پژوهش های مدیریت در ایران (مدرس علوم انسانی)

پژوهش های مدیریت در ایران (مدرس علوم انسانی)

مدرس علوم انسانی - پژوهش های مدیریت در ایران 1385 شماره 49 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

مقایسه روشهای کلاسیک و هوش مصنوعی در پیش‌بینی شاخص قیمت سهام و طراحی مدل ترکیبی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 447 تعداد دانلود : 729
"امروزه، سرمایه‌گذاری در بورس، بخش مهمی از اقتصاد کشور را تشکیل می‌دهد. به همین دلیل پیش‌بینی قیمت سهام برای سهامداران از اهمیت خاصی برخوردار شده است تا بتوانند بالاترین بازده را از سرمایه‌گذاری خود کسب کنند. از سوی دیگر، شاخص قیمت سهام نشان¬دهنده وضعیت کلی بازار سهام است و می‌تواند به پیش‌بینی سهامداران جهت سرمایه‌گذاری کمک کند. اغلب در سالهای گذشته از روشهای کلاسیک برای پیش‌بینی قیمت سهام استفاده می‌کردند، اما با پیشرفت و توسعه مداوم روشهای فرا ابتکاری، شبکه¬های عصبی و شبکه¬های عصبی فازی، کاربردهای روزافزونی در مبحث پیش‌بینی شاخص قیمت سهام پیدا کرده‌اند. در این تحقیق، سه رویکرد مطرح می‌شود: 1) پیش‌بینی شاخص قیمت سهام با رویکرد روشهای کلاسیک؛ 2) رویکرد هوش مصنوعی؛ 3) رویکرد ترکیبی. به این منظور ابتدا ارزیابی عملکرد روشهای کلاسیک از قبیل روشهای هموارسازی نمایی، تحلیل روند، ARIMA و هوش مصنوعی از قبیل شبکه‌‌های عصبی و شبکه‌های عصبی فازی انجام شده است، سپس سناریو سوم، یعنی طراحی مدل ترکیبی از ARIMA ، شبکه‌های عصبی و شبکه‌های عصبی فازی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که توانایی مدل ترکیبی نسبت به تمامی روشهای هوش مصنوعی و کلاسیک بالاتر است."
۲.

تحلیل مبانی منطقی طراحی سیستمهای خط‌مشی‌گذاری معطوف به عدالت: مقایسه آموزه‌های نهج‌البلاغه و برخی از مکاتب فلسفی سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توحید آموزه‌های مهم مکاتب فلسفی ـ سیاسی اصول مبنایی برابری و آزادی؛ تسهیل کمال‌گرایی تناسب حق و تکلیف روش تحلیل منطقی قضایای منطقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 655 تعداد دانلود : 479
"این مقاله براساس بخشی از نتایج پژوهشی که با عنوان «طراحی سیستم خط‌مشی‌گذاری دولتی برای تحقق عدالت اجتماعی، بر مبنای مدل حکومت حق‌مدار علوی در نهج‌البلاغه » انجام شده است، توسعه پیدا کرده است. معمولاً هر سیستم خط‌مشی‌گذاری عمومی براساس مجموعه‌ای از اصول و گزاره‌های مبنایی طراحی می‌شود. اصولی که تحت¬تأثیر آموزه‌های مکاتب فلسفی سیاسی غالب در محیط اجتماعی خود شکل می‌گیرند؛ آموزه‌هایی که ممکن است تحت¬تأثیر فراگردهایی چون مجادلات ایدئولوژیک، گفتمانهای اخلاقی یا اجماع نظرهای عقلانی تدوین شوند. در حالی که اگر هدف از پی‌افکنی یک آموزه عدالت‌گرا، نیل به یک سیستم مطمئن مبتنی بر حق و حقیقت باشد، بعید است که چنین فراگرد‌هایی کارساز باشند؛ زیرا حق‌گرایی متضمن رعایت استلزامهای منطقی در استخراج گزاره‌ها و پی‌ریزی یک نظام علمی معتبر است. از این رو توصیه می‌شود که در سیر حق‌گرایی به حق‌مداری از روش تحلیل منطقی استفاده شود. به¬این ترتیب مجموعه‌ای از اصول عقلانی معتبر به مثابه اصول منطقی مبنایی مدنظر قرار گرفته، قضایایی به‌طور منطقی از آنها استنباط شوند. در این تحقیق ضمن استفاده از روش تحلیل منطقی و روش مطالعه تطبیقی، از متن کتاب نهج‌البلاغه به مثابه متن اولیه و اصلی برای استخراج گزاره‌های منطقی معرف عدالت حق‌مدار استفاده می شود. حاصل کار، استخراج و تدوین پنج اصل زیربنایی و استنباط نوزده قضیه منطقی از اصول مذکور بود که در قالب نظام منطقی نهایی عدالت حق‌مدار، مبنای مناسبی را برای مقایسه آموزه‌های این نظام با سایر آموزه‌های محاط بر دیگر سیستمهای خط‌مشی‌گذاری عمومی ارائه می¬کند. در جریان تحقیق، اصول زیربنایی اعلامیه جهانی حقوق بشر به مثابه یکی از بهترین دستاوردهای علمی بشر در قلمرو علم حقوق و اخلاق با اصول زیربنایی آموزه حق‌مدار مقایسه شد و به ارزش حق‌گرایی در سیر دانش‌افزایی تأکید شد."
۳.

بسط مفهومی توسعه پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پایداری توسعه پایدار پارادایم رشد پارادایم پایداری پایداری بیرونی پایداری درونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 270 تعداد دانلود : 586
"اینکه توسعه پایدار در عمل چند معنا می‌دهد، چارچوبهای آن چیست و اجزای مفهومی آن کدامند، موضوعاتی است که در کشور ما نیز به طور لازم به آن توجه نشده است. هدف این مقاله پرداختن به این امر و بسط مفهومی توسعه پایدار است که در چهار زمینه ذیل صورت گرفته است: 1- متمایز ساختن پارادیم توسعه پایدار: در این مقاله پارادایم پایداری و الگوی پایداری مطرح شد و تفاوتهای آن از پارادایم رشد و الگوی اصلی آن به تفکیک عنوان گردید. 2- تبیین و ترسیم چارچوب توسعه پایدار: محیطها، ابعاد و اهداف- در نوشته‌ها. به طور کلی از توسعه پایدار به عنوان سیستم تلفیق‌کننده اهداف اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی تعریف شده‌است و به استناد همین تعریف برای آن سه دسته هدف و سه بعد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی قائل شده‌اند که از طریق این سه بعد با سه محیط اجتماعی، اقتصادی و طبیعی( زیست محیطی یا اکولوژیکی) در ارتباط است.به استناد این پژوهش تلفیق این سه دسته هدف محتاج کارکرد سیستم سیاسی، محیط سیاسی و در نتیجه وجود یک دسته اهداف سیاسی است؛ یعنی الگوی مفهومی توسعه پایدار چهار دسته هدف، چهاربعد و چهار محیط دارد. 3- تعیین و تبیین پایداری: توانایی سیستم برای پایداری، به¬گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر وابسته به موفقیتی است که سیستم در ارتباط با محیط کسب می‌کند. اما لازمه ارتباط پایدار با محیط مستلزم توزیع منابع و مسئوولیت کار بین اجزای سیستم به نحوی است که عناصر درونی با قبول جایگاه و نقش خود همراه با عناصر دیگر برای تداوم کارکرد و پایداری سیستم در یک محیط متغیر فعالیت کنند. در این¬صورت پایداری به دو قسمت اصلی تقسیم می‌شود: پایداری درونی و پایداری بیرونی. 4- بسط معنایی توسعه پایدار: براساس این پژوهش توسعه پایدار را می‌توان "" مدیریت روابط سیستمهای انسانی و اکوسیستمها به منظور استفاده پایدار از منابع در جهت تأمین رفاه حال و آینده انسانها و اکوسیستمها"" تعریف کرد. برای چنین نظام مدیریتی ضرورت دارد که جوامع به تغییر و تقویت چهار موضوع مورد نیاز بپردازند که عبارت است از: ارزشهای هدایت‌کننده روابط، دانش درک روابط، تکنولوژیهای استفاده شده در روابط و نهادهای مدیریت این روابط. در نهایت دو شمای مفهومی ترسیم شد: توسعه پایدار از نظر رفاه انسان و اکوسیستم و توسعه پایدار از لحاظ فرایند تغییر."
۴.

مقایسه اشتراک و انتقال دانش در سطوح مختلف نظامهای نوآوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انتقال دانش در نظامهای نوآوری انواع دانش تعاملات دانش؛ نظامهای نوآوری چارچوبهای تحلیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 499 تعداد دانلود : 263
در این مقاله سعی می‌شود تا رویکرد نظامهای نوآوری و چارچوبها یا سطوح مختلف آن شناسایی و باهم مقایسه شود. نظامهای نوآوری رویکرد، جدیدی به نوآوری و توسعه فناوری است که در دو دهه اخیر توسعه و تکامل یافته است. وجه تسمیه آن با سایر رویکردهای مربوط به نوآوری در نگرش سیستمی آن است. این مقاله در سه بخش سازماندهی شده است. در بخش نخست سعی شده تا چارچوبهای تحلیل مختلف موجود در رویکرد نظامهای نوآوری شناسایی و تحلیل مقایسه‌ای ‌شود. بخش دوم به دانش اختصاص دارد و انواع دانش، تعاملات ممکن دانشی و طبیعت تولید و به کارگیری دانش به عنوان پایه نوآوری بررسی می¬شود. در بخش سوم مقایسه¬ای بین سه چارچوب اصلی نظامهای نوآوری از منظر ‏انتقال دانش می‌شود و تفاوتهای هریک از این سه چارچوب مشخص می¬شود.
۵.

طراحی و تبیین الگویی برای تحلیل متغیرهای گروهی مؤثر بر خلاقیت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خلاقیت اندازه¬گیری گروه انسجام گروه و سیستم ارتباطات گروه تنوع گروه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 342 تعداد دانلود : 757
"این تحقیق با هدف طراحی و تبیین الگویی برای تحلیل متغیرهای گروهی مؤثر بر خلاقیت در مؤسسات پژوهشی انجام شده است. برای نیل به این هدف، موضوع تحقیق در قالب ادبیات خلاقیت در سازمان به پژوهش سپرده شد و نتیجه آن دستیابی به الگوی مفهومی تحقیق بود که در بر¬دارنده پنج متغیر خلاقیت ، اندازه گروه، تنوع گروه ، انسجام گروه و سیستم ارتباطات گروه می¬باشد. بر اساس الگوی مفهومی ، پرسشنامه سنجش شاخصها تهیه و تنظیم شد. پرسشنامه مذکور بین افراد نمونه توزیع شد. بعد از توزیع ، تکمیل و جمع¬آوری، پرسشنامه¬ها از نظر محتوا مورد کنترل و بررسی قرار گرفتند و درنهایت تعداد 308 پرسشنامه به¬دست آمد. داده¬های حاصل از پرسشنامه مذکور با استفاده از نرم افزار5/8 لیزرل حول فرضیه¬های تحقیق در قالب یک الگوی واحد آزمون شدند. نتایج به¬دست آمده نشان داد که انسجام گروه به¬طور مستقیم ،اندازه گروه و سیستم ارتباطات گروه به¬طور غیر مستقیم و تنوع گروه هم به¬طور مستقیم و هم به¬طور غیر مستقیم بر خلاقیت پژوهشگران مؤسسات پژوهشی تأثیر دارند."
۶.

رابطه میان متغیرهای کلان اقتصادی و تقاضا برای بیمه عمر در ایران (1369-1383)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: متغیرهای کلان اقتصادی بیمه تقاضا بیمه عمر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 612 تعداد دانلود : 885
"شرایط اقتصادی تأثیر بسیاری بر رشد صنعت بیمه دارد. شواهد نشان داده است که اگر چه¬عملکرد صنعت بیمه به شرایط اقتصادی بسیار مرتبط است، اما این صنعت در محیطهای مختلف اقتصادی توانسته است خود را حفظ کند و به فعالیت ادامه دهد. در این مقاله تلاش شده است تا تقاضا برای بیمه عمر با توجه به متغیرهای اقتصاد کلان بررسی شود. به بیان دیگر در این مطالعه رابطه میان متغیرهای کلان اقتصادی و جمعیتی (توسعه مالی، درامد، تورم، نرخ بهره، قیمت، بازده بازار سهام، و امید به زندگی) با تقاضا برای بیمه عمر در ایران در دوره زمانی 1369-1383 ﻫ .ش. بررسی می¬شود. یافته¬های تحقیق نشان می¬دهد که نرخ سپرده¬های بلند مدت، قیمت بیمه، درامد، بازده سهام بورس اوراق بهادار و امید به زندگی از جمله مهمترین عوامل مؤثر بر تقاضا برای بیمه عمر در ایران می¬باشد. در این راستا قیمت بیمه رابطه معکوس قوی و مهمی با تقاضا برای بیمه عمر دارد. این یافته کاربرد بسیار زیادی برای سیاستگذاری دارد؛ زیرا که از این نتیجه می¬توان استراتژیهای قیمتگذاری برای بیمه عمر را تنظیم کرد."
۷.

نظریه‌سازی علمی در مطالعات مدیریتی و ارائه یک تجربه عملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: خطاسنجی رویش نظریه مطالعات مدیریتی نظریه‌سازی علمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 282 تعداد دانلود : 712
"از منظر فلسفه علم «نظریات» زیربنای علوم تجربی می¬باشند [1، ص37]. نظریات علمی با توضیح چگونگی پدیده‌ها، حوزه معرفت بشری در علوم تجربی را شکل داده و با ایجاد مسائل تازه و مشارکت در شکل‌گیری نظریات جدید، این حوزه را گسترش می‌دهند. در این مقاله یک روش سیستماتیک برای انجام مطالعات علوم انسانی و ارائه نظریه‌های علمی ارائه شده است. این کار از طریق استخراج مفاهیم نهفته در پدیده و ساختاردهی معانی آن صورت می‌گیرد. ساختار منطقی یک نظریه با تلفیق برهانی دانش تجربی (قضیه خاص) با دانش نظری (قضیه عام)، یافته‌های حاصل از استقرا را به گزاره‌های قیاسی مبدل ساخته و به¬این¬ ترتیب به آن هویت علمی می‌بخشد. برای انجام این فرایند یک روش پرکاربرد با عنوان «رویش نظریه» معرفی و چگونگی شکل‌گیری «نظریه» از طریق آن ارائه شده است. در ادامه مقاله به منظور تشریح بیشتر فرایند کار، یک تجربه عملی در مطالعات مدیریتی گزارش می¬شود. این مطالعه که به منظور «بررسی علل شکست استراتژی شرکتها» انجام گرفته با استفاده از روش مذکور در مطالعه 12 شرکت موضوع تحقیق، عوامل اصلی مؤثر در شکست استراتژیها را در قالب دو نظریه ارائه داده است. در انتهای مقاله، چگونگی اعتبار بخشی نظریه‌ها از طریق «خطاسنجی» معرفی شده است. منظور اصلی این مقاله آشنا ساختن محققان و پژوهشگران حوزه علوم انسانی با یکی از روشهای ساخت نظریه‌های علمی (رویش نظریه) و ارائه یک گزارش از تجربه عملی به¬کارگیری این روش می‌باشد، هر چند باید توجه داشت که ضرورت اختصار، تحقق این منظور را در حد اشاره¬ها محدود کرده است."
۸.

طراحی الگویی ¬برای تعیین سطح یادگیرندگی سازمانها: شرکتهای قطعه¬سازی خودرو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: یادگیری سازمانی سازمان یادگیرنده سطح یادگیرندگی فرایند یادگیری ویژگی سازمانهای یادگیرنده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 566
"ایجاد و حفظ مزیت رقابتی برای سازمانها در قرن بیست و یکم، مستلزم شناخت تغییرات تأثیرگذار برسازمان، چابکی و انعطاف در مواجهه با تغییرات و افزایش قابلیتها در ارتباط با تقاضاهای متنوع مشتریان است و تنها سازمانهای یادگیرنده این¬گونه¬اند. سازمانها به منظور یادگیرنده شدن، فرایند چهار مرحله¬ای شناسایی و خلق اطلاعات، تعبیر و تفسیر و تبادل اطلاعات، کاربرد عملی اطلاعات/ تولید دانش و نهادینه¬کردن دانش را به کار می¬گیرند و اجرای چنین فرایندی نیازمند بستر مناسب سازمانی است. سازمانهایی که ویژگیهای خاصی را در رهبری، نیروی انسانی، طرح سازمانی، فرهنگ و مأموریت و استراتژی خود ایجاد می کنند، زمینه را برای یادگیرنده شدن فراهم می سازند. نوآوری تحقیق در این است که سطوح یادگیرندگی سازمانها را براساس دو سنگ بنای فرایند یادگیری و ویژگی سازمانهای یادگیرنده تعیین می¬کند و یافته¬های پژوهش نشان می دهد که شرکتهای قطعه¬سازی خودرو از نظر سطح یادگیرنده¬بودن با یکدیگر متفاوتند و می¬توان آنها را با توجه به میزان تأکید و استفاده آنها از داده، اطلاعات و دانش بترتیب به سازمانهای داده مدار، اطلاعات مدار و دانش مدار تقسیم کرد. هر سازمان با توجه به اینکه تا چه مرحله از فرایند یادگیری سازمانی را به کار گرفته است و به چه میزان ویژگیهای سازمان یادگیرنده را به دست آورده است، در یکی از سطوح یادگیرندگی سازمانها قرار می¬گیرد."
۹.

تجزیه و تحلیل کارایی یک سیستم تولیدی به کمک مدل شبیه¬سازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بهره‎وری بهبود فرایند سیستم تولید شبیه‌سازی‌کامپیوتری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 212 تعداد دانلود : 973
"هدف از این تحقیـق نشان¬دادن توانمندی روش ‌شبیه‌سازی‌ کامپیوتری در ارتقای بهره‌وری و متوازن‌سازی سیستم تولیدی است. این تحقیق سعی دارد تا نخست با تبیین مدلهای شبیه‌سازی و ابعاد کاربردی آن نگاه خاص خود را بر موضوع بهره‌وری انداخته و توانمندی این روش را در عرصه بهبود بهره‌وری نشان دهد. در این راه پاره‌ای از مطالعات به عمل آمده¬ - که بر مدار بهره‌وری صورت گرفته- ارائه شده است که با تبیین آنها به دنبال تشریح و اثبات توانمندی خاص شبیه‌سازی کامپیوتری در حیطه بهبود و ارتقای بهره‌وری می¬باشد. مطالعه موردی با شناسایی سیستم مطالعه شده و طراحی مدل سیستم موجود ( مدل AS-IS ) و تحلیل و بررسی نتایج حاصل از آزمایشهای مدل مذکور آغاز شد. در مرحله بعدی با مشخص¬کردن ضریب بهره¬برداریِ نیروی انسانی وسایل، تجهیزات و شناسایی نقاط گلوگاهی سیستم - که موجب کاهش کارایی و عملکرد آن می¬شود - اقدام به طراحی راهکارهای بهبود دهنده پیشنهادی(مدلTO-BE) شد. در نهایت با انجام آزمایشهای شبیه‌سازی و مقایسه و تحلیل نتایج خروجی‌های به دست آمده از مدل AS-IS و مدلهای TO-BE مشخص شد که یکی از سناریوهای پیشنهادی از میان راهکارهای بهبود دهنده، مناسبترین عملکرد را داشته است ."
۱۰.

کاربرد شبیه¬سازی در عدم اطمینان فرایند تصمیم¬گیری چند معیاره(MCDM)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عدم اطمینان تصمیمگیری چند معیاره شبیه‌سازی؛

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 94 تعداد دانلود : 927
"در این مقاله سعی شده است تا عدم اطمینان موجود در فرایند ‌تصمیم‌گیری چند معیاره بررسی و تحلیل شود.¬ در فرایند تصمیم‌گیری چند معیاره دو نوع عدم اطمینان، رتبه‌بندی گزینه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد: 1‌ـ عدم اطمینان موجود در قضاوتها و عناصر ماتریس تصمیم )ماتریس‌بازده ( به‌وسیله توزیع احتمال مربوط به آن بیان می‌شود، البته فرض اساسی این است که عدم اطمینان موجود در ماتریس تصمیم در نتیجه شک و تردید تصمیم گیرنده در مورد صحت قضاوتها بوده و در نتیجه عدم توافق تعدادی از تصمیم گیرند‌گان نمی¬باشد؛ 2‌ـ عدم اطمینان مربوط به شرایط و خصوصیات آینده محیط تصمیم‌گیری که به‌وسیله مجموعه‌ای از سناریوها بیان می¬شود. سناریو‌ها در حقیقت تجزیه شرایط آینده محیط تصمیم‌گیری به تعدادی وضعیت مجزا می‌باشد. این نوع عدم اطمینان در فرایند تصمیم‌گیری چند معیاره کمتر توجه شده است. هر دو منبع عدم اطمینان می‌توانند منجر به نقض شدن رتبه‌بندیها و کاهش میزان اطمینان تصمیم¬گیرنده به نتایج به دست آمده شود. با استفاده از روش شبیه‌سازی می‌توان تأثیر هر دو نوع عدم اطمینان را در تعیین وزن نسبی و رتبه‌بندی نهایی گزینه¬ها بررسی کرد. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که با افزایش میزان عدم اطمینان عناصر ماتریس تصمیم، احتمال نقض شدن رتبه‌بندیها و عدم اطمینان به آنها افزایش پیدا می‌کند. در این شرایط می‌توان یک تعبیر احتمالی از رتبه‌بندی نهایی گزینه¬ها ارائه کرد."

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۷۰