصلی این مقاله اندازه گیری کارایی پژوهشی گروه های آموزشی با هدف تعیین گروه های آموزشی کارا و ناکارا بود. در صورتی که بتوان ارزیابی عملکرد پژوهشی گروه های آموزشی را یک فرایند ورودی- خروجی در نظر گرفت. در این صورت استفاده از روش ریاضی DEA روشی مناسب و قابل اطمینان برای پژوهش است. روش DEA یک رویکرد علمی است که از طریق محاسبه کارایی به ارزیابی عملکرد می پردازد. در این مقاله با نگرشی سیستماتیک به پنج گروه آموزشی علوم انسانی، علوم پایه، فنی-مهندسی، کشاورزی و هنر، اطلاعات پژوهشی آنها در قالب ورودی ها و خروجی های پژوهشی در سال 1388 از موثق ترین منابع به صورت میدانی و کتابخانه ای گرد آوری شد. با توجه به ماهیت مسئله از بین مدل های DEA مدل CCR اصلاحی خروجی گرا با محدویت های وزنی به عنوان مدل تحقیق برای ارزیابی کارایی انتخاب شد. یافته های تحقیق تعداد یک متغیر ورودی و چهار متغیر خروجی را نشان داد. همچنین از بین پنج گروه آموزشی ، گروه کشاورزی کارا و بقیه ناکارا شدند.گروه های آموزشی ناکارا یعنی علوم انسانی، علوم پایه، فنی- مهندسی و هنر برای رسیدن به مرز کارایی بایستی هر یک از خروجی های پژوهشی خود را به میزان 2.74، 2.14، 2.94 و14.93 بهبود دهند.
۴.

حقوق و تربیت شهروندی در نهج البلاغه

کلیدواژه‌ها: نهج البلاغه حقوق شهروندی تربیت شهروندی مدیریت شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۱۴ تعداد دانلود : ۱۵۲۴
یکی از مباحث مهم امروز جهان حقوق شهروندی و تربیت شهروندی است. مباحث «شهروندی» به شکل امروزی سابقة تاریخی ندارد، ولی باید اعتراف کرد که طی قرن اخیر مطالب و مباحث آن رشد فزاینده ای داشته است. باید گفت که شاید طرح بحث شهروندی از دیدگاه نهج البلاغه و نظرهای حضرت علی (ع) بهترین شیوه در دست یابی به این حوزه است؛ زیرا نهج البلاغه درحکم برادر قرآن کریم و حضرت علی (ع) از آگاه ترین شخصیت ها به اسلام بعد از پیامبر است. ازطرف دیگر، وی برای مدتی زمام داری حکومت اسلامی را در دست داشته است و بیش از سایر دوره ها زمام داری آن حضرت با تنوع نژادها، زبان ها، رنگ ها، دین ها، و سرزمین ها روبه رو شده است و در این دوره گروه های سیاسی، عقیدتی، و کلامی نیز رشد کرده بودند. در این مقاله با ارائة تعریفی از شهروندی و وضعیت آن، و نیز نظر قرآن در این باره، حقوق شهروندی از دیدگاه نهج البلاغه و حضرت علی (ع) در سه حوزة شناختی، عاطفی، و رفتاری بررسی می شود و در آخر نشان داده می شود که شهروندی در جهان معاصر از معنای حقیقی خود دور شده است و مطابقت نظریات حضرت علی (ع) با قوانین روز جهانی این دورشدن شهروندی از معنای واقعی اش را بیش تر مشخص می سازد.
۵.

مبانی اجتماعی و سیاسی تعلیم و تربیت، بررسی تطبیقی رویکردها و دیدگاههای تربیت شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تربیت شهروندی مبانی اجتماعی – سیاسی رویکرد محافظه کارانه رویکرد پیشرفت گرایانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱۱ تعداد دانلود : ۹۳۳
هدف اصلی این پژوهش، بررسی رویکردها و دیدگاه های مطرح در تربیت شهروندی است. تربیت شهروندی حوزه ای مطالعاتی از مبانی اجتماعی و سیاسی تعلیم و تربیت است. این پژوهش از نوع نظری است و در آن از رویکرد توصیفی- تفسیری در تحلیل اطلاعات استفاده شده است. از مهم ترین یافته های این پژوهش این است که دیدگاه های انتقادی، بازسازی اجتماعی و شهروند فرهنگی حامی رویکرد تربیت شهروندی پیشرفت گرا می باشند. دیدگاه شهروندی دموکراتیک متضمن دلالت هایی برای هر دو رویکرد تربیت شهروندی محافظه کار و پیشرفت گرا است و دیدگاه انتقال فرهنگی نیز جهت گیری محافظه کارانه در تربیت شهروندی دارد.
۶.

بررسی میزان برخورداری دانش آموزان دختر پایه سوم متوسطه از مهارت های شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شهروندی تربیت شهروندی مهارت های شهروندی دوره متوسطه نظری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷۰ تعداد دانلود : ۵۳۰
این پژوهش با هدف بررسی میزان برخورداری دانش آموزان دختر پایه سوم متوسطه نظری ناحیه 4 شهر شیراز از مهارت های شهروندی انجام گرفته است. دراین پژوهش ازروش توصیفی از نوع مقطعی استفاده شده است . جامعه ی آماری پژوهش دانش آموزان دختر پایه سوم متوسطه نظری بوده اند ،روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای(با توجه به رشته های تحصیلی) بوده است با استفاده از جدول کرجسی و مورگان نمونه ای برابر با 360 نفر از دانش آموزان انتخاب گردید. ابزار جمع آوری داده ها ،آزمون سنجش مهارت های شهروندی بود که پس از مطالعه مبانی نظری تهیه و تدوین شد و روایی محتوایی آن به وسیله متخصصان علوم تربیتی دانشگاه تعیین گردید. برای تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای و تحلیل واریانس استفاده شده است. نتایج بیانگر آن بود که دانش آموزان دختر پایه سوم متوسطه نظری از مهارت های شهروندی در سطحی بالاتر از متوسط برخوردار بوده اند و بین مهارت های شهروندی دانش آموزان دختر پایه سوم رشته های تجربی، علوم انسانی و ریاضی تفاوت معنادار وجود دارد.
۷.

بررسی انسان شناسی عرفان اسلامی و دلالت های آن در تربیت شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عرفان اسلامی شهروند تربیت شهروندی انسان شناسی عرفان اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۹ تعداد دانلود : ۶۰۵
هدف این مقاله شناسایی مؤلفه های اساسی انسان شناسی عرفان اسلامی و دلالت های آن در تربیت شهروندی است. پرسش های پژوهش عبارت اند از: 1) انسان براساس مکتب عرفان اسلامی چه ویژگی هایی دارد؟ و 2) دلالت های انسان شناسی عرفان اسلامی در تربیت شهروندی چیست؟ جهت بررسی انسان شناسی عرفان اسلامی و نوع نگاه عرفان اسلامی به انسان می توان به چهار مؤلفة بنیادی عرفان اسلامی؛ یعنی وحدت، عشق، معرفت و خودآگاهی، و اخلا ق مداری توجه کرد. در پژوهش حاضر، با استفاده از روش استنباط فلسفی، به بررسی مؤلفه های انسان شناسی عرفان اسلامی و استخراج دلالت های آن در تربیت شهروندی پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که انسان شناسی عرفان اسلامی با بیان مؤلفه های خود از انسان، زمینه ها و قابلیت هایی را برای او فراهم می کند که در پرتو آن می توان دلالت هایی را در تربیت شهروندی استخراج نمود. شهروندانی که با تکیه بر عشق و محبت و اخلاق مداری و بر مبنای شناخت عالم درونی خویش به شکل یکپارچه و متحد به حل مسائل شهروندی و کمال خود در اجتماع خواهند پرداخت.
۸.

تبیین اصول تربیت شهروندی مبتنی بر فلسفه هانا آرنت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حقوق شهروندی شهروندی تربیت شهروندی هانا آرنت اخلاق شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹۵ تعداد دانلود : ۱۱۶۰
مقاله حاضر با هدف تبیین اصول تربیت شهروندی مبتنی برفلسفه هانا آرنت تدوین شده است. برای دستیابی به این هدف،از روشهای تحلیل منطقی فرارونده، تحلیل مفهومی و است نتاج عملی استفاده شده است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که بنیاده ای فلسفه آرنت بر تلفیقی هوشمندانه از نحله های نئو ارسطویی و اگزیستانسیالیسم جهت فهم و نقد پدیدارهای زندگی استوار است. شهروندی آرنتی نیز بر انگاره هایی نظری چون وجود بستر عمومی، هویت جمعی و عاملیت انسانی ابتنا داشته که ضمن وجود ارتباط متقابل میان عناصر شهروندی، اخلاق شهروندی هم اهمیت خاصی یافته است به گونه ای که این عنصر درکنار عناصری چون حق و وظیفه، نقش قابل توجهی را در قوام و دوام این رویکرد از شهروندی ایفا می نماید. افزون بر این، براساس مبانی شهروندی آرنتی به مثابه ویژگیهای مقوم این گونه از شهروندی، اصولی چون خود انگیختگی، انکشاف، بسط اندیشه، ناهمسانی، تصدیق و دگرپذیری، تمرکززدایی، تعامل پایدار و فرآیند- مداری برای تربیت شهروندی آرنتی استنتاج شده است. استنتاج این اصول نشانگر وجود ارتباطی تنگاتنگ میان تربیت شهروندی و مبانی آن با فلسفه هانا آرنت است؛ فلسفه ای که آرنت از طریق آندرپی صورت بندی و احیا مفهومی اصیل از شهروندی بوده است که همچون رویکردی متفاوت و با اهمیت در میان گفتارهای شهروندی خود را باز می نمایاند. اهمیت چنین دیدگاهی درباره شهروندی، انجام پژوهش های دیگری را برای بررسی های مقایسه ای میان این رویکرد با دیگر رویکردهای تربیت شهروندی و نیز پژوهشهایی را به منظور به کارگیری این اصول در عرصه هایی چون برنامه درسی، مدیریت آموزشی و تدریس تربیت شهروندی مبتنی بر اندیشه آرنت ایجاب می نماید.
۹.

تجارب زیسته متخصصان علوم تربیتی از برنامه درسی تربیت شهروندی فعال برای دوره راهنمایی تحصیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه ی درسی تربیت شهروندی دوره ی راهنمایی شهروند فعال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۶ تعداد دانلود : ۴۸۸
پژوهش حاضر با هدف سنجش تجارب زیست شده متخصصان علوم تربیتی از برنامه درسی تربیت شهروند فعال برای دوره ی تحصیلی راهنمایی در کشور ایران انجام گرفته است. این پژوهش یک پژوهش کیفی از نوع تجربه زیست شده یا همان پدیدار شناختی بوده است. شرکت کنندگان در این پژوهش شامل متخصصان علوم تربیتی کشور بوده که مطالعاتی در حوزه ی تربیت شهروندی داشته اند. روش نمونه گیری با استفاده از تکنیک گلوله برفی انجام گرفته که در مصاحبه ای با 6 نفر متخصص آغاز شده و تا زمان اشباع اطلاعات ادامه پیدا کرد. جمع آوری اطلاعات، به وسیله ی مصاحبه ی نیمه ساختار یافته توسط دستگاه ضبط صدا انجام شده و داده ها با رویکرد توصیفی- تفسیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. از مهم ترین یافته های این پژوهش، تدوین چهارچوب برنامه ی درسی شهروندی فعال با استفاده از مدل کلایزی می باشد که حداقل 4 عنصر اهداف، محتوا، روش تدریس و شیوه های ارزشیابی برنامه درسی تربیت شهروندی فعال برای دوره تحصیلی راهنمایی را پوشش می دهد. در عنصر اهداف، رئوس هدف های تربیت شهروندی فعال در سه حیطه ی شناختی، عاطفی و روان حرکتی مطرح شده است. همچنین در عنصر محتوا نیز تاکید صاحب نظران بر لحاظ کردن موضوعات و مصادیقی بوده که به کسب دانش، نگرش و توانش در حوزه ی شهروندی فعال منجر شود و در عنصر روش های تدریس نیز بر روش های فعال و مشارکتی تاکید شده است. در رابطه با عنصر ارزشیابی نیز بر تلفیقی از شیوه-های ارزشیابی کیفی و کمی، بر خود ارزشیابی و ارزشیابی مستمر به عنوان شیوه های ارزشیابی مطلوب برای تربیت شهروندی فعال تاکید شده است
۱۰.

تدوین اهداف برنامه درسی در دوره متوسطه با تاکید بر تربیت شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پدیدار شناسی برنامه درسی آموزش متوسطه تربیت شهروندی اهداف برنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲۶ تعداد دانلود : ۲۳۳۱
این مقاله با هدف تدوین اهداف برنامه درسی در دوره متوسطه با تاکید بر تربیت شهروندی انجام پذیرفت. در این پژوهش از روش پژوهش کیفی از نوع فنومنولوژی استفاده گردیده است. جامعه پژوهش شامل صاحب نظران امر تعلیم و تربیت در آموزش متوسطه شهر اصفهان و قم بوده اند. شرکت کنندگان در پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری موارد مطلوب انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته و ضبط بوسیله دستگاه MP3 انجام شد و با روش7 مرحله ای کلایزی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از این پژوهش بعد از استخراج کدهای مفهومی و حذف کدهای مشترک، شامل ""اهداف برنامه درسی در دوره ی متوسطه با تاکید بر تربیت شهروندی"" بود، که در2 مولفه اصلی و 5 زیر مولفه دسته بندی شد که عبارت بودند از""شهروندی دموکراتیک"" و ""ارتباط چند لایه در مفهوم شهروندی؛ هر کدام از این 5 زیر مولفه، خود زیر مولفه های دیگری بودند که در مجموع می توان به 102 مولفه اشاره کرد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که متاسفانه رویکرد تربیت شهروندی غالب در نظام آموزش متوسطه فعلی، رویکرد منفعل بوده و در عمل به تمام مولفه های تربیت شهروندی دانش آموزان متوسطه، توجه همه جانبه و لازم نشده و در دیدگاه مسئولین نظام آموزشی کشور و برنامه ریزان درسی و در نتیجه محتوای کتب درسی، توازنی منطقی و توامان بین حقوق شهروندی و تکالیف شهروندی وجود ندارد.
۱۱.

مقدار توجه به تربیت شهروندی در مؤلفه های جو، ساختار و ارتباط متقابل دانش آموز و معلم (مطالعه موردی: معلمان دوره متوسطه شهر همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دوره متوسطه معلمان ساختار جو تربیت شهروندی ارتباط متقابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۹ تعداد دانلود : ۴۲۳
هدف از این پژوهش، شناسایی مقدار توجه به تربیت شهروندی در مؤلفه های جو، ساختار و ارتباط متقابل دانش آموز و معلم دوره متوسطه استان همدان بود. جامعه شامل تمامی دبیران مدارس متوسطه شهر همدان بوده است و حجم نمونه محاسبه شده 143 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با جامعه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته با گویه مرتبط با سه مؤلفه جو اجتماعی، ساختار سازمانی و تعامل معلم و دانش آموز که براساس طیف پنج درجه ای لیکرت از کاملاً نامطلوب تا کاملاً مطلوب بوده است. پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ 877/0 به دست آمد و روایی محتوایی و صوری آن به تأیید 5 نفر از متخصصان دانشگاهی رسید. برای تجزیه و تحلیل آماری از تکنیک های توصیفی و استنباطی آمار با بهره گیری از نرم افزار Spss18 استفاده گردید. نتایج نشان داد که مؤلفه های جو اجتماعی و ساختار سازمانی در سطح مطلوب و مؤلفه کنش متقابل معلم و دانش آموز در سطح متوسطاز نظر مقدار توجه به تربیت شهروندی قرار دارند. بدین ترتیب توصیه عمده این پژوهش، لزوم تقویت روابط متقابل معلم و دانش آموز بمنظور تحقق بهتر اهداف رفتار شهروندی است.
۱۲.

عوامل مؤثر بر آموزش شهروندی با تأکید بر توسعه پایدار شهری (مورد مطالعه: شهرداری زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آموزش شهروندی تربیت شهروندی کارکنان شهرداری توسعه پایدار شهر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد منطقه ای، شهری، روستایی
  2. حوزه‌های تخصصی اقتصاد توسعه اقتصادی،تغییر تکنولوژیکی،رشد توسعه اقتصادی تحلیل های منطقه ای ،شهری و روستایی
تعداد بازدید : ۹۸۲ تعداد دانلود : ۱۷۱۲
آموزش شهروندی، از ارکان اساسی زندگی اجتماعی عصر حاضر است و در جوامع پیشرفته، از طریق برنامه ریزی های متنوع، به آموزش مهارت های شهروندی، پرداخته می شود؛ با توجه به این شرایط، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر آموزش شهروندی از دیدگاه کارکنان شهرداری شهر زنجان انجام شده است. روش پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ چگونگی جمع آوری اطلاعات، در زمره پژوهش های توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری، شامل کلیه کارکنان شهرداری شهر زنجان بوده و با 204 نفر به عنوان نمونه پژوهش، انتخاب شدند و روش نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای بوده است. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر طیف پنج ارزشی لیکرت بوده که روایی صوری آن توسط خبرگان دانشگاهی، تأیید شد و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برابر با 93/0 به دست آمد. همچنین جهت تحلیل داده ها، از آزمون T تک نمونه ای و آزمون رتبه بندی فریدمن استفاده شده است. مهم ترین یافته ها حکایت از آن داشتند که همه عوامل مؤثر بر آموزش شهروندی (رفتارهای مبتنی بر کنش های اجتماعی/سیاسی، قانون پذیری و قانون گرایی، رفتارهای مبتنی بر آموزه های دینی و ملی و رفتارهای مبتنی بر حفظ محیط زیست و توسعه پایدار) در سطح 05/0، معنادار هستند و نتایج آزمون فریدمن نشان دادند که کارکنان شهرداری شهر زنجان، به ترتیب رفتارهای مبتنی بر آموزه های دینی و ملی، قانون پذیری و قانون گرایی، رفتارهای مبتنی بر کنش های اجتماعی/سیاسی و رفتارهای مبتنی بر حفظ محیط زیست و توسعه پایدار در سطح 05/0 را به عنوان عوامل مؤثر بر آموزش شهروندی، اولویت بندی کرده اند.
۱۳.

تحلیل مفهومی مراحل و ابعاد تربیت شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت شهروندی هستی شناسی معرفت شناسی ارزش شناسی چارچوب مفهومی تربیت شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵۹ تعداد دانلود : ۷۹۱
مفهوم شهروندی و نقش آموزش و پرورش در توسعه آن در دوران جهانی شدن توجه اندیشمندان بسیاری در کشورهای مختلف و همچنین مکاتب گوناگون را به خود جلب کرده است. با توجه به اهمیت این موضوع، در این پژوهش سعی شده است تا به تجزیه و تحلیل این مفهوم و مراحل و ابعاد آن از منظر اسلام بپردازیم. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کیفی است که با رعایت اصول موضوعه ی پارادایم کیفی به انجام رسیده است. داده های مورد نیاز به روش اسنادی، و با رعایت قاعده ی حداکثر تنوع و اصل اشباع شدگی در انتخاب اسناد مرتبط با موضوع پژوهش، گردآوری شدند. داده های گردآوری شده، پس از اجرای قاعده ی سازواری داده های کیفی با استفاده از رویکرد توصیفی- تفسیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که تربیت شهروندی از منظر اسلام دارای مبانی و جهان بینی خاص خود می باشد و دارای ابعادی تعریف شده در حوزه های شناختی- نگرشی، انگیزشی-عاطفی و رفتاری- عملی می باشد. در نهایت، چارچوبی مفهومی برای تربیت شهروندی از منظر اسلام ارائه گردیده است که مبتنی بر جهان بینی و ابعاد فوق الذکر می باشد.
۱۴.

ارائه ی مدل شایستگی تربیت اسلامی دانش آموزان، بر اساس ابعاد و مولفه های تربیت شهروندی از نظر متخصصان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ابعاد ومولفه ها تربیت شهروندی خبرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۶۶۲
پژوهش حاضر با هدف ارائه ی مدل شایستگی دانش آموزان تربیت اسلامی، بر اساس ابعاد و مولفه های تربیت شهروندی از نظر متخصصان حوزه برنامه درسی انجام شده است، روش پژوهش کیفی و شامل تحلیل اسنادی و روش داده بنیاد است. ابزار پژوهش شامل چک لیست بررسی و همچنین مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل در بخش مطالعه ی متون از تحلیل متن کیفی به روش قیاسی – استقرایی و روش تحلیل مضمون و در بخش مصاحبه از روش تحلیل و تفسیر داده ها استفاده شد. همچنین  از روش کدگذاری استفاده شده است. واحد داده های مورد نیاز استخراج و تنوع آنها به صورت فراوانی به ثبت رسیده است. ضمناً از شاخص های آمار توصیفی برای تجزیه و تحلیل داده ها بهره برداری گردیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که سه بعد دانشی، نگرشی و توانشی(مهارتی) مهم ترین ابعاد تربیت شهروندی هستند و هرکدام از این ابعاد دارای مولفه های ویژه ای است. بعد دانش دارای 16فراوانی و 28.07 درصد شامل مولفه های دانش عمومی و تخصصی، دانایی محوری، استقلال ذهنی، تفکر و تدبر و تعمق، برنامه ریزی،پرسش و پاسخ و مشارکت در بحث، توسعه علمی، ترویج دانش، توانایی محاسبات، توانایی گفتگو، سواد رسانه ای، شناخت محیط اطراف و هدف داری، بعد نگرش با 20فراوانی و 35.08 درصد فراوانی شامل: احترام به قانون و مقررات، عدالت خواهی و آزادی خواهی، توجه به فرهنگی ملی، پذیرش تنوع تفکرات، مسئولیت پذیری، صداقت، شجاعت و جسارت، ادب و نزاکت، بخشش، انصاف داشتن، دیگرخواهی، عیب پوشی، صلح طلبی، دور اندیشی، وفاداری، امنیت خواهی، خوش خلقی و خوشرویی، صمیمی بودن و داشتن مهارت همدلی، و بعد توانش با 21فراوانی و 36.84درصد فراوانی شامل: مشارکت در امور، خودکنترلی، صبر کردن، امانت داری، تعادل رفتاری، رازداری، تلاشگری، وقت شناسی، همکاری کردن، رفاه و آسایش، منظم بودن، کار گروهی، استقلال مالی، اشتغال، برقراری ارتباط، حل مساله، رعایت اصول بهداشتی،  مهارت تصمیم گیری  و معاشرت با دیگران به ترتیب کمترین و بیشترین کد مفهومی را به خود اختصاص دادند. بر اساس این مولفه ها مدل مطلوب تربیت شهروند اسلامی ارائه شده است. توجه به نتایج پژوهش آموزش و پرورش را در مسیر تربیت شهروندی دانش آموزان کمک خواهد نمود. 
۱۵.

مشارکت به عنوان یکی از مولفه های تربیت شهروندی موثر در برنامه درسی پنهان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: برنامه درسی پنهان تربیت شهروندی مشارکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۲ تعداد دانلود : ۷۲۰
هدف پژوهش حاضر، تحلیل برنامه درسی پنهان بر اساس مولفه های تربیت شهروندی است. پژوهش حاضر مبتنی بر پژوهش پدیدارشناختی به تبیین تجارب زیسته ی دانش آموزان پرداخته شد. شرکت کنندگان در این پژوهش دانش آموزان پسر و دختر سال های سوم و چهارم رشته های متوسطه نظری ریاضی و فیزیک، علوم تجربی و ادبیات و علوم انسانی استان سیستان و بلوچستان به تعداد 6 منطقه آموزشی یا شهرستان بود. که با روش نمونه گیری ملاک محور موارد عادی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه ی عمیق نیمه ساختار یافته بود که مصاحبه ها تک تک انجام گرفت و کدگذاری گردید و بعد از نفر 21، اطلاعات به حد اشباع رسید و اطلاعات جدید به دست نیامد ولی برای باور پذیری تا 30 نفر ادامه پیدا کرد. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات و حذف کدهای مشترک، کد مفهومی که بیانگر تجارب مشارکت کنندگان بود استخراج گردید که در 5 دسته اصلی به این شرح دسته بندی شدند: 1 بهداشت فردی و جمعی 2 قدرشناسی از میراث فرهنگی 3 مشارکت (قبول مسئولیت در مدرسه، نتایج کارگروهی بر تکامل شخصیت فرد، همکاری در کلاس درس، ملزومات کارگروهی) 4 قانون 5 توانایی حل مسئله. این یافته ها نمایانگر آن است که دانش آموزان در ارتباط با مهارت های شهروندی تجارب مثبت و منفی زیادی را کسب کرده اند که مبین تغییرات در نگرش، اخلاق و... می باشد که آگاهی از آن، برنامه ریزی برای مسئولین جامعه را آسان تر می کند. که در این مقاله فقط به مولفه مشارکت پرداخته می شود.
۱۶.

تربیت شهروندی از دیدگاه اسلام و پراگماتیسم(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: اسلام پراگماتیسم تعلیم و تربیت شهروند تربیت شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۶ تعداد دانلود : ۶۴۲
انسان موجودی اجتماعی است و واقعیت زندگی اجتماعی او از زمان پیدایش آدم و حوا شروع و تا به امروز ادامه دارد. به نظر می رسد بدیهی ترین و ابتدایی ترین موضوع در زندگی اجتماعی بشر وجود قواعد، هنجارها، ضوابط، ساختارها، فرهنگ و نظاماتی است که او بتواند رفتار و اعمال خود را بر مبنای آن ها تعریف کند. از این رو ضرورت تعلیم و تربیت و نظام تربیتی برای تربیت شهروندان ضرورتی محلی، ملی و جهانی است. با این حال و با وجود ضروری بودن تربیت شهروندی در گستره جهانی به نظر می رسد بین مکاتب موجود هماهنگی کاملی در این باره وجود نداشته باشد. به منظور تبیین وجوه اشتراک و یا افتراق بین مکاتب اسلام و پراگماتیسم در زمینه تربیت شهروندی ، مقاله حاضر به مقایسه تعلیم و تربیت شهروندی در دو مکتب مذکور پرداخته است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کیفی است که با رعایت اصول موضوعه ی پارادایم کیفی به انجام رسیده است. داده های مورد نیاز به روش اسنادی، و با رعایت قاعده ی حداکثر تنوع در انتخاب اسناد مرتبط با موضوع پژوهش، گردآوری شدند. داده های گردآوری شده، پس از اجرای قاعده ی سازواری داده های کیفی با استفاده از رویکرد توصیفی-تحلیلی مورد و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتیجه این که اسلام و پراگماتیسم دارای وجوه افتراق هستند اما مشابهت های آنان در زمینه تعلیم و تربیت و از جمله تربیت شهروندی بیشتر است.
۱۷.

جایگاه تربیت شهروندی در گفتمان های سیاسی بعداز انقلاب اسلامی ایران مطالعه موردی گفتمان های عدالت محوری و اعتدال(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل انتقادی انقلاب اسلامی تربیت شهروندی گفتمان اعتدال گفتمان عدالت محوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۱ تعداد دانلود : ۴۵۷
بعداز انقلاب اسلامی در ایران گفتمان های مختلفی ظهور یافته است و هر گفتمان اهداف و برنامه های خاصی در زمینه تربیت شهروندی ارائه نموده است. مقاله حاضر، با هدف تحلیل انتقادی جایگاه تربیت شهروندی در گفتمان های عدالت محوری و اعتدال تدوین شده است. جامعه پژوهش شامل اسناد مرتبط با تربیت شهروندی در هر دو گفتمان می باشد. یافته ها نشان داد که برای تربیت شهروندی از دید گفتمان عدالت محوری، رعایت حقوق اجتماعی- اقتصادی، و از نظر گفتمان اعتدال، رعایت حقوق سیاسی و مدنی، مهمترین مطالبات شهروندان را تشکیل می دهند. متون مورد بررسی در هر دو گفتمان به نقش شهروندان در فرآیند برآورده شدن حقوق توجه چندانی نمی کنند، بلکه تمرکز آنها بر وظیفه دولت برای تحقق بخشیدن به حقوق و زمینه های دستیابی به تربیت شهروندی است. شهروند بازنمود شده در این دو گفتمان موجودی است تک بعدی که تنها در هر دوره در یکی از ابعاد رشدی سریع و نامتوازن را تجربه کرده است. در غالب موارد، اسناد مورد بررسی از الگوی تک گفتمانی پیروی می کنند و علاقه ای به استفاده از عناصر گفتمان های رقیب ندارند.
۱۸.

کندوکاوی در مفهوم تربیت شهروندی جهانی: استعاره یا واقعیت

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: شهروندی تربیت شهروندی شهروندی جهانی تربیت شهروند جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۱ تعداد دانلود : ۲۸۸
این مقاله می کوشد بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی، مفهوم تربیت شهروندی جهانی را بررسی کند. بنابراین در ابتدا به تشریح این مفهوم و تعاریف ارائه شده از آن پرداخته شد؛ سپس مبانی و چارچوب نظری مورد نقد و بررسی قرار گرفت و در ادامه به انتقاداتی که مخالفان با این مفهوم ارائه کرده اند، اشاره شد و همچنین پاسخ های موافقان به انتقادهای وارد شده با این مفهوم نیز مورد بررسی قرار گرفت. نهایتا در بخش نتیجه گیری، به اهمیت، ضرورت و الزامات این مفهوم با توجه به نگاه ویژه برخی اسناد بالادستی پرداخته شده است.
۱۹.

ارائه الگوی برای تربیت شهروند تراز جامعه اسلامی بر اساس رهیافت های از رساله حقوق امام سجاد(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رساله حقوق امام سجاد (ع) تربیت شهروندی شهروند تراز جامعه اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۷ تعداد دانلود : ۴۳۲
شهروند جامعه اسلامی باید به خوبی با وظایفی که بر عهده اوست آشنا شده و با رعایت آن، در تراز جامعه اسلامی عمل نماید. هدف پژوهش حاضر، تحلیل رساله حقوق امام سجاد (ع) جهت ارائه الگویی برای تربیت شهروند تراز جامعه اسلامی با استفاده از روش تحلیل مفهومی و استنتاج قیاسی است. یافته های حاصل از پژوهش حاکی از آن است که بر اساس رهیافت های رساله حقوق امام سجاد (ع) ، تربیت شهروند تراز جامعه اسلامی در سه حیطه شناختی، عاطفی و رفتاری قابل تبیین است که با کاربست مؤلفه های هر یک از این سه حیطه در نظام تعلیم و تربیت، می توان در جهت نیل به تربیت شهروند تراز جامعه اسلامی برآمد.
۲۰.

نقش مدارس در تربیت شهروندی دانش آموزان

تعداد بازدید : ۷۶۲ تعداد دانلود : ۶۰۱
مقاله حاضر از نوع مروری – کتابخانه ای است که با توجه به منابع و نظرات اندیشمندان گردآوری و نگاشته شده است. هدف از نگارش این مقاله بررسی نقش مدارس در تربیت شهروندی دانش آموزان است. نتایج این مقاله نشان می دهد که مدارس می توانند تاثیر مثبتی در تربیت شهروندی دانش آموزان داشته باشند؛ لذا باید کادر اداری و آموزشی مدارس و به صورت یک کل یکپارچه در پرورش این مهم تمام تلاش خود را بکار گیرند.هر چه تمام کادر مدارس ارتباط بهتری با اولیا و همچنین دانش آموزان داشته باشند، به همان میزان تربیت شهروندی بهتر در دانش اموزان به وجود خواهد آمد. از طرفی با ارتباط مناسب مربیان با اولیا، دانش آموزان الگو گیری کرده و مهارت های اجتماعی را نیز در خود می پرورانند.