مطالب مرتبط با کلیدواژه

مهاجرت


۳۴۱.

فهم پدیده احساس شکست و پیامدهای آن در میان مهاجران در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 193 - 217

کلیدواژه‌ها: مهاجرت احساس شکست تجربه زیسته طرد اجتماعی استراتژی های انطباق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۲۰۶
به دلیل پیچیدگی مطالعه عواطف و احساسات مهاجرین، فرآیند مهاجرت و احساسات ناشی از آن کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. روش تحقیق این مطالعه کیفی است و از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. مصاحبه ها با 65 مشارکت کننده تا اشباع مفهومی ادامه یافت. مشارکت کنندگان از کلینیک های روانشناسی در ۵ منطقه ی تهران به صورت هدفمند و با نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند. مشارکت کنندگان در پژوهش از میان مهاجران نسل های اول و دوم ۲۵ تا ۴۵ ساله انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد تجارب شکست مهاجرین با پیامدهایی مانند کاهش مشارکت اجتماعی، احساس تبعیض و طردشدگی، احساس ناتوانی، فشار روحی، کاهش احساس تعلق، و انزوای اجتماعی همراه است. طرد و فرسایش سرمایه ی اجتماعی مهاجران موجب حس دیگری بودن، فاصله گیری، ترس، و ناتوانی برای ادغام اجتماعی می شود. در نهایت، نتایج این پژوهش نشان داد که مهاجران برای محافظت از خود در برابر احساس شکست استراتژی هایی چون فاصله گیری،مدارای اجباری، مقابله به مثل یا مهاجرت دوباره را پیشه می کنند.
۳۴۲.

مطالعه کیفی بسترها و زمینه های مهاجرت بازگشتی اعضای هیئت علمی در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جمعیتی دوره ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 219 - 256

کلیدواژه‌ها: مهاجرت مهاجران بازگشتی تجربه زیسته مهاجرت نخبگان عوامل ساختاری و عاملیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۲۰۶
مطالعه حاضر درصدد شناسایی بسترها و زمینه های اثرگذار بر مهاجرت بازگشتی اساتید دانشگاه ها در کشور در بازه ده ساله اخیر است. این مطالعه، با استفاده از روش کیفی داده بنیاد (گرندد تئوری) و با بهره گیری از ابزار مصاحبه صورت گرفت. جامعه مورد مطالعه شامل اساتیدی از دانشگاه های شهر تهران است که تجربه مهاجرت بازگشتی به ایران داشته اند. نمونه گیری به صورت هدفمند و گلوله برفی انجام شد و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. در نهایت، با 30 نفر از اساتید دانشگاه مصاحبه انجام شد. یافته ها مبیّن آن است که عوامل علّی مهاجرت بازگشتی اساتید شامل: عوامل اقتصادی (کمبودهای معیشتی- رفاهی باتوجه به وضعیت درآمدی فرد در خارج از کشور، مخارج بالای زندگی)، عوامل اجتماعی (احساس نابرابری اجتماعی، وضعیت مبهم اشتغال، احساس سرخوردگی و فقدان سرمایه اجتماعی) و عوامل فردی-انگیزشی و اخلاقی (تعلق و وابستگی به خانواده و دغدغه اعتلای علمی کشور) می باشند. در کنار عوامل نامبرده، عوامل زمینه ای شامل: عوامل روانشناختی (مشکلات روحی-روانی و تعلقات عاطفی فرد) و عوامل شغلی-علمی (امکان اشتغال و دافعه های شغلی)، به همراه عوامل مداخله گری چون، عدم بنیه مالی و نیز سیاست گذاری ها (مهاجرتی و شغلی) در بروز این پدیده، ایفای نقش می نمایند. یافته ها حکایت از چندبعدی بودن و درهم تنیدگی عوامل ساختاری، محیطی و عاملیتی دارد که مجموعه این عوامل به صورت توأمان بر پدیده مهاجرت بازگشتی مؤثرند.
۳۴۳.

شناسایی عوامل مؤثر بر مهاجرت ورزشی ورزشکاران نخبه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش دوره هفتم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) 95 - 109

کلیدواژه‌ها: مهاجرت مهاجرت ورزشی نخبگان نیروی انسانی ورزشکاران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۲۵۴
مهاجرت افراد در سال های اخیر به عنوان یکی از مسائل کشورهای توسعه نیافته، درحال توسعه و حتی برخی از کشورهای پیشرفته است. منابع انسانی نقش محوری در توسعه پایدار کشورها را ایفا می کنند. پژوهش حاضر در پی آن بود تا ضمن شناخت عللی که باعث مهاجرت ورزشکاران تیم های ملی از کشور می شود، آن ها را اولویت بندی کند. این پژوهش بر اساس هدف از نوع تحقیق های کاربردی و بر اساس روش از نوع کمی کیفی (آمیخته) بود. جامعه آماری پژوهش شامل همه ورزشکاران مدال آور شرکت کننده در دو دوره اخیر بازی های آسیایی و المپیک بود که تعداد آن ها 177 نفر که طبق جدول مورگان تعداد 118 نمونه به صورت تصادفی انتخاب شد. به منظور به دست آوردن اطلاعات موردنیاز مصاحبه هایی ساختاریافته و نیمه ساختاریافته از تعدادی مربیان و قهرمانان تیم های ملی به روش گلوله برفی تا اشباع نظری انجام شد و سپس با تنظیم پرسشنامه محقق ساخته داده ها جمع آوری شد. ضریب پایایی پرسشنامه (96/0) به دست آمد. در تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی با نرم افزارهای اس.پی.اس.اس نسخه 22 و اسمارت پی.ال.اس 3 استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که اولویت بندی عوامل مؤثر بر مهاجرت ورزشی ورزشکاران تیم های ملی به این ترتیب است: مدیریتی، اجتماعی، سیاسی، روان شناختی، فرهنگی و اقتصادی. برای جلوگیری از مهاجرت سرمایه های انسانی ورزش کشور باید هریک از عوامل ذکرشده موردتوجه قرار گیرد.
۳۴۴.

مهاجرت و عوامل زمینه ساز آن در ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال اول بهار ۱۳۸۳ شماره ۱ 34 - 50

کلیدواژه‌ها: ایران جمعیت مهاجرت توسعه مدیریت شهرنشینی روستا نشینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۱۳
ایران یکی از کشو رهایی است که حداقل در دوره هایی از تاریخ طولانی خود در معرض نقل و انتقا ل های جمعیتی قرار داشته است . این نقل و انتقال ها در زمان های گذشته بیشتر ناشی از حمله و هجوم بوده ولی در قرن اخیر جنبه های سیاسی و اقتصادی آن بر جنبه های خونین و قهرآلود غلبه داشته است. عوامل زمینه ساز مهاجرت در ایران ریشه در ویژگی های جمعیتی، اقتصادی و سیاسی دارد و میزان رشد جمعیت در ایران در مقایسه با کل جهان بیشتر بوده؛ توزیع فضایی جمعیت به گونه ای است که برخی از مناطق کشور از مطلوبیت لازم برای اسکان و استقرار جمعیت و فعالیت مناسب، برخوردار نمی باشد و این امر به مهاجرپذیری بعضی مناطق و مهاجر فرستی برخی دیگر از آن ها می انجامد. سیاست های توسعه ای و اقدامات مدیریتی نیز از عواملی است که به توسعه نامتوازن انجامیده و شرایط طبیعی را در جهت جذب و رانش جمعیت از منطقه ای به منطقه دیگر تسهیل کرده است . بر این عامل باید نحوه معشیت و نظام سکونت جمعیت کشور از دید شهرنشینی و روستانشینی را نیز افزود و بر کاهش مستمر جمعییت روستاهای کوچک و کم جمعییت تاکید کرد . شکاف عظیم درآمدی بین شهر و روستا نه تنها در سطح کشور بلکه در بین استا ن ها و داخل آن ها نیز جریان دارد و از عوامل زمینه ساز مهاجرت ها به حساب می آید. نامناسب بودن نظام سرمایه گذاری در مناطق مختلف کشور از یک طرف و تنوع ویژگی های محیطی با خصوصیات اقتصادی - اجتماعی و قومی تباری از سوی دیگر نیز به گونه ای است که تعریف و تدوین سیاست عام و جامع نگری را در این مورد با اشکالات خاصی مواجه نموده و اثر بخشی آن را محدود کرده است . در چنین شرایطی مطالعه دقیق تر این موضوع برای یافتن راه کارهای ضروری اجتناب ناپذیر می باشد.
۳۴۵.

اثرات خشکسالی بر فرآیند توسعه ی روستایی در مناطق خشک و نیمه خشک با تأکید بر کشاورزی (مطالعه ی موردی داراب)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال چهارم تابستان ۱۳۸۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 119 - 144

کلیدواژه‌ها: خشکسالی آب توسعه توسعه ی روستایی دام مرتع مهاجرت فقر داراب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰ تعداد دانلود : ۸۰
خشک سالی های اخیر در کشور به ویژه در نیمه جنوبی و از جمله شهرستان داراب خسارت های زیادی را در پی داشته که در پایان به تخلیه ی بسیاری از روستاها انجامیده است و آثار اجتماعی ، اقتصادی که بر جای می گذارد به دلیل زیان های وارده به اقتصاد روستایی، تقریباً جبران ناپذیر خواهد بود. اگر چه خشک سالی بر همه ی فعالیت ها اثر می گذارد، ولی آثار زیان بار آن بر روستاها به دلیل وابستگی اقتصاد روستایی به منابع آب و خاک بیش تر آشکار است. در این جستار آثار خشک سالی بر پدیده های محیط طبیعی و انسانی داراب که در روند توسعه ی روستایی نقش دارند، بررسی  می شود.برای نمونه در بسیاری از روستاها به دلیل پدیده ی خشک سالی شاهد فقر شدیدی هستیم که، انگیزه ی روزافزون روستاییان را برای همکاری در اداره ی امورجامعه ی خود سست می کند . در حالی که همکاری آنان به توسعه ی روستایی می انجامد . در این پژوهش، یافته های اصلی تحقیق با بهره گیری از 22 رابطه و تابع مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است . نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان می دهد که اگر دولت و مردم همکاری کنند آثاری که خشک سالی در روستاهای داراب بر جای می گذارد و سبب کندی در فرآیند توسعه ی روستایی می شود، به کم ترین میزان خواهد رسید .  
۳۴۶.

سکونت گاه های غیر رسمی شهری در کلان شهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال اول پاییز و زمستان ۱۳۸۶ شماره ۱ 39 - 50

کلیدواژه‌ها: سکونت گاه های غیر رسمی شهرنشینی مهاجرت کلان شهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۹۴
سکونت گاه های غیر رسمی حاصل شهرنشینی سریع و مشکلات اقتصادی کشورها و بخصوص کشورهای در حال توسعه می باشد. کشور ایران نیز پس از اصلاحات ارضی با این پدیده آشنا گردید. رشد چنین سکونت گاه هایی مشکلات زیادی در ابعاد اقتصادی– اجتماعی و کالبدی در کلان شهر ها به همراه داشته است. وقوع جنگ تحمیلی به رشد چنین سکونت گاه هایی در شهر اهواز افزود و بدنبال آن بازسازی مناطق جنگ زده استان فرصت پرداختن به این پدیده نابهنجار شهری را از مسئولین سلب نمود. هدف این مقاله شناسایی علل شکل گیری سکونت گاه های غیر رسمی در کلان شهر اهواز و ارائه راه کارهای لازم می باشد. نتایج نشان می دهد که مهمترین علت شکل گیری این سکونت گاه ها در شهر اهواز، مهاجرت شهر به شهر ناشی از شرایط جنگی منطقه و شرایط اقتصادی شهرهای استان بوده  و مهمترین انگیزه مهاجرت، انگیزه اقتصادی است. در همین راستا، ارزانی مسکن و زمین و نزدیکی به بستگان از مهمترین دلایل اسکان در محل سکونت فعلی ذکر شده است. در پایان مقاله راهکارهای لازم برای به حداقل رساندن برخی از نارسایی ها و مشکلات این سکونت گاه ها پیشنهاد گردیده است.
۳۴۷.

بحران مهاجرت و همگرایی اروپا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱-۳ (پیاپی ۳۱) 269 - 287

کلیدواژه‌ها: مهاجرت بحران همگرایی اروپا مدل سیستمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۱۸۶
در حالی که یکی از اهداف اصلی روند همگرایی اروپا آزادسازی رفت و آمد شهروندان در مرزها و ایجاد اروپای بدون مرز بوده بحران مهاجرت 2015 این روند را با بحران مواجهه کرده است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که چرا جابجایی شهروندان و مهاجران بین مرزهای کشورهای عضو اتحادیه اروپا عامل تضعیف همگرایی اروپا است؟ فرضیه مقاله این است که سیستم(بحران مهاجرت 2015) و ابعاد مختلف ساختار اروپای همگرا شده (مانند عوامل طبیعی، فرهنگی، ایدئولوژیکی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و...) بر هم کنش و واکنش متقابل دارند. یافته های مقاله نشان می دهد که محیط بحران مهاجرت 2015 را عواملی تشکیل می دهد که اگر چه جزء آن نیستند، اما تغییر در هر یک از آن ها موجب تغییراتی در سیستم مهاجرت می شود و بر عکس. روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله روش توصیفی - تحلیلی است. همچنین شیوه جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است.
۳۴۸.

نقش مهاجرت معکوس در تحولات اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی روستاهای ساحلی شهرستان رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مهاجرت مهاجرت معکوس روستا شهرستان رشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۹۷
مهاجرت معکوس پروسه مهاجرت از روستا به شهر و بازگشت به موطن روستایی است. روستاهای ساحلی شهرستان رشت یکی از مناطقی است که پدیده مهاجرت معکوس را تجربه کرده است. بی تردید این بازگشت دارای تأثیرات کالبدی- محیطی و اجتماعی فراوانی خواهد بود اما هدف تحقیق حاضر تحلیل و تبیین پیامدهای مهاجرت های معکوس در تحولات اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی روستاهای ساحلی شهرستان رشت طی دو دهه اخیر است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که تحولات اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی روستاهای منطقه مورد مطالعه در ابعاد مختلف تا چه حدی متأثر از مهاجرت معکوس بوده و اثرات و پیامدهای مهاجرت های معکوس در روستاهای ساحلی منطقه مورد مطالعه چگونه بوده است ؟ روش مورد استفاده در این مقاله روش کتابخانه ای و میدانی بوده که برای تکمیل داده ها و اطلاعات از ابزارهایی مانند مشاهده مستقیم و عکس و پرسشنامه نیز استفاده نموده و برای تعیین جامعه نمونه از روش مورگان استفاده شده است. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان می دهد در صورتی که مدیران روستایی بتوانند سرمایه حاصل از مهاجرین را جذب نمایند به طور حتم خواهند توانست کمک بیشتری به توسعه روستایی داشته باشند و البته مهاجران بر فرهنگ کلی جامعه جدید تأثیرگذار هستند، از این رو، مدیریت بحث آسیب های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و روانشناختی و نحوه تأثیرپذیری مهاجران از فرهنگ مقصد یا تأثیرگذاری آن ها بر فرهنگ مقصد نیز بایستی مدیریت شود.
۳۴۹.

ارائه مدل پارادایمی مهاجرت به محلات حاشیه نشین کوی علوی و حصیرآباد اهواز (مطالعه کیفی با روش نظریه داده بنیاد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 72 - 92

کلیدواژه‌ها: مهاجرت روش نظریه داد هبنیاد حاشیه نشینی کوی علوی حصیرآباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۱۸۱
این مطالعه کیفی با هدف کاوش میان ذهنیت مهاجران واردشده به دو محله حاشیه نشین اهواز و ارائه یک مدل پارادایمی از کنش های آنان و شرایط و پیامدهای مرتبط به انجام رسیده است. روش مورداستفاده در این پژوهش نظریه داد هبنیاد بوده است. داد ههای این پژوهش از طریق مصاحبه عمیق و شیوه نمونه گیری هدفمند  نظری در شهر اهواز گردآوری و جهت تحلیل داد هها از پنج شیوه کدگذاری باز، توسعه مفاهیم، وارد کردن زمینه، وارد کردن فرایند و یکپارچه سازی مقولات استفاده شد. داده های گردآور یشده در قالب شش مقوله عمده و یک مقوله هسته کدگذاری و تحلیل شدند. مدل پارادایمی ارائ هشده شامل سه بعد شرایط، کنش  تعامل ها و پیامدهاست که در بخش شرایط شامل رسانه شهرگرا، آرمان گرایی و ایدئالیسم، دگرگونی ایستارها و نگرش ها؛ در بخش کنش- تعامل شامل مهاجرت در جهت راح تطلبی مصر فگرایانه/ شغلی؛ و در بخش پیامد شامل تقویت اقتصاد غیررسمی است که حول یک مقوله هسته به نام مهاجرت به مثابه کنشی افق گشایانه شکل گرفته اند.
۳۵۰.

تأثیر مهاجرت روستایی در امنیت غذایی با تأکید بر منابع آب (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان خوانسار استان اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۵۹ 56 - 76

کلیدواژه‌ها: جامعه روستایی غذای کافی تهدید امنیتی مهاجرت آب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۷۲
پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر مهاجرت های روستایی ناشی از کاهش منابع آب بر امنیت غذایی در روستاهای شهرستان خوانسار صورت گرفته است. آمارها نشان می دهد طی سال های اخیر کاهش منابع آب روستایی منجر به افزایش مهاجرت در این منطقه شده، در ادامه جمعیت کشاورز روستایی کاهش و بر امنیت غذایی اثر گذاشته است. بر این اساس، سوال اصلی این تحقیق این است که آیا مهاجرت روستایی ناشی از منابع آب تهدیدی برای امنیت غذایی در مقیاس کل است؟ برای پاسخ به این سوال با توجه به نگرش منطقه ای تحقیق ابتدا وضعیت منابع آب روستایی در این نقاط و سطح استان بررسی و در ادامه تعاریف مختلف از امنیت غذایی مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به نظریه ها و شاخص های تحقیق 0 روستا از 3 دهستان بخش مرکزی خوانسار به صورت تصادفی سیستماتیک انتخاب شد. شاخص مهاجرت در کنار امنیت غذایی بررسی و با توجه به ارتباط نزدیک امنیت غذایی و کشاورزی شرایط اجتماعی و اقتصادی روستاییان در این بخش مورد توجه ویژه قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد بیش از 15 ٪ مهاجرت به صورت مهاجرت روستاشهری است که در این بررسی جوانان در رأس قرار دارند. بنابراین، تفکر مهاجرت با کاهش منابع آب کشاورزی آغاز می شود و کاهش نیروی کار در جامعه روستایی و تفاوت جنسی به دلیل درصد بالای مهاجرت مردان نسبت به زنان، نتیجه اصلی وضعیت مهاجرت های وابسته به آب در مناطق روستایی بوده است که با وجود رابطه نزدیک بین کشاورزی و امنیت غذایی، افزایش مهاجرت روستایی به دلیل کاهش منابع آب، باعث کاهش نیروی تولید در روستاها شده و تهدید جدی برای امنیت غذایی در آینده است. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی یک - یادآوری است که با توجه به تأثیر این مهاجرت در شرایط اقتصادی بررسی تئوری های اقتصادی در این بخش در رأس قرار دارد. نتیجه گیری این بررسی بر اساس آزمون ضریب همبستگی صورت گرفته است
۳۵۱.

دلایل عدم ماندگاری جمعیت در شهرستان قصرشیرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۳ و ۱۱۴ ۱۱۶-۹۷

کلیدواژه‌ها: عدم ماندگاری جمعیت عوامل اجتماعی عوامل اقتصادی عوامل سیاسی قصرشیرین مهاجرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۶ تعداد دانلود : ۲۰۳
هدف این تحقیق، بررسی عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی عدم ماندگاری جمعیت از نظر ساکنان شهرستان قصرشیرین بوده است. برای این منظور با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای 375 پرسشنامه تکمیل شد. یافته ها نشان داد که میانگین عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی عدم ماندگاری جمعیت شهرستان قصرشیرین از نظر پاسخگویان، به ترتیب برابر با (02/3)، (82/2) و (90/1) بوده است. از بین عوامل اقتصادی، امکانات بهداشتی مقصد و کسب درآمد بیشتر به ترتیب با میانگین (43/3) و (43/3)، از بین عوامل سیاسی، عدم تلاش مدیریت برای سرمایه گذاری با میانگین (10/3) و از بین عوامل اجتماعی، مهاجرت به خاطر خویشاوندان با (23/2)، بیشترین میانگین عدم ماندگاری جمعیت بوده است. میانگین عوامل عدم ماندگاری جمعیت بر حسب برخی ویژگی های فردی، اجتماعی و اقتصادی پاسخگویان متفاوت بوده است؛ میانگین عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی عدم ماندگاری جمعیت در زنان، افراد با تحصیلات بالا، افراد رده های سنی 18 تا 35 سال و افراد با 10 تا 30 سابقه سکونت در شهرستان قصرشیرین نسبت به بقیه بیشتر بوده است. کسانی که درآمد کمتری داشته اند، عامل اقتصادی و کسانی که درآمد بالایی داشته اند، عامل سیاسی و اجتماعی را به عنوان عدم ماندگاری جمعیت ذکر کرده اند. نتیجه عوامل عدم ماندگاری جمعیت از نظر پاسخگویان را می توان به ضعف زیرساخت های درمانی، وجود سرمایه داران غیربومی، مهاجرت به خاطر خویشاوندان و نبود رشته های مختلف دانشگاهی نسبت داد که متناسب با آن پیشنها د هایی مانند ایجاد و تجهیز بیمارستان و درمانگاه ها، بومی گزینی و برپایی رشته های مختلف و أخذ نمایندگی از دانشگاه های معتبر طرح شده است.
۳۵۲.

وضعیت جوانان مهاجر از روستای فرات به شهر دامغان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جمعیت پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۳ و ۱۱۴ ۲۱۴-۱۹۱

کلیدواژه‌ها: مهاجرت اقتصادی مشکلات مصاحبه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۱۳۷
مهاجرت را حرکت انسانها در سطح جغرافیا که با طرح و قصد قبلی صورت می گیرد و به تغییر محل اقامت آنها برای همیشه یا مدت طولانی می انجامد، تعریف می کنند. در پژوهش حاضر سعی شده است با رویکردی پدیدارشناختی به بررسی وضعیت جوانان مهاجر از روستای فرات به شهر دامغان پرداخته شود. غالب پژوهش های صورت گرفته درباره این موضوع با اتخاذ استراتژی قیاسی و مبنا قراردادن تئوریهای پیش ساخته به توصیف و تبیین آن پرداخته اند. برای گردآوری داده ها محقق به مصاحبه با افراد مهاجر پرداخته است. تلاش به منظور ایجاد رفاه، ارتقاء معیشت و دستیابی به زندگی بهتر از جمله اهداف اجتماعی بشر به منظور ماندگاری در کلیه عرصه های سکونت گاهی می باشد. از این رو افراد در راستای فرار از مشکلات و تنگناهای موجود در محلِ سکونت خویش و همچنین برخورداری از خوشبختی و آنچه که حق طبیعی انسان برای ادامه زندگی قلمداد می گردد؛ به فضای سکونتگاهی دیگر مهاجرت می کنند. در راستای این روند جمعیتی؛ روستائیان به منظور استفاده از امکانات معیشتی-رفاهی و نیز در جهت یافتن شغل و ایجاد درآمد مکفی، به سمت شهرها و دیگر مراکز اقامتگاهی کشور مهاجرت می کنند. در این مسیرِ حرکت، عموماً افراد روستایی تمایل دارند به سمت مراکزی رهسپار شوند که علاوه بر رفع نیازمندیهای اقتصادی - اجتماعی آنان؛ این فضای جدید بتواند جوابگوی احساسات و ادراکات فرهنگی- هویتی آنها نیز باشد.
۳۵۳.

جامعه شناسی تمایل شهرنشینان به داشتن خانه های دوم در روستاهای زادگاهی-اجدادی (مورد مطالعه روستاهای دهستان دلفارد استان کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: چشم انداز شهر های آینده دوره دوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۷) ۸۹-۷۳

کلیدواژه‌ها: دهستان دلفارد خانه دوم مهاجرت معکوس روستایی مهاجرت مهاجرت فصلی معکوس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۱۳۵
امروزه شهرهای بزرگ به دلیل فشارها و تورمهای مختلف جمعیتی، اقتصادی، آلودگی و ... بیش از آنکه مهاجر پذیر باشند، مهاجر فرست هستند. اگر چه مالکیت خانه های دوم روستایی در قالب مهاجرت معکوس با قید فصلی و موقت بحساب می آیند، اما در قالب پدیده تمرکز زدایی اجتماعی و مهاجر فرستی شهرها بحساب می آید. خانه های دوم به عنوان یک پدیده اجتماعی یکی دو دهه اخیر به نوعی ادامه حیات شهری در مناطق روستایی بشمار می آیند، ضمناً گسترش و رواج این پدیده می تواند راه حل مؤثری برای تجدید حیات نواحی روستایی باشد. این تحرک جغرافیایی-جمعیتی و تعامل شهر و روستا، منتج به شکل گیری موج مهاجرت دیگری در خارج از قلمرو شهرها و ایجاد خانه های دوم در روستاهای خوش آب و هوای نزدیک شهرهای بزرگ از جمله کرمان (منطقه دلفارد) شده است. در این مطالعه از نظریه های روابط شهر و روستا و سبک زندگی بهره برده ایم. به لحاظ روشی، از قالب روشی آمیخته بهره برده و روش کیفی اساس کار و روش کمی در کنار آن استفاده شده است. جامعه آماری، روستاهای بخش مرکزی شهرستان جیرفت(دهستان دلفارد) شامل 137 روستا که 21 روستا بعنوان نمونه ارزیابی شدند.نتایج مطالعه حاکی از آن است که موج مهاجرت معکوس فصلی بیشتر در روستاهای مرکزی دهستان گسترش یافته. مالکان جوان و میانسال اغلب ساکن جیرفت و کرمان بوده و از هر موقعیتی جهت بهره برداری از خانه ها استفاده میکنند در حالیکه مالکین و مهاجرین کرمان و بندرعباس اغلب بیش از 60 سال سن داشته و اغلب مناسبتها مراجعه می کنند. تمامی مالکان با ساکنین نسبت فامیلی داشتند، صاحبان خانه های دوم روستایی را می توان بر اساس سبک های زندگی، نوع و اولویت انگیزه ها، شرایط و عوامل زمینه ای به سه دسته فراغت جویان، هویت جویان و منزلت جویان با ویژگی های خاص خود تقسیم نمود که به اختصار آن را فَهم نامیدیم.
۳۵۴.

عوامل مؤثر بر شکل گیری شبکه های مهاجرتی در تهران. مطالعه موردی: رامشه ای های مقیم تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال پنجم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۸ 47 - 63

کلیدواژه‌ها: مهاجرت مهاجرت روستایی شهری سرمایه اجتماعی شبکه های مهاجرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۹۹
مهاجرت ممکن است جهت رهایی از مشکلات اقتصادی، اجتماعی و یا سیاسی مبدأ به دلایل گوناگون دوام یافته به شکل یک چرخه مهاجرتهای بعدی را سبب گردد. این امر سبب افزایش منافع حاصل از مهاجرت وکاهش هزینه های آن می گردد. تحقیق حاضر دسته ای از مهاجران روستای رامشه (توابع شهرستان اصفهان) ساکن در تهران را مطالعه کرده و در پی آن است تا علل تمرکز و شکل گیری این شبکه مهاجرت را در تهران بررسی کند. روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی بوده و از تکنیک پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد تمرکز این مهاجران در تهران به دلیل حفظ روابط قوی و مستحکم بین مهاجران است که این امر برخاسته از روابط خویشاوندی، فعالیتهای مشابه و نهادهای غیر رسمی مهاجران در تهران است. فعالیت در یک رشته خاص (مواد پلاستیک) سبب شده تا این مهاجران در سه نقطه نزدیک به هم گردآیند و در زمینه های اجتماعی و اقتصادی روابطی قوی داشته باشند. از جمله این روابط می توان به ارتباط گسترده این مهاجران با مبدأ و مراجعات به صورت ماهانه، فصلی و سالانه به مبدأ، شرکت در مراسم های جشن و عزاداری های سایر مهاجرین و روستا، شرکت در مراسم مذهبی حسینیه، مشارکت در انجمن خیریه میثاق، کمک به سایر مهاجرین در یافتن شغل و کمک به اسکان آنها در مقصد و همچنین ازدواج های درون شبکه ای که سبب استحکام هر چه بیشتر روابط آنها گردیده است، اشاره کرد. مجموعه این عوامل سبب شده است تا این دسته از مهاجران از حدود یک قرن از ورود خود به تهران همچنان روابط خود با زادگاه و سایر مهاجران راحفظ کنند.
۳۵۵.

عوامل مؤثر بر ماندگاری جمعیت بزرگسال در روستاها. نمونه موردی: روستاهای دهستان سولقان در حاشیه کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال هفتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۲۵ 55 - 72

کلیدواژه‌ها: مهاجرت مهاجرت روستا شهری ماندگاری جمعیت موانع مهاجرت اجبارکننده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸ تعداد دانلود : ۱۲۳
مهاجرت از روستا به شهر به عنوان یک پدیده شایع و رایج محسوب می شود. این پدیده پیامدهای متعددی در روستاها (مبدا) و شهرها (مقصد) بر جای گذارده و مطالعات زیادی در این زمینه نیز انجام گرفته است. با وجود جریان گسترده مهاجرت از روستا به شهر هنوز هم تعداد قابل توجهی از روستاییان (بویژه بزرگسالان) در روستاها ساکن هستند. ولی تاکنون مطالعه ی در زمینه علل ماندگاری این گروه در روستاها , عدم مهاجرت آنان به شهر انجام نگرفته است. این تحقیق بدنبال شناخت علل ماندگاری و بقای جمعیت در روستاها است. تا مشخص نماید که چه عواملی در ماندگاری جمعیت بزرگسال روستایی نقش دارند؟ روستاهای دهستان سولقان که در نزدیکی کلانشهر تهران قرار دارند و هنوز تعداد قابل توجهی از جمعیت بزرگسال را در خود جای داده به عنوان منطقه مورد مطالعه این تحقیق انتخاب شده و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با جمع آوری داده های میدانی که توسط 160 پرسشنامه بدست آمده، علل ماندگاری یا عدم مهاجرت جمعیت بزرگسال روستایی در آن مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که جمعیت بزرگسال روستاهای مورد مطالعه تحت تاثیر دو عامل تشویق کننده های ماندگاری در روستا و اجبارکننده یا موانع مهاجرت از روستا به شهر، در روستا باقی مانده اند.
۳۵۶.

کارخانه اعتمادیه و تأثیر آن بر ساختار اقتصادی اجتماعی بوشهر در دوره پهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۵۲) 93 - 114

کلیدواژه‌ها: کارخانه ریسندگی وبافندگی طبقه کارگر مهاجرت پهلوی بوشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۱۷۷
در دوران پهلوی، صنعتی کردن کشور از اصلی ترین برنامه های دولت بود؛ بنابراین در این دوره به ساخت کارخانه های نوین، به ویژه کارخانه های نساجی به علت اشتغال زایی و ارزش افزوده آن، در زمره یکی از مهم ترین شاخه های صنعت توجه شد. شهر بوشهر یکی از شهرهایی بود که برای ایجاد کارخانه های نساجی مناسب تشخیص داده شد؛ پس در سال 1317ش/1938م، حسین ایگار کارخانه نساجی اعتمادیه را در این شهر به طور رسمی تأسیس کرد.هدف پژوهش حاضر بررسی و تبیین چگونگی تأسیس، روند فعالیت و اثرهای کارخانه ریسندگی وبافندگی اعتمادیه بر اوضاع اجتماعی و اقتصادی بوشهر است. پرسش اصلی نیز این است: چه علل و عواملی باعث تأسیس شرکت ریسندگی وبافندگی اعتمادیه در بوشهر شد و راه اندازی این شرکت بر اوضاع اقتصادی و اجتماعی این شهر چه تأثیراتی گذاشت؟ فرضیه اصلی این است که سیاست های صنعتی سازی دولت پهلوی موجب تأسیس شرکت ریسندگی وبافندگی اعتمادیه در بوشهر شد و این امر رونق اقتصادی اجتماعی بوشهر را به دنبال داشت. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر داده های اسنادی آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی، اسناد نویافته محلی، نشریات، منابع کتابخانه ای و متون دست اول، موضوع را بررسی و تحلیل می کند.یافته های پژوهش نشان می دهد این شرکت بر ساختار اقتصادی و اجتماعی بوشهر تأثیرات چشمگیری گذاشت و علاوه بر افزایش اشتغال و مهاجرت، رشد آگاهی کارگران و شکل گیری طبقه کارگر شهری و صادرات کالاهای غیرنفتی را در این شهر موجب شد.
۳۵۷.

بازخوانی تاثیر قدرت نرم (تکنیک شایعه سازی) گروه تکفیری داعش در کاهش احساس امنیت شهروندان در استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۶ 125 - 152

کلیدواژه‌ها: شایعه احساس امنیت داعش سرمایه گذاری مهاجرت ترس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۱۶۰
هدف اصلی این پژوهش بازخوانی تحقیق شناسایی میزان تأثیر شایعات مربوط به گروه های تکفیری داعش بر احساس امنیت شهروندان استان ایلام (با تاکید بر میزان ترس و وحشت، سرمایه اجتماعی، توانمندی نیروهای مسلح، مهاجرت و امنیت روانی) است. روش تحقیق کیفی از نوع نشست خبرگی و تحلیل مضمون است که طی آن نظرات کارشناسان از طریق مصاحبه ها استخراج و تحلیل گردید. جامعه آماری شامل: کارشناسان نیروی انتظامی بویژه رسته اطلاعات(10 نفر)، معلمان آموزش پرورش(8 نفر) و اعضای هیأت علمی و دانشجویان رشته های مختلف دانشگاه ایلام(9 نفر) و مسئولین عالی رتبه (8 نفر) شهرایلام می باشد، که به صورت هدفمند با بالاترین تنوع گروهها تا اشباع نظری انتخاب شدند. علت انتخاب این 35 نفر این بود که آنها بیشترین اطلاعات را در خصوص موضوع تحقیق داشتند. روش گردآوری اطلاعات، میدانی و ابزار آن مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته می باشد. روایی و پایایی داده های این پژوهش از معیارهای مقبولیت، همسانی، تعیین و انتقال پذیری بروان و کلارک (2006) بدست آمد.  یافته ها در بازخوانی تاثیر شایعات داعش بر احساس امنیت به سبب نابودی هسته های تیمی گروه های سلفی و تکفیری که از لحاظ خوانش فکری و اعتقادی هم رده داعش بودند، مشخص گردید در حال حاضر احساس امنیت در خصوص پنج حوزه تحقیق افزایش یافته و به نظر نمی رسد که احساس امنیت از خلال پدیده داعش و شایعه سازی آنها چندان اثری در احساس امنیت روانی، ترس و وحشت، مهاجرت، سرمایه اجتماعی و توانمندی نیروهای مسلح در شهر ایلام داشته باشد.
۳۵۸.

سازگاری و هویت مکانی مهاجران: روابط و تعدیل گرها (مطالعه موردی: مهاجران ساکن شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال نوزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۶) 119 - 89

کلیدواژه‌ها: مهاجرت سازگاری هویت مکانی کلان شهر اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۱۵۲
مهاجرت با هر قصد و هدفی که انجام شود، یک فرایند و مستلزم گذراندن مراحل خاصی است که سازگاری با محیط و جامعه ی مقصد، یکی از مهم ترین این مراحل است. در فرایند سازگاری، الگوهای رفتاری مهاجران دستخوش تغییراتی می شود و جنبه های مهمی از هویت شخصی آنها تحت تأثیر قرار می گیرد. تبیین میزان و نحوه ی سازگاری مهاجران با شرایط محیط جدید می تواند در توضیح بسیاری از پدیده های مرتبط با مهاجرت مؤثر واقع شود. نظر به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر با مطالعه نمونه ای متشکل از 385 نفر از مهاجران ساکن کلان شهر اصفهان و با تحلیل داده های گردآوری شده از طریق پرسشنامه، به بررسی اثر ابعاد مختلف سازگاری بر هویت مکانی پرداخته و اثر تعدیل گری برخی متغیرها را آزمون نموده است. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری مختلف و بهره گیری از نرم افزار SPSS و افزونه ی Process صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مقدار میانگین متغیر هویت مکانی و ابعاد سه گانه سازگاری شامل سازگاری روانی، اجتماعی و محیطی بالاتر از حد متوسط می باشد. نتایج همچنین نشان داد سازگاری بر هویت مکانی اثر مثبت و معناداری دارد و حدود 52 درصد از واریانس هویت مکانی، توسط واریانس سازگاری روانی، محیطی و اجتماعی تبیین می شود. بر اساس نتایج، متغیرهای تحصیلات و مدت اقامت در رابطه بین سازگاری محیطی و هویت مکانی مهاجران به عنوان تعدیل گر نقش ایفا می کنند. این در حالی است که نقش تعدیل گری متغیرهای جنس، سن و مبدأ استانی مهاجرت در رابطه میان ابعاد مختلف سازگاری و هویت مکانی مهاجران تأیید نشد.
۳۵۹.

تحلیل همبستگی تحرکات فضایی جمعیت و چالش های زیست محیطی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 81 - 112

کلیدواژه‌ها: تحرکات فضایی جمعیت مهاجرت چالش های زیست محیطی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۵۷
برقراری توازن بین منابع طبیعی و محیط زیستی و رشد جمعیت و به دنبال آن افزایش نیازهای انسانی، موضوعی است که باید در کانون توجه سیاست گذاران و برنامه ریزانِ جمعیت قرار گیرد تا بتوان بر مبنای آن ها پایداری توسعه در کشور را تضمین کند. جمعیت انسانی، هم بر تغییرات اقلیمی مؤثر است و هم از آن متأثر می شود؛ درنتیجه شناسایی رابطه بین جمعیت و محیط زیست در درجه اول به دلیل گستردگی اثرات جمعیت بر محیط زیست از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بنابراین پژوهش حاضر درصدد است تا بتواند با استفاده از کشف روابط متقابل بین تحرکات جمعیت و شاخص های زیست محیطی، ضمن تبیین شرایط حاکم بر کشور، راهکارهایی ارائه دهد تا با اجرای این راهکارها، امکان دستیابی هرچه بیشتر به پایداری در ایران فراهم آید. روش تحقیق پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی مبتنی بر داده های ثانویه است. در راستای هدف پژوهش از 5 مؤلفه (اقلیم، آب، خاک، هوا و مخاطرات طبیعی) و 9 شاخص بهره گرفته شده است. در مرحله ورود و مرتب سازی داده ها از نرم افزار Microsoft Excel و در مرحله تحلیل داده از نرم افزار SPSS و ضریب هم بستگی پیرسون برای در نظر گرفتن همبستگی بین داده های زیست محیطی و تحرکات جمعیتی استفاده شده است. همچنین در بخشی از کار برای تحلیل داده ها از نرم افزار GIS استفاده شده است و خروجی داده ها در قالب نقشه، جدول و نمودار نمایش داده شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که تحرکات جمعیتی در ایران منشأ زیست محیطی نداشته اند، اما این تحرکات و مهاجرپذیری برخی از استان ها در طول دوران مورد مطالعه (1365-1395)، سبب ایجاد بحران های زیست محیطی متعددی شده است؛ ازجمله این بحران ها می توان به برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی و بحران آب و همچنین در تداوم این مسئله، وقوع پدیده فرونشست اشاره کرد. همچنین فعالیت های انسانی در اثر افزایش جمعیت و از بین بردن پوشش گیاهی در شهرها و اطراف آن سبب تشدید مخاطرات طبیعی ازجمله سیل و زلزله شده است.
۳۶۰.

بررسی بهره مندی از ظرفیت های ایرانیان خارج از کشور (با تأکید بر کارکردهای شبکه های برون مرزی صداوسیما)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه رسانه بین الملل سال ششم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸ 283-309

کلیدواژه‌ها: ایرانیان خارج از کشور دایاسپورا مهاجرت دیپلماسی عمومی رسانه برون مرزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵ تعداد دانلود : ۱۹۸
رشد فزاینده نقش آفرینی مهاجران بین المللی و سیر صعودی نفوذ آنها در نظام های دولتی و خصوصی، باعث شده این بازیگران نوظهور عرصه روابط بین الملل ظرفیت بیشتری برای تأثیرگذاری پیدا کنند. در میان طیف متنوع جوامع دور از وطن، دایاسپوراها در شمار تأثیرگذارترین بازیگرانی هستند که هم بر سیاست داخلی کشورها تأثیرگذارند و هم نقش های مهمی در حوزه های مختلف بین الملل به ویژه در حوزه تبادلات فرهنگی بر عهده دارند. این مقاله، در پی پاسخ دادن به این پرسش های کلیدی است که «دایاسپورای ایرانی چه ویژگی ها و اهمیتی دارد، چه تأثیری در توسعه روابط ایران با سایر کشورها می تواند داشته باشد و در این عرصه شبکه های برون مرزی صداوسیما چگونه می توانند از ظرفیت های این جوامع در پیشبرد اهداف توسعه ملی بهره گیری کنند»؟ یافته های این پژوهش که با رویکرد کیفی از نوع توصیفی- تحلیلی و با مطالعه اسنادی و کتابخانه ای انجام شده، نشان می دهد که در دهه های اخیر این جوامع دور از وطن با روندی رو به رشد در چهار زمینه بنیادین سیاست گذاری یعنی سیاسی- امنیتی، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و علمی-فنی تأثیرگذار بوده اند. جوامع دیاسپورای ایرانی از ظرفیت های قابل توجهی برخوردارند که می توانند از جنبه های مختلف در خدمت حل مشکلات ایران قرار بگیرند. رسانه های برون مرزی ایران با اتخاذ راهکارهای مختلف و عملیاتی کردن ارتباط با جوامع ایرانی خارج از کشور، می توانند نقش مؤثری در این زمینه ها ایفا کنند.