نقش هوش مصنوعی فناوری های نوین ارتباطی در توسعه سواد رسا نه ای نابینایان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

رشد سریع فناوری ها و رسانه های اجتماعی، در ارتباطات و توسعه دانش بشر، تغییرهای چشمگیری را ایجاد کرده است. توسعه و دسترسی به گوشی های هوشمند ( Smartphone )   مهارت های ارتباطی، دانش و درک افراد را دگرگون ساخته است. در چند دهه پیش، نابینایان و افرادی که پیش از این، در برقراری ارتباط با دنیای پیرامون خود با مشکل مواجه بودند، به کمک هوش مصنوعی حاصل از این گوشی های هوشمند و فناوری هایی که در اختیار دارند، تا حدودی توانسته اند دانش خود را ارتقا دهند. تحقیق حاضر، به مطالعه نقش هوش مصنوعی،  اپلیکیشن ها، شبکه های اجتماعی و سایر وسایل ارتباط جمعی، در سواد رسانه ای نابینایان می پردازد. جامعه آماری این تحقیق، 2000نفر از نابینایان شهر تبریز است. روش نمونه گیری به صورت غیر احتمالی با تکنیک هدفمند بوده و از بین این افراد، بر اساس نمره  z   و ویژگی های اختصاص داده شده به جمعیت، تا 2 انحراف معیار، 15نفر انتخاب شدند که از این فناوری استفاده می کنند و 15 نفر نیز افرادی که فاقد این فناوری هستند. روش گردآوری اطلاعات، آزمایشی با تکنیک دو گروهی،  به صورت پیمایشی و همچنین با تکنیک مشاهده تام بوده است. چارچوب نظری پژوهش، نظریه استفاده و رضامندی و نظریه پاتر، در خصوص سواد رسانه ای بوده است. از آزمون T مستقل، برای مقایسه دو گروه و از آزمون فریدمن، برای بررسی همبستگی بین استفاده از هوش مصنوعی (متغیر مستقل) با ارتقاء سواد رسانه ای نابینایان (متغیر وابسته) استفاده شده است. بر اساس نتایج این تحقیق، نابینایان با استفاده از این فناوری ها به اطلاعات و درکی از محیط اطراف خود می رسند، که در طی زمان موجب ارتقاء سطح سواد رسانه ای آنها می شود. با افزایش توانایی استفاده از   این فناوری ها، تولید دانش و پردازش اطلاعات برای   نابینایان راحت تر   شده؛ درنهایت تفکر انتقادی آنها که بعد بیرونی سواد رسانه ای است، توسعه پیدا می کند. همچنین دامنه دانش ایشان، برای بهره مندی از رسانه ها و فناوری های ارتباطی گسترش می یابد و امکان بالاتری برای پردازش و درک اطلاعات جدید به دست می آورند. این چرخه، به صورت رابطه کارکردی ادامه دارد و درنهایت نابینایانی که از این فناوری ها استفاده می کنند، در ارتباطات خود، نسبت به نابینایانی که از این فناوری ها استفاده نمی کنند، فاصله زیادی  پیدا می کنند.