مطالب مرتبط با کلیدواژه

ایدئولوژی


۱۲۱.

علم/ ایدئولوژی در نظرگاه لویی آلتوسر؛ جایگاه نظام آموزش در مناسبات قدرت

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: قدرت ایدئولوژی دانشگاه سوژه سازی نظام آموزش دم و دستگاه های ایدئولوژیک دولت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵۵ تعداد دانلود : ۷۰۴۸
روشن است که موضوع تغییر ساخت قدرت و بازنمایی سیاست و در امتداد آن جهت دهی و شکل بخشی به «خود» برای حکومت های امروزی در امر بازتولید شرایط موجودشان حیاتی تلقی می شود، بهطوریکه اگر در دوران پیشا مدرن این آموزش سنتی و تحت نظارت کلیسا بود که در ساخت و بازتولید ایدئولوژی های شکل دهنده به باور افراد مهم ترین وظیفه را بر عهده داشت. اما دولت های مدرن امروزی، این نظام آموزش و نهاد دانشگاه است که عهده دار این امور است. دانشگاه به سبب رابطه چند سویه اش با کلیت و اساس جامعه و تأثیراتی که نتایج برآمده از پژوهش و تحقیقاتِ دانشگاهی می تواند در جهت بهبود شرایط و پیشرفت در این حوزه ها بگذارد و هم چنین به واسطه نسبتی که با شرایط موجود سیاسی و اجتماعی برقرار می کند به عنوان یکی از مهم ترین ارکان نظام آموزشی محسوب می شود. این که چه زمانی نهاد دانشگاه به یک دَم و دستگاه دولتی تبدیل می شود و این که چرا و چگونه کارکردهای آن تحت تأثیر تکنولوژی قدرت قرار می گیرد، پرسش هایی است که تلاش داریم در این پژوهش به مدد اندیشه لویی آلتوسر و از منظر نظریه «ایدئولوژی و دم و دستگاه های ایدئولوژیک دولت» برای آن ها پاسخ مناسبی بیابم. در این پژوهش سعی بر آن است که نشان دهیم نظام آموزشی، خاصه نهاد دانشگاه در ایران تحت تأثیر تکنیک های قدرت و نهادهای دولتی چه تغییراتی پیدا می کند و این نوع تغییرات چگونه و در چه سطوحی صورت می پذیرد.
۱۲۲.

سیاست هویت و جنسیت در ایران معاصر با تأکید بر اشعار شاملو(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶۵۶ تعداد دانلود : ۴۶۴
سیاست هویت امروزه به یکی از مهم ترین ابزارهای تحلیلی متفکران علوم اجتماعی تبدیل شده و معطوف به ایستارهای سیاسی و علایق گروه های اجتماعی ای است که عمدتاً بر پایه جنسیت، نژاد، قومیت و یا مذهب شکل گرفته اند. نگرش به جنسیت زن یکی از مهم ترین طیف های قابل بررسی است. این تحولِ شناختی، منبعث از تغییرات بنیادین اجتماعی است و فهم آن متضمن بررسی سویه های روش شناختی آن در ادبیات سیاسی است. سؤال اصلی پژوهش حاضر آن است که تغییر مفهوم جنسیت در ادبیات سیاسی ایران چه تأثیری بر شکل گیری سیاست هویت در ایران داشته است. برای پاسخ به این سؤال، مقاله حاضر می کوشد با تمرکز بر مطالعات گفتمانی، به ویژه تحلیل گفتمان انتقادی، و کاربست مدل فرکلاف بر اشعار شاملو به شکل گیری این سیاست هویت بپردازد. فرضیه این است که از عصر مشروطه به بعد جامعه ایران به تدریج به سوی درک جدیدی از مفهوم جنسیت حرکت کرده که همین امر موجب مفصل بندی جدیدی از سیاست هویت در ایران شده است. جلوه گاه اصلی این سیاست را باید در ادبیات، به ویژه، ادبیات سیاسی جست که به واسطه فقدان نهادهای مدنی در ایران همواره محمل اندیشه ورزی بوده است.
۱۲۳.

بازخوانی رابطه حقوق و ایدئولوژی در پرتو مطالعات میان رشته ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۹۰۸ تعداد دانلود : ۳۳۴
رابطه حقوق و ایدئولوژی، مسئله ای پیچیده و مناقشه برانگیز است. این موضوع تا حد زیادی ناشی از تفاوت دیدگاه درباره تعریف مفاهیم ایدئولوژی و حقوق و همچنین راه های مختلفی است که این دو به هم مرتبط می شوند. در این بین، ناهمگونیِ ادبیات موجود درباره ایدئولوژی، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. بر این اساس، به منظور تبیین رابطه حقوق و ایدئولوژی، ابتدا رویکردهای متفاوت نسبت به مفهوم ایدئولوژی و همچنین تعاریف عام و خاص آن، از طریق مطالعات میان رشته ای تبیین شده وسپس مفهومِ منتخبِ نگارنده از ایدئولوژی ارائه می گردد. در ادامه، نظریه های مربوط به رابطه حقوق و ایدئولوژی ذیلِ سه عنوانِ کلیِ استقلالِ حقوق، خادمیتِ حقوق و تأثیرپذیریِ آن دسته بندی می شود. بررسیِ نظریه های یادشده حاکی از این است که نظریه استقلال در اثباتِ خودبسندگیِ حقوق، توفیقی نداشته و عقیده خادمیت نیز قادر به پاسخ گویی به پرسش های اساسی درباره ادعاهایش، نبوده و همچنین، نظریه تأثیرپذیری از درکِ تأثیر متقابل حقوق بر ایدئولوژی غفلت کرده است. بااین حال، دیدگاه مبتنی بر رابطه متقابل حقوق و ایدئولوژی، ضمنِ مفروض گرفتنِ تعریف خاصی از ایدئولوژی، توجه ما را به اهمیت مؤلفه های سیاسی و جامعه شناسانه در فهم و تفسیرِ حقوق جلب کرده و نقش حقوق را در تغییر فرهنگِ سیاسی و ایدئولوژی حاکم بر جامعه، خاطرنشان می سازد.
۱۲۴.

ادبیات کودک و ایدئولوژی های معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودک تجدد ایدئولوژی ماهی سیاه کوچولو کتاب احمد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱۰ تعداد دانلود : ۲۴۴۰
ادبیات کودک، سابقه چندانی در ایران ندارد و توجه به کودک و ادبیات آن به دوره مشروطه و تجددخواهی ایرانیان بازمی گردد. آنچه مشخص است، تجدد/ مدرنیته و ایدئولوژی های آن چون لیبرالیسیم، ناسیونالیسم و مارکسیسم در این پیدایش و گسترش بی تأثیر نبوده است. ایدئولوژیک بودن معروف ترین آثار کودک در این دوره («کتاب احمد» و «ماهی سیاه کوچولو») می تواند دلیل درستی این مدعا باشد. به همین خاطر اصلی ترین پرسش در پژوهش حاضر چیستی نسبت میان ایدئولوژی های معاصر و ادبیات کودک است؛ برای نیل بدین هدف، دو اثر داستانی کتاب احمد (1311 ه.ق) و ماهی سیاه کوچولو (1347 ه.ش) و همچنین اشعار کتاب های درسی ادبیات فارسی دوره پهلوی اول (1320-1304) که هر یک متعلق به یکی از ایدئولوژی های اصلی تاریخ معاصر ایران پیش از انقلاب هستند، بررسی شده اند.ایدئولوژی های معاصر به دلیل فهم متفاوتی که از کودک دارند، هنجارها و الگوهای متفاوتی را نیز برای ادبیات کودک ارائه می کنند. به عنوان نمونه، لیبرالیست ها - که کتاب «احمدِ طالبوف» را با کمی تسامح می توان انعکاس-دهنده این ایدئولوژی دانست - ادبیاتی را شایسته کودک می دانند که جنبه انتقادی ذهن او را شکوفا سازد. حال آنکه ناسیونالیست ها - اشعار کتاب های درسی کودکان در دوره پهلوی متناسب با این ایدئولوژی گزینش شده اند - از کودک سرسپردگی می خواهند و می کوشند حس فداکاری و ازخودگذشتگی (و نه نگاه انتقادی) را در کودک نهادینه سازند. مارکسیسم و طرفداران آن به عنوان انقلابی ترین ایدئولوژی معاصر نیز ادبیاتی را شایسته کودک می دانست که با آگاه ساختن کودکان (آگاهی طبقاتی و...) آنها را آماده مبارزه و نبرد نهایی برای دگرگون ساختن جامعه سازد.
۱۲۵.

بازشناسی انقلاب های بزرگ با تأکید بر شاخصه ها و ابعاد بین المللی آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایدئولوژی نظام بین الملل انقلاب های بزرگ جهان وطنی گرایی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی انقلاب
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جهانی شدن
تعداد بازدید : ۹۷۸ تعداد دانلود : ۷۵۵
بسیاری از انقلاب هایی که در طول تاریخ رخ داده اند، ""انقلاب ملی"" و تعداد اندکی از آنها به عنوان ""انقلاب بزرگ"" شناخته می شوند. این انقلاب ها دارای شاخصه های ویژه ای هستند که به صورتی آشکار آنها را از دیگر انقلاب ها متمایز و ممتاز می سازند. این مقاله درصدد پاسخگویی به این سئوال است که انقلاب های بزرگ چه ویژگی هایی دارند و با چه شاخصه هایی می توان آنها را شناخت؟ و اساساً نقاط تمایز آنها با دیگر انقلاب ها چیست؟ مدعای نوشتار حاضر این است که تنها تعداد بسیار اندکی از انقلاب ها را می توان در مقوله ""انقلاب های بزرگ"" طبقه بندی کرد. در واقع، انقلاب های بزرگ پدیده هایی نادر و کمیاب اند. این انقلاب ها نقاط عطفی مهم در تاریخ تحولات جامعه بین المللی محسوب می شوند و باعث ایجاد تح ولات گسترده و عمیقی در سطح جهانی می شوند؛ به گونه ای که آثار و پیامدهای حاصل از چنین انقلاب هایی هنوز هم، پس از سال ها و قرن ها، در جامعه بشری و در زندگی سیاسی در عرصه بین المللی تأثیرگذار است. مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیل اسنادی، ضمن ارائه شاخصه ها و ویژگی هایی برای انقلاب های بزرگ، مدعی می شود که چهار انقلاب فرانسه، روسیه، چین و ایران را می توان از جمله انقلاب های بزرگ دوران مدرن تلقی کرد. از اینرو، با مطالعه و بررسی عناصر اصلی و ویژگی های بین المللی این انقلاب ها، می توان معیارها و اص ولی برای شناخت انقلاب های بزرگ و تفکیک آنها از دیگر انقلاب ها ارائه کرد.
۱۲۶.

بررسی شکاف و زمینه های آن در لایه های فرهنگی هویت ایرانیان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مدرنیته جهانی شدن ایدئولوژی شکاف هویت فرهنگی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)
تعداد بازدید : ۱۱۱۷ تعداد دانلود : ۳۶۵۵
هویت فرهنگی ایرانیان، تحت تأثیر سه شکاف عمده قرار می گیرد و به مرور، ممکن است ماهیت اصلی خود را از دست بدهد. این سه شکاف عبارتند از: شکاف ایدئولوژیکی، شکاف رفتاری و شکاف موقعیتی. هدف این پژوهش، تحلیل هر یک از این شکاف ها و بیان زمینه هایی است که موجب این شکاف ها می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که دو عامل چندگانگی منابع هویتی و قرائت های متفاوت از آنها، زمینة شکاف ایدئولوژیکی در هویت فرهنگی را فراهم می کند و عواملی همچون فرم گرایی، اباحه گری و مصلحت اندیشی های کاذب، دنیاطلبی، کمیت گرایی، سیاست زدگی، ترویج فساد، اغواگری و... زمینه های شکاف رفتاری در هویت فرهنگی را ایجاد می کنند. همچنین مدرنیته و جهانی شدن، دو عاملی هستند که زمینه های شکاف موقعیتی در هویت فرهنگی را به دنبال خواهند داشت.
۱۲۷.

تحلیل دگرگونی شخصیت شیرین از روایت فردوسی تا روایت نظامی با تکیه بر عناصر گفتمان مدار شاهنامه و خسرو و شیرین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایدئولوژی فردوسی نظامی تحلیل گفتمان جهان بینی شیرین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴۰ تعداد دانلود : ۸۵۶
در این پژوهش تلاش می شود تا شخصیت شیرین و دگرگونی آن در دو روایت داستانی شاهنامهو خسرو و شیرینبه روش تحلیل گفتمان بررسی شود. نویسندگان  می کوشند تا نشان دهند چگونه عوامل زبانی و فرازبانی مانند شرایط اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و تاریخی و نیز جهان بینی فردوسی و نظامی در بازنمایی این شخصیت مؤثر بوده است. در این جستار افزون بر تغییر گفتمان سیاسی فرهنگی عصر سامانی و غزنوی به گفتمان عصر سلجوقی، نگرش فردوسی و نظامی به زن نیز بررسی می شود تا دریافته شود که این نگرش ها تا چه اندازه در دگرگونی شخصیت شیرین تأثیر داشته اند. برپایة این پژوهش شیرین در شاهنامهدو چهرة متفاوت منفی و مثبت دارد که به سبب جهان بینی طبقاتی و روابط قدرت حاکم بر متن شکل گرفته است. شیرین در خسرو و شیرینبه سبب تغییر نوع ادبی متن و برخورد جهان بینانة نظامی با این شخصیت، هویّتی متفاوت می یابد و از کنیزکی رومی به شاهدختی ارمنی تبدیل می شود.
۱۲۸.

بررسی نظریه پایان تاریخ در اندیشه فوکویاما

تعداد بازدید : ۱۷۵۵۹ تعداد دانلود : ۲۳۳۰
پایان تاریخ از چشم انداز تاریخی، سیاسی و فلسفی جای بسی تأمل و بررسی است. پایان تاریخ و فرضیه تناهی پیشرفت به سوء تفاهم هایی جدیدتر منجر شده است. فوکویاما در دکترین سیاسی خود تمام مشخصات مدرنی را که در واقع مایه زوال و افول تمدن غرب خواهد بود را بعنوان ابزار دوام و استمرار بقاء سرمایه داری برمی شمارد. او می کوشد با بکارگیری زور این پایان را به تعویق اندازد و با ترسیم چهره ای دیگر از این پایان به جای نگرانی، امید و تحرک ایجاد کند. در خلال سال 1989 میلادی فرانسیس فوکویاما به اصالت دادن به دموکراسی لیبرال بعنوان اندیشه سیاسی اقتصادی در آمریکای شمالی و اروپای غربی، نظریه پایان تاریخ را در مقاله ای منتشر نمود. در این پژوهش به تبیین و بررسی مبانی و خاستگاه اندیشه فرانسیس فوکویاما پرداخته شده و برای انجام آن از روش توصیفی- تحلیلی استفاده و داده های آن به روش کتابخانه ای گردآوری شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که ریشه های فکری پایان تاریخ فوکویاما برگرفته از دیالکتیک هگلی است. پایان تاریخ فوکویاما برمبنای ایدئولوژی لیبرال دموکراسی و سعی در تقویت و تثبیت آن در نظام جهانی دارد. هگل این محرک اولیه تاریخ را در عاملی انسانی که همانا پیکار برای بازشناسی باشد، می داند.
۱۲۹.

تحلیل کارکرد درون مایه های نوستالژیک در آثار داستانی جلال آل احمد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: غم غربت نوستالژیا درون مایه ایدئولوژی جلال آل احمد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۲ تعداد دانلود : ۶۰۰
این مقاله، در صدد است تا درون مایه های نوستالژیک در آثار داستانی جلال آل احمد را بکاود. این درون مایه ها در نگاه اول، عمدتاً، ایدئولوژی خاص نویسنده را نسبت به فرهنگ و اجتماع بیان می کند. اما در ژرف ساخت خود، عاطفة آسیب دیده نویسنده روشنفکری را نشان می دهند که از محیط پیرامونش ناراضی است و از این رو، نوعی اندوه غریبانه در محور عاطفی داستان ها، وجود دارد که از جهات زیادی به شناخت ما از شخصیت نویسنده این آثار کمک می کند. در این مقاله، تمرکز اصلی بحث بر کارکرد درون مایه های مبتنی بر مفاهیم دربردارنده احساس «غم غربت» و «مرگ وطن»، «تنهایی» و «اندوه» است که بیانگر نگاه نوستالژیک نویسنده، نسبت به انسان و جامعه است. لازم به ذکر است که این درون مایه ها از جنبه مطالعات نظری، بیشتر به عنوان نوعی مفهوم یا موتیف مفهومی در آثار ادبی، قابل طرح هستند و از این رو، به طور عمده در محور محتوایی آثار قابل بحث اند. لذا در بخش نظری به اختصار، به تبیین این مفاهیم در مطالعات ادبی اشاره شده و در بخش کاربردی با تکیه بر تعاریف بخش نظری، درون مایه آثار این نویسنده، تحلیل شده است.
۱۳۰.

تحلیل گفتمان «جدال سعدی با مدعی» با رویکرد ایدئولوژی شناختی استعاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استعاره های مفهومی ایدئولوژی ذهنیت افاقه گرایانه خودشناختی گلستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۱۲۵
استعاره مقوله و ساختی زبانی است. گزینش و نوع کاربست استعاره ها در ایده پردازی و تبیین آن بسیار اهمیت دارد. پس استعاره ها لزوماً نشان دهندة ایدئولوژی و غرض فکری شاعر و نویسنده است. از آنجا که ایدئولوژی موجب تولید استعاره ها می شود. بنابراین، رابطه ای درپیوسته و معنادار بین استعاره ها و ایدئولوژی وجود دارد. این جستار، بر اساس همین رویکرد، حکایت «جدال سعدی با مدعی» را که یکی از حکایت های بلند باب هفتم گلستانبا ساختاری گفتمانی جدلی است، به روش مطالعة کتابخانه ای و به شیوة تحلیلی، مورد ارزیابی و خوانش علمی قرار داده است. اصلی ترین پرسش این پژوهش این است: آیا حکایت «جدال سعدی با مدعی» صرفاً در بیان تفاوت و ترجیح غنا بر فقر است؟ برآیند مجموعة مباحث استدلالی تحلیلی استعاره های مفهومی نشان می دهد که سعدی با طراحی این حکایت به شکلی پدیدارشناسانة تجربی، ذهنیت تاریخی افاقه گرایانة حاکم بر روح جامعه را زیر سؤال برده است و با شخصیت توانگر ایدئولوژی خود، شناخت فعال مؤثر اجتماعی را نیز مدّ نظر داشته است.
۱۳۱.

طرز بیان غزّالی در نصیحة الملوک برای انتقال مفاهیم مورد نظر خود(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نصیحه الملوک ایدئولوژی ویژگی های سبکی گزینش انگیره دار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۶ تعداد دانلود : ۶۸۴
نصیحة الملوک کتابی است از امام محمّد غزالی که با نثری ساده و روان در موضوع حکمت عملی بر اساس دین و به منظور هدایت پادشاهان و درباریان نوشته شده است. نویسنده در این کتاب با گزینش ساخت های زبانی مناسب، عقاید و اندیشه های خود را بیان کرده است. صراحت و شفافیت حاکم بر متن، نصیحه الملوک را در شمار متن های گفتمان محور نشان می دهد. این پژوهش به بررسی ویژگی های سبکی نصیحه الملوک در پیوند با عناصر ایدئولوژیک درون متنی می پردازد. هدف از این پژوهش آن است که نشان دهد ساختارها و رخدادهای کلامی می توانند ایدئولوژی حاکم بر متن را به مخاطب منتقل کنند. بر اساس نتایج این پژوهش، نگرش عرفانی غزّالی که بر بنیاد پیوند شریعت و طریقت است، در گزینش عناصر زبانی و سازه های کلامی تأثیرگذار بوده است. استناد مستمر به آیات، احادیث و روایات و بسامد حکایات، سیطره اندیشه های ایدئولوژیک را بر متن نشان می دهد. شگردهای محدود بلاغی به ویژه آرایه های تقسیم و تمثیل نیز در جهت اهداف ایدئولوژیک  به خدمت گرفته شده اند.
۱۳۲.

عناصر تقابل ایدئولوژیک در داستان دفاع مقدّس «ریشه در اعماق»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ریشه در اعماق ایدئولوژی آلتوسر گرامشی مارکس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۱ تعداد دانلود : ۵۷۸
مقالة حاضر به جلوه های حضور دو ایدئولوژی در داستان ریشه در اعماق ابراهیم حسن بیگی براساس دیدگاه های آلتوسر، گرامشی و مارکس می پردازد. این اندیشمندان هر کدام با کلید واژه های خود به تأثیر ایدئولوژی نظر می کنند. نگارنده با توجّه به آراء این اندیشمندان، این اثر را بازخوانی می کند. در نگاه کلی، می توان شاهد حضور دو نوع ایدئولوژی در داستان بود. ایدئولوژی دولتی و ایدئولوژی غیر دولتی هر کدام از این دو، تظاهرات ویژة خود را دارند، امّا در نهایت، این ایدئولوژی مذهبی است که سلطه و هژمونی خود را از طریق قبولاندن ایده های خود به فرد مورد نظر یاسوژه و فراخواندن او به رقابت با ایدئولوژی پیشین و کم رنگ کردن مشروعیت آن به رخ می کشد. تقابل این دو ایدئولوژی چه در حوادث و چه در شخصیّت ها دیده می شود؛ به عبارت دیگر، ایدئولوژی حذف شدنی نیست و انسان بدون ایدئولوژی معنا ندارد. این ایدئولوژی هژمونی خود را از طریق عاطفه سازی به رخ می کشد. با عاطفه سازی خودی ها از غیرخودی ها جدا می شوند. شاپوک کسی است که یک ایدئولوژی را جایگزین ایدئولوژی دیگر کرده است. در مبارزة طبقاتی دو ایدئولوژی، ایدئولوژی پیشین به دلیل فقر فرهنگی، از طریق تقلیل گرایی و طردکردن غیرخودی ها راه را برای نفوذ و بازتولید ایدئولوژی ملی فراهم می کند.
۱۳۳.

کلیشه سازی آرمان شهر در تبلیغات تلویزیونی ایران: بررسی آگهی های بازرگانی لوازم خانگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مطالعات رسانه تبلیغات تلویزیونی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران آرمان شهر کلیشه ایدئولوژی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات آموزش و ارتباطات اقناعی تبلیغات تجاری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات مطبوعاتی‏، رادیویی و تلویزیونی تلویزیون قالب های محتوای تلویزیونی
تعداد بازدید : ۱۳۵۵ تعداد دانلود : ۷۷۲
آگهی های تبلیغاتیِ تصویری به عنوان بخش مهمی از رسانه تصویری، تأثیر مهمی در شکل گیری ایده های نو، تغییر و یا رهبری سبک زندگی مردم هر جامعه داشته است. رسالت آگهی های تبلیغاتی همواره معرفی و عرضه محصول در بهترین شکل به منظور دستیابی به بالاترین سطح فروش است، لذا سازندگان همواره توجه ویژه ای به زیباسازی تولیدات خود داشته اند. این توجه تا جایی است که دنیای تبلیغات به تدریج  دنیایی آرمانی و دور از سطح زندگی عامه مردم به نظر می رسد. در گذر زمان به منظور طبیعی جلوه دادن همان دنیای آرمانی، چنین تصویری تبدیل به کلیشه می شود. در این راستا، کلیشه آرمان شهر دارای محدوده ای با قوانین و تعاریف خاص خود است که مخاطب را بیش از پیش به سوی خود فرا می خواند. مقاله حاضر با بهره گیری از نظرات کِلِر سایمون ، ایگلتون، بنجامین و پیکرینگ در باب ارتباط ایدئولوژی، هنر، کلیشه و رسانه، به بررسی چراها و چگونگی تبدیل آرمان شهر به کلیشه پرداخته و سپس با تآکید بر تبلیغات تلویزیونی لوازم خانگی در دهه نود شمسی، این موضوع را از طریق مطالعه عینی پی می گیرد. در پایان بررسی ها نشان می دهد که مناسب ترین راه برای تزریق ایدئولوژی در سطح جامعه، کلیشه سازی و طبیعی جلوه دادن دنیای آرمانی است که مخاطب آشنایی از پیش با آن ندارد.
۱۳۴.

بازنمایی نقش اجتماعی زنان در سینمای پس از انقلاب ایران مطالعه موردی دو فیلم «یه حبه قند» و «فروشنده»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازنمایی تحلیل روایت ایدئولوژی زن نشانه شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰۱ تعداد دانلود : ۹۵۸
پژوهش پیش رو با هدف پی بردن به نحوه بازنمایی نقش اجتماعی زنان در رسانه سینما و شناخت ایدئولوژی های پنهان در پشت این بازنمایی ها با استفاده و ترکیب دو روش تحلیل روایت بارت و نشانه شناسی فیسک انجام گرفته است.به این منظوردو فیلم «فروشنده» و «یه حبه قند»، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند مورد انتخاب شده اند. سعی بر آن بوده تا به این سؤال پاسخ داده شود که زنان در فیلم های سینمایی مورد بررسی چگونه بازنمایی می شوند و ایدئولوژی پنهان در این آثار چیست. یافته ها حاکی از آن اند که بازنمایی های ارائه شده از زنان در هر دو فیلم در راستای تحکیم و تثبیت کلیشه های جنسیتی جامعه ایران قدم برداشته اند و در هر دوی آنها مردان متفکر و زنان منفعل به نمایش درآمده اند. همچنین با وجود تفاوت های موجود در دو فیلم، نقش پررنگ سنت و تأثیر آن در تصمیمات شخصیت های آنها به خوبی دیده می شود.
۱۳۵.

بازنمایی زن دوم در سینمای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازنمایی سینما نشانه شناسی ایدئولوژی زن دوم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی هنر سینما
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات سینمایی، موسیقی و بصری مطالعات سینمایی
تعداد بازدید : ۱۳۰۰ تعداد دانلود : ۱۰۴۱
مقاله حاضر به بررسی بازنمایی زن دوم در سینمای ایران در طی دو دهه 1370 و 1380 می پردازد. برای نیل به این هدف از روش کیفی نشانه شناسی استفاده و بر اساس الگوی سلبی و کاودری، رمزگان فنی و با به کارگیری رمزگان روایی بارت، ارجاعات و دلالت های موجود در متن فیلم، مشخص شده است. با تمرکز بر این الگوها، سعی بر این بوده که در چهار فیلم: «شوکران»، «زن دوم»، «پاتو زمین نذار» و «زندگی خصوصی» که به روشی هدفمند برگزیده شده اند، شخصیت زن دوم واکاوی و بازنمایی سینمایی از شخصیت زن دوم و کلیشه های به کار رفته در این بازنمایی آشکار شود.بنابر نتایج این مقاله می توان گفت در بازنمایی زن دوم شاهد کلیشه هایی هستیم که به کرات به تصویر در آمده اند. کلیشه هایی چون: «یافتن تکیه گاه عاطفی»، «زن مدرن و مستقل»، «زن مطلقه»، «اغواگری»، «تنهایی»، «مادرانگی»، «دین داری»، «تبرئه شدن و مظلومیت»، «ارتباط پنهانی» و «بی آبرویی» از عمده کلیشه های مطرح شده در این فیلم ها هستند. با بررسی این فیلم ها مشخص شد که زن دوم هرچند عمدتاً در ابتدای امر اغواگر و فریبنده ظاهر می شود، اما در جریان داستان در جستجوی نقش همسر و در پی تشکیل کانون خانوادگی ست و در نهایت او از تقصیر ورود به این رابطه تبرئه می شود. انگشت اتهام در خصوص ازدواج دوم عمدتاً به سوی مردان متأهل است و اراده آن ها در ورود به این ارتباط اصیل شمرده می شود.
۱۳۶.

مقایسه تأثیر سیرتحول فکری تشکیلاتی برکنشگری حزب الله لبنان و اخوان المسلمین مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اخوان المسلمین حزب الله گرامشی بوتکو ایدئولوژی هژمونی رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۴ تعداد دانلود : ۵۰۱
جنبش های اسلامی معاصر از جمله جنبش های ضد هژمونیکی محسوب می شوند که در فرآیند تکاملی آن ها، برخورداری از ایدئولوژی، رهبری کاریزماتیک و تشکیلات سازمانی منسجم در ماهیت کنشگری آنان حائز اهمیت است. ایدئولوژی، تعیین کننده آرمان و استراتژی جنبش های اسلامی است که در جذب توده ها و آماده نمودن آنان برای کنش فعالانه مؤثر است. در این راستا نقش رهبری در تدوین، تفسیر و تحول ایدئولوژی از یک سو و برپایی تشکیلات سازمانی منسجم و منعطف، جهت هدایت و جذب توده های مردمی به سمت کنش دینی سیاسی قابل توجه است. با توجه به این که دو جنبش اخوان المسلمین و حزب الله از جمله جنبش های اسلامی هستند که سابقه چند دهه فعالیت سیاسی تشکیلاتی دارند اما به نظر می رسد که جنبش حزب الله لبنان به دلیل بهره مندی از مؤلفه هایی چون ایدئولوژی انعطاف پذیر، ساختار تشکیلاتی منسجم، رهبری کاریزماتیک و استراتژی های عمل گرایانه نسبت به اخوان المسلمین در جذب توده های مردمی و تأثیرگذاری بر عرصه قدرت سیاسی، کنش فعالانه تر و مؤثرتری را از خود به نمایش گذاشته است.
۱۳۷.

واکاوی نقش اسرائیل در انتشار و بازتولید نژادپرستی در محیط بین الملل

کلیدواژه‌ها: نژادپرستی ایدئولوژی اسرائیل بین الملل آپارتاید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۷۵
نژاد و قومیت، اساس ایدئولوژی سیاسی اسرائیل را تشکیل می دهد. به گونه ای که استفاده ابزاری آنان از شریعت یهود زمینه نژادپرستی مذهبی و قومی رژیم صهیونیستی را فراهم کرده است. رژیم صهیونیستی خود را تنها دولت یهودی در جهان قلمداد کرده و کوشیده است، بر روی همه شکاف های اجتماعی و سیاسی اش، هویتی واحد برای خود دست و پا کند. ورود این تفکر در عرصه بین الملل موجب چند دستگی شده است و می توان ادعا کرد ریشه منازعات چند سال اخیر در خاورمیانه و حتی فراتر از آن به نژادپرستی اسرائیل مرتبط است. در این تحقیق تلاش شده تا به این پرسش پاسخ داده شود که ریشه نژاد پرستی در عملکرد رژیم صهیونیستی چیست؟ در پاسخ به این سؤال این فرضیه به آزمون گذاشته می شود که ایدئولوژی نژادپرستی رژیم صهیونیستی بر پایه تحریف آیین یهود و تلاش این رژیم در راستای تسلط بر سایر ملل استوار شده است.
۱۳۸.

تبیین فعالیت های فرهنگی-اجتماعی جریان روشن فکری ملی-مذهبی در دوره پهلوی دوم: از شهریور 1320 تا آغاز فضای باز سیاسی 1339

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: لیبرالیسم رضاشاه ایدئولوژی ایران روشن فکران ملی-مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۱ تعداد دانلود : ۵۹۲
حرکت نوگرایانه دینی در اواخر دوران حکومت رضاشاه و تحولات پس از شهریور 1320 جریان روشن فکری تازه ای را به جامعه عرضه داشت؛ جریانی که از بطن آن طیفی مذهبی متأثر از تمدن اروپایی و ایدئولوژی لیبرالیسم نمود پیدا کرد. این طیف باتوجه به شیوه غالب مبارزه جهانی -یعنی مبارزه مسالمت آمیز فرهنگی-اجتماعی- و وضعیت حکومت استبدادی، اولویت را به فعالیت های فرهنگی-اجتماعی داد و آن را طی دهه های 20 و 30 از راه های مختلف پیگیری کرد. پژوهش حاظر با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی و استناد به مطالعات کتابخانه ای و اسناد آرشیوی معتبر انجام شده است. پرسش اصلی پژوهش عبارت است از: «مهم ترین فعالیت های فرهنگی-اجتماعیِ جریان ملی-مذهبی در دهه های 20 و 30 چه بود و آن ها با چه اهدافی به این شیوه از فعالیت ها روی آوردند؟» نتیجه پژوهش حاکی است که طیف مذکور به این دلیل به این شیوه از فعالیت ها روی آوردند که مسئله اساسی جامعه ایرانی را نه در تغییر حکومت، بلکه در مشکلات فرهنگی-اجتماعی و اصلاح آن در چارچوب قانون اساسی ازطریق ایجاد کانون هایی برای حرکت جمعی درجهت تقویت و بازسازی ایمان، اخلاق و اندیشه درست دینی و ملی برای تربیت نسل جدید می دانستند.
۱۳۹.

تأثیر مسائل ایدئولوژیک در کیفیت ترجمه اخبار عربی (بررسی موردی ترجمه خبر شبکه الجزیره در خبرگزاری فارس براساس الگوی جولیان هاوس)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترجمه خبری سیاق کلام جولیان هاوس ایدئولوژی گفتمان زبان شناسی نقش گرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۳ تعداد دانلود : ۴۰۷
یکی از مهم ترین مسائل چالش برانگیز و مورد بحث در فرآیند ترجمه، موضوع دخالت ها و تأثیرهای ایدئولوژیکی بر این فرآیند است. دخل و تصرف در ترجمه هنگامی رخ می دهد که یک مترجم پس از رهایی از بافت و سیاق متن زبان مبدأ، بخواهد از ساختار شکلی و محتوایی آن رهایی یابد و آن متن را با توجه به شرایط رسانة متبوع و مخاطبان آن بازنویسی کند و درنتیجه، نقش متن را در زبان مقصد تغییر دهد. در پژوهش حاضر، تلاش می شود که نحوه تغییرات ایدئولوژیکی و گفتمانی در فرآیند ترجمه اخبار عربی به فارسی بررسی شود. برای این منظور، الگوی ارزیابی کیفیت ترجمة «جولیان هاوس» که نگاهی دقیق به وضعیت دخالت های ایدئولوژیک در متن دارد، به عنوان متد تحقیق انتخاب شد. در فرآیند بررسی، یک متن خبری از شبکه الجزیره انتخاب و ترجمه آن در خبرگزاری فارس به روش توصیفی و تحلیلی ارزیابی شد. در نمونه مورد مطالعه در این پژوهش، ژانر متن چندان دستخوش تغییر نشده است؛ اما به دلیل دخالت های مترجم در گفتمان و ایدئولوژی متن مبدأ و تغییر در نوع پردازش آن، سرانجام نقش اصلی متن تغییر یافته و به صورت متن متناسب با گفتمان و سیاست های رسانه ای خبرگزاری فارس درآمده است.   واژگان کلیدی:ترجمة خبری، سیاق کلام، جولیان هاوس، ایدئولوژی، گفتمان، زبان شناسی نقش گرا.
۱۴۰.

بازنمایی ایدئولوژیک مطبوعات انگلستان و ایران با نگاه تحلیل انتقادی استعاره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان انتقادی استعاره ایدئولوژی معناشناسی شناختی روابط پنهان قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۳۱۴
تحلیل انتقادی استعاره با استفاده از روش التقاطی، شامل تحلیل گفتمان انتقادی، زبان شناسی شناختی، کاربردشناختی و غیره است و سعی در روشن سازی گفتمان، بازنمایی و بازتولید ایدئولوژی و روابط پنهان قدرت دارد. یک روش گفتمانی بسیار قدرتمند استفاده از استعاره است که قدرت پوشانندگی و متقاعدسازی بسیار بالایی دارد. در این پژوهش سعی شد با استفاده از ترکیب روش شناختی لیکاف و کاربردشناختی کامرون، آن چنان که چارتریس بلک مدنظر دارد، به صورت رویکردی تلفیقی، به تحلیل انتقادی استعاره در متون سیاسی روزنامه های متقابل مردم سالاریو کیهاندر ایران و میررو تلگرافدر انگلستان بپردازد؛ در حالی که هر یک از روزنامه ها نماینده احزاب مقابل در کشورشان به شمار می آیند. هدف این پژوهش آشکار شدن تفاوت ها و شباهت های میان حوزه استعاره ها و استعاره های مفهومی گفتمان های رقیب در هر کشور و رسانه های احزاب مهم سیاسی ایران و انگلستان از منظر انتقادی است. از این رو، بخش های سیاسی این روزنامه ها با در نظر گرفتن دال های مرکزی هر حزب و نیز با تمرکز بر پنج حوزه مبدأ تنازع، ساختمان، سفر، مذهب و گیاهان تحلیل شد. نتیجه این پژوهش نشان داد که احزاب و زبان ها از وجه نوع به کارگیری حوزه مبدأ و تواتر به سبب مسائل فرا زبانی ِاجتماع، تاریخ و فرهنگ با هم تفاوت دارند و نقطه مشترک زبان ها در این است که همواره واقعیت سیاسی یکسان به دلیل شرایط ایدئولوژیک متضاد، به صورتی متفاوت بازنمود می شود. این تحلیل در روشن کردن روابط پنهان قدرت گامی مؤثر است.