تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی (کتابداری سابق)

در تاریخ 28 تیرماه 1390 کتابداران کتابخانه های عمومی و سایر کتابخانه ها ملاقاتی با رهبر معظم انقلاب داشتند. انجام چنین برنامه هایی هر از گاه در کشور می تواند به معرفی گروه ها و اصنافی بینجامد که یا فراموش شده اند و یا خدماتشان فراموش شده است و یا خدمات واقعی که باید توسط آن ها انجام شود، انجام نمی شود و یا خود آنان و یا جامعه نسبت به آن بی تفاوت و یا بیگانه شده اند. به این مناسبت روز 28 تیرماه روز کتابدار هم نامیده شده است که خود این نام گذاری می تواند یادآور یکی از موارد بالا باشد به شرطی که به صورت عادت در نیاید و هر روز در یک سال، مقوم و مجدّد فعالیت و اخذ انرژی لازم برای بقیه سال باشد. به این معنا که کتابدار و کتابداری فقط منحصر به یک روز نباشد. بلکه آن روزو روز بازبینی، بازنگری یا تجدید عهد و میثاق و پرش و جهش به سوی آینده ای روشن باشد.

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی مهم ترین معیارهای ارزیابی کتاب های الکترونیکی فارسی دانشگاهی از دیدگاه یکی از گروه های ذی نفع (ناشر، کاربر، کتابدار و نویسنده) کتاب الکترونیکی، کتابداران دانشگاهی است. روش: روش پژوهش حاضر پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه کتابداران شاغل در دانشگاه های دولتی شهر تهران (کتابخانه های مرکزی و دانشکده ای) است. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد، مهم ترین ملاک ارزیابی کتاب الکترونیکی از دیدگاه کتابداران، ملاک توزیع است. از مجموع 125 نشانگر مورد بررسی 30 نشانگر از دیدگاه کتابداران دارای بالاترین میزان اهمیت به هنگام انتخاب یک کتاب الکترونیکی مناسب برای کتابخانه است. دارا بودن فهرست مندرجات، امکان ذخیره کل متن کتاب، امکان انتخاب کتاب در فرمت های مختلف، دسترسی از راه دور و 24 ساعته و نظایر آن از مهم ترین نشانگرهای ارزیابی کتاب الکترونیکی از دیدگاه کتابداران شناخته شدند.

هدف :هدف از این پژوهش تعیین احتمالات مختلفی است که با استفاده از طرح فرادادهای توصیف شیء میتوان موجودیتهای گروه دوم اف. آر. بی. آر. را با آن توصیف کرد. روش: روش پژوهش حاضر تطبیقی بوده و در آن از اجزای اصلی، فرعی، ویژگیها و مقادیر طرح فرادادهای توصیف شیء و نیز موجودیتهای گروه دوم اف. آر. بی. آر. استفاده شدهاست. یافتهها: با توجه به احتمالات در نظرگرفتهشده، ممکن است شخص یا تنالگان دارای مسئولیت پدیدآورنده، ایجاد کننده، سازنده یا تنظیم کننده یک اثر و یا دارای مالکیت و یا امانت گیرنده و یا در ارتباط با عنوان باشد و نیز ممکن است در ساختن یک عنوان قراردادی از آن استفاده شود و یا نسبت به اسامی دیگر ارجحیتی داشته باشد و یا موضوع منبع قرار گیرد. همچنین شخص یا تنالگان میتواند به صورت بخشی از عنوان اثر باشند و یا یک پیشینه فراداده ای را به وجود بیاورد. به نظر میرسد با توجه به نتایج به دست آمده از تطبیق دو طرح مورد پژوهش، امکان توصیف انواع نقش هایی که اشخاص و یا تنالگانها در منابع مختلف دارند، در طرح فراداده ای توصیف شیء با استفاده از بستر نحوی ایکس. ام. ال . به میزان زیادی وجود دارد و با استفاده از این بستر نحوی، میتوان به توصیف موجودیت های گروه دوم در جایگاه های مختلف توصیفی پرداخت.

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی خدمات موجود در کتابخانه های دیجیتالی ایران و جهان به منظور معرفی خدمات پیشنهادی برای کتابخانه های دیجیتالی ایران است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش استفاده شده برای انجام این پژوهش از نوع مقایسه ای و تطبیقی است. برای گردآوری اطلاعات لازم درباره خدمات کتابخانه های دیجیتالی مورد مطالعه به صفحات وب آن ها مراجعه و اطلاعات لازم گردآوری شد. یافته ها:در این پژوهش خدمات 59 کتابخانه دیجیتالی داخلی و خارجی مورد مطالعه قرار گرفت که 11 مورد از آن ها داخلی و 48 کتابخانه دیگر خارجی بودند. خدمات ارائه شده توسط جامعه مورد مطالعه جستجو (به شیوه های مختلف)، ارتباط با ما، نمایه مجموعه، تازه ها و اخبار تخصصی، عضویت از راه دور، پرسش های متداول، از کتابدار بپرس، ار اس اس، کتابخانه شخصی (من) و گفتگوی همزمان را در بر می گرفت. در بین کتابخانه های دیجیتالی داخلی بیشترین خدمت رعایت شده مربوط به «جستجو» و کم ترین آن نیز مربوط به خدمت «از کتابدار بپرس» بود. همچنین پنج خدمت ارتباط با ما، نمایه مجموعه، تازه ها و اخبار تخصصی، ار اس اس و گفتگوی همزمان توسط هیچ یک از کتابخانه های دیجیتالی داخلی ارائه نمی شد. در بین کتابخانه های دیجیتالی خارجی نیز بیشترین خدمت مربوط به «جستجو» و کم ترین آن نیز مربوط به «کتابخانه شخصی» بود. در کل نیز در بین جامعه مورد مطالعه خدمت جستجو و کتابخانه شخصی بیشترین و کم ترین بسامد را به خود اختصاص داده اند. در نهایت نیز خدمات پیشنهادی برای کتابخانه ای دیجیتالی داخلی معرفی شدند.

هدف: هدف از این مقاله، بررسی مسائلِ اخلاقیِ مطرح در مدیریت اطلاعات از منظر چهار نظریه ی عمده ی اخلاق هنجاری (نظریه های نتیجه محور، وظیفه محور، حق محور و فضیلت محور) است. روش: این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی مفهومی انجام پذیرفت. یافته ها: در این مقاله نشان داده می شود که چگونه می توان نظریه های اخلاقی را برای حل مسائل و چالش های انضمامی مدیریت اطلاعات به کار گرفت. همچنین مشخص می شود که هر یک از نظریه های اخلاق هنجاری، به شیوه ی خاص خود با این چالش ها مواجه می شوند. اصالت: این مقاله ضمن توضیح درباره ی تعریف و تقسیم بندی فلسفه اخلاق، تاریخچه ی اخلاق اطلاعات و مباحث اصلی آن، به نحو مستدل و روشن توضیح می دهد که هر یک از نظریه های اخلاقی از چه زاویه ای به توجیه مسائل اصلیِ اخلاقی در عرصه ی مدیریت اطلاعات می پردازند.

هدف: هدف این پژوهش، بررسی کمی وضعیت تولیدات علمی توسط اعضای هیئت علمی دانشگاه شاهد در پایگاه های تخصصی غیر استنادی از سال 2000 تا پایان سال 2008 میلادی است. روش: این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای انجام شد و از نوع کاربردی است. پایگاه های اطلاعاتی غیراستنادی منبع اصلی اطلاعات تحقیق بودند و بخش اعظم اطلاعات نیز از طریق جستجو به دست آمده است. پایگاه های مورد تحقیق عبارتند از: ACS, AIP,CAB, Compendex, Computer Source, Econlit, LISA, Medline, Sport Discus. یافته ها: نتایج نشان داد که روند تولید اطلاعات علمی دانشگاه شاهد در نمایه های غیر استنادی بین المللی در سال های اخیر، رشد قابل ملاحظه ای داشته و از 3 تولید علمی در سال 2000 به 44 مورد در سال 2008 رسیده است. کل تولیدات اعضای هیئت علمی دانشگاه شاهد در پایگاه های تخصصی بررسی شده 126 مورد و بیشترین آن در پایگاه Medline (06/42 درصد) و کم ترین آن در پایگاه تخصصی Sport Discus (59/1 درصد) بوده است. نتایج نشان می دهدکه تولیدات علمی در حوزه علوم پزشکی بیشترین (06/42 درصد) مقدار را به خود اختصاص داده است و کم ترین تولیدات علمی در حوزه هنر بوده است. 89/88 تولیدات علمی بین المللی به زبان انگلیسی و 11/11 درصد به زبان فارسی بوده است.

هدف: مقاله حاضر با هدف بررسی نقش معرفت شناسی فلسفی در تحقیقات حوزه علوم کتابداری و اطلاعرسانی انجام شده است. روش: این پژوهش به روش کتابخانه ای و به صورت تحقیقی مروری با بررسی منابع مختلف مرتبط با موضوع تحقیق انجام گرفت. یافته ها: ارائه و تدوین فلسفه برای کتابداری نیازمند ارائه اصول نظری و ایجاد مبانی و شالوده های فلسفی است که خود به همکاری خبرگان حوزه نیاز دارد. کتابداری میتواند با استفاده از سه جنبه فیزیکی، محتوایی و اجتماعی، خدمات اطلاع رسانی مورد نظر را برای رفع آن معضل ارائه کند. تدوین فلسفه کتابداری و اطلاع رسانی در قالب نظریه های خلاق و جامع، به عوامل زمینه ساز بسیاری نیاز دارد که از جمله مهم ترین آن ها مطالعه دقیق و شناخت فلسفه علم از دیر باز تا زمان حاضر است. به گواهی تاریخ و تجربه، شناخت سیر تکوینی تاریخ علم و فلسفه در تکوین نظریه ها نقش داشته و می تواند راه گشای کتابداران و اطلاع رسانان در یافتن شاهراه ها و مسیرهای فرعی رشته باشد، تنها در این صورت است که می توان در قبال تنش های معرفت شناختی عالمان علوم طبیعی و علوم انسانی و اجتماعی موضعی سازنده و آگاهانه اتخاذ کرد و به مدد نقد و تفکر انتقادی پایه های نظریه رشته را محکم کرد.

هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی نگرش دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد مجموعه پردیس دانشگاه مازندران نسبت به فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی می باشد. روش: روش انجام آن توصیفی پیمایشی می باشد. نمونه آماری به ترتیب مقطع 357 و 228 نفر بودند که به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که نمرات دانشجویان دوره کارشناسی در آشنایی با فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی 27/13 و برای دانشجویان دوره کارشناسی ارشد 88/15 بود. تنها 3/1 درصد از دانشجویان کارشناسی اظهار داشته اند که در حد متوسط از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی استفاده آموزشی و پژوهشی می کنند. میزان میانگین آشنایی دانشجویان کارشناسی ارشد به فناوری بیش از میزان میانگین دانشجویان کارشناسی می باشد و تفاوت معنی داری با یکدیگر دارند. همچنین میزان میانگین استفاده آموزشی و پژوهشی دانشجویان کارشناسی ارشد از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی بیش از دانشجویان کارشناسی بوده و تفاوت معنی داری با هم دارند.