نظام های اطلاعات بیمارستانی

"مقدمه: یکی از مهمترین شاخص های نظام مدیریت هر سازمان، وجود سیستم های اطلاعاتی است که با در اختیار داشتن منابع اطلاعاتی جامع و ارائه آنها به واحدهای مختلف، میتوان اداره و کنترل مجموعه سازمانی را افزایش داد. بر این اساس هدف این تحقیق بررسی نیازهای آموزشی مدیران بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در رابطه با فرآیند طرح جامع سیستم های اطلاعاتی بیمارستان بوده است. روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-مقطعی کاربردی با تعداد نمونه 33 نفر بوده است. نمونه پژوهش، جامعه پژوهش بوده و تمام مدیران (رئیس، مدیر، مترون) بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در نظر گرفته شده اند. روش جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه خود ساخته ای (شامل 29 سوال) بود که روایی آن توسط استادان متخصص رشته ی مربوط به تایید رسید. پایایی این پرسشنامه نیز با Cronbach Alfa 86 درصد به تایید رسید. نتایج پرسشنامه توسط نرم افزار آماری SPSS مورد پردازش و تحلیل قرار گرفت و تحلیل داده های پژوهش در سطح آمار توصیفی نظیر فراوانی و درصد و میانگین انجام گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین امتیاز کسب شده توسط مدیران بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی به شرح زیر می باشد؛ میانگین نمره آگاهی مدیران از وضعیت شبکه رایانه ای برابر با 5/43، از طرح جامع برابر 8/28 و از رویکردهای جایگزین برابر 4/5 بوده است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق درجه ی آگاهی مدیران بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در ارتباط با فرآیند طرح جامع سیستم های اطلاعاتی بیمارستان «متوسط» ارزیابی شد. در نتیجه نیاز به آموزش برای مدیران بیمارستانها به خوبی احساس می شود. "

"مقدمه: امروزه دیابت شیرین به عنوان یکی از علل عمده ناخوشی ها، مرگ و میر و افزایش هزینه های بهداشتی در سراسر جهان محسوب می شود. نظام اطلاعات بالینی در بیمارستان ها به عنوان بخشی از نظام مدیریت اطلاعات دیابت به واسطه مدیریت داده های بیماران مبتلا به دیابت، مدیریت این بیماری را میسر می سازد. پژوهش حاضر با هدف مطالعه نظام اطلاعات بالینی دیابت در کشورهای آمریکا، اسکاتلند و فنلاند و ارائه الگو برای ایران انجام شده است. روش بررسی: پژوهش حاضر کاربردی از دسته مطالعات توصیفی بوده است. در این پژوهش ابتدا وضعیت موجود نظام اطلاعات بالینی دیابت در بیمارستانهای عمومی، اطفال و تخصصی شهر تهران مشتمل بر 27 بیمارستان از طریق پرسش از متخصصان غدد و سرپرستاران بخش ها و مطالعه متون و مشاهده فرم ها و مستندات موجود با استفاده از پرسشنامه و چک لیست بررسی گردید. سپس به بررسی نظام اطلاعات بالینی دیابت در کشورهای منتخب پرداخته شد و بر اساس نیاز کشور، الگوی پیشنهادی برای ایران طراحی و با استفاده از تکنینک دلفی به نظر خواهی از 25 نفر از صاحبنظران رشته های تخصصی غدد، داخلی و مدیریت اطلاعات بهداشتی گذاشته شد. روایی ابزارهای مربوط بر اساس روش اعتبار محتوا و پایایی آن نیز از طریق آزمون مجدد تعیین گردید. تحلیل اطلاعات بر اساس مقایسه ویژگی های نظامهای پیشگفته در کشورهای مورد مطالعه، به صورت تحلیل توصیفی-نظری صورت گرفت. یافته ها: در طول تحلیل وضعیت موجود نظام اظلاعات بالینی دیابت در بیمارستانهای مورد مطالعه و نبود این نظام، پژوهشگران الگوی نظام اطلاعات بالینی دیابت در بیمارستانها را براساس مطالعه آن در آمریکا، اسکاتلند و فنلاند و بر اساس نیاز کشور در قالب 7 محور مشتمل بر اهداف، تجهیزات و محل استقرار، مسوولین اجرایی، انواع داده ها و نحوه گردآوری آنها، پردازش داده ها، توزیع اطلاعات و ملاک و نحوه پیگیری و فراخوانی بیماران ارائه نمود که بعد از اجرای تکنیک دلفی 98 درصد توافق، مورد تایید واقع شد. نتیجه گیری: طراحی و اجرای نظام اطلاعات بالینی دیابت در بیمارستانهای عمومی و اطفال کشور، جهت مدیریت بیماری دیابت که دو هدف متعالی نظام های بهداشتی، یعنی کنترل کیفیت و کنترل هزینه ها را به دنبال دارد، توصیه می گردد."

"مقدمه: نظام مدیریت اطلاعات یک روش رسمی برای تهیه و ارائه اطلاعات لازم، دقیق و به هنگام به مدیران، به منظور تسهیل فرآیند تصمیم گیری، برنامه ریزی و کنترل مدیریت می باشد. در این میان مدارک پزشکی با وقوف به ابعاد و ارزش واقعی اطلاعات در بخش بهداشت و درمان می تواند اصلی ترین جایگاه اطلاعاتی بخش را به خود اختصاص دهد. هدف اصلی از انجام این پژوهش مقایسه روند نظام مدیریت اطلاعات بخش مدارک پزشکی بیمارستان آیت ا... کاشانی با استاندارد بوده است. روش بررسی: این پژوهش از دسته مطالعات مشاهده ای – توصیفی – مورد نگاری است. جامعه ی پژوهش شامل 7 نفر کارکنان بخشهای مدارک پزشکی (واحد پذیرش، آمار، بایگانی و کد گذاری) و مشاور مدیر بیمارستان آیت ا... کاشانی و زمان پژوهش بهار 1385 بوده است. ابزار جمع آوری اطلاعات چک لیست و پرسش نامه و روش جمع آوری داده ها مشاهده و مصاحبه بوده است. روایی چک لیست و پرسشنامه بر اساس نظرات متخصصین مربوط مورد تایید قرار گرفت و با توجه به اینکه به کمک استانداردهای کمسیون مشترک اعتبار بخشی سازمان های مراقبت بهداشتی آمریکا ارزیاب انجام شد پایایی مورد تایید بود. تحلیل اطلاعات از طریق آزمون فرضیه Z انجام گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که روند ثبت و جمع آوری اطلاعات، روند بازیابی و تئزیع اطلاعات از وضعیتی غیر استاندارد در مقایسه با استانداردهای آمریکا و کانادا برخوردار بوده ولی روند توزیع اطلاعات تقریبا رو به بهبود است. نتیجه گیری: مطابق نبودن روند نظام مدیریت اطلاعات بخش مدارک پزشکی بیمارستان آیت ا... کاشانی با استاندارد و نامطلوب بودن روش های کار، باعث انحراف مسیر فعالیت های این بخش از اهداف اصلی خود شده است و اصلاح آن ضروری است. "

"بیمارستان ها به منظور طراحی و ارتقای فرآیندهای درمان بیماران، به فرآیند نظام مدیریت اطلاعات، برنامه ریزی و کنترل مرکزی نیاز دارند. با توجه به تحولات به وجود آمده در سازمان های بهداشتی درمانی این سؤال مطرح است که کدام نوع از نظام های اطلاعاتی می تواند بهترین پشتیبان برای بیمارستان های در حال تحول باشد. این مقاله ی مروری، بر روی توان «نظام های طراحی منابع سازمانی» Enterprise Resource Planning) (ERP: به منظور تحول بیمارستان ها متمرکز شده است. ابتدا مراحل تکامل نظام های اطلاعاتی، تاریخچه و مفهوم ERP را شرح داده و سپس به بحث در خصوص کارایی و پتانسیل ERP و مشکلاتی که اجرای آن در بیمارستان ها ایجاد می نماید، می پردازد. در نهایت پیشنهاد می گردد که فرآیندهای بیمارستان به دو گروه، فرآیندهای قطعی و فرآیندهای احتمالی تقسیم شود. سیستم های ERP در مورد فرآیندهای قطعی می توانند بسیار مفید باشند."

"مقدمه: کاربران سیستم اطلاعات بیمارستانی کسانی هستند که در تمام ساعات کار روزانه ی خود از سیستم استفاده می کنند و نقاط ضعف و قوت سیستم را به خوبی لمس می نمایند. شناخت دیدگاه کاربران نسبت به کیفیت اطلاعات سیستم بسیار مهم بوده و در توسعه و تکامل سیستم بسیار مؤثر می باشد. این مطالعه با هدف تعیین دیدگاه کاربران نسبت به کیفیت اطلاعات سیستم اطلاعات بیمارستانی در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی بوده که به روش توصیفی انجام شد. برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد و گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه ای چهار قسمتی شامل ویژگی های کیفیت اطلاعات، علل پایین بودن کیفیت اطلاعات، در دسترس بودن اطلاعات و حمایت از تصمیم گیری انجام گرفت. پس از تأیید روایی و پایایی پرسشنامه، تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و نرم افزار SPSS صورت گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد که 7/47 درصد از کاربران نسبت به قابلیت سیستم اطلاعات بیمارستانی در کمک به تصمیم گیری ناراضی بودند. به طور کلی 2/53 درصد از کاربران نسبت به کیفیت اطلاعات سیستم اطلاعات بیمارستانی تا حدی رضایت داشتند. نتیجه گیری: با توجه به مشکلاتی از جمله نامناسب بودن کیفیت اطلاعات سیستم و عدم تطبیق آن با نیازهای کاربران بنابراین لازم است که سیستم اطلاعات بیمارستانی مورد بازنگری و تجدید نظر قرار گیرد. "

"مقدمه: وب سایت اطلاع رسانی بیمارستانی، سیستمی مناسب برای تبادل اطلاعات و ایجاد ارتباط بین بیمار، بیمارستان و کادر درمانی محسوب می شود. این پژوهش با هدف تحلیل و ارزیابی ساختار و محتوای وب سایت های بیمارستان های آموزشی ایران انجام گردید. روش بررسی: در این پژوهش توصیفی، ابتدا وب سایت های قابل دسترس بیمارستان های آموزشی ایران در اینترنت شناسایی شد. سپس ساختار وب سایت ها تحلیل و ارزیابی گردید و در نهایت تحلیل محتوا و ارزیابی اطلاعات بر اساس محتوای موجود در هر صفحه انجام و یافته ها با همدیگر مقایسه شد. جامعه ی این پژوهش شامل 152 وب سایت بیمارستان های آموزشی در کل کشور ایران بود. تعداد نمونه ی پژوهش، 8 وب سایت بود و برای جمع آوری داده ها از چهار چک لیست استفاده شد. روایی با نظر متخصصین تأیید شد و برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده گردید. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که میانگین امتیازات کسب شده در زمینه ی "";ساختار"";، برابر 12 امتیاز (40 درصد) از کل امتیازات بود. میانگین امتیازات "";محتوای صفحه ی اصلی""; وب سایت های مورد بررسی، برابر 75/5 امتیاز (3/38 درصد) بود. میانگین امتیازات "";محتوای صفحه ی درباره ی ما"";، معادل 6/2 امتیاز (7/13 درصد) بود و میانگین امتیازات "";محتویات موضوعی""; (سایر لینک ها) در وب سایت های مورد پژوهش، معادل2 امتیاز (3/8 درصد) از کل امتیازات بود. نتیجه گیری: وب سایت های بیمارستان های آموزشی ایران از نظر ساختاری، در سطح متوسط و از نظر محتوا و زیرلینک ها (محتویات موضوعی)، در سطح بسیار ضعیف بودند و بنابراین نیاز به اصلاح، تکمیل و گسترش دارند. "

"مقدمه: سیستم اطلاعات بیمارستانی نقش مهمی در افزایش کیفیت درمان در بیمارستان ها دارد. در این پژوهش نحوه ی تعامل، دیدگاه و رضایت پرستاران و کارکنان بخش های بالینی درباره ی اثرات سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS) بر روی برخی از فعالیت های درمانی بررسی شد. روش بررسی: در این پژوهش تحلیلی، تأثیر سیستم رایانه ای اطلاعات بیمارستانی بر برخی از فعالیت های مراقبتی، وضعیت رفتار، رضایت و نگرش 120 نفر از پرستاران، بهیاران و منشی های بخش های بیمارستان امیرالمومنین (ع) شهرستان سمنان بررسی شد. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه ای بود که اعتبار و روایی آن از راه بررسی متون علمی و انجام آزمون-بازآزمون تأیید شد. یافته ها: 80 درصد کارکنان چند بار در روز از سیستم رایانه ای بخش خود استفاده می کردند. 55 درصد آنان با در اختیار قرار گرفتن اطلاعات مراقبتی صحیح،50 درصد با راحت تر شدن بررسی داروهای تجویز شده، 8/45 درصد با کمتر شدن خطاهای کاری، 28 درصد با نظارت بهتر بر سیر درمانی بیماران و 15 درصد با بهبود نتیجه ی درمان به دنبال استفاده از HIS موافق بودند. بین رضایت کارکنان از تأثیر HIS بر روی فرایند مراقبت از بیماران و رضایت کاربران از سیستم و نوع بخش درمانی، رابطه ی معنی داری مشاهده شد (05/0 = P). نتیجه گیری: کمتر از نیمی از کارکنان از تأثیر سیستم رایانه ای اطلاعات بیمارستانی بر فعالیت های مراقبت از بیماران رضایت نسبی داشتند. استفاده از سیستم های سخت افزاری پیشرفت تر (مانند نرم افزارهای تشخیص صدا برای ورود اطلاعات) و ارائه ی راه کارهای قانونی برای پیش گیری از دوباره کاری پیشنهاد می گردد. "

"مقدمه: سیستم اطلاعات بیمارستانی نه تنها موجب بهبود عملکرد و تصمیم گیری بهتر می شود، بلکه با ارائه ی اطلاعات و سوابق بیمار به ارائه کنندگان خدمات در تصمیم گیری های بهداشتی - درمانی نیز نقش به سزا و مؤثری دارد. هدف از این مطالعه، شناخت قابلیت های سیستم اطلاعات بیمارستانی و تعیین نقش آن در عملکرد بیمارستان ها بود. روش بررسی: این پژوهش کاربردی و تطبیقی - تحلیلی در تنها بیمارستانی که سیستم اطلاعات بیمارستانی در آن پیاده شده بود و امکان مطالعه ی این سیستم و نیز سیستم دستی وجود داشت، انجام شد. ابزار پژوهش شامل چند پرسش نامه جهت جمع آوری داده های مربوط به مدت زمان انجام فرآیندها و یک چک لیست برای جمع آوری داده های مربوط به هزینه های بیماری های مورد مطالعه از پرونده های بیماران بود. روایی و پایایی این ابزار بررسی گردید. تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی (محاسبه ی میانگین و درصد) و آزمون t-test انجام گرفت. یافته ها: با استفاده از سیستم اطلاعات بیمارستانی، میانگین مدت اقامت بیماران با تشخیص های مختلف، 56/6 روز کاهش نشان می داد و میانگین کل هزینه ی بیماری های مورد بررسی معادل 772604 ریال افزایش یافته بود؛ در مدت زمان انجام فرایند درخواست و پاسخ دهی آزمایشات 13 دقیقه، در مدت زمان فرایند پذیرش بیماران، 2 دقیقه، و در مدت زمان انجام فرایند تسویه حساب در سیستم کامپیوتری، 260 دقیقه کاهش مشاهده می شد. نتیجه گیری: یافته های مربوط به بررسی فرایندهای مقایسه ای بین دو سیستم دستی و اطلاعات بیمارستانی نشان داد که با استفاده از سیستم اطلاعات بیمارستانی کاهش زمانی چشمگیری در فرایندهای مؤثر بر مدت اقامت بیماران صورت پذیرفته و موجب بهبود عملکرد بیمارستان شده است. "

مقدمه: با توجه به اهمیت زیاد اطلاعات پزشکی در بهبود کیفیت درمان، آموزش و تحقیق پزشکی در سطوح ملی و بین المللی ضرورت به کارگیری فن آوری مدارک پزشکی احساس می شود. در این پژوهش سیستم اطلاعات بیمارستانی بیمارستان های دانشگاه های علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی با معیارهای کالج پزشکان آمریکا مقایسه و کاستی های معیارهای ملی مشخص گردیده است تا جهت بهبود و هم سطح کردن آن ها بر اساس معیارهای این کالج پیشنهادهایی ارایه گردد.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی- مقطعی است که در سال 1385 انجام شد. جامعه پژوهش شامل کلیه بیمارستان های آموزشی دانشگاه های ایران (14 بیمارستان)، تهران (12 بیمارستان) و شهید بهشتی (9 بیمارستان) بود و از بین آن ها نمونه گیری انجام نشد. روش گردآوری داده ها، مشاهده مستقیم و مصاحبه بود. گردآوری داده ها با استفاده از نه چک لیست استاندارد بر مبنای معیارهای کالج پزشکان آمریکا (شامل بخش های داروخانه، آزمایشگاه، رادیولوژی، مدارک پزشکی و بالینی) انجام گردید. داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: میزان تطابق نهایی سیستم اطلاعات بیمارستانی بیمارستان های مورد مطالعه نشان می دهد که میانگین کل سیستم کمتر از 50 درصد (<50) و در حد ضعیف بوده است.نتیجه گیری: به طور کلی مهم ترین علت پایین بودن میزان تطابق معیارهای سیستم مدارک پزشکی عدم وجود معیار علمی و استاندارد در کشور می باشد. از این رو پیشنهاد می گردد کمیته تدوین و ابلاغ معیارهای سیستم مدارک پزشکی با الگوبرداری از کشورهای پیشگام تشکیل گردد

مقدمه: استفاده از سیستم های اطلاعاتی کارآمد در ارایه خدمات سلامتی برای تحقق اهداف کارآیی، اثربخشی و کیفیت خدمات ضرورتی انکار ناپذیر به شمار می رود. این مطالعه سعی دارد به صورت سازمان یافته به بررسی جنبه های مختلف سیستم های اطلاعات بالینی و میزان آگاهی مدیران اطلاعات بهداشتی و درمانی از این موارد در بیمارستان ها بپردازد.روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی و در دو مرحله طی سال های 1388 و 89 صورت گرفته است.در بخش اول به صورت مطالعه مروری منظم و با استفاده از منابع اطلاعاتی قابل دسترس در فاصله سال های 1997 تا 2008 جنبه های مختلف پیاده سازی سیستم های اطلاعات بالینی مورد بررسی قرار گرفت و در بخش دوم به بررسی میزان آگاهی مدیران اطلاعات بهداشتی و درمانی بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران پرداخته شد. روایی محتوایی سوالات پرسش نامه از طریق پانل نخبگان تأیید شد و پایایی پرسش نامه نیز با ضریب آزمون- بازآزمون 78 درصد تأیید گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار Excel مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: سیستم اطلاعات بالینی با ماموریت بهبود کیفی و کمی ارایه مراقبت های سلامتی شامل اجزایی همچون سیستم های مستندسازی بالینی، مدیریت دارو، پاتولوژی و ... می باشد. مطالعات نشان داد موانعی از قبیل مسایل مالی، رفتاری و فنی بر سر راه اجرای این گونه سیستم ها وجود دارد. نتایج حاصل از قسمت دوم مطالعه نشان داد که میانگین آگاهی مدیران اطلاعات بهداشتی و درمانی مورد مطالعه، از جنبه های مختلف پیاده سازی سیستم های اطلاعات بالینی، 53 درصد بوده است.نتیجه گیری: برای اثر بخش بودن یک سیستم اطلاعات بالینی باید قبل از هر اقدامی، به بررسی عوامل موثر در اجرای آن و همچنین ریسک فاکتورهای به کارگیری آن پرداخت تا از تکرار اشتباهات و غفلت از مواردی که اجرای موفق پروژه را تهدید می کنند، جلوگیری شود. توجه به عنصر آموزش می تواند به عنوان یک عامل کلیدی برای ارتقای میزان آگاهی کاربران اصلی سیستم های اطلاعات بالینی از جنبه های مختلف این نوع سیستم ها مورد تاکید قرار گیرد.

مقدمه: پیاده سازی سیستم اطلاعات بیمارستانی به تحول سازمانی بستگی داردکه تمام عوامل مؤثر در آن باید در نظر گرفته شود. در این میان، نقش نیروی انسانی از تمامی عوامل مهم تر است و آموزش کارکنان، نظرسنجی، اطلاع رسانی و استقبال کاربران سیستم از نکات مهم در اجرای آن می باشد. برای رسیدن به این اهداف، بیمارستان امام خمینی ارومیه به عنوان اولین مرکز درمانی برای پیاده سازی HIS (Health informton system) مورد ارزیابی قرار گرفت. روش بررسی: این مطالعه ی توصیفی، برای ارزیابی پیاده سازی HIS در بیمارستان امام خمینی ارومیه طی سال 1387 به وسیله ی تکمیل پرسش نامه ی محقق ساخته توسط کلیه ی کاربران HIS (178 نفر) انجام گرفت. روایی پرسش نامه به وسیله ی متخصصان مربوط تأیید و پایایی آن نیز با ضریب Cronbach's alpha مساوی 74 درصد پذیرفته شد. پس از جمع آوری پرسش نامه ها، اطلاعات وارد نرم افزار SPSS گردید و نتایج با استفاده از روش های آمار توصیفی (فراوانی) بررسی و به صورت جداول و نمودار ارایه شد. یافته ها: نیمی از کارکنان در کارگاه آموزش شرکت کردند که پرستاران بالاترین میزان (5/36 درصد) را داشتند و به بیش از نصف کارکنان نحوه ی استفاده از نرم افزار HIS قبل از پیاده سازی سیستم آموزش داده شد و پرستاران بالاترین میزان (2/45 درصد) را به خود اختصاص دادند. نتایج حاکی از آن است که نیاز 5/70 درصد از کارکنان برای پیاده سازی HIS برآورد نشده است. از 1/88 درصد کارکنان در جلسات تصمیم گیری قبل از اجرای HIS دعوت به عمل نیامده است و همچنین از نظرات 9/86 درصد از کارکنان در بازنگری های قبل از اجرای سیستم اطلاعات بیمارستانی، استفاده نشده است. در خصوص ضرورت راه اندازی HIS به 5/58 درصد کارکنان اطلاع رسانی نشده است و فقط 5/41 درصد آن ها مطلع بودند. میزان استقبال کارکنان در پیاده سازی HIS بیمارستان امام 5/47 درصد بوده است. نتیجه گیری: در پیاده سازی و اجرای سیستم اطلاعات بیمارستانی، باید به جنبه های انسانی، آموزش، برنامه ریزی واطلاع رسانی توجه نمود. پزشکان، پرستاران و کارکنان بخش های مختلف پاراکلینیک به عنوان عوامل مؤثر در نظر گرفته شوند و به منظور ارتقای کیفیت اطلاعات، مراقبت و درمان بیماران در آینده، باید از توانایی آن ها در اجرای سیستم های اطلاعات بیمارستانی استفاده گردد.