تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی (کتابداری سابق)

هدف:هدف این مقاله گزارش تحقیقی از بررسی وضعیت موجود تشکیلات، منابع، نیروی انسانی، امکانات و خدمات 8 کتابخانة دانشکده های واحد تهران شمال دانشگاه آزاد اسلامی و ارایة الگوییی برای بهبود و گسترش این کتابخانه ها در آینده است. روش:این پژوهش از نوع توصیفی است که به روش میدانی به گردآوری اطلاعات میپردازد. ابزار گردآوری، اطلاعات پرسشنامه ای است مشتمل بر 9 بخش که تجزیه و تحلیل اطلاعات آن پاسخگوی پرسش های اساسی است. یافته ها:وضعیت موجود کتابخانه ها از طریق پاسخ های دریافت شده به صورت جدول های تنظیم و پس از تجزیه تحلیل اطلاعات راهکارها و پیشنهادهایی ارایه شده است. در مرحلة نهایی با توجه به یافته ها به ارایة الگویی برای گسترش های این کتابخانه ها در آینده میپردازد و براساس استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران برای محاسبة مجموعه، نیروی انسانی، فضا، بودجه و خدمات، رهنمودها و در صورت لزوم فرمول ها ارایه میدهد تا در صورت نیاز به گسترش این کتابخانه ها مورد استفاده قرار گیرد.

در تحقیق حاضر، نقش کتابخانه مرکزی دانشگاه امام صادق(ع) در تأمین نیازهای اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی آن دانشگاه بررسی میشود. در این پژوهش از روش پیمایشی – توصیفی استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعه آماری مورد پژوهش دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری هستند و در مقام پاسخ گویی به سوال هایی در مورد منابع کسب اطلاعات، رفتار اطلاعیابی دانشجویان، عوامل مؤثر بر این رفتار، نحوه دستیابی دانشجویان به اطلاعات، میزان استفاده از کتابخانه، وضعیت کتابداران و عوامل مؤثر بر دسترسی اطلاعات است. براساس یافته های پژوهش، منابع رسمی کسب اطلاعات در هر دومقطع، منابع چاپی بوده و منابع الکترونیکی در اولویت بعدی قرار داشته است. از منابع غیررسمی کسب اطلاعات، حضور در گردهماییهای علمی داخلی، ارتباط با پژوهشگران داخل و خارج شایان ذکر است دانشجویان برای دستیابی به منابع، بیشتر از رایانه استفاده میکنند و کمکهای استادان و همکلاسیها نیز در شناسایی منابع مؤثر بوده است. دانشجویان در هر دو مقطع، وضعیت کتابداران را در بازیابی اطلاعات مورد نیازشان متوسط عنوان کرده اند و مهمترین عواملی که در عدم دسترسی به منابع مؤثر بوده اند عبارتند از: محدودبودن ساعات کار کتابخانه، محدودبودن امکانات برای دریافت اطلاعات از خارج، موجودنبودن منبع اطلاعاتی و روزآمد نبودن منابع اطلاعاتی در هر دو مقطع است.

با توجه به اهمیت اشاعه گزینشی اطلاعات (SDI) در دسترسی سریع و روزآمد به اطلاعات و نقش آن در تولید دانش، در این مقاله سعی شده است یکی از فن آوریهای جدید در زمنیة اشاعه گزینشی اطلاعات، یعنی RSS و مفاهیم مرتبط با آن یعنی RSS Feeds و RSS Readers و نیز چگونگی نصب یک RSS Reader توضیح داده شود. در این مقاله کاربرد RSS در بانک اطلاعاتی چکیده و استنادی Scopus و نحوه مشترک شدن یک RSS Feed در این بانک اطلاعاتی با مثال بیان گردیده است.

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی مفهوم و پیشینه تاریخ شفاهی در منابع داخلی و خارجی و همچنین مطالعه ضرورت، اهمیت و عوامل پیدایش و گسترش تاریخ شفاهی در حوزه یادمانه ها می-باشد. روش: این پژوهش به روش کتابخانه ای (سندی) انجام گرفته است و اطلاعات آن از مطالعه منابع موجود در کتابخانه های معتبر و جستجوی مقالات در سایت ها و پایگاه های اطلاعاتی مربوط به موضوع تاریخ شفاهی فراهم گردیده است. یافته ها:امروزه تاریخ شفاهی به عنوان یکی از ابزارهای مهم و مؤثر در پژوهش های تاریخی مطرح بوده و مهمترین رکن آن مصاحبه است. تأثیر انقلابات و تحولات سیاسی، تولیدات و محصولات انقلاب صنعتی و خلاقیت عده ای از تاریخ نویسان از جمله عوامل پیدایش و گسترش تاریخ شفاهی در حوزه یادمانه های میباشد. همچنین سازماندهی، آماده سازی و ارزیابی منابع تاریخ شفاهی از مباحث دیگری است که در این مقاله بدان اشاره میشود.

هدف:در تحقیق حاضر میزان توانایی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، نسبت به استفاده از کتابخانه بررسی میشود. شناخت نارسائیها و بررسی دیدگاه های دانشجویان درباره آموزش استفاده از کتابخانه نیز، از دیگر هدف های این پژوهش است. روش:در این پژوهش از روش پیماشی استفاده شده است. این تحقیق با انتخاب یک نمونه آماری 351 نفری (5 درصد) از دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم از تمامی سطوح اعم از کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای در دو گروه آموزش دیده و آموزش ندیده انتخاب شده بودند صورت گرفت. یافته ها :تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که دانشجویان، راه های جستجوی اطلاعات را به خوبی نمیدانند. و تنها 32 درصد آن ها منابع مورد نظرشان را خود جستجو میکنند بقیه افراد برای این منظور از شخص ثالثی کمک میگیرند. به کارگیری کتابدار متخصص در بخش های مختلف کتابخانه برای ارائه آموزش های موردی همراه تهیه بروشور یا جزوه چاپی، تشکیل کارگاه یا سمینار آموزشی، ارائه یک درس 2 واحدی و تهیه نوار ویدیویی در رتبه های بعدی قرار گرفتند. همچنین، بین میزان آشنایی و تسلط دانشجویان آموزش دیده و آموزش ندیده در استفاده از کتابخانه، تفاوت معنیداری وجود دارد.

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی درونی کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم آذربایجان و تعیین وضعیت موجود آن براساس نظر کارشناسان است. این مقاله بر آن است تا با ارائه یک روش برای ارزیابی درونی کتابخانه های دانشگاهی، مدیران و برنامه ریزان این گونه مراکز را در شناخت و بهبود وضعیت کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی یاری رساند. روش:روش پژوهش براساس ارزیابی، درونی است و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه، مصاحبه و فرم های اطلاعاتی استفاده شده است. یافته ها: یافته ها نشان میدهد که در کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، پایین ترین درصد عامل ها مربوط به عامل خدمات و آموزش (39 درصد)، و عامل بودجه (45درصد) میباشد. درصد موفقیت سایر عوامل کتابخانه عبارتند از: مدیریت (5/55 درصد)، نیروی انسانی (58 درصد)، منابع (48 درصد)، سازماندهی (58 درصد) و ساختمان و تجهیزات (57 درصد).

هدف:هدف این تحقیق تعیین نشریات هسته لاتین دانشگاه علوم پزشکی همدان با استفاده از قانون پراکندگی برادفورد است. روش:این پژوهش با استفاده از روش های پیمایشی، کتاب سنجی و قانون برادفورد انجام شده است. جامعه این پژوهش کلیه نشریات لاتینی هستند که بین سال های 2004- 2006 توسط دانشگاه علوم پزشکی همدان خریداری شده اند. یافته ها:نتایج پژوهش نشان میدهد که در دوره زمانی مورد بررسی 1090 عنوان نشریه لاتین (7/74 درصد) مورد استفاده قرار گرفته اند و 37 عنوان نشریه (3/25 درصد) مورد استفاده قرار نگرفته اند. طی دوره مورد بررسی در مجموع 984 بار از نشریات لاتین استفاده شده است که میانگین دفعات استفاده از هر عنوان مجله 74/6 بار میباشد. 13 عنوان مجله به عنوان نشریات هسته لاتین تعیین گردیدند که این نشریات هسته طی دوره مورد بررسی مجموعا 337 بار (2/34 درصد کل دفعات استفاده از نشریات) مورد استفاده قرار گرفته اند. 3/72 درصد از استفادهکنندگان از نشریات لاتین، میزان پاسخ گویی نشریات به نیازهای اطلاعاتی خود را «زیاد» ارزیابی کرده اند.

هدف: تعیین کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر کرد از دیدگاه کاربران براساس مدل لایبکوال است. روش : این تحقیق پژوهشی پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جامعة آماری این پژوهش 110 نفرند که به صورت تصادفی طبقه ای از میان 2000 مراجعهکنندة عضو کتابخانه مرکزی و کتابخانة دانشکده عمران انتخاب شده اند. یافته ها نشان میدهد که سطح خدمات دریافتی در بعد تأثیرگذاری خدمات، در کتابخانه مرکزی با میانگین (55/6) و در کتابخانه دانشکده عمران با میانگین (97/6) نسبت به ابعاد دیگر بیشتر است. اما بعد کنترل اطلاعات در کتابخانه مرکزی با میانگین (45/5) و در کتابخانه دانشکده عمران با میانگین (92/4) پایین ترین سطح خدمات دریافتی را به خود اختصاص داده اند. در سطح گزاره ها، بالاترین میانگین در کتابخانه مرکزی مربوط به وجود کارمندان مؤدب (25/7)، و پایین ترین میانگین مربوط به امکان دسترسی به منابع اطلاعات الکترونیک (12/4) است. همچنین بالاترین میانگین خدمات دریافتی در کتابخانه دانشکده عمران به آمادگی کتابداران برای پاسخگویی به مراجعه-کنندگان (63/7) و پایین ترین میانگین (85/3) به وجود تجهیزات مدرن دسترسی به اطلاعات اختصاص دارد.

هدف: در این تحقیق، پایان نامه های دکترای تخصصی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه به منظور شناسایی تا رفتار استنادی نویسندگان در سال های 1380-1384 بررسی میشود و مجلات هسته ای معرفی میگردند. روش:در پژوهش حاضر، از روش تحلیل استنادی استفاده شده است و قانون برادفورد برای بررسی منابع و مأخذ و تعیین مجلات کلیدی و هسته به کار رفته است.. یافته ها:در بررسی استنادهای به کار رفته از میان 973 استناد مشخص شد. 568 (37/58 درصد) استنادها مربوط به مجلات بوده است که از این تعداد 543 (80/55 درصد) استناد به مجلات خارجی و تعداد 25 (56/2 درصد) استناد به مجلات فارسی اختصاص داشته است. همچنین مشخص گردید که در هر پایان نامه به طور متوسط به 05/11 متن استناد شده است. در این بررسی، تعداد مجلات هسته، 4 (53/1 درصد) عنوان میباشد، همچنین در تجزیه و تحلیل تاریخ استنادها مشخص شد که نیم عمر مجلات خارجی 8 سال است که این نیم عمر برای نشریات بالا میباشد. بررسی توزیع استنادها به مجلات خارجی نشان داد که 261 (36/47 درصد) عنوان مجله به زبان انگلیسی و 20 (62/3 درصد) عنوان به زبان فارسی است.

هدف:در این پژوهش به بررسی آرای آرشیویست های آرشیو مرکزی و بخش تولید اطلاعات سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی پرداخته شده است. روش: از روش پیمایشی استفاده شده است. نظرات 29 نفر از جمع 40 نفری 5/72 درصد از کل بررسی گردید و برای گردآوری اطلاعات نیز از پرسشنامه استفاده شده است. یافته ها: آموزش های ضمن خدمت ضرورت دارد و حدود 80 درصد آن ها ضرورت آن را زیاد عنوان کردند. موضوعات عمدة دوره های آموزشی قبلی مربوط به آموزش نرم افزارهای اداری و زبان انگلیسی بوده است و سودمندی این دوره ها نیز متوسط ارزیابی گردید. اکثر آن ها (6/58 درصا) اظهار کردند که برای ارزیابی شرکتکنندگان، برگزاری آزمون و صدور مدرک ضروری است. آرشیویست ها خاطر نشان ساختند که میبایست به مباحث جدید حوزه آرشیو مثل سواد اطلاعاتی، نرم افزارهای اداری، و نمایه سازی و چکیده نویسی توجه بیشتری شود و در کنار آن مهارت های کامپیوتر و شبکه میبایست مورد تأکید قرار گیرد. اکثر آن ها (میانگین رتبه 43/1) آموزش درون سازمانی را به عنوان شکل برتر و کارگاه های آموزشی را به مثابه قالب برتر برگزاری دوره های آموزش ضمن خدمت برگزیدند (06/62 درصد). تناسب موضوعات مورد تدریس با نیاز آرشیویست ها به عنوان نقطه قوت و مناسب نبودن زمان و مکان تشکیل دوره ها به عنوان نقاط ضعف دوره های قبلی یاد شد.

هدف :از انجام این پژوهش، بررسی وضعیت موجود مجموعه سازی کتابخانه های دانشگاهی شیراز و ارائه راهکارهایی برای بهبود کیفی آن است. روش: روش انجام این پژوهش، پیمایشی است. ابزار کردآوری اطلاعات، پرسشنامه است و برای تجزیه و تحلیل آماری از روش توصیفی (فراوانی – درصد) و نرم افزار آماری EXCEL استفاده شده است. نتایج: نتایج پژوهش نشان میدهد که تنها 25/56 درصد از مدیران و 92/53 درصد از کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شیراز تخصص رشته کتابداری دارند و 75/93 درصد، در مجموعه سازی فعالیت میکنند؛ 75 درصد کتابخانه ها، به درخواست مراجعان برای انتخاب و تهیه مواد اهمیت می-دهند و روش اصلی آنان، استفاده از نمایشگاه های کتاب میباشد. کمیته ای به صورت مجزا برای انتخاب کتاب وجود ندارد و تنها 5/12 درصد، خط مشی مدونی در باب مجموعه سازی دارند. همچنین، در 75/93 درصد این کتابخانه ها، کاتالوگ ها طریقه اصلی آگاهی از چاپ و نشر مواد جدید میباشند و 25/31 درصد آن ها از مبادلات بین کتابخانه ای استفاده میکنند