مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱۰۱.
۱۰۲.
۱۰۳.
۱۰۴.
۱۰۵.
۱۰۶.
۱۰۷.
۱۰۸.
۱۰۹.
۱۱۰.
۱۱۱.
۱۱۲.
۱۱۳.
۱۱۴.
۱۱۵.
۱۱۶.
۱۱۷.
۱۱۸.
۱۱۹.
۱۲۰.
مذهب
منبع:
رهیافت فرهنگ دینی سال اول بهار ۱۳۹۷ شماره ۱
279-297
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش پیش بینی کنندگی جهت گیری های درونی و بیرونی مذهبی در تاب آوری دانشجویان بود. برای رسیدن به این هدف، 320 دانشجو از بین کلیه دانشجویان پسر و دختر دانشگاه فرهنگیان فارس با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. داده های موردنیاز با استفاده از پرسشنامه جهت گیری مذهبی (درونی و بیرونی) آلپورت و راس و مقیاس تاب آوری بزرگ سالان همدال، فرایبورگ، مارتینوسن و روزنوینگ جمع آوری گردید. داده های این پژوهش با استفاده از روش آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه هم زمان بررسی شد. یافته ها نشان دادند جهت گیری های مذهبی درونی با کلیه ابعاد تاب آوری (شایستگی فردی، شایستگی اجتماعی، انسجام خانوادگی، منابع اجتماعی و ساختار فردی) به طور مثبت رابطه معنی داری دارد. اما جهت گیری مذهبی بیرونی تنها بعُد انسجام خانوادگی تاب آوری را به صورت منفی پیش بینی کرد و سایر ابعاد تاب آوری با جهت گیری مذهبی بیرونی دانشجویان رابطه معنی داری نداشتند. نتایج و تلویحات آن بر پایه پیشینه نظری مورد بحث قرار گرفت.
رابطه هوش هیجانی بار – آن و مؤلفه های آن با دین داری نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین مولفه های هوش هیجانی بار- آن و دین داری در بین نوجوانان (دانش آموزان دبیرستان) در شهرستان قزوین، ناحیه یک، اجرا گردید. روش این پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مقطع دبیرستان ناحیه یک شهرستان قزوین بود؛ نمونه عبارت از 100 نفر از دانش آموزان بودند که به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده ها عبارت بود از مقیاس هوش هیجانی بار- آن (1997) و مقیاس دین داری خدایاری فرد، سماواتی و اکبری زرد خانه (1388). تحلیل داده ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند مرحله ای صورت گرفت. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد بین هوش هیجانی و دین داری و همچنین بین تمام زیر مؤلفه های هوش هیجانی (به جز کنترل استرس) با دین داری رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره نیز نشان داد که هوش هیجانی به عنوان متغیر پیش بین، می تواند دین داری را به عنوان متغیر ملاک به طور معنادار و مثبت پیش بینی نماید. نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که هریک از زیرمولفه های هوش هیجانی (به جز زیر مؤلفه ی کنترل استرس) می توانند دین داری را به صورت مثبت و معنا دار پیش بینی کنند و مقایسه ضرایب بتا نیز نشان داد مهم ترین عامل پیش بینی کننده برای دین داری، خلق و خوی عمومی است.
بافت درونی کنایات(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تاکنون کنایه را دانشمندان بلاغت بیشتر از زاویه ساختار صوری نگریسته اند و نسبت به بافت درونی آن نیندیشیده اند. حال آنکه بررسی از این دیدگاه می تواند نه تنها بافت درونی آن را آشکار سازد، بلکه عوامل و مؤلفه های گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اعتقادی نقش آفرین در این بافت را نیز روشن کند.اهمیت چنین نگاهی تازه به مبحث کنایه از آن جاست که با چنین ژرفکاوی می توان زبان را نه به عنوان عنصری جامد در مکالمه، بلکه به مثابه ابزاری زنده و پویا تلقی کرد که همگام با دگرگونیهای بنیادی در ژرف ساخت اقتصادی اجتماعی، خود را متحول می کند تا پاسخگوی نیازهای جدید، حسهای نو و اندیشه های نوین گردد.
موضوعات مذهبی در نقاشی های مدرن و پست مدرن( مطالعه موردی پُل گوگَن- فرانسیس بیکن- میمو پالادینو- رابرت گابر)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از زمینه های پژوهش های میان رشته ای در حوزه فرهنگ، مطالعات مربوط به نسبت دین و هنر است. به واقع می توان دوره هایی در تاریخ هنر مشاهده کرد که نقطه امتزاج مذهب و هنر هستند. هرچند این درهم آمیختگی هنر و مذهب همیشه در یک سطح نبود، اما بی شک مذهب یکی از بسترهای مهم خلق اثر هنری محسوب می شد. در دوران مدرن و پست مدرن اوضاع تغییر کرد و مذهب و هنر دیگر همسو نبودند. دراین بین هنرمندانی بودند که نشانه ها و یا روایت های مذهبی را موضوع کار خود قرار دادند. هدف این پژوهش بررسی تحلیلی، تاریخی و اجتماعی هنر مدرن و پست مدرن است که به چگونگی نسبت هنر و مذهب در آثار چهار هنرمند مدرنیسم و پست مدرنیسم (پُل گوگَن، فرانسیس بیکن، میمو پالادینو، رابرت گابر) می پردازد. سؤال اصلی آن است که رابطه هنر مدرن و پست مدرن با آموزه های دینی، سیاسی و اخلاقی چگونه است و گزینش و چیدمان عناصر بصری به چه ترتیبی است؟ هنر مدرن می خواهد خود غایت خویش باشد نه وسیله تبلیغ و ترویج و تحکیم آموزه های سیاسی، دینی و اخلاقی. آنچه در اندیشه پست مدرن مطرح می گردد این است که باید از عقل ها و بینش ها و اندیشه های متکثر، بدون تلاش برای تأثیرگذاری، سخن به میان آورد. این تحقیق با استفاده از رویکرد پژوهش کیفی انجام شده است و داده های مورد نیاز آن از طریق اسناد و مدارک کتابخانه ای گردآوری شده است و محقق نسبت به توصیف و تحلیل جامعه آماری پژوهش با مطالعه آثار نقاشی پُل گوگَن، فرانسیس بیکن، میمو پالادینو، رابرت گابر، به اهداف مورد نظر دست خواهد یافت. نتایج نشان می دهد، اثر هنری در خلأ خلق نمی شود، بلکه برآیندی از زمان، مکان و آگاهی دوران خالق آن است. در آثار هنریِ دوران مدرن اشارات مذهبی ریشه در نقد خردباوری دارد. آثار پست مدرنیسم ثمره سرهم بندی خودپسندانه عناصری است که فقط به سبب ظاهر بصری شان در کنار یکدیگر قرار می گیرند و یا انتقادی رادیکال به آموزه های مذهبی دارند.
واکاوی مناسبات سیاسی صارم بیگ موکری با شاه اسماعیل اوّل صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
منطقه موکریان با داشتن آثار باستانی و تاریخی، از دوران پیش از تاریخ، در بستر حوادث تاریخی غرب ایران، نقشی اثرگذار ایفا کرده است. امارت موکری، در دوره آق قویونلوها، توسط سیف الدین نامی، در شمال غرب ایران پی ریزی شد. با ظهور دولت صفوی، سیاست واگرایی امارت موکری، در تعامل با آن دولت، از زمان صارم بیگ به عنوان دومین حاکم این امارت، آغاز گردید که معاصر شاه اسماعیل اوّل صفوی بود. این مقاله، درصدد بررسی چرایی و چگونگی مناسبات سیاسی امارت موکری و دولت صفوی، در دوران شاه اسماعیل اوّل است که تا کنون در مورد شخصیّت صارم بیگ موکری و مناسباتش با حکومت صفوی، پژوهش مستقلی صورت نگرفته است. پژوهش حاضر در چهارچوب یک پژوهش توصیفی تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای بررسی می گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در جریان حملات شاه اسماعیل اوّل به موکریان، که در درجه اول، ناشی از توسعه قلمرو سیاسی شاه اسماعیل در منطقه آذربایجان و در درجه دوم، معلول سیاست مذهبی وی بود که این موضوع نیز به نوعی توجیه کننده همان سیاست یکپارچه کردن و از بین بردن حکومت های محلی در ایران بود، مناسبات سیاسی امارت موکری با دولت صفوی شکل گرفت. صارم بیگ برای حفاظت و صیانت از قلمرو سیاسی و حکومتی خویش، در مقابل شاه صفوی قد علم و در نهایت، به سوی دولت عثمانی گرایش پیدا کرد.
تبارشناسی فکری مذهبی نظّام نیشابوری(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
حق گویی و بیان واقعیات از جمله شاخصه های ارزشمند در تحقیقات علمی است، ولی متأسفانه گاهی به علل گوناگون، مطالبی قابل تأمل و بررسی مطرح می گردد؛ مانند آنچه ذهبی دربارة نظّام نیشابوری، مفسر شهیر، گفته که «هیچ دلیلی بر اثبات تشیع او در تفسیرش وجود ندارد». این پژوهش به بررسی این نظریه پرداخته و میزان حق و باطل بودن آن را در معرض نظر جویندگان حقیقت قرار داده است. در این میان، به یکی از مهم ترین شاخصه های شناخت نامة مفسران، که همانا تبارشناسی فکری و مذهبی آنان است نیز پی ببریم. در این مسیر، تنها به آنچه نظّام فقط در تفسیرگران سنگ خود غرائب القران و رغائب الفرقان دربارة دیدگاه معرفتی و مذهبی خویش بیان نموده اکتفا شده است. نظّام در تفسیرش هرجا مجالی برای ابراز باورهای مذهبی خود دیده، شواهد و دلایل فراوانی بر وابستگی خود به تشیع بیان نموده است.
اوضاع اجتماعی تیموریان
حوزه های تخصصی:
تیموریان در اواخر قرن هشتم هجری، با حمله تیمور گورکانی به ایران و تصرف این کشور، روی کار آمدند. آن ها بیش از یک قرن و تا زمان روی کار آمدن صفویان حکومت کردند. پس از مرگ آخرین ایلخان مغول ( ابوسعید) تا ظهور تیمور، حدود نیم قرن طول کشید. در آن زمان حکومت واحد و قدرتمندی در ایران نبود و دولت های کوچک و محلی حکومت های ملوک الطوایفی در ایران تشکیل داده بودند و هر کدام با بستن مالیات های سنگین بر مردم سبب نارضایتی مردم شده بودند. در این هنگام تیمور با حمله خود به ایران سبب از بین رفتن این حکومت های محلی شد و حکومتی یکپارچه تشکیل داد. هدف این مقاله بررسی اوضاع اجتماعی تیموریان از زمان تشکیل این حکومت تا پایان سلطنت سلطان حسین بایقرا می باشد. نتیجهٔ پژوهش حاکی از این است که تیمور با حملات خود ضربات سختی بر ساختار اجتماعی ایران وارد کرد. با این حال در زمان جانشینان وی و در نتیجهٔ حمایت های آن ها شهرهایی که در نتیجهٔ حملات تیمور از بین رفته بودند، بازسازی شدند و جمعیت زیادی در این شهرها ساکن شد. و به سبب امنیت نسبی که وجود داشت مردم در آرامش و امنیت بودند.
وضعیت دینور در عهد آل حسنویه (330- 406 ق)
حوزه های تخصصی:
حیات اجتماعی هر منطقه مبتنی بر حفظ و درونی کردن ارزش های فرهنگی در نسل های جدید است که باورها، آداب و رسوم، هویت و نوع نگرش مردم آن منطقه در حال و آینده را شکل می دهد. برای رسیدن به این امر مطالعه و شناخت هویت تاریخی آن منطقه امری ضروری است، چرا که ساختار جامعه امروزی در تمام ابعاد اقتصادی، اجتماعی، مذهبی و... بر پایه رخداد ها و شرایط گذشته است که منجر به ساخت فرهنگ بومی آن منطقه می گردد. با این اوصاف مطالعه تاریخی دینور برای شناخت عمیق تر از پتانسیل ها و چالش های موجود در آن را باید از اهم فعالیت ها قرار داد. در این راستا مقاله فوق می کوشد با بررسی پیشینه تاریخی دینور بخصوص اوضاع سیاسی، اقتصادی و مذهبی آن در عهد آل حسنویه به عنوان اولین حکومت محلی شکل گرفته در غرب ایران، جدا از معرفی گوشه های از تاریخ این منطقه، تحلیلی بر رابطه دوسویه دینور و آل حسنویه و دست آورد های آن داشته باشد.
پنداشت های فرهنگی- مذهبی و بازتولید کنش های خشونت بار : مطالعه موردی داعش(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های راهبردی سیاست سال هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۶ (پیاپی ۵۶)
163 - 193
حوزه های تخصصی:
متأثر از گسترش رخداد های خشونت بار، فرقه گرایانه و تروریستی در یک دهه ی اخیر، غالب تحلیل گران و پژوهشگران سیاسی در یک دهه اخیر کوشیده اند تا ضمن بحث پیرامون رفتار فردی و جمعی انسان ها، درباره زمینه ها و علل گسترش افراطی گرایی و خشونت سیاسی تأمل کنند. توجه به نقش مؤلفه های فرهنگی و مذهبی با هدف چرایی گرایش افراد به انجام اقدامات خشونت بار، به عنوان یکی از مهمترین دلایل برای فهم خشونت سیاسی در این مقاله مورد توجه است. در این مقاله تلاش خواهد کنش های معطوف به خشونت داعش در چارچوب عوامل فرهنگی- مذهبی مورد تحلیل، نقد و ارزیابی قرار گیرد <br /> پرسش اصلی این است که دلایل و زمینه ها و ساختارهای فرهنگی و مذهبی در بروز خشونت درمیان اعضای گروه داعش کدام اند؟فرضیه پژوهش حاضر نیز بر این مبناست که خشونت داعش برآمده از عواملی نظیر بازتولید فرهنگ خشونت، تعصب مذهبی، بحران معنا، احساس تحقیر، تبعیض، احساس بی ارزشی و عدم کفایت و جایگاه است. محورهای اصلی این مقاله، مهمترین عوامل فرهنگی-مذهبی در بروز خشونت داعش شامل تعصب مذهبی، فرهنگ افتخار، احساس تبعیض و تحقیر فرهنگی- مذهبی، بحران معنا و گم گشتگی هویتی و میل به بقاء و غلبه بر اضطراب مرگ را مورد توجه قرار می دهد.
محتوای منابع آموزشی دستیاری روانپزشکی در ایران درباره معنویت: یک مطالعه کیفی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
هدف : معنویت مورد توجه روزافزون پژوهش های روانپزشکی است و بسیاری از دانشگاه های دنیا به آموزش مفاهیم مرتبط با آن اقدام می کنند. در ایران نیز علی رغم تلاش های صورت گرفته برای رفع کاستی های موجود در این مورد، هنوز تصویر روشنی از اینکه دستیاران پزشکی چه مطالبی درباره معنویت را مطالعه می کنند، وجود ندارد. هدف مطالعه حاضر پاسخ به این سؤال در رشته روانپزشکی است. روش : در این مطالعه، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی استقرایی، منابع آموزش دستیاری روانپزشکی تحلیل شدند. منابع مورد اشاره عبارت بودند از کتب منبع آزمون دانشنامه تخصصی رشته روانپزشکی در سال 1393، مقالات مجلات ایرانی مورد استفاده در آموزش در 10 سال گذشته و مجلات خارجی مورد استفاده در 20 سال گذشته. یافته ها : در مجموع، در متن کتب منبع، 153 بند و 9 جدول، و در مجلات 37 مقاله درباره معنویت و مطالب مرتبط با آن وجود داشت. در تحلیل کیفی متون، یافته ها در 5 گروه و 20 زیرگروه دسته بندی شدند که گروه ها عبارت بودند از نگاه بنیادین به معنویت، نیاز به معنویت در سختی ها، معنویت در درمان، معنویت به عنوان میانجی و معنویت منفی. نتیجه گیری : در حجم نسبتاً زیادی از منابع آزمون دانشنامه تخصصی رشته روانپزشکی در ایران به موضوع معنویت در روانپزشکی پرداخته شده است که نشان از اهمیت آن دارد. ولی اولاً این حجم نسبت به حجم کلی منابع بسیار اندک است و به علاوه، به دلیل پراکندگی و پنهان بودن آنها در لابه لای سایر مطالب یادگیری، آموزش و کاربردی کردن آنها با مشکل مواجه خواهد بود.
بررسی سرمایه اجتماعی فرهنگی بین گروه های مذهبی شهرتربت جام (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش به مطالعه و بررسی میزان سرمایه اجتماعی بین دو مذهب رایج در شهر تربت جام می پردازد. جامعه آماری مردم شهر تربت جام است و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 400نفر تعیین شده است. روش تحقیق پیمایشی است و بر اساس ابزار پرسشنامه دارای روایی مبتنی بر آلفای کرونباخ بوده و از نتایج به دست آمده چنین استنتاج شده که دین به معنای عام آن در جامعه دارای دستاوردهای زیادی است. مذهب و اعتقادات مذهبی خاص تأثیر بر میزان سرمایه اجتماعی ندارد. هر دو گروه با توجه به اعتقادات خاصی که دارند از یک میزان سرمایه اجتماعی برخوردارند. بیشترین تأثیر بر میزان سرمایه اجتماعی در این شهر امنیت اجتماعی و استفاده از رسانه های جمعی داشته است.
تأثیر زمینه بر آرایه های تزئینی در ابنیه مذهبی هند نمونه موردی : آرایه تزئینی به شکل گاو
منبع:
هنر و تمدن شرق سال اول زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲
26 - 33
حوزه های تخصصی:
زمینه خاص هر تمدن کهن، از جنبه های کالبدی تا فرهنگ و تاریخش، آن را از تمدن های دیگر متمایز می سازد. زمینه و مکان مخصوص به سرزمین هند، پایه این تمدن متفاوت است و آثار آن در ابنیه تاریخی اش دیده می شود. به طور قطع مهم ترین بناهایی که در هند باقی مانده مانند دیگر تمدن های بزرگ، بناهای مذهبی است. اقلیم غالب گرم و مرطوب کشور هند، به عنوان یک وجه از زمینه، امکانات نسبتاً فراوانی را در اختیار مردمان این سرزمین قرار داده است. زمینه طبیعی حاصلخیز و سرسبز هند، بخشش زیادی برای مردمانش داشته که یکی از مهم ترین عوامل در خیال پردازی زیاد و بازداشتن آنها از مبارزه و تلاش سرسختانه برای ادامه زندگی به شمار می رود. بستر طبیعی برای شکل گیری و رشد زمینه اجتماعی و فرهنگی مردم، متعادل بوده و وابستگی شدید نوع زندگی آنها به زمینه، حتی در این دوران نیز دیده می شود. حال پرسش اینجاست : زمینه و بستر چه تأثیری بر خلق نقوش و آرایه های تزئینی بناهای مقدس، به عنوان مهم ترین نمونه برای معرفی تمدن خاص این سرزمین، داشته است؟ آرایه های تزئینی و نقوشی که با توجه به مشاهدات میدانی در بناهای مقدس چند شهر مختلف هند مربوط به دوره های تاریخی مختلف دیده شد، در نگاه اول نمود خارجی آن معمولاً تکراری و مشابه به نظر می رسد. گاو از اشکالی است که در بناهای مذهبی به صورت نقاشی یا مجسمه و نقش برجسته بسیار دیده می شود و به همان نسبت در منظر زنده امروز شهرها نیز حضور دارد. با ریز شدن در این آرایه متوجه می شویم صرفاً جنبه تزئین ندارد و جلوه های گوناگون آن معنی خاص دارد که در هر نقطه از هند نیز با توجه به زمینه اجتماعی- فرهنگی و مذهبی، تفسیر و میزان تقدس آن متفاوت می شود. این مقاله با فرض تأثیر زمینه و بستر در به وجود آوردن آرایه های ترئینی در بناهای مذهبی هند و نقش اساسی عناصر طبیعی به صورت نمادی از قدرت بالاتر و تکرار آن ها به شکل اصلی، تلاش دارد تا از طریق مشاهدات میدانی و مطالعات کتابخانه ای به این نتیجه احتمالی برسد حیوانات، گیاهان و عناصر طبیعی زیادی در زمینه و بستر وجود دارد که عیناً در نقوش و تزئینات بناهای مقدس ادیان مختلف هند، البته با تعاریف مختلف، تکرار می شود. این تکرار در طول زمان تأییدی بر مقدس بودنشان است که به طور حتم برگرفته از زمینه و بستری است که شکل دهنده تمدن خاص این سرزمین است.
علت شناسی جرایم با انگیزه مذهبی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تنوعی از انگیزه ها در ارتکاب برخی جرایم عمدی نقش غیرقابل انکاری دارد که انگیزه های مذهبی یکی از انواع حائز اهمیت آن است. عنوان جرم با انگیزه مذهبی عبارت است از هر گونه رفتار مجرمانه ای که انگیزه انحصاری یا اصلی ترین انگیزه ارتکاب آن عمل به فرامین مذهبی یا پاسداری از حریم مذهب باشد. این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی اثبات می نماید که با نگاهی به مصادیق خطرناک و نقشی که این دسته از جرایم می تواند در تخریب مذاهب ایفا کند، دو نکته مهم آشکار می گردد. نخست اینکه عوامل این جرایم تفاوت های ظریفی با عوامل سایر جرایم دارد و به همین علت تقسیم بندی عوامل آن ذیل قالب مرسوم در جرم شناسی کارایی ندارد. دیگر اینکه عوامل جرایم با انگیزه های مذهبی در مورد مذاهبی که منشأ وحیانی دارند و مذاهبی که انحرافات و انشعاباتی از مذاهب راستین الهی هستند، متفاوت است. نتیجه آنکه در مذاهب الهی که آموزه ها جرم زا نیست، انتقال نادرست آموزه های مذهبی و... و در مورد مذاهب غیرالهی آموزه های نادرست و جرم زا عامل انحراف است.
پیرامون سازگاری حقوق بشر و تفاوت فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
حقوق بشر سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۷)
171 - 188
حوزه های تخصصی:
حقوق بشر، جهان شمول است و لذا به نظر می رسد که مستقل از «هویت» و «تفاوت» باشد. در سنتهای فلسفی و دینی غرب، ریشه این حقوق در اندیشه رواقیِ وحدت اخلاقی بشر و اعتقاد مسیحیت به یک خدای یکتا و جهانی، یعنی خالق جهان و انسان های ساکن آن بوده است. بر اساس این دیدگاه، تمام انسان ها وظایف اساسی معینی نسبت به خداوند داشتند و این امر موجب ایجاد وظایفی نسبت به همه انسان ها بود. گرچه مسیحیان معتقدند که مسیحیت تنها دین واقعی است، اما دیدگاه مسیحیت در مورد حقوق بشر معتقد است که همه انسان ها وظایفی مبنی بر احترام به حقوق تمام انسان های دیگر دارند، بدون توجه به عقاید مذهبی یا هویت فرهنگ آن ها. مفهوم نوین حقوق بشر، آنگونه که در متون سازمان ملل گنجانده شده، نسخه سکولار شده ای از این اندیشه است: همه انسان ها از تمام حقوق بشر برخوردارند (از جمله حق آزادی دین و مشارکت در فرهنگ جامعه خود) بدون توجه به هویت فرهنگی. اما در سال های اخیر، این مفهوم از حقوق بشر بر این اساس به چالش کشیده شده است که نمی تواند اهمیت اخلاقی «هویت» و «تفاوت » را به حساب آورد و در نتیجه پوششی ایدئولوژیکی برای غلبه شکل غربی خاصی از گفتمان سیاسی و اخلاقی ایجاد می نماید. این چالش حداقل در چهار بستره ایجاد گردیده است: 1) روابط بین غرب و فرهنگ های غیر غربی؛ 2) حقوق اقلیت ها؛ 3) حقوق ملت های بومی؛ 4) حقوق زنان. استدلال من این است که اندیشه حقوق بشر را می توان با مطالبات مشروع تفاوت». سازش داد، اما این کار مستلزم نوعی بازاندیشی در این ایده است: به این ترتیب، چالش «تفاوت»، ایده حقوق بشر را بدون تضعیف آن غنا می بخشد. در عین حال، «حوزه هایی خاکستری» وجود دارد که در آن بهترین راه برای آشتی دادن جهان شمولی و تفاوت را نمی توان با تفکر نظری ایجاد نمود. محدوده لاینحلی از «تفاوت» فلسفی قابل اجتناب نیست. اما نباید این را یک مشکل جدی برای ایده حقوق بشر دانست.
طالبان پاکستان : علل پیدایش ، ماهیت و چالش های امنیتی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۲ بهار ۱۳۹۱ شماره ۱
21 - 37
حوزه های تخصصی:
در یکی دو دهه اخیر بنیاد گرایی و فرقه گرایی مذهبی در جنوب آسیا از جمله پاکستان از رشدی چشم گیر برخوردار بوده است؛ به طوری که این کشور امروزه به مرکز بنیادگرایی و افراطی گری در آسیا شهره است. یکی از جلوه های افراطی گری در پاکستان، شکل گیری گروهی است که به اصطلاح طالبان پاکستان یا تحریک طالبان پاکستان نامیده می شود.این گروه به لحاظ ریشه ها، ایدئولوژی و جهت گیری عینی پیچیدگی خاص دارد و با القاعده و طالبان افغانستان از منظر تشکیلاتی و فکری گره خورده است. بر همین اساس، مقاله حاضر استدلال می کند، عوامل و بسترهای بوجود آورنده طالبان پاکستان و ساختار داخلی و عملیاتی این گروه که در جستار پیش رو تجزیه و تحلیل می شود؛می تواند در آینده نظم و امنیت داخلی پاکستان و به تبع آن بر کل منطقه تاثیر گذار باشد و آن را به چالش بکشد
نقادی فلسفی- سیاسی قرارداد اجتماعی در نگاه روسو(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۳ پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳
221 - 236
حوزه های تخصصی:
نقادی فلسفی- سیاسی قرارداد اجتماعی در نگاه روسو به چرایی و چیستی یا عموماً مبانی ماهوی و محتوایی متن قرارداد اجتماعی، به ویژه در نظریه سیاسی روسو و نقادی آن به عنوان پرسش اصلی می پردازد. در این مقاله فرای اصل قرارداد و چگونگی و نقش آن، در پی ردیابی منبع متن (عقل، نقل یا عرف) و محتوای قرارداد(قانون و مذهب مدنی) به عنوان منشور و میثاق مشترک عمومی هستیم. در اینجاست که نقش مذهب و به تعبیر نخستین روسو «قانون مدنی» و قانون گذاری و در تعبیر نهایی وی، «مذهب مدنی» مطرح می گردد. رابطه و نسبت این دو، محور موضوعی این مقاله است. تبیین «رابطه و نسبت مثبت و همسو و حتی هم افزایی دیانت و سیاست، مذهب و حاکمیت و شریعت و دولت در نظریه و نظام جمهوری» در قرارداد اجتماعی روسو، فرضیه اصلی و هدف نهایی مقاله است. برخلاف شبهه غالب تعارض و حتی جایگزینی قرارداد اجتماعی در سیاست به جای شریعت، دیانت و مذهب، که منسوب به روسو است و از آن به قرارداد اجتماعی روسویی تعبیر می نماییم، برنمودن اسلام به عنوان دیانت و مذهب مدنی- مردمی یا جمهوری مشروع، متعادل و حتی متعالی و کارآمد در نگاه و نظریه سیاسی روسو، حاصل این مقاله و پیام راهبردی آن می باشد. مقاله حاضر برگرفته از طرح پژوهشی کارآمد و چشم انداز اندیشه سیاسی در جمهوری اسلامی و جهان اسلام بوده که به همت نگارنده در دانشگاه تهران انجام شده است.
رابطه دین داری با کیفیت زندگی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق دوره جدید سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۲ (پیاپی ۴۴)
191 - 219
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر شناسایی رابطه دین داری با کیفیت زندگی و کارکرد آموزشی دانش آموزان دوره متوسطه دوم است. این پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه آماری در این پژوهش تمامی دانش آموزان دوره متوسطه دوم شهرستان بابل هستند که از میان 168 دانش آموز، 87 دختر و 81 پسر، با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار استفاده شده در این پژوهش پرسش نامهٔ کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی (SF-36) و پرسش نامهٔ دین داری گلاک و استارک (1965) است. برای سنجش کارکرد آموزشی دانش آموزان معدل پایان ترم آن ها نیز درنظر گرفته شد. نتیجه های آزمون همبستگی پیرسون نشان می دهد که میان دین داری و کیفیت زندگی و کارکرد آموزشی دانش آموزان همبستگی مثبت معناداری وجود دارد. همچنین، یافته های پژوهش دربردارنده نکته های کاربردی مفیدی برای سیاست گزاران عرصه آموزش وپرورش است.
عوامل تأثیرگذار بر مناسبات باوندیان و اسماعیلیان الموت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با استقرار حکومت اسماعیلیان در البرز مرکزی، به مرکزیت الموت، قدرت همجوار تازه ای برای حکومت محلی و کهن باوندیان در مازندران پا به عرصه گذاشت که بر قدرت منطقه ای و حاکمیت ارضی این خاندن محلی تأثیر گذاشت. این مقاله به این پاسخ می دهد که چه عواملی بر مناسبات بین دو قدرت محلی تأثیر داشت؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که کشمکش سیاسی و مذهبی این دو حکومت در قرون پنجم تا هفتم هجری مناسباتی بیشتر بر پایه رقابت و دشمنی را میان آنها به وجود آورد. سیر تحول مناسبات این دو حکومت از عوامل و شرایط مختلفی تأثیر می پذیرفت. میل به توسعه قلمرو یا کوشش برای نگهداری آن، اختلافات عقیدتی و مذهبی، تأثیر قدرت های سوم مانند سلجوقیان و مغولان، پناهندگی عناصر حکومتی و به کارگیری سیاست قتل مخالفان به وسیله اسماعیلیان، از جمله این عوامل تأثیرگذار بودند. مقاله حاضر می کوشد با برجسته کردن این عوامل، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی چشم انداز دقیق و منسجم تری از مناسبات این دو قدرت مهم منطقه ای در قرون پنجم تا هفتم هجری ارائه نماید.
دین و واگرایی اجتماعی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
عناصِر دینی هر فرهنگ ممکن است همبستگی یا برعکس، واگرایی اجتماعی را تسهیل کند. جامعه شناسان به اثر همبستگی آفرین دین بیشتر توجه کرده اند. اما مقاله حاضر به اثر واگرایانه دین پرداخته است. برای این کار، از روش تحلیلی انتقادی استفاده و این نتایج حاصل شد: گاهی محتوای دین، پیروان را به جبهه بندی با دیگران فرامی خواند و در مواردی به گونه ای است که در صورت پیروی، چنین اثری ایجاد می کند. محتوای ادیان به هر سه حیطه شناختی، هیجانی و روان حرکتی مربوط است و بدین ترتیب موضوع واگرایی اجتماعیِ ناشی از ادیان، می تواند مربوط به یکی از این قلمروها باشد. یک تقسیم مهم، شکاف های اجتماعیِ میان پیروان و ناپیروان یک دین، در مقابل واگرایی های درونیِ میان پیروان است. پیروان یک دین، خود به دیندارانی با سنخ ها و درجات مختلف دینداری تقسیم می شوند. در میان پیروان، براساس تفاسیر نسل دوم به بعد، مذاهب و فِرَقِ گوناگونی پدید می آید. تمایزگذاری میان انسان ها، گاهی از سوی خود دین جعل شده است و گاهی امری اجتماعاً برساختی است. میزان و نوع تأثیراتِ واگرایی های اجتماعیِ متأثر از دین، بسیار تحت تأثیر کمیت و کیفیت گروندگان و پیروان یک دین است. دستورات و توصیه های هر دین به پیروان برای نوع تعامل با سایر انسان ها و همچنین نوعِ تفسیر و گزینش ها از دین نیز عامل مهمی در میزان، نوع و آثار واگرایی اجتماعی است. واگرایی های اجتماعی متأثر از دین مصادیقی همچون باورها، ارزش ها، نمادها، هنجارها و عواطفِ تمایزآفرین با بیگانگان دارد و نمونه بارز آن ایجاد مذاهب و فِرق است.
آیین و مذهب در کردستان در آیینه آثار سفرنامه نویسان غربی در ایران
حوزه های تخصصی:
با آغاز دوره حکمرانی قاجارها، روابط ایران با کشورها غربی بیش از پیش گسترش یافت و سفرا و مسافران بسیاری از این کشورها نوشته های در مورد ایران و ایرانیان از خویش به جا گذاشتند که علی رغم نگاه گاهاً متکبرانه و حقارت آمیز به زندگی ایرانیان و کج فهمی های ناشی از عدم آشنایی به این فرهنگ، اما گزارش های آنها حاوی نکات مهم با جزئیات فراوانی از امور روزمره و وضعیت معیتشی، اجتماعی و فرهنگی ایرانیان است که کمتر مورد توجه نوشتارهای ایرانیان بوده است. کردستان به عنوان بخشی از خاک ایران، به دلیل جذبه های باستان شناختی آن و قرار گرفتن در مسیر عثمانی مورد توجه این سیاحان بوده و آنها گزارش های جالبی از وضعیت آیین و مذهب مردمان این سرزمین ارائه می دهند. مقاله حاضر در تلاش بود به روش تحلیلی و توصیفی با استفاده از داده های سفرنامه های غربیان به بررسی وضعیت آیین و مذهب در میان کردها و سرزمین کردستان با تأکید بر دوران سلطنت ناصرالدین شاه بپردازد.