مطالب مرتبط با کلیدواژه

مذهب


۲۱.

نقش ایلات اهل سنت شمال شرقی ایران در تصمیمات مذهبی سیاسی نادرشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۵ شماره ۵۲

کلیدواژه‌ها: سیاست مذهب نادرشاه ایلات اهل سنت شمال شرقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۳۰۲
اندیشه وحدت مذاهب اسلامی ظاهراً برای نخستین بار توسط نادرشاه افشار در روز تاجگذاری وی اعلام گردید. این اندیشه که براساس نیاز و ضرورت زمان مطرح شد در کنار اهداف نظامی نادر، زمینه های ورود ایلات و طوایف اهل سنت را به ارتش وی فراهم آورد. نخستین گروه‏های طوایف اهل سنت طی دهه اول فعالیت نادر، پس از فتح هرات، وارد ارتش او شدند. این روند پس از آن هم ادامه یافت. این طوایف بنابر نقش برجسته ای که در نبردهای خارجی و داخلی نادر ایفا نمودند، به نوبه خود بر روی تصمیم گیری های نادر تأثیر گذاردند. نخستین مورد از نقش ایل‏های اهل سنت در سیاست‏گذاری نادر به هنگام محاصره بغداد در سال 1146 هجری روی داد. هنگامی که مزار امام ابوحنیفه، امام مذهب حنفی در کاظمین توسط برخی از سربازان متعصب شیعی مورد بی‏حرمتی قرار گرفت. امرای نظامی اهل سنت تقاضای ممانعت از تکرار این عمل را کردند. نادر نه تنها دستور جبران خسارات را داد، بلکه زیارت مزار ابوحنیفه و اعطای نذورات به آن را هم در برنامه های زیارتی خود گنجانید که در سال 1156 هجری موفق به اجرای آن شد. دومین مورد از نقش ایلات اهل سنت در تصمیم‏گیری‏های نادرشاه به هنگام شورش خوارزم در 1155ق روی داد. پس از کشته شدن والی منصوب نادرشاه بر خوارزم، و بروز اغتشاش و هرج و مرج در آن ایالت، سران اوزبک و خوارزمی اهل سنت از شاه خواستند ابوالغازی‏خان پسر ایلبارس، خان پیشین خوارزم را که به دستور نادر کشته شده بود، به عنوان والی جدید برگزیند.
۲۲.

جامعه شناسی تاریخی سکولاریسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زنان ۱۳۸۵ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: سکولاریسم جمهوری مذهب شهروندی قانون منع علایم مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۸۱ تعداد دانلود : ۱۶۳۰
در نوشتار حاضر با استفاده از مطالعات جامعه شناسی تاریخی در مورد سکولاریسم و تحلیل روند شکل گیری سنت جمهوری و سکولار شدن کشور فرانسه، به تحلیل علل مطرح شدن قانون ممنوعیت استفاده از علایم مذهبی در مدارس دولتی این کشور می پردازیم. بدین منظور ابتدا با توجه به زمینه های تاریخی و جامعه شناختی موثر بر شکل گیری سنت جمهوری فرانسه، تعریفی از سکولاریسم، شهروندی و ارزش های جمهوری را ارایه و سپس بحث مربوط به قانون منع حجاب و عقاید مخالفان و موافقان آن را شرح می دهیم؛ در انتها نیز، موانع و چالش های قانونی احتمالی، که دولت فرانسه با آنها مواجه است، مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. نتایج بحث نشان می دهد که مطرح شدن این قانون و مخالفت آشکار آن با حجاب دختران مسلمان، از ارزش های جمهوری فرانسه و روند سکولار شدن، که به نوبه خود ریشه در انقلاب کبیر فرانسه دارد، نشات می گیرد و دولتمردان فرانسه پای بندی به اصول سکولاریسم، جمهوری و ویژگی های یک شهروند را که بر اساس آنها فرانسوی ها وارد فرآیند جامعه پذیری می شوند، به عنوان عوامل اصلی مطرح شدن این قانون در نظر می گیرند.
۲۳.

بازتاب هنر ، سیاست و مذهب ایرانی در نقوش برجسته صخره ای دوران اشکانی و ساسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی ۱۳۸۷ زمستان شماره ۳۶

کلیدواژه‌ها: سیاست مذهب ساسانیان اشکانیان نقش برجسته صخره ای سبک های هنری الیماییان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷۷
"ایجاد نقش برجسته های صخره ای یکی از سنت های خاور نزدیک باستان است که حاکمان وقت برای جاودان ساختن خواست ها و اندیشه های خود از آن بهره برده اند. این یادمان های ارزنده تاریخی نه فقط اطلاعات گرانبها در خصوص سبک های هنری آن زمان در اختیار پژوهشگران قرار می دهند، بلکه داده های ارزشمندی هستند که می توان به کمک آن ها حوادث تاریخی، اوضاع سیاسی، مذهبی و نظام های اجتماعی آن زمان را بازسازی کرد. نقش برجسته ها در حقیقت برگ هایی از کتاب مصور تاریخ، فرهنگ و هنر ایران هستند که در پس آن، اندیشه های فراوانی نهفته و تا امروز تمام مفاهیم آن ها به درستی آشکار نشده است. نقش برجسته ها در تحقیقات و مطالعات ایرانی از اهمیت بسیاری برخوردار است. شناخت و تفسیر صحنه های نقش برجسته ها، همواره از موضوعات مورد بحث محققان بوده و از جنبه های مختلفی مطالعه و تحقیق شده است. در این مقاله، نگارنده بر آن است با بررسی و تامل در نقش برجسته ها، بخشی از اندیشه حکومت های حاکم بر سرزمین ایران را بکاود."
۲۴.

کارکرد هویت بخش مذهب شیعه در دوره صفویه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی ۱۳۸۷ زمستان شماره ۳۶

کلیدواژه‌ها: دین شیعه هویت ملی صفویه مذهب دولت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸۸
"مذهب از عناصر کلیدی هویت ملی به حساب می آید و از دیرباز نقشی مهم در انسجام ملت ها بر عهده داشته است. این نقش آفرینی در دوره های پیش از مدرنیته فراگیرتر و در کنار حکومت و نهاد سیاست رکن اساسی بوده است. در ایران، ملازمه بسیار نزدیکی بین جامعه و دین و ارکان و عناصر آن از دوره باستان به این سو برقرار، و یکپارچگی و استقلال ملی ایران اغلب در گرو وحدت مذهبی و اتحاد دین و دولت بوده است. در این مقاله، تلاش شده است کارکردهای هویت بخش مذهب شیعه در دوره صفویه در جایگاه رکن هویت ملی تبیین شود. رسمیت یافتن مذهب شیعی و تاسیس دولت ملی، دو رکن فرومانده هویت ملی به شمار می آید که با انقلاب صفوی تکمیل شد. مذهب شیعه در راستای تکوین هویت ملی شش کارکرد مهم برعهده داشته است: ایجاد وحدت مذهبی در کشور، نقش آفرینی به عنوان نظام تشابه ساز و تمایزبخش؛ ناسیونالیسم مذهبی؛ حفظ استقلال، ایجاد نظام حقوقی و نظام مشروعیت بخش برای حکومت صفوی. بدین سان تاسیس دولت ملی، مستقل، فراگیر و متمرکز ایران در کنار رسمیت یافتن مذهب تشیع به تقویت و رشد فرهنگ عمومی مشترک در سراسر ایران انجامید و این سه، پایه های بازآفرینی هویت ملی ایراینان را رقم زدند. در این مقاله، کارکرد هویت بخش مذهب تشیع در مقام رکن هویت ملی در دوره صفویه بررسی شده است"
۲۵.

جایگاه مذهب راوی در توثیقات رجالی شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۱ شماره ۷۲

کلیدواژه‌ها: عدالت ایمان حدیث غلات مذهب جرح و تعدیل شروط راوی فطحیه واقفیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷۲ تعداد دانلود : ۱۲۸۲
استواری مبانی فقهی شیعه وامدار پویشها و کوششهای بی وقفة مجتهدان و تلاشگران این عرصه است. بحث شروط راوی یکی از مباحث عمده و محوری در زمینه مقبول یا غیر مقبول بودن حدیث است. نوشتار حاضر در پی مطالعه و بررسی شرط «ایمان» یا «مذهب» است. نگارنده در این مقال نشان داده است که در اشتراط این شرط نسبتاً نوپدید و به تعبیر صریح تر در پای بندی به این شرط حتی در میان متقدمان اولیه نیز اتفاق نظر وجود ندارد، دلیل این امر هم وجود شماری راوی با مذهبی غیر از مذهب امامی در میان راویان شیعه است که اگر چه در خصوص توثیق آنها میان رجالیان اختلاف نظر است اما در عمل، بسیاری از فقها- که عمدتاً حدیث شناس و عالم به علوم حدیث بوده اند- با علم به این شرط، با استناد به روایات چنین افرادی حکم و فتوای خود را صادر نموده اند.
۲۶.

تروریسم : تعریف، تاریخچه و رهیافت های موجود در تحلیل پدیده تروریسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه سیاست ۱۳۸۷ دوره ۳۸ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: عقلانیت تروریسم مذهب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۵۳ تعداد دانلود : ۳۷۶۲
با تسامح می‌توان گفت در جهان امروز، پدیدة سیاسی تروریسم به ‌عنوان عامل محرکة تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... ، جایگزین پدیده‌های سیاسی شناخته شده مثل انقلابات، جنگ ها (جنگ های تمام‌عیار دو یا چند واحد سیاسی با هویت مشخص در قالب دولت های ملی)، کودتاها، شورش ها و ... شده است و زندگی سیاسی در سطوح مختلف آن (گروه های سیاسی زیر ملی، و ملی و بین‌المللی) را به چالش کشیده است. در این مقاله کوشش می‌کنیم ضمن اشاره مقدماتی به گسترش این پدیده سیاسی در سراسر جهان، تعریف و انواع آن، به تأمّل در رهیافت های تحلیلی و تبیینی تا به حال ارائه شده در جهت شناخت این پدیده بپردازیم.
۲۷.

رویکرد ملک الشعرای بهار به دین و عرفان

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال ششم بهار ۱۳۸۹ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: خدا قرآن ولایت اخلاق سیاست مذهب بهار تشیع

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان ادبی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات بررسی مفاهیم عرفانی و اصطلاحات تصوف در ادبیات
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات کلیات شخصیت ها شاعران معاصر
تعداد بازدید : ۳۱۰۶ تعداد دانلود : ۱۴۲۱
این مقاله که گوشه ا ی از یک پژوهش دانشگاهی با عنوان «جامعه شناسی ادبیات در دیوان ملک الشعرای بهار» است، از چگونگی بازتاب مسایل دینی و عرفانی در شعر بهار سخن می گوید. بهار در آغاز شاعری، به اقتضای وظیفه ملک الشعرایی آستان قدس رضوی، قصاید دینی بسیاری سروده است. اما بعدها هم که به تهران تبعید و در آن جا ساکن می شود، به رغم غلبه گرایش های سیاسی و کم رنگ شدن عنصر دین در ساختار فکری اش، بر باورهای دینی تاکید می ورزد و هم چنان «دین را اساس تمدن جهانی بشر می داند». او به خدایی که «بیرون ز حد» است و «ارغنون جهان را می نوازد» باور دارد و از ما می خواهد که «یک لحظه در هر کار» از وی غافل نشویم. به قرآن که می تواند ابزار اتحاد و اتفاق مسلمانان باشد ولی اینک فروغی ندارد هم اعتقاد دارد. بهار به مثابه مسلمانی شیعه، غالب حساسیت های شیعه را دارد. او در بلندترین قصیده دیوانش به حاکمیت شیعه در عصر صفوی اشاره کرده، آن را« رسمی همایون» دانسته است. در باور بهار «مسند شرع و سریر حکم» توامان اند و با جدایی «دین که هم کاسه سیاست بود و به قهر از آن جدا شد»، موافقت ندارد. او عامل اصلی این جدایی را سرمایه داری دانسته، معتقد است اینان سبب شدند که دین به دست عوام که «عدوی دین و کتاب پیمبر» و «بدعت آوردند»، بیفتد. او در یک قصیده طنز آمیز، استفاده ابزاری از دین را محکوم می کند و از کسانی که به مخالفان خود به جرم پرداختن به «کار ادارات دولتی» «وکیل شدن و از مشروطه حرف زدن» یا «روزنامه نویس و چیز فهم شدن» حمله می کنند، انتقاد می کند. او در جای جای دیوانش به اختلاف مسلمانان اشاره می کند و از «اخلاق تباه مرد و زن» سخن می گوید. بهار، به رغم مشغله های سیاسی بسیارش که او را به آدمی برون گرا و اجتماعی تبدیل می کند. به مثابه انسانی متامل از لحظه های شهودی و عارفانه غافل نمی ماند و هرگاه فرصتی می یابد، چونان «سلطانی نامور بر تختگاه تجرد» تکیه می زند و خود را «سلطان ملک فنا و منصوردار بقا» می یابد و « از دیده، طریق دل می بندد و از اشک روان به گِل» می نشیند.
۲۸.

پیش بینی وسواس مرگ بر اساس سوگیری های مذهبی: بررسی نقش جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی بالینی سال دوم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳ (پیاپی ۷)

کلیدواژه‌ها: مذهب وسواس مرگ سوگیری مذهبی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی روانشناسی مرضی تحولی اختلالات اضطرابی وسواس فکری –عملی
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی حوزه های جدید روانشناسی تعامل روانشناسی و دین
تعداد بازدید : ۱۹۸۰ تعداد دانلود : ۸۹۵
مقدمه: با در نظر گرفتن پیشینه پژوهشی مربوط به رابطه سوگیری های مذهبی و سلامت روانی، به نظر می رسد تمایز بین سوگیری های مذهبی درونی و بیرونی در فهم رابطه مذهب و وسواس مرگ مفید واقع شود. پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه سوگیری های مذهبی با وسواس مرگ با بررسی نقش جنسیت انجام گرفت. روش: این پژوهش در یک بررسی همبستگی نگر انجام شده است. نمونه ای به حجم 468 نفر به روش تصادفی طبقه ای انتخاب و با مقیاس های وسواس مرگ و سوگیری مذهبی مورد آزمون قرار گرفتند. داده ها با استفاده از روش رگرسیون چند متغیری همزمان تحلیل شدند. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد در هر دو جنس وسواس مرگ با سوگیری مذهبی بیرونی رابطه مثبت دارد، در حالیکه با سوگیری مذهبی درونی رابطه ای منفی دارد. نتایج تحلیل رگرسیون هم حاکی از آن بود که سوگیری های مذهبی بیرونی در گروه مؤنث قدرت پیش بینی بیشتری برای وسواس مرگ دارد. نتیجه گیری: از آنجایی که سوگیری مذهبی درونی با وسواس مرگ رابطه ای منفی دارد، می توان نتیجه گرفت که رشد نایافتگی مذهبی دلیلی بر نگرش های مرضی نسبت به مرگ است. نقش جنسیت در رابطه سوگیری مذهبی بیرونی با وسواس مرگ حائز اهمیت است.
۳۱.

بررسی میزان پایبندی مذهبی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم اجتماعی آزاد گرمسار سال سوم پاییز ۱۳۸۸ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: دانشجو اجتماعی مذهب پایگاه اقتصادی پایبندی مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷۵ تعداد دانلود : ۴۷۴۱
هدف از نگارش مقاله حاضر بررسی میزان پایبندی مذهبی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار می باشد در تعیین چارچوب نظری از نظریه های کارکردی دین با نظریه های دانیل بیتس، پیتر برگر و اودا استفاده کرده و از نظریات دیگر نظریه پردازان کارکردی دین به علاوه نظریه مارکس و وبر بهره بردیم. روش تحقیق به کار برده شده در این تحقیق، روش اسنادی و پیمایشی و با ابزار پرسشنامه است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری F و Anova و کای اسکوئراستفاده شد. متغیرهای مستقل تحقیق: جنس، گروه علمی، میزان پایبندی دینی والدین و پایگاه اقتصادی و اجتماعی و متغیر وابسته میزان پایبندی مذهبی دانشجویان است. حجم نمونه تحقیق 250 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران به دست آمده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد: رابطه معنی دار بین جنسیت دانشجویان ، بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی دانشجویان ، بین میزان پایبندی دینی والدین دانشجویان و بین میزان بهادادن دانشگاه به مراسم عبادی با میزان پایبندی مذهبی دانشجویان تایید شد
۳۲.

سنجش وضعیت تفاوت نسل ها در ابژه های فرهنگی، اجتماعی (مطالعه موردی شهر کرمانشاه )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان دوره ۲۲ سال ۱۳۹۰ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: مذهب جوان شکاف نسلی فاصله نسلی ارزش های فرامادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹۲ تعداد دانلود : ۱۰۱۵
تحولات فنی و جمعیتی قرن نوزدهم و دهه های آغازین قرن بیستم، سبب گردیده که نسل جوان کنونی به سادگی گذشته، حاضر به پذیرش نقشهای اقتدارگرای گروههای اجتماعی و والدین و همچنین ارزشها، الگوها و قواعد رفتاری آنها نشود. حاصل این فرایند بروز نوعی تفاوت ارزشی، هنجاری و... بین نسل هاست که با تعابیری مختلفی از تفاوت و فاصله نسلی تا گسست و شکاف نسلی مورد خطاب قرار گرفته است. نوشتار حاضر نیز در پی واکاوی وضعیت رابطه نسلی در شهر کرمانشاه برآمده است. به عبارتی هدف نوشتار حاضر سنجش وضعیت تفاوت میان نسل ها در ابعاد مختلف است. این نوشتار از نظر کنترل شرایط پژوهش یک بررسی پیمایشی، از نظر وسعت پهنانگر و از نظر زمانی، مقطعی است (نیمه دوم 1388). جامعه آماری پژوهش شهروندان 18-29 و 40 سال به بالای مناطق 3 گانه شهر کرمانشاه بوده، حجم نمونه مقتضی بر اساس فرمول کوکران 360 نفر تعیین شده است، البته این میزان با توجه به بررسی دو نسل در 2 ضرب شده و نمونه نهایی 720 نفر تعیین شد و نمونه گیری به روش خوشه ای چندمرحله ای انجام پذیرفته است. یافته ها نشان از آن دارند که تفاوت دو نسل در مقوله های نوگرایی، مادیگرایی/فرامادیگرایی، نگرش به زنان و خانواده معنی دار بوده و این نسل جوان است که در هر چهار مقوله رتبه بالاتری کسب کرده است. در رابطه با پیوستار نسلی در زمینه دینداری می توان تفاوت های مکشوف میان نسل ها را با عبارت « فاصله نسلی» بیان داشت. اگرچه در پاره ای از ابعاد مانند بعد مناسکی می توان تاحدودی قائل به «شکاف نسلی» بود. در باب تقاوت در نوگرایی، مادیگرایی/فرامادیگرایی، نگرش به زنان و خانواده نیز بهترین مفهومی که توان تبیین وضعیت را دارد همان مفهوم « فاصله نسلی» است.
۳۳.

چالش مذهب و مدرنیسم سیر اندیشه سیاسی مذهبی در ایران نیمه اول قرن بیستم

نویسنده:
منبع: دانشکده حقوق و علوم سیاسی ۱۳۸۲ شماره ۶۱

کلیدواژه‌ها: امام خمینی مدرنیسم مذهب انقلاب مشروطه اتحاد اسلام مشروعه نائینی حکومت اسلامی یا ولایت فقیه شیخ فضل الله نوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱۹ تعداد دانلود : ۷۶۶
۳۴.

سیاست مذهبی در دوره نخست حکومت غزنوی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فقه و تاریخ تمدن بهار ۱۳۸۷ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: سیاست مذهبی مذهب غزنویان مسعود غزنوی محمود غزنوی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی غزنوی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی غزنوی فرهنگی
تعداد بازدید : ۷۱۹۷ تعداد دانلود : ۲۴۱۶
یکی از جنبه های مهم حکومت غزنویان به ویژه در دوره نخست، سیاست مذهبی آنان بود که در ساختار حکومتی آنان تاثیر گذاشت و به آن جهت داد. به نظر می رسد که دوره نخست غزنوی، آغاز تکوین بهره گیری از مذهب در جهت گیری های سیاسی و حکومتی است که در دوره های بعدی یعنی سلجوقی و خوارزمشاهی و حتی مغول و تیموریان و به خصوص صفویان به اوج می رسد. غزنویان با ملتزم نشان دادن ظاهری خود به مذهب سنت حنفی و سپس شافعی که محمود آن دو را مذهب نیک می دانست؛ به اهداف دوگانه ای دست یافتند. از یک سو با سرکوب جریان های مخالف داخلی با عنوان بدمذهبان، سیطره خویش را در درون امپراتوری غزنوی حفظ کردند و از سویی دیگر به تنظیم مناسبات گرم و نزدیک خود با خلافت عباسی مبادرت ورزیدند و مشروعیت دینی و سیاسی خود را از مقام معنوی و دینی خلیفه عباسی کسب کردند. ظاهرا غزنویان به عنوان آغازگران روشی در تاریخ ایران بعد از اسلام به شمار می آیند که پیوند نزدیک و عمیقی بین دین و دولت برقرار ساختند و از مذهب به عنوان دستاویزی بر دستیابی به اهداف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی سود بردند.
۳۵.

بسیج و اقدام سیاسی در نهضت تنباکو (1269-1270)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: ایران جنبش اجتماعی مذهب اقدام سیاسی نهضت تنباکو بسیج سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶۴ تعداد دانلود : ۱۱۳۵
این مقاله به بررسی ابزارها و شیوه های بسیج و اقدام سیاسی در نهضت تنباکو با هدف شناخت بیشتر تاریخ تحولات اجتماعی و سیاسی معاصر و نحوه عملکرد آن ها می پردازد. سوالی که در این مقاله مطرح شده این است که: فعالان نهضت تنباکو از چه ابزار و شیوه هایی برای بسیج و اقدام سیاسی بهره گرفته اند؟ فرضیه مولفان عبارت است از: در نهضت تنباکو، از شب نامه، سخنرانی در مساجد و منابر، صدور فتاوی و پیام های تلگرافی برای بسیج مردم و از بست نشینی، راهپیمایی، تظاهرات توده ای و پاره کردن اعلامیه های شرکت به مثابه اقدام عملی بر ضد حکومت استفاده شده است. این تحقیق به روش کیفی (تحلیلی- تاریخی) و با استفاده از ابزار اسنادی و کتابخانه ای انجام شده است. در این تحقیق ابتدا به ابزارها و شیوه هایی را که در جهت برانگیختن و تهییج توده ها و شکل دادن به نارضایتی ها به کار بردند، و سپس روش هایی که مخالفان در نهضت تنباکو برای پیشبرد مقاصدشان از آن ها استفاده نموده اند، پرداخته شده است. نتایج تحقیق دلالت بر آن دارد که به دلیل ضعف بنیادی حاکمیت قجری و هوشمندی در انتخاب شیوه ها و حضور مولفه های ایمانی و اعتقادی، نهضت تنباکو توانست به اهدافش نایل یابد.
۳۶.

نقش سرمایه مذهبی (اخلاق) در توسعه اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد یاس بهار ۱۳۸۹ شماره ۲۱

کلیدواژه‌ها: اخلاق توسعه اقتصادی مذهب سرمایه مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۷۶ تعداد دانلود : ۱۶۳۳
در سال های اخیر، جوامع اقتصادی دنیا به دنبال شناخت جنبه-های رفتاری کنشگران خود هستند و از این بین، نگرش های مذهبی افراد، یکی از مهمترین متغیرهایی است که باعث ایجاد اخلاق و نوع رفتار آتی آنان خواهد شد. در این مقاله، نگرش های برخواسته از مذهب در قالب سرمایه جدیدی به نام سرمایه مذهبی، معرفی شده و به تببین چگونگی تولید سرمایه مذهبی از نگرش های اخلاقی در افراد جامعه پرداخته شده است. سپس چارچوب مفهومی سرمایه مذهبی را توضیح داده و در ادامه به چگونگی اثرگذاری سرمایه مذهبی بر شاخص های توسعه اقتصادی در جامعه پرداخته ایم. نتایج کلی حاصل از مطالعات نظری این پژوهش حکایت از آن دارد که نگرش های اخلاقی در قالب سرمایه مذهبی بروز کرده و بر بسیاری از شاخص های توسعه اقتصادی از جمله رشد اقتصادی، توزیع درآمد، عدالت، مصرف، کاهش جرم، افزایش رفاه و ... اثر خواهد داشت.
۳۷.

نگاهى به احوال و آثا رجلال الدین عبدالرحمن سیوطى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران زمستان ۱۳۸۱ شماره ۱۶۱ تا ۱۶۴

کلیدواژه‌ها: اخلاق مذهب سیوطى آثار و تألیفات تدریس و افتا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب شعر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب کلیات ادباء
تعداد بازدید : ۲۱۴۶ تعداد دانلود : ۹۰۶
جلال الدین عبدالرحمن سیوطى از علماء و نویسندگان بزرگ عصر ممالیک و از پیشتازان عرصه تألیف و یکى از پر اثرترین نویسندگان اسلامى است، تعداد آثار او را بیش از 500 اثر ذکرکرده اند، در اکثر زمینه هاى دینى و ادبى آثار مهمى بر جاى نهاده است. کتابهاى او در موضوعات تفسیر و علوم قرآن، حدیث، فقه, علوم عربى ) لغت، صرف، نحو، معانى و بیان) تاریخ و طبقات و... مى باشد. در مقامه نویسى نیز دستى داشته و حدود 25 مقامه از او به یادگار مانده است. از مهمترین آثار او الدر المنثور فى التفسیر بالمأثور، الاتقان فى علوم الـقرآن، الجامع الصغیر فى الحدیث البشیر النذیر، المزهر فى علوم اللغة و انواعها، الاقتراح فى اصول النحو و تاریخ الخلفاء مى باشد. در اواخر عمر عزلت گزیده و ترک تدریس و افتاء نموده است و پس از 62 سال عمر پربار در سال 911ه. ق در قاهره بدرود حیات گفت.
۳۸.

رابطه ی سبک های دلبستگی و سبک های مقابله­ی مذهبی با سلامت روان در بیماران HIV+(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: اصول بهداشت روانی سال چهاردهم بهار ۱۳۹۱ شماره ۵۳

کلیدواژه‌ها: سلامت روان مذهب دلبستگی HIV

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹۲ تعداد دانلود : ۸۱۶
مقدمه: امروزه بررسی عوامل روان شناختی مداخله گر در ایجاد اختلالات روان شناختی در افراد HIV+ جهت ارتقای سلامت روان آنان به منظور سازگاری بیشتر با بیماری، از اهمیت فراوانی برخوردار است. از جمله­ی این عوامل، سبک های دلبستگیو سبک مقابله­ی مذهبی است که این مطالعه به بررسی رابطه­ی آن­ها با سلامت روان افراد HIV+ پرداخته است. روش­کار: در این مطالعه­ی توصیفی­مقطعی که طی اردیبهشت 1387 انجام شد، 120 نفر از بیماران HIV+ تحت درمان در مراکز مشاوره­ی رفتاری شیراز از طریق نمونه­گیری تصادفی انتخاب و پس از تکمیل فرم رضایت آگاهانه توسط پرسش­نامه­ی بازنگری شده­ی دلبستگی بزرگسال کولینز و رید (RAAS)، مقیاس سبکهای مقابله­ی مذهبی بادرکس و پرسش­نامه­ی سلامت عمومی (GHQ) گلدبرگ، بررسی گردیدند. از آزمون­های رگرسیون چندگانه، تحلیل واریانس و تی، جهت تحلیل داده­ها استفاده شد. یافته­ها: بنا بر نتایج تحلیل واریانس داده­ها، بیماران HIV+ دارای سبک دلبستگی ایمن در مقایسه با بیماران HIV+ دارای سبک های دلبستگی ناایمن اجتنابی و ناایمن اضطرابی­دوسوگرا از سلامت روان بالاتری برخوردار بودند (001/0P<). نتایج آزمون تی مستقل مشخص نمود بیماران HIV+ که به میزان بیشتری از مقابله­ی مذهبی مثبت استفاده می کردند از سلامت روان بیشتری برخوردار بودند (007/0=P). به منظور پیش بینی سلامت روان بر مبنای متغیرهای سبک دلبستگی ایمن و سبک های مقابله­ی مذهبی از آزمون رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج، حاکی از آن بود که در بیماران HIV+، متغیر سبک دلبستگی ایمن، قوی­ترین پیش بینی­کننده­ی سلامت روان می باشد. نتیجه­گیری: مقابله­ی مذهبی مثبت و سبک دلبستگی ایمن می­توانند منجر به سلامت روان بالاتر در بیماران HIV+ گردند.
۳۹.

مقایسه اثربخشی درمان شناختی- رفتاری و روان درمانی معنوی- مذهبی مبتنی بر آموزه های اسلام بر کاهش اضطراب آشکار دانشجویان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم رفتاری دوره دهم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۳)

کلیدواژه‌ها: مذهب معنویت اضطراب آشکار رفتار درمانی شناختی روان درمانی معنوی- مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۸۴ تعداد دانلود : ۱۲۵۲
زمینه و هدف: پژوهش حاضر به منظور مقایسه اثربخشی رفتار درمانیشناختی و روان درمانی معنوی- مذهبی با تأکید بر آموزه های اسلام بر کاهش میزان اضطراب آشکار دانشجویان پسر خوابگاهی انجام شده است. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع کارآزمایی های بالینی بود. با اجرای آزمون اضطراب آشکار Cattels به منظور غربال گری، از بین دانشجویان خوابگاهی ساکن در خوابگاه های دانشگاه علامه طباطبایی (در سال تحصیلی 86-87) که دارای اضطراب بودند، تعداد 45 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. این افراد به طور تصادفی در سه گروه، به عنوان گروه آزمایشی اول (مداخله رفتار درمانیشناختی)، گروه آزمایشی دوم (مداخله روان درمانی معنوی- مذهبی) و گروه شاهد قرار گرفتند. اعضای گروه های آزمایشی هر یک در 12 جلسه مداخله درمانی به صورت گروهی 2 ساعت در هفته شرکت کردند و در گروه شاهد هیچ مداخله ای انجام نشد. داده های به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بین دو شیوه درمانی در کاهش میزان اضطراب آشکار دانشجویان تفاوت معنی داری وجود نداشت و هر دو شیوه درمانی به طور معنی داری (01/0 < P) در کاهش میزان اضطراب آشکار دانشجویان مؤثر بود. نتیجه گیری: تأکید بر آموزه های اسلامی در قالب روان درمانی معنوی- مذهبی نیز همانند روش های شناختی رفتاری میتواند در کاهش اضطراب مفید واقع گردد.
۴۰.

ادبیات تعلیمی و تربیتی در شاهنامه فردوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادبیات تعلیمی (پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی دهاقان) دوره سوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: اخلاق شاهنامه مذهب پند و اندرز ادبیات تعلیمی ادبیات حماسی عاطفه انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۵۱ تعداد دانلود : ۲۲۳۲
«شاهنامه» شاهکاری ادبی است با موضوعاتی جامع و داستان هایی متنوع. سراینده آن حکیمی است جامع الاطراف که جلوه هایی مختلف از ادبیات حماسی، غنایی و تعلیمی را به نمایش می گذارد. بررسی ابعاد مختلف «شاهنامه» موجب شناخت بیشتر عظمت و شکوه این اثر، همچنین سراینده آن می شود. این مقاله سعی دارد به روش تحلیل محتوا جلوه ادبیات تعلیمی و شاخصه های آن را در «شاهنامه» واکاود. موضوعاتی مانند توجه به مذهب و تعالیم دینی، پند و اندرز و نتایج اخلاقی پایان داستان ها، ستایش علم و دانش و آگاهی، فضایل اخلاقی و عفت کلام سراینده، فضایی تعلیمی و اخلاقی را بر «شاهنامه» حاکم ساخته است. پیام های اخلاقی در این اثر به دو شیوه درون مایه داستانی و بیان مستقیم تبیین شده است. یکی از رازهای ماندگاری «شاهنامه» پند و اندرزهای فردوسی است که از آبشخورهای فکری دینی و قومی وی سرچشمه گرفته است و از آنجا که عاطفه نهفته در آن انسانی است نه شخصی، جامعیت و شمول آن از زمان و مکان خاص، فراتر است و همه آفاق را در بر می گیرد.