درخت حوزه‌های تخصصی

بیمارستان شامل واحدهای مختلف سازمانی با انواع طرح های مختلف پردازش اطلاعات و انواع متفاوت کارکنان حرفه ای مراقبت سلامت می باشد که به ارتباطات متقابل بین واحدهای سازمانی و نیز ارتباط با خارج سازمان نیاز دارد. همچنین به دلیل منحصر به فرد بودن فرایند مراقبت از هر بیمار، سازمان های مراقبت سلامت با چالش های بسیاری در هماهنگی روبرو هستند و هنوز از فن آوری های مدیریت جریان کار در حوزه سلامت بهره مند نیستند. برای شناسایی چالش های موجود در حوزه سلامت لازم است فرایندهای سازمانی از فرایندهای درمانی تفکیک گردند. مدیریت فرایندهای سازمانی عبارت از شناسایی دقیق روال ها و مشخص نمودن ارتباط اطلاعاتی هر قسمت با قسمت دیگر است. در این راستا استفاده از الگوی مدیریت سیستم جریان کار WFMS یا Work Flow Management System مناسب ترین روش به نظر می رسد. مدیریت فرایندهای درمانی با استفاده از پزشکی مبتنی برشواهد Evidence-Based Medicine یا EBM و توسط راهنماها تحقق می یابد. با وجود ثبات و ایستایی الگوهای فرایندهای سازمانی، فرایند درمان بیمار به دانش پزشکی وابسته و این دانش به سرعت در حال تحول است. سیستم های اطلاعات مراقبت سلامت مثل سیستم جامع اطلاعات بیمارستانی باید ضمن پشتیبانی از فرایندهای سازمانی و درمانی بیمار به طور جداگانه، یکپارچگی اطلاعات و وظایف را ایجاد کنند. به طور کلی هدف از به کارگیری IT (Information Technology) در فرایند بالینی تنها کنترل دوره مراقبت نیست، بلکه هدف کاهش بار کاری و بهبود سطوح تصمیم گیری است. در این مقاله ضمن بررسی فرایندهای بالینی و سازمانی موجود در سازمان مراقبت سلامت، نحوه مدیریت جریان کار به طور مجزا در این فرایندها مورد بررسی قرار گرفته است و ابزارهای فن آوری اطلاعات مناسب برای پشتیبانی از هر فرایند با ذکر مثالی ارایه شده است.

امروزه مطالعات موردی در تحقیقات بالینی گسترش زیادی دارند، تا حدی که برخی کاربرد این مطالعات را تنها به گزارش های پزشکی محدود کرده اند. اما روش تحقیق موردی به عنوان یک الگوی تحقیق عمیق و جامع در حال کسب جایگاه ویژه ای در بررسی مسایل سیستم های بهداشتی- درمانی و نیز ارزیابی نظریه ها و نظریه پردازی در حوزه مدیریت و برنامه ریزی سلامت می باشد. پژوهشگر از راه مطالعه موردی به کشف، توصیف یا توضیح یک مورد (یک فرد، یک فرایند، یک برنامه و یا یک موسسه) به منظور به دست آوردن دیدی عمیق درباره آن می پردازد. هدف این مقاله بررسی روش مطالعه موردی به عنوان یک روش جامع برای نظریه پردازی در حوزه مدیریت بهداشت و درمان و ارزیابی کاربردهای آن می باشد.روش تحقیق در این مقاله، روش مروری است و با استفاده از آن ضمن توصیف روش مطالعه موردی به عنوان یک مطالعه جامع و در سطح کلان به عنوان یک راهبرد ترکیبی، به بررسی دقیق اهداف مطالعه موردی، تعریف مورد و انواع آن و چگونگی انتخاب مورد پرداخته می شود. همچنین انواع مطالعه موردی، چارچوب مفهومی مورد استفاده در آن و مراحل اجرایی مطالعه موردی به بحث گذاشته خواهد شد. در نهایت ابزارهای مورد استفاده در این قبیل پژوهش ها و چگونگی تعیین روایی و پایایی آن ها بیان می گردد. ضمن مرور و تحلیل متون منتشر شده در زمینه مطالعات موردی، نتیجه گرفته می شود روش مطالعه موردی در تحقیقات مدیریت بهداشت و درمان مورد غفلت قرار گرفته است. با عنایت به ویژگی های این روش مطالعه، بررسی های بیشتر در زمینه انواع و موارد کاربرد آن و نیز استفاده از آن در تحقیقات نظام سلامت و نقد و ارزیابی بیشتر آن پیشنهاد می شود.

زمینه: تمرکز بر فلسفه مشتری مداری در نظام اداری ایران از جمله اهم سیاستهای دولت است که با اجرای طرح تکریم در جهت بهبود اوضاع اداری به کار گرفته شده است. نظام بهداشت و درمان نیز با محور قرار دادن ارتقای کیفیت مستمر خدمات به رضایتمندی مشتریان توجه ویژه دارد.روش کار: این مطالعه به صورت مداخله ای در 1388 انجام شد. کارکنان شاغل در 15 مرکز بهداشتی درمانی به تعداد 231 نفر جامعه آماری این پژوهش بودند که در بین آنها 66 نفر به طور تصادفی انتخاب و به شیوه کارگاه آموزشی مورد مداخله قرار گرفتند. اطلاعات حاصل با استفاده از فهرست بازبینی (چک لیست) و پرسشنامه، جمع آوری و به وسیله نرم افزار آماری spss و روشهای آماری توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: طبق آزمونهای آماری انجام شده ارتباط معنی دار بین میزان آگاهی کارکنان در رابطه با طرح تکریم در هر چهار زمینه مورد نظر قبل و بعد از مداخله آموزشی وجود داشته و افزایش یافته است. در حیطه نگرشی در زمینه های رفتار شغلی و فضای اداری و اطلاع رسانی ارتباط معنی دار نبوده ولی در موارد مهندسی مجدد روشهای ارایه خدمات و نظر سنجی ارباب رجوع معنی دار بوده است. در حیطه عملکردی در هیچکدام از زمینه ها ارتباط معنی دار وجود نداشته است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق می توان اظهار داشت که آموزش و ارتقای میزان آگاهی کارکنان در این خصوص برای ارتقای انگیزه و به مرحله ظهور درآوردن دانسته ها و تصمیمات، لازم ولی کافی نیست و باید علاوه بر شناسایی و به کارگیری عوامل انگیزشی مناسب، امکانات و بستر کاری لازم برای فعالیت کارکنان فراهم شود.

مقدمه: اندازه گیری اثربخشی مدیریت بیماری دیابت که خود مشتمل بر فرایند کیفیت مراقبت، پیامدهای بهداشتی و نحوه پاسخ دهی به مراقبت است، قبل از هر چیز یک تعریف چارچوبی مفهومی درباره این بیماری جهان شمول را می طلبد. مجموعه حداقل داده های MDS (Minimum Data Set) دیابت از طریق به کارگیری عناصر اطلاعاتی استاندارد، همراه با تعاریف یگانه و تدارک شاخص های اثربخشی مدیریت دیابت به ایجاد این چارچوب می انجامد. پژوهش حاضر با هدف مطالعه حداقل مجموعه داده های دیابت به عنوان مبنای شاخص های اثربخشی مدیریت دیابت در کشورهای آمریکا، استرالیا، اسکاتلند، فنلاند و در نهایت ارایه الگو برای ایران انجام شد.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بود که به صورت توصیفی انجام شد. در این پژوهش ابتدا با استفاده از پرسش نامه و چک لیست به بررسی MDS دیابت در شهر تهران پرداخته شد و روایی ابزار مذکور توسط استادان متخصص و پایایی آن از طریق آزمون مجدد به تایید رسید. سپس MDS دیابت در کشورهای منتخب از طریق متون چاپی و الکترونیکی مورد مطالعه قرار گرفت و در نهایت الگوی پیشنهادی بر اساس نیاز کشور طراحی و با استفاده از تکنیک دلفی به نظر خواهی از صاحب نظران در اختیار آن ها گذاشته شد. تحلیل داده ها در مرحله بررسی MDS دیابت در کشورهای منتخب با استفاده از جداول تطبیقی، تعیین وجوه اشتراک و افتراق مجموعه داده ها و در مرحله اعتباریابی الگو با استفاده از آمار توصیفی در حد تعیین فراوانی مطلق و نسبی انجام گردید.یافته ها: الگوی حداقل مجموعه داده های دیابت در قالب 12 فرم و شاخص های اثربخشی مدیریت دیابت بر گرفته از آن طی اجرای تکنیک دلفی با 98 درصد فراوانی مورد تایید واقع شد.نتیجه گیری: MDS دیابت با فراهم آوردن امکان مراقبت مستمر از بیماران، ایجاد ارتباط بین ارایه دهندگان مراقبت و تحلیل اثربخشی مراقبت فرد بیمار و جامعه بیماران مبتلا به دیابت منجر به کنترل و پیشگیری دیابت خواهد شد.بنابراین، به کارگیری MDS دیابت در قالب فرم های طراحی شده، استخراج شاخص های شناسایی بیماران، شاخص های اثربخشی فرایند مراقبت و کیفیت خدمات ارایه شده و شاخص های پیامدهای به دست آمده، منتج به تضمین و ارتقای مدیریت دیابت می گردد.

پرستاری مبتنی بر شواهد فرایندی است که در سال های اخیر به عنوان شیوه ای برای مراقبت های بهداشتی و درمانی بر اساس جدیدترین یافته ها مطرح شده است. طی این فرایند پرستار می تواند با استفاده از شواهد تحقیقات موجود، مهارت بالینی خود و عملکرد بیمار، تصمیمات بالینی مناسب را اتخاذ نماید. مطالعات صورت گرفته نشان می دهد که پرستاران در عملکرد مبتنی بر شواهد با مشکل مواجه بوده اند و بیشترین مشکل آن ها یافتن بهترین شواهد، شناسایی منابع صحیح، استفاده از روش های جستجوی بهینه و ارزیابی شواهد یا به طور کلی در استفاده از مهارت های سواد اطلاعاتی ذکر شده است. قابلیت های سواد اطلاعاتی شامل درک سازماندهی اطلاعات، توانایی جستجو در میان انواع ابزارهای چاپی و الکترونیکی به منظور بازیابی، گزینش و ارزیابی دقیق منابع اطلاعاتی و به کارگیری نتایج پژوهش ها به طور موثر است. استفاده از کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی در فرایند آموزش پرستاری مبتنی بر شواهد در نقش آموزش دهندگان سواد اطلاعاتی یا تامین کنندگان نیاز اطلاعاتی حین کار، زمینه تربیت کارکنان مراقبت های بهداشتی درمانی با سواد اطلاعاتی و گرایش ایشان به بهره گیری از پژوهش های انجام شده را فراهم می سازد. هدف از نگارش این مقاله تعیین عوامل موثر بر پرستاری مبتنی بر شواهد، تاثیر سواد اطلاعاتی بر ارتقای پرستاری مبتنی بر شواهد و تعیین الگوهای جهانی سواد اطلاعاتی جهت ارتقای پرستاری مبتنی بر شواهد است که به روش مروری و با مطالعه مقالات موجود در حوزه سواد اطلاعاتی و پرستاری مبتنی بر شواهد انجام شده است.

مقدمه: با قرار گرفتن حجم فزاینده ای از منابع علمی در محیط وب، بررسی اثرگذاری استنادی این گونه منابع الکترونیکی در ارتباطات علمی مورد توجه قرار گرفته است و زمینه تحقیقاتی نوینی تحت عنوان «وب سنجی» مطرح شده است.یکی از مهم ترین کاربردهای وب سنجی تجزیه و تحلیل «استنادهای وبی» و مقایسه آن ها با «استنادهای سنتی» (نظیر استنادهای ISI) است. هدف از تحقیق حاضر، تعیین کاربرد روش ها و ابزارهای و ب سنجی به عنوان منبع مفیدی در ارزیابی تحقیقات علوم پزشکی بوده است.روش بررسی: تحقیق حاضر به مقایسه استنادهای ISI و بر گرفته از وب به مقالات مجلات تحقیقی پزشکی پرداخته است. بدین ترتیب، نمونه ای از 350 مقاله تحقیقی به زبان انگلیسی بر گرفته از مجلات نمایه شده در پایگاه ISI در سال 2004 در رشته پزشکی عمومی/داخلی گردآوری شد و تعداد استناد به مقالات مذکور از طریق جستجو در پایگاه های (WoS) Web of Science و (GS) Google Scholar ثبت گردید. به علاوه، در سطح 56 مجله پزشکی فارسی، استنادهای ISI و بر گرفته از وب با یکدیگر مقایسه شدند. از آزمون همبستگی و نیز آمار توصیفی به منظور بررسی، تفسیر و مقایسه الگوی استنادی سنتی و بر گرفته از وب استفاده شده است.یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که در سطح 350 مقاله نمونه گیری شده در رشته پزشکی عمومی/داخلی، همبستگی مستقیم و معنی داری میان استنادهای ISI و استنادهای وبی بر گرفته از پایگاه استنادی تحت وب Google Scholar وجود دارد. به علاوه، مقایسه آماری توصیفی نشان داد که تعداد، میانگین و میانه استنادها به مقالات مذکور در پایگاه استنادی Google Scholar بیشتر از پایگاه ISI است. در سطح 56 مجله فارسی پزشکی نیز نتایج تحقیق نشان داد که تعداد، میانگین و میانه استنادهای وبی بر گرفته از Google Scholar (به ترتیب 301، 5.4 و 4) به طور قابل توجهی بیشتر از پایگاه ISI (به ترتیب 99، 1.8 و 0) است.نتیجه گیری: وجود ارتباط مستقیم میان استناد ISI و استنادهای Google Scholar، اهمیت استناد وبی را به عنوان منبعی مفید برای ارزیابی تحقیقات نمایان می سازد. به علاوه مقایسه آمار توصیفی بر گرفته از مجلات انگلیسی و فارسی مورد مطالعه نشان می دهد که از محیط وب می توان به تعداد و انواع بیشتری از استنادهای وبی نسبت به پایگاه ISI دست یافت که در گذشته اثرگذاری استنادی آن ها در چرخه ارتباطات تحقیقاتی پزشکی پنهان مانده بوده است.

مقدمه: اصلی ترین منبع مالی بیمارستان، بیمه ها محسوب می شوند ولی بیمارستان ها در بعضی از موارد مالی با سازمان های بیمه گر اختلاف دارند و به طور معمول همه ی مطالبات بیمه ای آن ها وصول نمی گردد. این پژوهش با تعیین علل کسورات صورتحساب های بیمه ای در بیمارستان سیدالشهدا (ع)، راهکارهایی در این زمینه پیشنهاد کرده است.روش بررسی: این پژوهش مطالعه ای توصیفی، مقطعی است که به صورت گذشته نگر انجام شده است. اطلاعات نسخ و پرونده های بیماران مراجعه کننده به بیمارستان سیدالشهدا (ع) در 6 ماهه دوم سال 1386 وارد این طرح شد و اطلاعات مربوط به بیماران خاص از مطالعه خارج گردید. نمونه گیری، به روش سرشماری بود و همه نسخ و پرونده های 6 ماهه دوم سال 1386 بیمارستان شامل 40983 نسخه کلینیکی، 27238 نسخه پاراکلینیکی و 3392 پرونده بستری بررسی گردید.اطلاعات توسط چک لیستی که روایی آن توسط کارشناسان بیمه و متخصصین مدیریت تایید شد، جمع آوری و با استفاده از شاخص های آماری و مقیاس های توصیفی مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: بالاترین فراوانی و علل کسورات نسخ کلینیکی به ترتیب مربوط به نسخ بیمه کمیته امداد (62 درصد) و با علت تاریخ مخدوش می باشد. رتبه های بعدی مربوط به بیمه نیروهای مسلح، تامین اجتماعی و خدمات درمانی است. بالاترین فراوانی و علل کسورات نسخ پاراکلینیکی به ترتیب مربوط به نسخ بیمه کمیته امداد (45.3 درصد) و با علت فاقد نسخه می باشد. رتبه های بعدی مربوط به بیمه های نیروهای مسلح، تامین اجتماعی و خدمات درمانی است. بالاترین فراوانی و علل کسورات پرونده های بستری به ترتیب مربوط به پرونده های بیمه تامین اجتماعی (74.4 درصد) و با علت اضافه درخواستی بوده است. رتبه های بعدی مربوط به بیمه های خدمات درمانی، کمیته امداد و نیروهای مسلح است.نتیجه گیری: بیشترین علل کسورات سرپایی با اشتباهات سازمانی ارتباط مستقیم داشت و از اشتباهات کارکنان بیمارستان نشات می گرفت. در این زمینه آموزش پزشکان، پرستاران و همه کسانی که به نوعی در صورتحساب بیماران تاثیرگذارند، ضروری به نظر می رسد. از طرف دیگر علت اصلی و کلی در پرونده های بستری اضافه درخواستی بوده است که پرت منابع محسوب نمی شود و شفاف سازی این کسورات باعث کاهش اختلافات بین بیمارستان و سازمان های بیمه ای می شود.

مقدمه: طی چند سال اخیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی همچون سایر عرصه ها، در جهت منطقی نمودن اندازه دولت، تقویت نظام پاسخ گویی و کارآمد نمودن عرضه خدمات سلامت، استراتژی تامین منابع از خارج سازمان را در دستور کار خود قرار داده است. دراین مطالعه به ارزیابی واگذاری خدمات واحد مدارک پزشکی بیمارستان آیت اله کاشانی اصفهان از زوایای گوناگون پرداخته شده است.روش بررسی: این مطالعه، توصیفی و کاربردی به صورت موردی (قبل وبعد) بود. جامعه پژوهش واحد مدارک پزشکی و بایگانی مرکز آموزشی درمانی آیت اله کاشانی اصفهان و زمان آن سال 1388 بود. داده ها از طریق پرسش نامه (رضایت مشتریان داخلی)، چک لیست ها (ارزیابی فرآیند واحد، نواقص پرونده ها و میزان تحقق الزامات ماده 88)، مصاحبه نیمه ساختمند با مسوولان واگذاری و همچنین از طریق بررسی مستندات و مدارک مالی و اداری مرتبط با موضوع استخراج شده اند. روایی ابزار با استفاده از فرم های استاندارد دانشگاه و استانداردهای واحد مدارک پزشکی و پایایی بر اساس محاسبه Cronbach’s alpha مورد تایید قرار گرفت. تحلیل آماری یافته ها با استفاده از برنامه SPSS انجام شد.یافته ها: یافته ها حاکی از کاهش 4.5 درصد هزینه تمام شده هر پرونده پزشکی، کاهش 37.4 درصد در میزان نواقص پرونده و بهبود 78.2 درصد در فرآیندهای واحد پس از واگذاری واحد مدارک پزشکی بوده است. همچنین افزایش 59 درصد در رضایت مشتریان داخلی و تحقق 70 درصد از الزامات ماده 88 از دیگر نتایج واگذاری واحد مدارک پزشکی به بخش خصوصی می باشد.نتیجه گیری: حفظ اطلاعات بیماران یکی از اصول اساسی منشور حقوق بیمار می باشد، و تلفیق میان حضور بخش خصوصی و اصل فوق نکته ی اساسی در واگذاری این بخش است. موفقیت بخش خصوصی در ارتقای کارآیی و کاهش هزینه های واحد و همچنین افزایش رضایت مشتریان و بهبود کیفیت خدمات، نشانگر آن است که در صورت رعایت اصول قانونی، واگذاری این واحد می تواند کارا و اثربخش تلقی گردد.

"مقدمه: سازمان ها آن قدر زمان در اختیار ندارند که همه چیز را خود تجربه کنند، ولی می توانند با ارزیابی مقایسه ای فرایندهای خود در برابر سایرین، از این روش برای انجام بهینه وظایف خود استفاده کنند. این پژوهش به ارزیابی مقایسه ای فرایند ترخیص در دو بیمارستان علی ابن ابی طالب (ع) زاهدان با قائم (عج) مشهد پرداخت تا با تبیین نقاط قوت و ضعف هر یک، پیشنهادهایی در جهت بهبود وضع ارایه دهد. روش بررسی: این پژوهش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی در نیمه اول سال 1384 در بیمارستان های علی ابن ابی طالب (ع) زاهدان و قائم (عج) مشهد انجام شد. برای ارزیابی فرایند ترخیص از دو دسته معیارهای کمی شامل نحوه ترخیص، تعداد افراد درگیر در فرایند، مشخصات افراد درگیر در فرایند، تجهیزات مورد استفاده در فرایند و زمان صرف شده برای انجام فرایند و معیار کیفی رضایت بیماران استفاده شد. گردآوری داده ها با دو روش بررسی مدارک و اسناد و تحقیق میدانی و مشاهده و نیز مصاحبه و پرسش نامه انجام شد. در مورد داده های کمی دستورالعملی تنظیم و به هر نوع تجهیزات مورد استفاده یا وضعیت افراد درگیر در فرایندها امتیاز داده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شد. یافته ها: روند ترخیص و میانگین زمان انجام فرایندها در دو بیمارستان نیز با هم تفاوت معنی دار داشت. مجموع امتیاز مربوط به تجهیزات قسمت ترخیص در بیمارستان علی ابن ابی طالب (ع) 028/3 و در بیمارستان قائم (عج) 030/5 بود. مجموع امتیازات مشخصات کارکنان درگیر در ترخیص بیماران در بیمارستان علی ابن ابی طالب (ع) و بیمارستان قائم (عج) به ترتیب برابر 24/2 و 90/8 بود. میانگین رضایت بیماران از فرایند ترخیص در بیمارستان علی ابن ابی طالب (ع) 37/2 و در بیمارستان قائم (عج) 85/3 و تفاوت آن ها معنی دار بود. نتیجه گیری: با توجه به تفاوت بین دو بیمارستان در زمینه تعداد و مشخصات کارکنان و تجهیزات آنان از یک طرف و تفاوت در زمان انجام فرایندها و رضایت بیماران از سوی دیگر، بیمارستان علی ابن ابی طالب (ع) می تواند برای بهبود فرایندها و افزایش رضایت بیماران از بیمارستان قائم (عج) مشهد الگو بگیرد. "

واژه های کلیدی: کلید واژه ها: بیمارستان، هزینه، درآمد، کانو نهای فعالیت و سرب هسری،

مقدمه: با توجه به اهمیت زیاد اطلاعات پزشکی در بهبود کیفیت درمان، آموزش و تحقیق پزشکی در سطوح ملی و بین المللی ضرورت به کارگیری فن آوری مدارک پزشکی احساس می شود. در این پژوهش سیستم اطلاعات بیمارستانی بیمارستان های دانشگاه های علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی با معیارهای کالج پزشکان آمریکا مقایسه و کاستی های معیارهای ملی مشخص گردیده است تا جهت بهبود و هم سطح کردن آن ها بر اساس معیارهای این کالج پیشنهادهایی ارایه گردد.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی- مقطعی است که در سال 1385 انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه بیمارستان های آموزشی دانشگاه های ایران (14 بیمارستان)، تهران (12 بیمارستان) و شهید بهشتی (9 بیمارستان) بود و از بین آن ها نمونه گیری انجام نشد. روش گردآوری داده ها، مشاهده مستقیم و مصاحبه بود. گردآوری داده ها با استفاده از نه چک لیست استاندارد بر مبنای معیارهای کالج پزشکان آمریکا (شامل بخش های داروخانه، آزمایشگاه، رادیولوژی، مدارک پزشکی و بالینی) انجام گردید. داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میزان تطابق نهایی سیستم اطلاعات بیمارستانی بیمارستان های مورد مطالعه نشان می دهد که میانگین کل سیستم کمتر از 50 درصد (<50) و در حد ضعیف بوده است.نتیجه گیری: به طور کلی مهم ترین علت پایین بودن میزان تطابق معیارهای سیستم مدارک پزشکی عدم وجود معیار علمی و استاندارد در کشور می باشد. از این رو پیشنهاد می گردد کمیته تدوین و ابلاغ معیارهای سیستم مدارک پزشکی با الگوبرداری از کشورهای پیشگام تشکیل گردد

مقدمه: تامین مجلات علمی بخش عمده ای از بودجه کتابخانه های دانشگاهی را به خود اختصاص می دهد. از این رو انتخاب مجلاتی که بتواند نیاز اطلاعاتی کاربران دانشگاه ها را مرتفع سازد و از نظر علمی نیز دارای اعتبار مناسبی باشد، بسیار حایز اهمیت است. هدف از این مقاله، شناسایی مجلات الکترونیکی هسته حوزه موضوعی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با استفاده از قانون Bradford و بررسی وضعیت این مجلات از نظر جایگاه آن ها در فهرست ISI بوده است.روش بررسی: این مطالعه، پژوهشی پیمایشی است که به روش کتاب سنجی در سال 1388 انجام شده است و به شناسایی مجلات هسته در بین 191 عنوان مجله الکترونیکی تمام متن موجود در کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران در حوزه موضوعی بهداشت محیط پرداخته است. ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه وارسی بوده است و داده های این پژوهش نیز با استفاده از آمار توصیفی در نرم افزار Excel تجزیه و تحلیل شده است.یافته ها: مجلات هسته دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در حوزه بهداشت محیط، 3 عنوان و شامل مجلات  Social Science and Medicine،Patient Education and Counseling  و  Preventive Medicine بود. همچنین پراستفاده ترین مجله این حوزه توسط کاربران دانشگاه، در گزارش های استنادی مجلات 2008 وجود نداشت و معتبرترین مجله ISI در جایگاه سی و دوم فهرست میزان استفاده از مجلات الکترونیکی این حوزه قرار داشت.نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده آشنایی کم کاربران دانشگاه علوم پزشکی با منابع الکترونیکی موجود در حوزه بهداشت است. اما می توان انتظار داشت که در صورت برگزاری دوره های آموزشی به منظور آشنایی بیشتر کاربران دانشگاه با منابع الکترونیکی این حوزه و اطلاع رسانی کافی در مورد پوشش موضوعی مجموعه های الکترونیکی مختلف، میزان استفاده از مجلات الکترونیکی موجود افزایش یابد.

تحلیل محتوا به منظور شناسایی، تحلیل و ضبط محتواى منابع چاپی و غیر چاپی استفاده می شود. هدف این 70 وگرایش موضوعی پژوهش ها بر اساس فهرست درختی - پژوهش تعیین ویژگی ها، گرایش هاى موضوعی در سال هاى 86 سرعنوان موضوعی پزشکی بود. روش بررسی: روش پژوهش پیمایش توصیفی و تحلیل محتوا ست. جامعه ى مورد مطالعه 369 طرح پژوهشی است که در 1370 اجرا شده اند را مورد بررسی قرار می دهد و گزارش نهایی آن ها تا پایان سال 1386 تصویب شده - سال هاى 1386 است. در این بررسی از سر شمارى استفاده شده است. داده هاى مورد نیاز از طریق فرم اطلاعاتی گردآورى شده است. واحد ثبت، مضمون و مفاهیم واژه هاى مندرج در عنوان، چکیده و کلید واژه هاى طرح است. براى رمزگذارى، از نماد حرفی عددى استفاده شده است. نماد مشخص کننده ى موقعیت اصطلاح در فهرست درختی است. مقوله هاى موضوعی با توجه SPSS به شماره هاى فهرست درختی اصطلاحات پذیرفته شده، تعیین شده اند. براى تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری استفاده شده است. یافته ها: در این دوره 16 ساله 23.3 درصد پژوهش هاى انجام شده در زمینه ى مقوله اصلی بیمارى ها می باشد. مقوله با 16.8 درصد « فنون تجزیه ایی، تشخیصی و درمانی و تجهیزات » با 21.4 درصد و مقوله « داروها و ترکیبات شیمیایی » اولویت هاى دوم و سوم موضوع پژوهش را دارند. مقوله اصلی بیمارى ها در بین مقاطع مختلف تحصیلی 22.8 درصد، رتبه علمی 23.3 درصد، گروه هاى آموزشی 23.3 درصد، جنسیت 23.3 درصد، و محل کار 23.1 درصد همواره بالاترین سهم را داشته است. نتیجه گیری: به طور کلی تمرکز پژوهش ها بر روى موضوع هاى مرتبط با روش هاى تشخیصی، درمانی و بیمارى ها می باشد. توصیه می شود به منظور مدیریت محتوایی و هدفمند کردن موضوع پژوهش نظر سنجی هایی به عمل آید. "

"مقدمه: ارزیابی جزیی جدا نشدنی از هر فعالیت و کار اجرایی به شمار می رود. کارت امتیازی متوازن یکی از مدل های ارزیابی عملکرد است که با استفاده از آن، ماموریت و استراتژی ها به اهداف و سنجه های قابل اندازه گیری ترجمه می گردند و با رسم نقشه استراتژی روابط علت و معلولی در چهار منظر (مالی، مشتری، فرایندهای داخلی و یادگیری و رشد) تعیین می شوند و در نهایت استراتژی ها تبدیل به فعالیت هر روز کارکنان سازمان می گردد. هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی عملکرد بخش مدارک پزشکی بیمارستان فاطمه الزهرا (س) نجف آباد با رویکرد کارت امتیازی متوازن بوده است. روش بررسی: پژوهش حاضر، پژوهشی کاربردی از نوع توصیفی- مقطعی بود که در سال 1387 در بخش مدارک پزشکی بیمارستان فاطمه الزهرا (س) انجام و داده های مربوط به این پژوهش از طریق مصاحبه، مشاهده و مطالعه اسناد وارد فرم های جمع آوری اطلاعات شد. تحلیل یافته ها به این صورت بود که طبق ماموریت بخش مدارک پزشکی بیمارستان در منظرهای تدوین شده برای این بخش، هدف گذاری انجام گرفت و بر اساس سنجه های تعریف شده برای اهداف بخش، هدف ها اندازه گیری گردید. سپس نمره کمیت به دست آمده با نمره کمی مورد انتظار از عملکرد تطبیق داده شد که موارد نبود تطابق به دنبال ارایه راهکارها در راستای اصلاح برنامه ها، فعالیت ها، طرح ها و اقدامات تدوین شد. یافته ها: سنجه های بخش مدارک پزشکی در منظر مشتری، رضایت مراجعین پذیرش 82 درصد، رضایت آمار کل 83 درصد و شکایت از بایگانی صفر؛ در منظر فرایندهای داخلی، ارسال گزارش آمار بیمارستان 15 روز، انتظار بیمار در پذیرش 95 دقیقه و جواب گویی به مکاتبه رسمی 20 دقیقه؛ در منظر رشد و یادگیری، سرانه آموزش کارکنان 40 ساعت، کار با اینترنت 10 ساعت در ماه و به کارگیری صحیح سیستم Terminal Digit (TD) 60 درصد و در منظر مالی، کسورات 4/0 درصد، صدور صورت حساب بیمار 6 دقیقه و میزان گردش تخت 4/11 بود. نتیجه گیری: برای دستیابی به رسالت بخش مدارک پزشکی لازم است کیفیت و سرعت خدمات در چهار منظر کارت امتیازی متوازن بهبود یابد. "

مقدمه: زندگی ما در دورانی است که با پدیده جهانی شدن و رشد فزاینده ارتباطات همه جانبه در فراسوی مرزهای جغرافیایی روبه رو هستیم. در چنین زمانی متخصصان و پژوهشگران ناچار هستند به سوی ارتباطات بیشتر و پدیده «همکاری علمی» و «تالیف مشترک» روی آورند، چرا که یک فرد متخصص به ندرت می تواند تمام تخصص، مهارت، منابع و امکانات لازم برای غلبه بر مشکلات پژوهشی را در چنین شرایطی داشته باشد. هدف مقاله دستیابی به تاثیر مشارکت و همکاری گروهی در تولید مقالات علمی ارایه شده به همایش های برگزار شده در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان طی سال های 85-1381 بوده است.روش بررسی: نوع مطالعه پیمایشی است و از روش علم سنجی برای انجام پژوهش استفاده شده است. جامعه این پژوهش تمامی مقالات علمی ارایه شده در همایش های سراسری تازه های پزشکی و پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان طی سال های 1381 تا 1385 به تعداد 1751 مقاله و 3697 نفر محقق بوده است. اطلاعات ابتدا به صورت دستی در سیاهه مورد نظر ثبت شد. سیاهه مذکور ویژه ورود اطلاعات ارایه دهندگان مقالات در سمینارها بود که روایی آن توسط متخصصان حوزه کتابداری و اطلاع رسانی مورد تایید قرار گرفت. پس از این مرحله، داده های گردآوری شده در نرم افزار آماری Excel وارد گردید. پس از آن با توجه به پرسش های مطرح شده، داده ها شمارش، رتبه بندی و جهت تحلیل های لازم مرتب گردید.یافته ها: بیشترین تعداد عناوین مقالات (522 عنوان) مربوط به سال 1382 با تعداد 1350 نویسنده و با میانگین 2.59 تعداد نویسنده در هر مقاله و کمترین تعداد عناوین مقالات (209 عنوان) مربوط به سال 1385 با تعداد 474 نفر نویسنده و با میانگین 2.27 تعداد نویسنده در هر مقاله می باشد. در مورد پر کارترین پژوهشگرانی که دارای بیشترین همکاری گروهی بوده اند، مشخص شد که رضا اسحاقی با مشارکت در 13 عنوان مقاله، حسین حجازی و گیتی صادقیان به صورت مشترک با 12 عنوان مقاله و احسان اله حبیبی با 11 عنوان مقاله جزء پرکارترین نویسندگان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در ارایه عناوین مقالات به همایش های دانشگاه علوم پزشکی در سال های مورد بررسی بودند.نتیجه گیری: روحیه همکاری گروهی در بین نویسندگان پایین است و این موضوع حاکی از این امر است که شناسایی رشته ها و پژوهشگران پرکار می تواند راهنمایی برای دیگر محققان و نویسندگان مقالات در دانشگاه باشد تا بدین وسیله با محققین فعال در تولید و افزایش علم بیشتر آشنا شوند و بتوانند از این طریق از تجارب یکدیگر استفاده نمایند.

واژه های کلیدی: آزمایشگاه بالینی، بخش بیوشیمی، سیستم اطلاعات بیوشیمی، پردازش داد ههای بیوشیمی،

مقدمه: افزایش روزافزون مصرف دخانیات در دنیا سبب شد تا سازمان جهانی بهداشت اولین معاهده سلامتی خود را با عنوان «معاهده بین المللی کنترل دخانیات ( Framework Convention Tobacco ControlیاFCTC )» در سال 2003 در خصوص دخانیات تدوین کند. کلیه امضاکنندگان از جمله ایران متعهد شدند که آن را طی 3 سال به اجرا درآورند. این مطالعه جهت طراحی مدلی برای ارزشیابی اجرای این معاهده در ایران انجام شد.روش بررسی: این مطالعه یک مطالعه کیفی بود که در سال 1387 انجام گرفت و در آن با تعداد 265 نفر از سیاست گذاران، افراد ذینفع و سایر افراد جامعه، مصاحبه به عمل آمد. پس از استخراج کدهای سطح اول و دوم و تبدیل آن ها به کدهای سطح سوم، مفاهیم اصلی مدل ارزشیابی به دست آمد.یافته ها: در مجموع 72 کد سطح سوم جمع آوری شد و به دنبال آن مفاهیم در 12 دسته کلی طبقه بندی شدند. سپس با بررسی نحوه تعامل این دسته ها با یکدیگر، مدل ارزشیابی طراحی گردید.نتیجه گیری: بر اساس مفاهیم و مدل به دست آمده، ارزشیابی اجرای این معاهده در ایران باید در سطوح مختلف و با در نظر گرفتن همه اهداف مرتبط با این مفاهیم انجام گیرد.

مقدمه: بهره گیری نامطلوب،کمبود منابع و افزایش هزینه های بیمارستانی، باعث سنگین تر شدن کفه ترازوی هزینه ها نسبت به درآمدهای بیمارستانی شده است. مدیران با ادغام ظرفیت ها و پتانسیل ها، در راستای استفاده بهینه و کارآمد از منابع بیمارستانی قدم برداشته اند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه تاثیر ادغام بخش های بیمارستانی بر هزینه های جاری بیمارستان بوعلی تهران انجام شد.روش بررسی: پژوهش حاضر به صورت مقطعی-توصیفی در تابستان 1388 انجام گرفت. بیمارستان بوعلی شهر تهران به عنوان جامعه پژوهش و بخش های جراحی مردان با داخلی مردان و جراحی زنان با بخش زنان و زایمان با متوسط ضریب اشغال تخت سالانه پایین تر از 16 درصد، نمونه های پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها، فرم جمع آوری داده ها طراحی گردید و پس از تایید روایی توسط استادان صاحب نظر اطلاعات جمع آوری شد. در روش تحلیل داده ها از آزمون زوجی Wilcoxon و شاخص های آمار توصیفی با 95 درصد اطمینان استفاده گردید.یافته ها: میانگین هزینه های جاری در سال 1386 قبل از ادغام بخش های بیمارستانی 982، 313.932.58 ریال و در سال 1387 پس از ادغام بخش ها 865، 195.755.83 ریال حاصل گردید و رابطه معنی داری بین هزینه های نیروی انسانی، مواد و لوازم مصرفی، عمومی و جاری بخش های بیمارستانی در دو دوره قبل و بعد از ادغام بخش ها نمایان شد (در همه موارد با P<0.0001).نتیجه گیری: در مقابل افزایش هزینه های بیمارستانی، دست یابی به حداکثر تولید با حداقل هزینه ها ضروری است. در چالشی نوین، راه کار ادغام منابع و استفاده کارآمد از منابع موجود می تواند مدیریت بیمارستان ها را در جلوگیری از اتلاف منابع، افزایش هزینه ها و بحران های مالی یاری نماید.

مقدمه: به منظور ارتقای کیفی انتشارات علمی دانشگاه های علوم پزشکی ایران، پژوهش حاضر کمیت و کیفیت تولیدات علمی این دانشگاه ها را به موازات هم در یک دوره ده ساله مورد بررسی قرار داد. برای این هدف، شاخص های کمی و کیفی علم سنجی به کار گرفته شد.روش بررسی: این پژوهش به روش پیمایشی انجام شد. جامعه مورد پژوهش را کل دانشگاه های علوم پزشکی ایران دارای تولید علمی در پایگاه ISI Web of Science در سال های 2006-1997 تشکیل می داد. نمونه گیری به روش غیراحتمالی انجام شد و 19 دانشگاه علوم پزشکی که حداقل 25 تولید علمی داشتند، از کل 42 دانشگاه علوم پزشکی ایران، به عنوان نمونه انتخاب گردید. منابع داده شامل پایگاه مذکور، ابزار گردآوری داده ها، سیستم جستجو و تحلیل استنادی پایگاه بود، ابزار تحلیل داده ها، نرم افزارآماری SPSS نسخه 13 و روش تحلیل داده ها، آمار توصیفی بود. داده های مورد نیاز در چهار بخش تولید، استناد، تاثیر استنادی و درصد مدارک استناد شده استخراج شد و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت.یافته ها: رتبه بندی دانشگاه ها بر مبنای شاخص های کمی با رتبه بندی آن ها بر مبنای شاخص های کیفی نتایج متفاوتی در بر داشت. بین فهرست برترین دانشگاه ها بر مبنای چهار شاخص، میزان هم پوشانی 25 درصد بود و دانشگاه علوم پزشکی مشهد تنها دانشگاهی بود که بر مبنای هر چهار شاخص در فهرست دانشگاه های برتر حضور داشت.نتیجه گیری: تفاوت نتایج رتبه بندی دانشگاه ها بر مبنای شاخص های کمی و کیفی، بیانگر لزوم به کار گیری شاخص های کیفی در کنار شاخص های کمی جهت ارزیابی عملکرد علمی دانشگاه های مزبور است.