جوهره فرقه گرایی در سازمان های دولتی: پژوهشی در افغانستان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف: فرقه گرایی در سازمان، در فراگرد مردم سالاری سازمانی پدیده ای کژکارکردی و اخلالگر تلقی می شود. پژوهش حاضر با هدف کشف جوهره این پدیده در سازمان های دولتی ولایت هرات افغانستان انجام شده است. روش: راهبرد پژوهش، پدیدارشناسی وصفی و مشارکت کنندگان در آن 24 نفر از کارکنان 16 سازمان دولتی ولایت هرات افغانستان بودند که با استفاده از نمونه گیری نوعی تا مرحله اشباع نظری انتخاب شده بودند. برای تحلیل مصاحبه ها از نرم افزار Maxqda استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که جوهره فرقه گرایی در سازمان های مورد مطالعه، شامل چهار دسته آلایه های رفتاری فرقه گرایانه به عنوان سازه های سامان بخش این پدیده می شود که عبارت اند از رفتارهای سیاسی فرقه ای، تقدم روابط فرقه ای بر ضوابط، تبعیض فرقه ای و مبادله فرقه گرایانه رهبر عضو. نتیجه گیری: رفتارهای فرقه گرایانه سازمانی در قلمرو مکانی پژوهش رفتارهای سیاسی فرقه ای با ماهیت نفع طلبانه برای اعضای فرقه در سازمان حتی به بهای منافع جمع هستند که به صورت تبعیض فرقه ای از نوع جنسیتی و قومی ظهور می یابند. در این پدیده از رهگذر مبادله فرقه گرایانه رهبر عضو، اعضای فرقه توسط مدیریت سازمان خودی و سایر اعضا غیرخودی تلقی می شوند و در نتیجه خودی ها در مقایسه با اعضا از منافع ویژه ای برخوردار خواهند شد. با این فرض، روابط فرقه ای بر ضوابط ترجیح داده می شوند.