شناسایی و اولویت بندی عوامل روان شناختی اثرگذار بر فرایندهای منابع انسانی سطح مقدماتی مدل 34000 منابع انسانی: یک مطالعه آمیخته (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: هدف از اجرای این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل روان شناختی اثرگذار بر فرایندهای منابع انسانی سطح مقدماتی مدل ۳۴۰۰۰ منابع انسانی (شامل طراحی ساختار سازمانی کلان و تفصیلی، تجزیه وتحلیل شغل و ارزشیابی شغلی و برنامه ریزی منابع انسانی، جذب و ارزشیابی شاغل) بود. روش: طرح پژوهش، آمیخته از نوع اکتشافی بود که در مرحله اول از روش مرور سیستماتیک (داده های کیفی) و در مرحله دوم از روش دلفی و دیمتل فازی (داده های کمّی) برای جمع آوری داده ها استفاده شد. جامعه آماری شامل تمامی مدیران میانی و ارشد یک شرکت صنعتی در استان خراسان رضوی در سال ۱۴۰۱ بود که تعداد ۱۴ نفر از آنان به روش نمونه گیری غیراحتمالی هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش، ۳ پرسش نامه بود. یکی پرسش نامه دلفی ۱۸ سؤالی بود که برای شناسایی عوامل روان شناختی اثرگذار بر فرایندهای سطح مقدماتی با ۷ سؤال درباره طراحی ساختار سازمانی کلان و تفصیلی؛ ۵ سؤال در خصوص تجزیه وتحلیل شغل و ارزشیابی شغلی و ۶ سؤال در زمینه برنامه ریزی منابع انسانی، جذب و ارزشیابی شاغل تهیه شد. پرسش نامه بعدی، دیمتل فازی ۱۶ سؤالی بود که برای اولویت بندی عوامل روان شناختی شناسایی شده طراحی شد. پرسش نامه مرحله سوم دلفی با ۷ سؤال در خصوص طراحی ساختار سازمانی کلان و تفصیلی؛ ۴ سؤال در زمینه تجزیه وتحلیل شغل و ارزشیابی شغلی و ۵ سؤال درباره برنامه ریزی منابع انسانی، جذب و ارزشیابی شاغل بود که پژوهشگر بر اساس نتایج به دست آمده از مرور سیستماتیک طراحی کرد. برای تجزیه وتحلیل داده های حاصل از پرسش نامه دلفی، از شاخص مرکزی میانگین و درصد اجماع استفاده شد. همچنین، به منظور تعیین اثرگذارترین و اثرپذیرترین عوامل روان شناختی شناسایی شده، از روش دیمتل فازی استفاده شد. در این بخش، تحلیل داده ها در نسخه 2019 نرم افزار اکسل انجام شد. یافته ها: با توجه به نتایج حاصل از مرور سیستماتیک ۴۰ مقاله ای که طی سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ چاپ شده اند و نیز، بر اساس نتایج مرحله سوم پرسش نامه دلفی و پرسش نامه دیمتل فازی، مهم ترین عوامل روان شناختی اثرگذار بر فرایند طراحی ساختار سازمانی کلان و تفصیلی به ترتیب اهمیت، عبارت بودند از: اعتماد به مدیریت ارشد، جوّ اعتماد بین فردی، عدالت سازمانی ادراک شده، حمایت سازمانی ادراک شده، رهبری تحولی، استقلال شغلی و حمایت مدیریت ارشد. همچنین، نتایج نشان داد که فرصت رشد و توسعه فردی، جوّ یادگیری، جوّ اعتماد بین فردی و رهبری تحولی، به ترتیب اثرگذارترین عوامل روان شناختی بر بهبود فرایند تجزیه وتحلیل شغل و ارزشیابی شغلی هستند. در نهایت، یافته های پژوهش حاکی از آن بود که عوامل روان شناختی اثرگذار بر فرایند برنامه ریزی منابع انسانی، جذب و ارزشیابی شاغل، عبارت اند از: تناسب فرد شغل، هویت شغلی، عدالت سازمانی ادراک شده، شهرت سازمان و معناداری شغل. نتیجه گیری: در مجموع، نتایج این پژوهش نشان داد که علاوه بر لزوم وجود ساختارهای فیزیکی و سازمانی برای پیاده سازی فرایندهای منابع انسانی، نیاز است که جوّ روان شناختی سازمان نیز آمادگی لازم را به منظور اجرای اثربخش هر یک از این فرایندها داشته باشد. بر این اساس، پیشنهاد می شود سازمان هایی که به دنبال اجرای مدل ۳۴۰۰۰ منابع انسانی در سازمان متبوع خود هستند، عوامل روان شناختی شناسایی شده در این پژوهش را مدنظر قرار دهند تا از این طریق از اثربخشی اجرای این مدل اطمینان حاصل کنند.Identifying and Prioritizing the Psychological Factors Affecting the Human Resources Processes at the Preliminary Level of the HR 34000 Model: A Mixed-method Study
Objective
This research aimed to identify and prioritize psychological factors influencing human resources processes at the preliminary level of the 34000 human resources model. These processes encompass macro and detailed organizational structure design, job analysis and job grading, as well as human resource planning, recruitment, and employee grading.
Methods
The research employed a mixed exploratory approach. In the initial stage, a systematic review was conducted to gather qualitative data. Subsequently, a combination of Delphi and fuzzy DEMATEL techniques was employed in the second stage to collect quantitative data. The study's population consisted of all middle and senior managers in an industrial company located in Razavi Khorasan province in 2022. Fourteen of these managers were selected using purposive non-probability sampling. The research instruments included an 18-question Delphi questionnaire to identify psychological factors affecting the preliminary level processes (macro and detailed organizational structure design = 7 questions; job analysis and job grading = 5 questions; human resource planning, recruitment, and employee grading = 6 questions). Additionally, a 16-question fuzzy DEMATEL questionnaire was used to prioritize the psychological factors identified in the third stage of the Delphi process (macro and detailed organizational structure design = 7 questions; job analysis and job grading = 4 questions; human resource planning, recruitment, and employee grading = 5 questions). These questionnaires were designed by the researcher based on the results of the systematic review. Data obtained from the Delphi questionnaire were analyzed using the central index of the mean and the percentage of consensus. The fuzzy DEMATEL method was employed to identify the most influential and influenced psychological factors, with data analysis conducted in Excel software (Excel 2019).
Results
Based on the results of a systematic review of 40 articles published between 2010 and 2022, as well as the outcomes of the third stage of the Delphi questionnaire and the fuzzy DEMATEL questionnaire, the most critical psychological factors affecting the macro and detailed organizational structure design process, in order of importance, included trust in top management, interpersonal trust, perceived organizational justice, perceived organizational support, transformational leadership, job independence, and top management support. The results also indicated that individual growth and development opportunities, the learning climate, interpersonal trust, and transformational leadership were the most influential psychological factors in enhancing the job analysis and job grading process, respectively. Finally, the research findings revealed that psychological factors influencing the human resource planning, recruitment, and employee grading process comprised person-job fit, job identity, perceived organizational justice, organizational reputation, and job meaningfulness.
Conclusion
In conclusion, this research underscores that, alongside the need for physical and organizational structures to facilitate human resources processes, the psychological climate within an organization must also be conducive for the effective execution of these processes. Therefore, organizations seeking to implement the HR 34000 model should consider the psychological factors identified in this study to ensure the model's effectiveness in their implementation efforts
تبلیغات
