بررسی نشانه های غیاب در عکس های خانوادگی در ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

  آنچه در عکس های خانوادگی در ایران از روزگار ناصرالدین شاه تاکنون بازنمایی شده است، همه آنچه که در واقعیت در زندگی روزمره خانواده های ایرانی جاری بوده نیست، بلکه همواره برخی از موضوعات و اشخاص از متن عکس خانوادگی حذف شده و یا به حاشیه رانده شده اند. امروز بخشی از این نشانه های غایب را می توان با واکاوی نشانه هایی در متن عکس ها و تحلیل در بافت جامعه ایرانی دریافت. این مقاله با روش اسنادی-توصیفی با استفاده از روش نشانه شناسی اجتماعی به دسته بندی و تعریف نشانه های غیاب در عکس خانوادگی می پردازد. اینکه کدام نشانه ها در عکس خانوادگی ثبت می شود و کدام یک از آنها فراموش می شود یا عمدا از متن عکس خانوادگی حذف می شوند؟ دلایل حذف و به غیاب راندن این نشانه ها در عکس خانوادگی چیست؟ یافته های پژوهش که از مطالعه درزمانی و همزمانی عکس خانوادگی در ایران از زمان ناصرالدین شاه تا سال های پایانی دهه 80 به دست آمده است، بیانگر آنست که در سیر عکس خانوادگی در ایران شاهد چهار دسته منع و غیاب بوده ایم که عبارت اند از: غیاب موضوعی، گفتمانی(جنسیتی، طبقه ای و مذهبی)، حضوری(سوژه و عکاس) و رسانه ای(ماهیتی و تکنیکی).