پژوهش حاضر با هدف دستیابی به نظریه ای در حوزه چیره دستی سازمانی به منظور درک بهتر این پدیده در سازمان های علمی و فناورانه اجرا شده است. روش تحقیق به صورت کیفی و مبتنی بر نظریه پردازی داده بنیاد است. برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه های نیمه ساختاریافته استفاده شد و تجزیه وتحلیل اطلاعات به روش اشتراس و کوربین و مدل پارادایمی انجام گرفت. نمونه گیری به روش نمونه گیری نظری بود و با بهره مندی از تکنیک های هدفمند (قضاوتی) و گلوله برفی (زنجیره ای) انجام شد که بر مبنای آن 16 مصاحبه با مدیران، اعضای هیئت علمی و خبرگان جهاد دانشگاهی که در هر دو حوزه پژوهش و بهره برداری تجربه و تخصص داشتند، صورت گرفت. نتایج تحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه ها طی فرایند کدگذاری باز، محوری و انتخابی، به ایجاد نظریه داده بنیاد در حوزه چیره دستی برای سازمان های علمی و فناورانه منجر شد که بر مبنای آن معماری فرآیند هایی چیره دستی مبتنی بر بهره گیری از هوشمندی متعهدانه در کنار مهندسی پژوهش و بهره برداری فناورانه، به عنوان مفاهیم اساسی دستیابی به چیره دستی معرفی شدند.