انتخابات، آن گونه که در دموکراسی های لیبرال اجرا می شوند، ابزاری هستند که با استفاده از آن شهروندان افراد مورد نظر خود را برای مناصب عمومی انتخاب و صلاحیت اعمال قدرت را به آن ها اعطا می کنند. در عین حال، انتخابات فرآیندهای رقابتی نیز هستند که می توانند زمینه ساز تنش ها، کشمکش ها و مناقشات گاه طولانی، توأم با خشونت سیاسی شده و در نتیجه، منجر به بی ثباتی سیاسی و اجتماعی شوند. در اینجاست که موضوع مناقشات انتخاباتی و چگونگی حل و فصل آن ها اهمیت پیدا می کند. مناقشات جزئی ذاتی از فرآیند انتخابات هستند که ممکن است در هر مرحله از فرآیند چرخه انتخاباتی (قبل، طی و پساانتخابات) روی دهند. از این رو، پژوهش حاضر کوشیده است با تحلیل نظری مطالعات مرتبط با مناقشات پساانتخاباتی، به شناسایی ساز و کارهایی بپردازد که عمدتاً در حل و فصل مناقشات پساانتخاباتی به کار گرفته می شوند. یافته ها بیانگر این است که در حل و فصل مناقشات انتخاباتی سه دسته ساز و کار وجود دارند: ساز و کار های رسمی/دولتی؛ غیر رسمی/جایگزین و تلفیقی؛ به معنای به کارگیری ترکیبی از سازوکار های رسمی و غیر رسمی. بر این اساس، چرخش از تأکید صرف بر رویکرد و به کارگیری ساز و کارهای رسمی به سمت رویکرد تلفیقی و استفاده از سازوکارهای غیررسمی/ جایگزین به عنوان مکمل سازوکارهای رسمی که متناسب با نوع نظام سیاسی، سیستم انتخاباتی، زمینه های اجتماعی - فرهنگی و نوع مناقشه در یک کشور باشد، پیشنهاد می شود.
