مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت

مقدمه : پژوهش ها نشان دادند اعمال تحریک الکتر یکی مستقیم فرا جمجمه ای آنودال سبب افزایش اثربخشی توانبخشی شناختی می گردد. از طرف دیگر نتایج پژوهش های اخیر نشان داد اعمال تحریک به صورت دو موضعی همزمان یک نیمکره ای می تواند تحریک پذیری قشری- نخاعی را افزایش دهد. هدف : پژوهش حاضر به مقایسه ی اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فرا جمجمه ای دو موضعی همزمان یک نیمکره ای و تحریک به روش مرسوم همراه تمرینات شناختی بر بهبود بازداری پاسخ افراد عادی پرداخته. روش : ۲۱ آزمودنی به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل شامل گروه اعمال تحریک الکتریکی مستقیم فرا جمجمه ای ِنواحی قشر حرکتی اولیه و قشر خلفی جانبی پیش پیشانی و گروه تحریک ناحیه ی قشر خلفی جانبی پیش پیشانی چپ و گروه کنترلِ تحریک الکتریکی مستقیم فرا جمجمه ایِ تصنعی قرار گرفتند. تحریکِ مستقیم ۰/۳ میلی آمپری، به مدت ۳۰ دقیقه در ۴ جلسه اعمال و پس از اعمال تحریک ، تکلیف استاپ سیگنال اجرا شد. جلسه ی پنجم ۲۴ ساعت پس از تحریک، ارزیابی مجدد انجام شد. یافته ها: تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر نشان داد، اعمال تحریک جریان مستقیم الکتریکی فرا جمجمه ای آنودال دو موضعی همزمان یک نیمکره ای به همراه اجرای تمرینات شناختی، تفاوت معناداری در مقایسه با روش تحریکی مرسوم و گروه کنترل در اجرای تکلیف بازداری پاسخ دارد ( ۰/۰۵ = P ). نتیجه گیری: تحریک الکتریکی مستقیم فرا جمجمه ای آنودال دو موضعی همزمان یک نیمکره ای از طریق افزایش تحریک پذیری قشری، اثربخشی تمرینات شناختی را افزایش داد.

مقدمه: اختلال احتکار یک وضعیت روان شناختی پیچیده و به درستی درک نشده است که میلیون ها نفر را در دنیا تحت تأثیر قرار می دهد. هدف : پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین اجتناب تجربی و صفات طیف اوتیسم با رفتارهای احتکاری با نقش میانجی شناختارهای احتکاری انجام شد. روش : پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود و جامعه آماری آن را کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد شهر بیرجند در سال تحصیلی ۹۶-۱۳۹۵ تشکیل داد. نمونه این پژوهش ۳۶۹ نفر بود که به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند و به پرسشنامه رفتار احتکاری تجدیدنظر شده، پرسشنامه شناختارهای احتکاری، پرسشنامه اجتناب تجربی و چک لیست طیف اوتیسم پاسخ دادند. یافته ها : یافته های پژوهش نشان داد که اجتناب تجربی به طور مثبت و معنی دار با جنبه های احتکار رابطه دارد، درحالی که صفات طیف اوتیسم با جنبه های شناختی و رفتاری احتکار رابطه ای نداشت. یافته های مربوط به بررسی نقش میانجی نشان داد که در مدل پیشنهادی فقط متغیر اجتناب تجربی نقش میانجی دارد. نتیجه گیری : یافته های این پژوهش از مدل های شناختی – رفتاری احتکار حمایت کرد و پیشنهاد داد که اجتناب تجربی و شناختارهای احتکاری نقش مهمی را در رشد و حفظ مشکلات مربوط به احتکار بازی می کند.

مقدمه: افسردگی یکی از اختلالات شایع دوره پس از زایمان است همچنین، زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان دارای مشکلاتی در تنظیم هیجانی هستند. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی توان بخشی شناختی بر تنظیم هیجانی زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان انجام شد. روش : روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. نمونه پژوهش شامل ۴۰ نفر زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان بود که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. گروه ها از لحاظ سن، تحصیلات، شدت افسردگی و ... همتاسازی شدند. گروه ها از نظر تنظیم هیجانی در مراحل پیش آزمون و پس آزمون ارزیابی شدند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل کواریانس چند متغیری و نرم افزار ۱۹ SPSS استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد، توان بخشی شناختی در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل باعث تغییر معنی دار در نمرات تنظیم هیجانی شده است و این تأثیر در مرحله پیگیری نیز تداوم داشته است (۰/۰۰۱>P ). نتیجه گیری: بنابراین می توان نتیجه گرفت که توان بخشی شناختی می تواند در تنظیم هیجانی افراد مبتلا به افسردگی پس از زایمان مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: امروزه، سوء مصرف مواد به یکی از مشکلات اساسی در جوامع تبدیل شده و شیوع آن در بین جوانان بیشتر شده است. هدف: هدف از مطالعه حاضر تعیین رابطه ی الگوهای شخصیتی مبتنی بر سیستم های مغزی - رفتاری با سوگیری توجه و پیش توجه در بیماران وابسته به مت آمفتامین بود. روش: طرح پژوهش از نوع علی - مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل تمامی بیماران مرد وابسته به مت آمفتامین شهرستان تکاب بود که از بین آنها تعداد ۳۰ نفر به شیوه ی نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه آماری انتخاب و با همین تعداد از افراد گروه کنترل مورد مقایسه قرار گرفتند. هر دو گروه از لحاظ برخی متغیرهای جمعیت شناختی همتاسازی شدند. ابزار پژوهش شامل آزمایه «پروب دات»، پرسشنامه شخصیتی گری - ویلسون (GWPQ) ، مصاحبه بالینی ساختارنایافته و پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر آماره های توصیفی از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t مستقل استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد بیمارانی که نمرات بالایی در سیستم فعال سازی رفتاری به ویژه خرده سیستم سائق و جستجوی لذت بدست آورده اند در مقایسه با بیماران دیگر، سوگیری توجه بیشتری نسبت به کلمات محرک مربوط به مواد از خود نشان می دهند. در ارتباط با سوگیری پیش توجه تفاوتی بین افراد مشاهده نشد. نتیجه گیری: با توجه با اینکه سو گیری توجه و سیستم های مغزی – رفتاری نقش مهمی را در ابتلا به عود و مصرف مجدد مواد دارند، شناسایی و فهم این عوامل در درمان ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: درگیری تحصیلی سازه ای چندبعدی است که عوامل شناختی از جمله ارزیابی های شناختی و باورهای معرفت شناختی در آن نقش دارند. هدف: هدف پژوهش حاضر نقش ارزیابی های شناختی و باورهای معرفت شناختی در پیش بینی درگیری تحصیلی دانشجویان بود. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز تبریز در سال تحصیلی ۹۷-۱۳۹۶ بودند که از جامعه مورد مطالعه به روش نمونه گیری خوشه ای، تعداد ۴۰۰ نفر انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های درگیری تحصیلی، ارزیابی شناختی و باورهای معرفت شناختی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه انجام گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین مؤلفه های ارزیابی شناختی خودکارآمدی، ارزش گذاری درونی و باورهای معرفت شناختی قطعی بودن دانش با درگیری تحصیلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. از سویی بین سریع بودن یادگیری و ذاتی بودن باورهای معرفت شناختی با درگیری تحصیلی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیرهای ارزیابی شناختی و باورهای معرفت شناختی قادرند تغییرات متغیر درگیری تحصیلی را در دانشجویان پیش بینی کنند. نتیجه گیری: بنابراین توجه به ارزیابی شناختی و باورهای معرفت شناختی نقش مهمی در درگیری تحصیلی دارند. *این مقاله مستخرج از طرح پژوهشی در دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی بوده و تحت حمایت مالی معاونت پژوهشی این دانشگاه قرار گرفته است.

مقدمه: اختلالات روانی به عنوان اختلالات عاطفی، فردی و اختلالات رفتاری همچون پرخاشگری بیان می شود که قطعاً با بسیاری از پیامدهای منفی همراه است. هدف : تعیین شیوع نشانه های اختلالات روانی و تاثیر آن در کیفیت خواب در میان دانش آموزان دبیرستان های شهرستان دیواندره در سال ۱۳۹۷ می باشد. روش: مطالعه حاضر مقطعی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مقطع دبیرستان (۱۶-۱۸ سال) شهرستان دیواندره (استان کردستان- ایران) در سال ۱۳۹۷ بود. روش نمونه گیری به صورت طبقه ای و حجم نمونه طبق فرمول کوکران، ۳۸۶ نفر براورد شد. ابزار این پژوهش شامل پرسشنامه های استاندارد نشانه اختلالات روانی ( SCL-۲۵ ) و پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ بود. نتایج توصیفی با آمار توصیفی و نتایج تحلیلی با آزمون کای اسکوئر، فیشر و آزمون من ویتنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: از ۳۷۰ نفر دانش آموز مطالعه حاضر، ۱۰۷ نفر (۲۸%) از دانش آموزان اختلالات روانی کم، ۲۰۴ نفر (۵۵%) اختلالات روانی متوسط و ۵۹ نفر (۱۷%) دارای اختلالات روانی زیاد بودند. از سوی دیگر، تنها ۷۶ نفر (۲۰/۵%) از دانش آموزان کیفیت خواب مناسبی داشتند. طبق نتایج، رابطه معناداری بین کیفیت خواب با جنسیت (۰/۰۱۱=P ) و پایه (۰/۰۰۱> P )، مشاهده شد. همچنین این رابطه معنی دار بین نشانه اختلال روانی با جنسیت ( ۰/۰۱۵ P= )، پایه (۰/۰۰۱> P ) و معدل ( ۰/۰۱۶ P= ) وجود داشت. نتیجه گیری: جهت کاهش اختلالات روانی و بهبود کیفیت خواب، در وهله اول توجه و حمایت های معنوی خانواده و سپس تدوین سیاست های آموزشی و پیشگیرانه نهادهایی مانند مدارس ابتدایی و دبیرستان ها را می طلبد.

مقدمه: خود بیمارانگاری یکی از انواع اختلالات شبه جسمی می باشدکه علی رغم وجود سلامت بدنی، فرد حداقل به مدت ۶ ماه به وجود یک بیماری جدی درخود معتقد است و غالبا با اضطراب و افسردگی توام است. هدف: با توجه به اینکه بسیاری از پرسنل اتاق عمل تحت تنش قرار دارند و با توجه به تاثیر مستقیم عملکرد این گروه در سلامت جامعه، پژوهش حاضر با هدف تعیین فراوانی اختلال خودبیمارانگاری در پرسنل اتاق عمل های بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شده است. روش: این پژوهش به روش سرشماری برروی ۱۰۱ نفر از پرسنل اتاق عمل های بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی انجام شده است. پرسنل اتاق عمل به پرسشنامه دموگرافیک و پرسشنامه استاندارد خودبیمارانگاری ایوانز پاسخ دادند و داده ها با استفاده از نسخه ۱۸نرم افزار spss تحلیل گردید. یافته ها: در این پژوهش میزان شیوع خودبیمارانگاری ۱۸/۱۹ % به دست آمد. ۴۲نفر(۴۶/۷ %) سالم و ۳۲ نفر(۳۵/۶ %) تا حدودی این اختلال را داشتند. از۱۶پرسنل مبتلا به این اختلال ۱۴ مورد اختلال خودبیمارانگاری خفیف و ۲ مورد اختلال خودبیمارانگاری متوسط داشتند. رابطه ی معنی داری میان اختلال خودبیمارانگاری با جنس,مدرک تحصیلی و وضعیت تاهل مشاهده نشد . در حالی که رابطه ی سن و خودبیمارانگاری معنادار بود ) ۰/۰۱۳ ( p = . نتیجه گیری: در این مطالعه، شیوع بالایی از این اختلال نسبت به پژوهش های جهانی مشاهده شد. براساس نتایج این پژوهش، با افزایش سن، شیوع اختلال خودبیمارانگاری افزایش می یابد .علت این ارتباط معنادارآماری میتواند ناشی از افزایش اضطراب و افسردگی باشدکه نیازمند مطالعات گسترده تری جهت روشن شدن این موضوع می باشد.

مقدمه: فرهنگ های سنتی اغلب خانواده ها، افراد را به پذیرش صرف عقاید و عدم شرکت در تصمیم گیری ها ترغیب می کنند. هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی بر الگوهای ارتباطی درون خانواده دانش آموزان شهرستان اهر بود. روش: نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان سال اول متوسطه شهرستان اهر در سال ۹۱-۹۰ بود. حجم نمونه ۶۰ دانش آموزان از این جامعه بود که ابتدا به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای و سپس تصادفی ساده انتخاب گردیدند. و در دو گروه ۳۰ نفری آزمایش و گواه تقسیم شدند. برای سنجش الگوهای ارتباطی از پرسشنامه کوئرنر و فیتز پاتریک (۲۰۰۲) استفاده شد. مداخله آزمایشی(مهارت های ارتباطی) بر روی گروه آزمایش به مدت ۱۰ جلسه ی ۷۰ دقیقه ای و یک جلسه در هفته اجرا گردید، و پس از اتمام آموزش از هر ۲ گروه پس آزمون به عمل آمد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده علاوه بر آمار توصیفی از آمار استباطی تحلیل کوواریانس یک راهه استفاده شد. یافته ها: آموزش مهارت های ارتباطی باعث تغییر در الگوهای ارتباطی درون خانواده(افزایش جهت گیری گفت و شنود و کاهش جهت گیری همنوایی) دانش آموزان گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه شده است. نتیجه گیری: با آموزش مهارتهای ارتباطی می توان الگوهای ارتباطی را که در خانواده شکل گرفته است تغییر و بهبود بخشید.

مقدمه: اختلال نقص توجه بیش فعالی اختلال عصبی- تحولی است. هدف: پژوهش حاضر با هدف اثربخشی توانبخشی شناختی پس از دارودرمانی بر کارکردهای اجرایی مغز و علائم رفتاری کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی شهر اهواز اجرا شد. روش: نمونه پژوهش شامل۳۰ نفر( گروه ۱۵ نفره آزمایش و گروه ۱۵ نفره کنترل) از دانش آموزان مبتلا به بیش فعالی بود که به صورت نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. روش پژوهش پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری با گروه کنترل بود و جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه های آزمون فراخنای ارقام مستقیم، آزمون ردیابی قسمت ب و ج، مقیاس درجه بندی علائم رفتاری سوانسون و همکاران استفاده شد. یافته ها: برای تحلیل فرضیه های پژوهش از روش تحلیل کواریانس چند متغیری و تحلیل کواریانس تک متغیری(در متن مانکووا) و آزمون تعقیبی بنفرونی و نرم افزار اس پی اس اس استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که توانبخشی شناختی پس از دارودرمانی بر کارکردهای اجرایی این کودکان تاثیر مثبت داشته و باعث بهبود آن کارکردها می شود. نتیجه گیری: بنابراین می توان نتیجه گرفت روش درمانی توانبخشی شناختی پس از دارودرمانی در میان کودکان دارای نقص توجه- بیش فعالی روشی موثر و اثرگذار برای درمان این اختلال بوده و روند درمان را بهبود می بخشد.

مقدمه: با وجود شیوع بالا و تبعات زیاد اختلال اضطراب اجتماعی در جامعه دانشجویان، تاکنون مطالعات اندکی برای تعیین اثربخش ترین درمان برای این اختلال انجام شده است. هدف: این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه اثربخشی درمان گروهی عقلانی-عاطفی و درمان گروهی راه حل محور انجام پذیرفت. روش : روش تحقیق از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با یک گروه کنترل و دو گروه آزمایش است. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس ۴۵ نفر انتخاب و بعد از اجرای مصاحبه بالینی و پرسشنامه فوبیای اجتماعی، به طور تصادفی در سه گروه گماشته شدند. داده ها با استفاده از نرم افزار ۲۱ SPSS- و به روش تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که هم درمان عقلانی- عاطفی و هم درمان راه حل محور در کاهش نشانه های اضطراب اجتماعی تأثیر معناداری (۰/۰۱ p< ) دارند، اما درمان گروهی عقلانی-عاطفی تأثیر بیشتری دارد (۰/۰۱ p< ). نتیجه گیری: ب ا توج ه ب ه نتای ج به دست آمده، می توان از دو درمان گروهی راه حل محور و عقلانی-عاطفی به عنوان روش ی مناس ب و مؤث ر در کاهش اضطراب اجتماعی دانشجویان اس تفاده نم ود. هر چند با توجه به نتیجه مطالعه حاضر درمان گروهی راه حل محور اثربخشی بیشتری را در عمل نشان داد اما برای نتیجه گیری قطعی درباره برتری آن نیاز به پژوهش های بیشتری است.

مقدمه: اعتیاد به اینترنت، نوعی وابستگی رفتاری است که فرد برای مقابله با مشکلات از آن استفاده می کند. هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطه ای عزت نفس در رابطه ی بین شفقت به خود و دشواری در تنظیم هیجان با اعتیاد به اینترنت بود. روش: طرح پژوهش حاضر، از نوع توصیفی همبستگی است. برای این منظور، ۲۴۰ نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران با استفاده از نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و به پرسش نامه های اعتیاد به اینترنت، مقیاس دشواری در تنظیم هیجان گراتز، مقیاس شفقت به خود و مقیاس عزت نفس که در اختیار آن ها گذاشته شده بود، پاسخ دادند. تحلیل داده ها با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. هم چنین برای طبقه بندی، پردازش و تحلیل داده ها و بررسی فرضیه های پژوهش از نرم افزارهای آماری ۲۲ SPSS و لیزرل ۸۵ / ۸ استفاده شد. یافته ها: ارزیابی مدل فرضی پژوهش با استفاده از شاخص های برازندگی نشان داد که مدل فرضی با مدل اندازه گیری، برازش دارد (۰/۹۸ CFI= ،۰/۹۸ IFI= ، ۰/۰۵۵ RMSEA= ). نتایج نشان داد که دشواری در تنظیم هیجان و شفقت به خود به صورت غیر مستقیم از طریق عزت نفس بر اعتیاد به اینترنت به ترتیب با ضرایب (۰/۰۷۳ و ۰/۱۲۶-) تاثیر دارد. هم چنین نتایج نشان داد که دشواری در تنظیم هیجان رابطه مستقیم با اعتیاد به اینترنت (۰/۴۴)، دارد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که عزت نفس در رابطه بین دشواری در تنظیم هیجان و شفقت به خود نقش واسطه ای دارد. توجه به این مکانیسم تاثیر، در تدوین مداخلات پیشگیرانه و درمانی کارآمد برای اعتیاد به اینترنت می تواند موثر باشد.

مقدمه: نارضایتی جنسیتی بصورت تمایل پایدار به تعلق به جنس مقابل یا اصرار بر تعلق داشتن به جنس مقابل و ناراحتی مفرط از جنسیت تعیین شده و نقش جنسی نسبت داده شده به فرد تعریف شده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش طرحواره های ناسازگار اولیه به عنوان عوامل شناختی و نقش دشواری در تنظیم هیجان به عنوان عوامل هیجانی در بروز نارضایتی جنسیتی در مردان تراجنسی انجام شد. روش : پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه مردان مبتلا به نارضایتی جنسیتی بودند که برای طی مراحل قانونی تغییرجنسیت در سال ۹۶-۹۴ به اداره کل پزشکی قانونی خراسان رضوی مراجعه کردند. بدین ترتیب ۵۰ نفر بصورت نمونه گیری در دسترس انتخاب و پرسشنامه های دشواری در تنظیم هیجان گراتز و روئمر، پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ و پرسشنامه اختلال هویت جنسی را تکمیل نمودند. برای تحلیل داده ها از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره به روش همزمان بکار گرفته شد. یافته ها : بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون در زمینه دشواری در تنظیم هیجان، مهمترین متغیر دسترسی محدود به راهبردهای تنظیم هیجان بود همچنین نتایج این تحلیل در زمینه طرحواره های ناسازگار اولیه، به ترتیب طرحواره های بی اعتمادی و بازداری هیجانی را در پیش بینی نارضایتی جنسیتی در مردان تراجنسی مطرح میکند. نتیجه گیری : بر اساس یافته های پژوهش، نقش همزمان عوامل شناختی و هیجانی در بروز نارضایتی جنسیتی در مردان تراجنسی شایان توجه است.