تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی (کتابداری سابق)

هدف : هدف از این پژوهش بررسی و مصورسازی ساختار فکری حوزه موضوعی ترمودینامیک بر اساس بروندادهای دانشمندان ایرانی این حوزه در بازه زمانی 1369 تا 1388 (1990 تا 2009) است. روش: جامعه این پژوهش را کل ارجاعات انتشارات ایرانیان در این حوزه تشکیل می دهد . نمونه پژوهش نیز 1 درصد بالای نویسندگان پایه این حوزه هستند. این پژوهش علم سنجی با رویکرد تحلیل هم استنادی نویسنده صورت گرفت و برای تحلیل جایگاه شبکه ای نویسندگان پایه نیز، از روش تحلیل شبکه های اجتماعی استفاده شد. یافته ها: نتایج این پژوهش ارائه تصویر کلانی از شالوده های فکری این حوزه به صورت تصویری و تحلیل آن است. بر این مبنا سعی شد نویسندگان پایه و مرجع این حوزه بر اساس شاخص تحلیل شبکه های اجتماعی چون مرکزیت، تازگی، ماجولاریتی، سیلهوئت و تراکم و همچنین شاخص های زمانی و استنادی تحلیل شوند.

هدف: این پژوهش با هدف شناخت مشکلات و چالش های موجود برای نگارش پایان نامه در مقطع کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی انجام شده است. روش شناسی: جامعه آماری پژوهش تمامی دانشجویان علم اطلاعات و دانش شناسی هستند که در یکی از دانشگاه های شهر تهران در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در مقطع کارشناسی ارشد، در بازه زمانی 1386 - 1391 پایان نامه نوشته اند. با استفاده از نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی،20 نفر از آنها به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی و روش مطالعه موردی جمعی انجام و داده های پژوهش با استفاده از ابزار مصاحبه گردآوری شده است و از طریق روش تحلیل محتوای کیفی و داده بنیاد تحلیل شده اند. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که دانشجویان در بخش های مختلف پایان نامه شامل: انتخاب موضوع، پروپوزال نویسی، تدوین پنج فصل پایان نامه (کلیات پژوهش، پیشینه پژوهش و مبانی نظری، روش شناسی، یافته های پژوهش، بحث و نتیجه گیری)، نگارش متن پایان نامه، اخلاق پژوهش، استاد راهنما و مشاور مشکل دارند. اصالت اثر: با توجه به اهمیت پایان نامه ها، برای ارتقای سطح کیفی آنها، نیاز است تا چالش های پایان نامه نویسی از دیدگاه اصلی ترین پدیدآورندگان آن یعنی دانشجویان بررسی شود. این پژوهش با استفاده از روش کیفی به بیان شرایط موجود پایان نامه نویسی در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی می پردازد تا بتوان به رفع موانع پرداخت.

هدف: این تحقیق به منظور شناسایی مؤلفه های فناوری اطلاعات و تأثیرات آن بر ساختار سازمانی و کارکردهای مدیریتی در کتابخانه های دانشگاه شیراز صورت گرفته است. روش: پژوهش با استفاده از روش پیمایشی - توصیفی و همبستگی انجام شد. برای گردآوری داده ها پرسشنامه ای محقق ساخته (بر مبنای طیف 7 مرتبه ای لیکرت) در بین 64 نفر از کارکنان و کارشناسان کتابخانه های دانشگاه شیراز توزیع و سپس داده های جمع آوری و با شیوه های توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که توسعه فناوری اطلاعات بر ساختار سازمانی تأثیرگذار است و به ویژه با کاهش تمرکز در سازمان ارتباط معناداری دارد. اما رابطه میان توسعه فناوری و بهبود کارکردهای مدیریتی تأیید نشد. همچنین نتایج نشان داد که رابطه معناداری میان توسعه فناوری اطلاعات و بهبود کارکردهای مدیریتی وجود ندارد. توسعه فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاه شیراز، بیشترین تأثیر را در کاهش تمرکز، آموزش و توانمندسازی کارکنان و بهبود ارتباطات دارد. همچنین میان فناوری اطلاعات و کارکردهای ارزیابی عملکرد و گزینش نیروهای انسانی نیز رابطه ای یافت نشد. اصالت و ارزش: در پژوهش حاضر پیش فرض های موجود در زمینه تأثیر توسعه فناوری اطلاعات و ارتباط آن با مؤلفه های ساختار سازمانی و کارکردهای مدیریتی در کتابخانه ها بررسی شد. از این رو نتایج حاصل از این پژوهش در کتابخانه های مورد مطالعه و سایر کتابخانه های مشابه کاربرد دارد و نکات ضعف احتمالی را برطرف و نکات قوت را تقویت می کند.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی برنامه های حفاظت وب به منظور شناسایی راهکارهای آنها در مواجهه باچالش فنی است. روش: گردآوری داده ها به روش متن پژوهی انجام شد. به این ترتیب که برای شناسایی و بررسی راهکارهای چالش فنی، گستره ای از متون اعم از مقالات، دستنامه ها و مستندات و وب سایت های برنامه های برتر جست وجو و مطالعه شدند. همچنین برای تکمیل اطلاعات، با مسئولان برنامه ها تماس گرفته شد. همچنین، برنامه های برتر حفاظت وب از طریق جست وجو در گوگل، مستندات، مقالات و راهنماهای معتبر شناسایی شدند. پس از بررسی و حذف برنامه های به نسبت ضعیف تر، در نهایت 61 برنامه برتر شناسایی و بررسی شدند. یافته ها: دشواری های حفاظت از نظر فنی که در برنامه های برتر حفاظت وب بررسی قرار شدند عبارتند از: اجزای حفاظت شده، راهبرد حفاظت، روش حفاظت از نسخه ها، فراداده، نوع فراداده، روش ایجاد فراداده، خدمات جست وجو و مرور، انواع سبک های جست وجو و مرور، خدمات نمایه سازی، فهرست نویسی و رده بندی، نرم افزارهای دروگری، نرم افزارهای دسترسی، نرم افزارهای نمایه سازی و مدل حفاظتی. برنامه های برتر راهکارهای مختلفی را برای مواجهه با چالش های فنی در پیش گرفته اند. راهکارهای کنونی نیز از وضعیت آرمانی فاصله دارند و به دلیل داشتن نقاط قوت و ضعف خاص، راهکار واحد و استانداردی برای چالش ها وجود ندارد.

هدف: فناوری شناسایی با امواج رادیوییآر.اف.آی.دی دارای رشد شتابان و کاربردهای گسترده ای برای صنابع و خدمات است. این فناوری سیستمی نوآورانه و خودکار برای مدیریت هوشمند کتابخانه فراهم می کند. موفقیت در کاربردهای سازمانی این فناوری در کتابخانه، نیازمند پذیرش و استفاده درست آن از سوی کاربران خواهد بود. هدف از این پژوهش شناسایی مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر پذیرش فناوری آر.اف.آی.دیاز سوی کارکنان کتابخانه ها و شناسایی روابط موجود میان آنها با بهره گیری از مدل سازی ساختاری تفسیری و در نهایت ارائه یک مدل ساختاری تفسیری است. روش: در این پژوهش با بازخوانی پیشینه نظری فناوری شناسایی با امواج رادیویی، عامل های مؤثر بر پذیرش آن از سوی کاربران شناسایی و با به کارگیری تکنیک مدل سازی ساختاری تفسیری، مدل سازی شده است. ابزار کاربردی برای جمع آوری داده ها، پرسشنامه است. شناسایی ارتباط بین متغیرها اغلب به اطلاعات، میزان آشنایی و تجربه کارکنان با فناوری در سازمان مورد مطالعه بستگی دارد. جامعه آماری پژوهش، تمامی کارکنان کتابخانه دانشگاه علوم پزشکی استان بوشهر بودند که با فناوری آر.اف.آی.دی سروکار داشتند. به این منظور پرسشنامه ها در جامعه آماری مورد نظر توزیع و جمع آوری شد. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان می دهد که عامل نگرش نسبت به فناوری، عامل بنیادینی در پذیرش این فناوری از سوی کارکنان کتابخانه هاست. داشتن نگرش مثبت نسبت به فناوری، به موقعیتی رهنمون می شود که در آن آر.اف.آی.دی به عنوان فناوری سودمندی در دسترسی به اطلاعات مورد نیاز پذیرفته خواهد شد. از سوی دیگر، این خود نیز تأثیرش را بر سودمند دانستن فناوری نشان می دهد که سبب کاهش مقاومت کارکنان در پذیرش فناوری می شود.

هدف: شناسایی میزان نفوذ و استفاده از رسانه های اجتماعی در کتابخانه های دانشگاهی و بررسی دلایل ایجاد رسانه های اجتماعی وهمچنین درک موانع حضور این رسانه ها در کتابخانه های دانشگاهی از جمله اهداف این مقاله است. روش: در این پژوهش داده ها به وسیله ابزار کیفی و به صورت گروه بحث گردآوری شده است و جامعه پژوهش شامل 22 کتابدار از سه دانشگاه (دانشگاه یو. ام؛ یو. پی. ام؛ یو. کی. ام) پژوهش محور در شهر کوالالامپور کشور مالزی است. نتایج: نتایج حاکی از آن است که در این دانشگاه ها چهار دسته از ابزارهای رسانه های اجتماعی برای استفاده کاربران در کتابخانه ها وجود دارد. این دسته ها شامل وبلاگ ها، ابزارهای چند رسانه ای، بوک مارک ها و شبکه های اجتماعی هستند. انگیزه کتابداران برای استفاده از رسانه های اجتماعی شامل ارتقای خدمات کتابخانه، مدیریت دانش سازمانی و تسریع ارتباط با کاربران است. موانعی که بر حضور فعال کتابداران تأثیر می گذاشت شامل موانع فناورانه، موانع سازمانی، ویژگی های فردی و نحوه گردش کار در سازمان بود. این مقاله، با استفاده از روش کیفی مشخص می کند که باید مدیریت کتابخانه ها به پشتیبانی و تشویق کتابداران بپردازند تا کتابداران کتابخانه های دانشگاهی، نقش و مشارکت بهتری در رسانه های اجتماعی داشته باشند.

هدف: هدف این پژوهش بررسی عوامل اثربخشی سازمانی شامل انطباق، کسب هدف، انسجام و مشروعیت در کتابخانه های دانشگاهی ایران، از دیدگاه مدیران و کارکنان است. روش: روش تحقیق پیمایشی و از نوع کاربردی است و جامعه پژوهش، تمامی مدیران و کارکنان کتابخانه های مرکزی و دانشکده ای دانشگاه های تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بودند. از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای استفاده شد و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه تعدیل شده استاندارد بود. روایی پرسشنامه، از طریق متخصصان و پایایی آن، از طریق آزمون آلفای کرونباخ و بازآزمایی سنجیده شد. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که از دیدگاه مدیران، فقط بین میانگین نمره های مؤلفه کسب هدف و حد مطلوب تفاوت وجود ندارد(p-value=0/137)؛ در حالی که در سایر موارد از دیدگاه آنان تفاوت معنادار است. از دیدگاه کارکنان، بین میانگین نمره های همه عوامل اثربخشی سازمانی و حد مطلوب، تفاوت وجود دارد (p-value=0/000). مؤلفه «کسب هدف»، بااهمیت ترین مؤلفه از دیدگاه مدیران و مؤلفه «مشروعیت» مهم ترین مؤلفه از دیدگاه کارکنان کتابخانه های دانشگاهی ایران هستند. افزون بر آن، مشخص شد که میانگین دیدگاه مدیران نسبت به میانگین دیدگاه کارکنان، در همه مؤلفه های اثربخشی پارسونز (انطباق، کسب هدف، انسجام و مشروعیت) بالاتر بود؛ همچنین، مشخص شد که تفاوت معناداری بین دیدگاه مدیران و کارکنان کتابخانه های دانشگاهی ایران نسبت به مدیریت کتابخانه های دانشگاهی با توجه به چهار عامل اثربخشی پارسونز وجود دارد. بین دیدگاه مدیران کتابخانه های دانشگاهی ایران بر حسب جنسیت با توجه به چهار عامل اثربخشی پارسونز، تفاوت معناداری وجود نداشت. در نهایت، مدیران و کارکنان، اثربخشی مدیریت کتابخانه های مورد بررسی را به ترتیب، در حدود سطح خوب و متوسط ارزیابی کردند.