مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت
مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت سال پنجم بهار 1397 شماره 1 (پیاپی 16)
مقالات
حوزه های تخصصی:
مقدمه: با توجه به ماهیت پیچیده و نشانگان متنوع اختلال وسواسی- اجباری، درمان های متفاوتی برای این اختلال استفاده می شود. هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه کارآمدی دو درمان شناختی- رفتاری و فراشناختی در کاهش باورهای فراشناختی، آمیختگی، نشانگان توقف درونی و باورهای کنترل/خطر بود. روش: به این منظور 6 بیمار زن مبتلا به اختلال وسواسی- اجباری از نوع شست وشو بر اساس معیار تشخیصی و آماری SCID انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه درمان فراشناختی و شناختی- رفتاری قرار گرفتند. بیماران هر دو گروه به مدت 12 جلسه یک ساعته درمان های مربوط به خود را دریافت نمودند . ابزارهای پژوهش شامل سیاهه وسواسی - اجباری ( OCI-R )، پرسشنامه نشانه های توقف، ابزار آمیختگی فکر و پرسشنامه باورهای فراشناختی در چهار نوبت پیش آزمون، پس آزمون، پیگیری اولیه و ثانویه توسط بیماران تکمیل شد و داده ها به دو صورت انفرادی و گروهی تحلیل گردید. در تحلیل انفرادی از شکل ها، تحلیل دیداری و اندازه اثر و در تحلیل گروهی داده ها از تحلیل واریانس با یک عامل بین گروهی (گروه های درمانی) و یک عامل درونی (زمان آزمون ها) استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که درمان فراشناختی در کاهش باورهای فراشناختی، باورهای آمیختگی و نشانه های توقف درونی مؤثرتر از درمان شناختی رفتاری عمل کرده است و درمان شناختی رفتاری در کاهش باورهای کنترل/خطر قوی تر از درمان فراشناختی عمل می کند. نتیجه گیری: با توجه به این نتایج به نظر می رسد درمان فراشناختی درمجموع برای کاهش نشانگان وسواسی مناسب تر باشد. بااین حال، نتیجه گیری قطعی در مورد کارآمدی این درمان ها نیازمند مطالعات بیشتری است .
بررسی رابطه تیپ شخصیتی D و ابعاد آن با افسردگی در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهرستان شاهین شهر
حوزه های تخصصی:
مقدمه: افسردگی یکی از شایع ترین و ناتوان کننده ترین مشکلات نوجوانان است. پژوهش ها نشان داده اند که عوامل شخصیتی می توانند تغییرات خلقی را در طول زمان پیش بینی کنند و برخی تیپ های شخصیتی نسبت به ابتلا به اختلالات روانی از سایر تیپ ها مستعدتر هستند . هدف: هدف از این پژوهش، بررسی رابطه میان تیپ شخصیتی D و ابعاد آن با افسردگی در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم بود. روش: پژوهش حاضر یک پژوهش توصیفی از نوع مقطعی است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهرستان شاهین شهر در سال 96-95 بود که از بین آن ها 126 نفر از طریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار : ابزار پژوهش پرسشنامه تیپ شخصیتی D دنولت با دو بعد عواطف منفی ( NA ) و بازداری اجتماعی ( SI ) و پرسشنامه افسردگی بک- II بود. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه روش گام به گام با استفاده از نرم افزار SPSS-23 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین تیپ شخصیتی D و هریک از ابعاد آن ( NA و SI ) با افسردگی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد (001/0> P ). هم چنین، نتایج تحلیل رگرسیون مشخص کرد که از میان مؤلفه های تیپ شخصیتی D ، عواطف منفی می تواند افسردگی را به طور معناداری پیش بینی نماید (001/0> P ) . نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر و اهمیت دوره نوجوانی، لازم است راهبردهایی مؤثر و متناسب با ویژگی های شخصیتی افراد جهت کاهش عواطف منفی و تقویت روابط اجتماعی سالم در محیط های خانوادگی، اجتماعی و آموزشی آنان در نظر گرفته شود.
اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش بهزیستی روان شناختی افراد تراجنسی
حوزه های تخصصی:
اکثریت مردم از اوایل دوران کودکی هویت جنسی می یابند، اما در این بین افرادی هستند که از دوران کودکی رفتار جنس مقابل را از خود نشان می دهند و مسائل و مشکلات زیادی را در طول زندگی تجربه می کنند . این تحقیق با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد ( ACT ) بر افزایش بهزیستی روان شناختی شهر اصفهان صورت گرفت. روش بررسی نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. بدین منظور 20 نفر از افراد تراجنسی مراجعه کننده به کلینیک ارجاع TS در تابستان 1395 بر اساس ملاک های ورود به مطالعه به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (10 نفر) و کنترل (10 نفر) جایگزین شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش پرسشنامه بهزیستی روان شناختی ریف – فرم کوتاه ریف (1989) بود. به منظور تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره ( MANCOVA ) استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش نمره بهزیستی روان شناختی مؤثر بوده است (05/0> P ). احتمالاً ایجاد پذیرش و تمایل، تمرکز بر ارزش ها و متعهد بودن به آن ها باعث افزایش بهزیستی روان شناختی مراجعین گروه پذیرش و تعهد شده است. بر اساس نتایج این پژوهش می توان از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد جهت افزایش بهزیستی روان شناختی افراد تراجنسی استفاده نمود.
بررسی اثر بخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به شیوه ی گروهی بر آشفتگی زناشویی، تعارض زناشویی و خوش بینی در زنان متأهل مراجعه کننده به مرکز مشاوره ی کمیته امداد شهر کرمانشاه.
حوزه های تخصصی:
هدف : هدف پژوهش تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به شیوه ی گروهی بر آشفتگی زناشویی، تعارض زناشویی و خوش بینی بود. روش : در قالب مداخله نیمه تجربی به شیوه ی پیش آزمون - پس آزمون و پیگیری، 24 زن متأهل به شیوه ی نمونه گیری در دسترس از میان زنان دارای مشکلات زناشویی مراجعه کننده به مرکز مشاوره کمیته امداد انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه ازمایش و کنترل (هر کدام 12 نفر) تقسیم شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ی آشفتگی زناشویی (MSI-R)ف تعارض زناشویی (R-MCQ) و جهت گیری به زندگی (LOT-R) بودند. گروه آزمایش مداخله درمانی در 10 جلسه دریافت نمودند. پس از اتمام جلسات از هر دو پس آزمون به عمل آمد. برای تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. یافته ها : یافته ها نشان می دهد که درمان ACT بر آشفتگی زناشویی 0/05>p)، تعارض زناشویی (0/05>p) و خوش بینی (0/05>P) مؤثر بوده است. نتیجه گیری : با توجه به نتایج بکارگیری درمان ACT در کاهش آشفتگی زناشویی، تعارض زناشویی و افزایش خوش بینی توصیه می شود.
مقایسه ی سبک زندگی و میزان سرسختی زنان بعد از طلاق در ایران (تبریز) و زنان ایرانی مقیم فنلاند (هیلسینکی)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: سبک زندگی از متغیرهای مشترک در حوزه جامعه شناسی و روانشناسی است که مرتبط با مفاهیم سلامت روان است. هدف: این پژوهش به بررسی مقایسه ی سبک زندگی و میزان سرسختی زنان بعد از طلاق در ایران (تبریز) و زنان ایرانی مقیم فنلاند (هیلسینکی) می پردازد. روش: نمونه مورد بررسی شامل 100 نفر از زنان مطلقه 50 زن واقع در ایران (تبریز) و 50 زن واقع در فنلاند (هیلسینکی) انتخاب گردیدند. در این مطالعه با روش نمونه گیری در دسترس و بر اساس نسبت جمعیت زنان مطلقه انتخاب شدند. این پژوهش از نوع توصیفی-مقایسه ای بود. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه سرسختی کوباسا و پرسشنامه سبک زندگی ( LSQ ) استفاده شد. برای تجزیه تحلیل داده ها از آزمون T (برای فرضیه هایی که فقط با یک مؤلفه مقایسه شده اند) و آزمون MANOVA (برای فرضیه هایی که بیش از یک مؤلفه مقایسه شده اند) مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: نتایج آزمون T و آزمون MANOVA نشان داد که متغیرهای سبک زندگی ( F=3/17, Sig =0/03 ) و سرسختی ( F=3/04, Sig =0/04 ) تفاوت معنی داری با هم دارند. نتیجه گیری : از نتیجه گیری پژوهش چنین برمی آید که سبک زندگی پذیرنده احساسات توأم با سرسختی می تواند به عنوان یک عامل حمایتی در برابر استرس ها و به ویژه استرس طلاق عمل کند.
بحثی درباره بازنمایی و جسم آگینی در روان شناسیِ شناختی و شناختْ پژوهی
حوزه های تخصصی:
بحث درباره چه گونگیِ شکل گیریِ نظام مفهومی و شناختیِ انسان، هم واره در طول تاریخ در جریان بوده و در این باره نظریّه های گوناگونی هم ارائه شده است. از جمله نظریّه هایی که در سه دهه اخیر مطرح گشته اند، نظرّیه هایی هستند که بر دخیل بودن نظام حسّی_حرکتی انسان در شکل گیریِ نظام مفهومی و شناختی تأکید دارند و بر این باورند که شناخت، پایه مند است، به این معنا که کالبد و جسم انسان و در واقع همان نظام حسّی_حرکتی او در بازنماییِ دانش (شناخته ها) در مغز نقش دارند و این گونه نیست که شناخت، غیرکالبدی باشد. در این مقاله، کوشیده ایم با بررسی نظریّه های کسب دانش در علم شناخ تْ پژوهی و اشاره به نظام های کالبدی و غیرکالبدی بازنماییِ دانش و نیز چه گونگیِ کارکرد آن ها در بازنمایی های مفهومی به نظریّه شناخت پایه مند پرداخته و خاست گاه و نیز جای گاه آن را در علم شناخ تْ پژوهیِ امروز نشان دهیم تا بتوانیم درک بهتر و دقیق تری از این مفهوم در اختیار داشته باشیم.
نقش واسطه ای طرحواره های سازش نایافته اولیه در رابطه بین شخصیت با سرسختی
حوزه های تخصصی:
هدف این پژوهش تعیین نقش واسطه ای طرحواره های سازش نایافته اولیه در رابطه بین شخصیت با سرسختی بود. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه پیام نور استان قم بود. 550 نفر به روش نمونهبرداری در دسترس به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و سیاهه رگه پنج عاملی شخصیت (کاستا و مک کری، 1985)، طرحواره های سازش نایافته اوّلیه (یانگ، 1990) و زمینه یاب دیدگاه های شخصی ( مؤسسه سرسختی، 1985) را تکمیل کردند. نتایج آزمون تحلیل مسیر نشان داد که مدل پژوهش از برازش مطلوبی برخوردار است و 23 درصد از واریانس طرحواره جدایی و طرد از طریق رگه های نوروزگرایی، برون گردی، گشودگی به تجربه، توافق جویی و وظیفه شناسی تبیین پذیر است. همچنین این رگه ها و طرحواره جدایی و طرد توانایی تبیین 30 درصد از واریانس سرسختی را داشتند. این نتایج نشان داد که طرحواره های سازش نایافته اولیه در رابطه با رگه های شخصیت و سرسختی نقش واسطه ای دارد. با توجه به یافته ها می توان بیان کرد که رگه های شخصیت و طرحواره های سازش نایافته اولیه نقش مهمی در پیش بینی سرسختی دانشجویان دارند.
پنج عامل بزرگ شخصیت و تصویر بدنی در متقاضیان عمل های جراحی زیبایی شهر اصفهان
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف بررسی روابط چندگانه میان پنج عامل بزرگ شخصیت با تصویر بدنی در متقاضیان عمل های جراحی زیبایی شهر اصفهان انجام شده است. این طرح پژوهشی از نوع همبستگی بوده و جامعه آماری آن متقاضیان انجام عمل جراحی زیبایی در نیمه دوم سال 1393 و شش ماهه اول سال 1394 در شهر اصفهان بودند. به این منظور یک نمونه 315 نفری (238 زن و 77 مرد) در دامنه سنی 16 تا 53 به روش نمونه گیری در دسترس از میان متقاضیان عمل های جراحی زیبایی انتخاب شدند. ابزارهای سنجش این پژوهش شامل آزمون پنج عامل شخصیت مک کری و کاستا فرم کوتاه (1993- NEO-FFI ) و پرسشنامه روابط چندبعدی بدن- خود کش (1997- MBSRQ ) بود. تحلیل داد ها بوسیله ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه نشان داد میان تعدادی از صفات شخصیت و ابعاد تصویر بدنی رابطه معنادار مثبت وجود دارد (001/0> p ). همچنین نتایج رگرسیون به روش گام به گام نشان داد که از میان ویژگی های شخصیتی تنها وجدان گرایی می تواند7/2 درصد از تغییرات تصویر بدنی را پیش بینی کند. با توجه به این یافته ها می توان گفت که وجدان گرایی نقش قابل توجهی در تمایل افراد به انجام عمل های جراحی زیبایی بازی می کند.