مطالب مرتبط با کلیدواژه

مهاجرت


۴۲۱.

رهیافت اقتصادی در شکل گیری شبکه مهاجرین داخلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مهاجرت اقتصاد شبکه های اجتماعی شکل گیری شبکه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷ تعداد دانلود : ۱۰۵
مطالعه حاضر به بررسی عوامل مؤثر بر شکل گیری شبکه مهاجرین داخلی می پردازد. براساس اطلاعات نگارندگان، تحقیق حاضر اولین تلاش در رابطه با اقتصاد شبکه های اجتماعی در ایران است. در پژوهش حاضر برای اولین بار جهت انجام مطالعه شبکه به جای استفاده از متغیرهای جانشین ارتباط بین دو فرد، به طور مستقیم از داده های ارتباطی بین مهاجرین استفاده شده است و برای جمع آوری اطلاعات مربوط به گراف ارتباطاتی مهاجرین یک تحقیق میدانی از مهاجرین اردبیلی وارد شده به شهر رشت صورت گرفته است. نهایتاً براساس مدل اقتصادسنجی شکل گیری شبکه و استفاده از روش لاجیت برای داده های جفتی عوامل مؤثر بر روی شکل گیری شبکه بررسی شده است. براساس مبانی نظری، متغیرهای مختلف زمان ورود، فاصله محل تولد به عنوان متغیرهای توضیحی استفاده شده اند و متغیرهای جانشین همریختی مانند سن، سواد و درآمد به عنوان متغیرهای کنترلی مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که زمان ورود مهاجرین، محل تولد در مبدأ و عوامل جانشین همریختی مانند سواد، سن و درآمد اثر معناداری بر روی احتمال برقراری ارتباط دارند. یافته دیگر تحقیق این است که یک رابطه U شکل بین احتمال برقراری ارتباط و زمان ورود مهاجرین وجود دارد که نشان دهنده تمایل مهاجرین به برقراری ارتباط با مهاجرین هم دوره و همچنین قدیمی تر است. یکی دیگر از نوآوری های این مقاله بررسی وضعیت سطح بهینه تلاش برای برقراری ارتباط در شرایط همگن و غیرهمگن است که در واقع توسعه بخشی از ادبیات اقتصاد شبکه است. در این پژوهش نشان داده شده که شدت ارتباط مهاجر i با مهاجر مرکزی در هر دوره افزایش می یابد و این نتیجه گیری در یک سطح خاص از ناهمگنی با شرایط همگن تفاوتی ندارد.
۴۲۲.

مطالعه مقایسه ای تأثیر کارگاههای تولیدی بر محلات حاشیه نشین قلعه آبکوه و قلعه ساختمان مشهد

تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۸۶
از پیامدهای صنعتی شدن رشد روزافزون شهرها در پی مهاجرت های روستا شهری بوده است. این مسئله در شهرهای ایران همچنان ادامه دارد و نه تنها گریبان گیر شهرهای بزرگ است بلکه به شهرهای متوسط هم سرایت نموده است. حاشیه نشینی و تأمین اشتغال برای ساکنان حاشیه ها تبدیل به معضلی برای شهرهای مهاجرپذیر شده است. اکثر این افراد فاقد مهارت و آموزش های لازم هستند. با این وجود به امید بهبود وضعیت زندگی و درامد بیشتر به شهرهای بزرگ می آیند و به دلیل نداشتن سرمایه لازم اجبارا جذب حاشیه ها          می شوند. در این مقاله سعی شده است با مطالعه مقایسه ای دو محله حاشیه نشین قلعه آبکوه و قلعه ساختمان مشهد به تأثیر کارگاه ها در جمعیت پذیری محلات حاشیه نشین پرداخته شود. جامعه آماری انتخاب شده از کارگران و کارفرمایان دو محله است،  تعداد 14203 کارگاه در هر دو محله مشغول فعالیت هستند. جامعه آماری به دست آمده با توجه به فرمول کوکران در مجموع 254 کارگاه است که در محله قلعه آبکوه 84 کارگاه و در محله قلعه ساختمان 170 مورد به صورت تصادفی انتخاب شده اند. روش تحقیق این مقاله ترکیبی از روش توصیفی- تحلیلی است و  در جمع آوری و تحلیل اطلاعات از روش های اسنادی و مشاهدات میدانی استفاده شده است. نتایج استخراج شده از مطالب پرسش نامه ها و مصاحبه حضوری با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. اطلاعات به دست آمده از نتایج نشان می دهد که یکی از مهم ترین دلایل انتخاب محل احداث کارگاه و اشتغال، برای کارفرما و کارگران نزدیکی به محل سکونت است، همچنین رابطه خویشاوندی بین کارفرما و کارگران می تواند به عنوان عاملی در جهت جذب جمعیت به این محلات باشد، تفاوت دیگر  به دست آمده از نتایج در دو منطقه نشان دهنده تفاوت در نوع مهاجرین است، بیشتر مهاجرینی که در محله قلعه ساختمان سکونت دارند از شهرستان های خراسان بزرگ (فریمان، چناران، قوچان، تربت و سرخس و یا روستاهای اطراف این شهرستان ها) می باشند در صورتی که در محله آبکوه افراد وارد شده به این منطقه از سراسر شهرهای ایران (کاشان، تهران، قم، کرمان و ...) هستند.
۴۲۳.

خزش شهر و تغییر کاربری اراضی روستایی(مطالعه موردی شهرستان بندر انزلی در45 سال اخیر)

تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۶۶
همزمان با رشد شتابان شهر نشینی در نیم قرن اخیر، تغییر کاربری اراضی روستایی نیز شدت گرفت. تراکم جمعیت، کمبود زمین، شهر را ناگزیر به توسعه، به سمت اراضی پیرامونی هدایت می نمایند. شهر نیز با رشد افقی خود به سمت روستاهای حاشیه که در محل بلافصل آن واقع شده اند حرکت کرده و اراضی روستایی را در خود حل می کند و با گذشت زمان روستاها به صورت کامل  توسط شهر بلعیده می شوند. در طی این فرآیند رفته رفته اراضی روستایی  نیز تغییر کاربری داده و نمادهای شهری در آن ظاهر و در نهایت در شهر ادغام     می شود. این روند نیز همچنان ادامه دارد و سایر روستاهای اطراف شهرنیزدر امان نمی باشند و با گذشت زمان به شهرمی پیوندند. بدین صورت خزش شهری یک گسترش نامنظم و پراکنده را در پیرامون خود ایجاد کرده و اراضی  روستایی را تغییر کاربری می دهد. هدف از انجام این پژوهش بررسی روند تغییرات اراضی روستایی پیرامون شهر بندر انزلی است که درطی فرآیند توسعه فیزیکی شهر تغییر کاربری داده و درمحدوده شهر ادغام شده اند. از روش هایمیدانی و کتابخانه برای جمع آوری اطلاعات لازم استفاده شده و همچنین از نرم افزارExcel برای رسم نمودار و انجام محاسبات و از نرم افزارGIS  برای رسم نقشه ها استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، شهر بندر انزلی به عنوان تنها نقطه شهری در شهرستان به عنوان کانون جذب جمعیت مهاجر، اعم از روستاها و شهرهای اطراف می باشد. این روند درطی نیم قرن اخیر شهر را با افزایش جمعیت و کاهش اراضی مواجه ساخته و شهر ناگزیر به سمت اراضی روستاهای اطراف توسعه می یابد که در طی این روند شهر بندر انزلی چهار روستا از روستاهای اطراف چون سوسر، نویر، شاهور وکولیور را درخود ادغام نموده و همچنین روستاهای بشمن و طالب آباد که در حاشیه شهر واقع شده اند از این قاعده مستثنی نبوده و بخش زیادی از اراضی روستاها تغییر کاربری یافته و به سازه های شهری تبدیل شده است.  
۴۲۴.

نقش دهیاری ها در پایداری جمعیت سکونتگاهای روستایی (مطالعه موردی: بخش میمند فارس)

تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۷۸
دهیاری ها نهادهای عمومی و غیردولتی هستند که طی چند سال اخیر به منظور اداره امور عمومی روستاها در عرصه نظام مدیریت روستایی کشور مطرح شده اند و از آنجایی که یکی از مشکلات روستا ها در حال حاضر مهاجرت شدید روستا- شهری است. هدف تحقیق، بررسی نقش دهیاری ها در پایداری جمعیت روستایی در سطح بخش میمند فارس می باشد . تحقیق حاضر از نظر نوع توصیفی- تحلیلی و به دو صورت اسنادی و پیمایش انجام گرفته است. ابزار تحقیق، پرسش نامه خود ساخته می باشد. جامعه آماری این تحقیق روستاهای دارای دهیاری فعال بخش می باشد که از 17 روستای دارای دهیاری، روستاهای آبگل، گنک، پرزیتون، امیرسالار، مرادآباد، صحراسفید مورد مطالعه قرار گرفته که سابقه تاسیس دهیاری در این روستاها بیش از 5 سال می باشد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد سطح معناداری رابطه متغیر مستقل میزان آشنایی مردم با وظایف دهیاری ها و متغیر وابسته میزان موفقیت دهیاری ها 0/000 شده است که چون کمتر از 0/05 می باشد، لذا وجود رابطه معنادار بین میزان آشنایی مردم با وظایف دهیاری ها و میزان موفقیت دهیاری ها تایید می گردد. میزان این رابطه 0/359 شده است که این رابطه در حد متوسط است و بدان معناست که تغییرات میزان آشنایی مردم با وظایف دهیاری ها 35/9 درصد از تغییرات میزان موفقیت دهیاری ها را تبیین می کند. دهیاری ها با ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به شاغلین و بیکاران در روستاهای مذکور و جمع آوری و تحلیل اطلاعات و شناسایی نقاط قوت و توان های محیط روستاهای مذکور و توان و قابلیت های نیروی انسانی در روستای خویش از سوی دیگر می توانند به توسعه فرصت های شغلی در روستا بپردازند.
۴۲۵.

تبیین اثرات وپیامدهای جابجایی سکونتگاههای روستایی درمحدوده سدهای استان خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۸۶
ایجاد سدها باعث تغییر الگوهای کاربری اراضی، آب و سایر منابع طبیعی شده و می تواند در گستره ای وسیع تاثیرات منفی برجای بگذارد. این تغییرات سبب وارد آمدن خسارت به روستائیان شده و ارائه خدمات اجتماعی و غیره را با مشکلاتی مواجه می سازد. دراین تحقیق اثرات وپیامدهای سدسازی دراستان خوزستان وپیامدهای آن بر روستاهای محدوده مورد مطالعه بررسی گردید. روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق، روش کتابخانه ای- پیمایشی است و از فن مصاحبه و پرسشگری (در چارچوب روش میدانی) استفاده گردید. محدوده جغرافیایی این تحقیق 122سکونتگاه روستایی درپشت سدهای کارون3 وگتوندعلیا بوده که درشهرستانهای ایذه،گتوندو دهدز پراکنده شده اند. تعداد نمونه مورد مطالعه در محدوده جغرافیایی بااستفاده از فرمول کوکران شامل 36روستا و 397خانوار می باشد.روش نمونه گیری با توجه به تعداد نمونه ها، روشهای طبقه ای و تصادفی انتخاب گردید. همچنین، برای تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات به دست آمده و بیان اثرات سیاست مداخله در نظام اسکان محدوده مورد مطالعه و ترسیم چشم انداز مطلوب نظام اسکان، از مدل سوات (swot) استفاده گردید . نتایج بررسی وتجزیه وتحلیل نشان دادکه جابجایی اجباری باعث ازبین رفتن روستاها وراههای روستایی، تغییرفرهنگ بومی،افزایش جمعیت حاشیه نشین در شهرها،مهاجرت ناخواسته افرادوسرگردانی وآواره شدن درشهرهاوایجادتضادهای اجتماعی،هزینه های زیادجابجایی مردم واسکان مجدد،افزایش بیکاری درشهرها وایجادمشاغل کاذب،ازبین رفتن اراضی حاصلخیزوکاهش تولیدات کشاورزی، ازبین رفتن اماکن عمومی،تاسیسات اقتصادی ،اماکن فرهنگی ومذهبی واحساس بی هویتی ومشکلات روحی وروانی در محدوده موردمطالعه شده است.
۴۲۶.

تحلیل نقش پول انتقالی مهاجران روستایی بر تغییر وضعیت اقتصادی و رفاه خانواده های آنان ( مطالعه موردی: دهستان میانکاله، شهرستان بهشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۴ تعداد دانلود : ۸۷
در ادبیات مربوط به مهاجرت، به علت مهاجرت، بیش تر توجه شده و به اثرات مثبت آن بر رفاه و اقتصاد در مبدا و مقصد خانوارها چندان توجه نشده است، بنابراین نظر به عدم توجه کافی به این موضوع در کشور، مقاله حاضر به بررسی نقش پول انتقالی مهاجران روستایی بر بهبود وضعیت اقتصادی و رفاه خانواده های آنان در دهستان میانکاله(شهرستان بهشهر) به عنوان یکی از اثرات مثبت مهاجرت جامعه مبدا می پردازد. روش تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر حسب روش توصیفی، زمینه یابی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده است. جامعه آماری تحقیق را جمعیت روستاهایی از دهستان میانکاله تشکیل می دهند که طی دهه های 95-1385 یک دوره کاهش نرخ رشد جمعیت را به دلیل مهاجرت های روستایی سپری کرده اند. با استفاده از فرمول کوکران به روش تصادفی ساده 378 خانوار دارای مهاجر به عنوان نمونه انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی(میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی(آزمون t تک نمونه ای و ویلکاکسون) استفاده گردید. یافته ها نشان می دهد که از یک سو میزان رضایت خانوارهای دارای مهاجر از وضعیت درآمد و سرمایه گذاری در قبل و بعد از مهاجرت در سطح خطای کوچک تر از 01/0 تفاوت معنی داری دارد، و از سوی دیگر تاثیر مثبت پول انتقالی مهاجران بر تغییر وضعیت اقتصادی و رفاه خانواده های آنان از حد متوسط به بالاست.
۴۲۷.

نقش گفتمان های حاکم در محیط خانوادگی و تحصیلی بر تمایل مهاجرت به خارج از کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مهاجرت گفتمان خانوادگی گفتمان تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۰۲
گفتمان موجود در فضای خانواده و تحصیلی در ترغیب به مهاجرت مؤثر است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی گفتمان هایی در فضای خانوادگی و تحصیلی در شکل گیری تمایل به مهاجرت تأثیرگذارند، انجام شد. این مطالعه به روش کیفی با استفاده از نظریه زمینه ای سازه گرا صورت گرفت. جامعه آماری در این تحقیق شامل تمام افراد 19 تا 38 سال می شود که تمایل به مهاجرت دارند از میان این افراد نمونه گیری به صورت هدفمند و مصاحبه به صورت نیمه ساختاریافته انجام شد. نهایتاً با تعداد 12 مشارکت کننده (8 زن و 4 مرد)، مصاحبه ها به اشباع رسید و از این تعداد با 7 نفر به شکل حضوری در محیط دانشگاه و در منزل مشارکت کننده مصاحبه صورت گرفت و با پنج نفر به شکل اینترنتی تصویری انجام شد. داده ها با کدگذاری در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی استخراج گردید، درمجموع 34 مفهوم در ارتباط با تأثیرگذاری گفتمان های موجود در فضای خانوادگی و تحصیلی در قالب 11 مفهوم محوری دسته بندی شد و درنهایت در سه حیطه کلی گفتمان زمینه ساز کلان، گفتمان های زمینه ساز میانی و گفتمان های زمینه ساز خرد طبقه بندی شدند. عامل مربوط به گفتمان زمینه ساز کلان شامل تبلیغات رسانه های جمعی، عوامل مربوط به گفتمان زمینه ساز میانی شامل ضعف ساختارهای علمی، فضای نامناسب سیاسی و مذهبی، مشکلات اجتماعی، فقدان عدالت، فقدان امکانات و تشویق و ترغیب اطرافیان و عوامل مربوط به گفتمان زمینه ساز خرد شامل گفتمان ناامیدی و تلف کردن عمر، گفتمان اهمیت پیشرفت و رشد شخصی، گفتمان عدم امنیت روانی و گفتمان جست وجوگری و تجربیات تازه شدند. نتایج به دست آمده نشان داد گفتمان ها در فضای خانوادگی و آموزشی نقش به سزایی در تغییر باورها و ارزش های افراد ایفا می کند؛ و این تأثیرات چه به شکل آگاهانه و یا نا آگاهانه موجب افزایش تمایل به مهاجرت می گردد.
۴۲۸.

دوراهی مهاجرت های اقلیمی؛ تحلیلی دربارۀ رویکردهای سازگاری یا ناسازگاری در برابر آثار تغییرات اقلیمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مهاجرت تغییرات اقلیمی سازگاری یا ناسازگاری تاب آوری نظریه های کثرت گرایی و اقلیت گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۱۴۹
مهاجرت بالقوه میلیون ها نفر در اثر تغییرات اقلیمی در حال حاضر یکی از بحث برانگیزترین پیامدهای ناشی از تغییرات اقلیمی است و به طور فزاینده ای به یک مسئله مهم برای دولت ها و سیاست گذاران تبدیل شده است. در این راستا دیدگاه های مختلفی در خصوص مهاجرت های ناشی از تغییرات اقلیمی مطرح می شود: عده ای از محققان بر این باورند که مهاجرت نشان دهنده شکست در سازگاری با محیط در حال تغییر است. در مقابل عده ای از محققان معتقدند که مهاجرت می تواند به عنوان یک استراتژی پیشگیرانه برای مقابله با تغییرات اقلیمی مطرح شود. در این پژوهش تلاش شده است تا با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با استناد به نظریه های کثرت گرایی و اقلیت گرایی به بررسی دیدگاه های مختلف در زمینه مهاجرت های اقلیمی و سازگاری و ناسازگاری در برابر تغییرات اقلیمی پرداخته شده و در همین ارتباط چارچوب مفهومی متناسب با این دیدگاه ها ارائه شود. نتایج بررسی ها نشان می دهد که در نظر گرفتن مهاجرت به عنوان یکی از اقدامات سازگاری و یا ناسازگاری جوامع، چالش های زیادی را برای برنامه ریزان و سیاست گذاران ایجاد می کند که بسیاری از این چالش ها از طریق استراتژی های دقیق قابل کنترل است. در این راستا، سیاستگذاران بایستی قوانین و مقرراتی را وضع کنند که توانایی بازیگران را برای سازگاری با تأثیرات تغییرات اقلیمی تقویت کنند.
۴۲۹.

تاب آوری جوامع در برابر اثرات رخدادهای اقلیمی؛ نه به مهاجرت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مخاطرات اقلیمی جابه جایی مهاجرت سازگاری در برابر مخاطرات محیطی تاب آوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۸۶
رخداد مخاطرات اقلیمی در مناطق مختلف جهان، همه ساله منجر به آسیب پذیری افراد زیادی در سراسر جهان می شود که بر امنیت آب و غذا و جان افراد اثر گذار است. در برخی موارد این امر منجر به جابه جایی و مهاجرت افراد در جست و جوی محیط امن برای زندگی می شود. از این رو برای کاهش آسیب پذیری جوامع و افراد، تاب آوری به عنوان یکی از رویکردهای سازگاری در برابر مخاطرات محیطی و به منظور کاهش آسیب پذیری به کار گرفته می شود. در این مقاله با رویکرد توصیفی-تحلیلی به ارائه ی مفاهیم، اصول و دیدگاه ها در زمینه تاب آوری اقلیمی پرداخته شده است. سپس تجربه کشورهای مختلف از جمله ایران در زمینه به کارگیری دانش بومی و فناوری در افزایش تاب آوری اقلیمی مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. بررسی تجارب کشورهای مختلف نشان می دهد که برخی کشورها با تکیه بر دانش بومی و امکانات در دسترس توانسته اند جوامع خود را تاب آور کنند و برخی دیگر با سرمایه گذاری در بخش آموزش، مشارکت مدنی و تقویت زیر ساخت ها، تاب آوری اقلیمی جوامع و افراد را تقویت کرده اند. همچنین افراد زیادی توانسته اند با حمایت دولت و سازمان های خصوصی با به کا ر گیری فناوری سیستم هشدار زودهنگام، هوش مصنوعی، خودسازماندهی و تنوع اقتصادی محیط زندگی خود را در برابر مخاطرات محیطی تاب آور کنند و در محل زندگی خود ماندگار شوند. بررسی تجارب ایران نشان می دهد از دیرباز تاب آوری جوامع بر مبنای دانش بومی بوده است و به کارگیری فناوری مدرن به دلیل دانش پایین افراد، هزینه بالا و عدم دسترسی آسان کاربرد گسترده ای ندارد. از اینرو برای تاب آور کردن مناطق مختلف ایران افزایش آگاهی جامعه در مواجه با مخاطرات محیطی، تقویت زیرساخت ها، ادغام دانش بومی با فناوری و ارائه سیاست های تاب آوری با توجه به ویژگی های هر منطقه به منظور تقویت جنبه های کاربردی دانش و تجربه در کنار فناوری ضروری است.
۴۳۰.

درک مهاجران از فاصله اجتماعی با ایرانیان: پژوهش کیفی در بین مهاجران افغانستانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فاصله اجتماعی مرزبندی فاصله گذاری مهاجران افغانستانی مهاجرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۱۸۲
فاصله اجتماعی بیانگر دوربودن و یا نزدیک بودن گروه های اجتماعی نسبت به همدیگر است. دوری اجتماعی یا فاصله زیاد اجتماعی، بیشتر با احساس بی اعتمادی، ترس و دلهره و برعکس، نزدیکی اجتماعی، با حس تعلق و هویت مشترک همراه است. حضور و اقامت درازمدت مهاجران افغانستانی در سرزمین ایران، این پرسش را مطرح می کند که نسل های مختلف مهاجران، چه درک و تفسیری از فاصله اجتماعی موجود میان خود و جامعه میزبان دارند؟ و در شکل گیری این احساس فاصله اجتماعی، چه سازوکارها و فرایندهایی فعال است؟ پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد برساخت گرا و روش تحقیق کیفی داده بنیاد، تلاش دارد به این پرسش ها پاسخ دهد. برای این منظور، اطلاعات مورد نیاز ازطریق مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با 45 مشارکت کننده، گردآوری شد. بر پایه نتایج تحلیل ها، 7 مقوله اصلی درک و تفسیر مهاجران از فاصله اجتماعی و فرآیندهای آن را تبیین می کند که عبارتند از: فاصله نهادی، فاصله گذاری رسانه ای، فاصله عاطفی، محدودشدن سقف آرزوها، پروبلماتیک تعلق، ترجیح تعاملات درون شبکه ای، ازدواج بین ملیتی به عنوان یک تهدید و فرصت. مقوله مرکزی «مرزبندی دوسویه» به دست آمد. براساس نتایج، فاصله گذاری اجتماعی با فرآیندهای مرزبندی سروکار دارد و بر مکانیزم هایی استوار است که در سه سطح نهادی، ساختاری و نمادین عمل می کنند. فرایند فاصله گذاری اجتماعی در بین مهاجران افغانستانی در ایران، مرزبندی دوسویه را به وجود آورده است.
۴۳۱.

توصیف پدیدارشناختیِ تجربه سکشوالیته زنان جامانده از مهاجرت شوهران در شهر لار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پدیدار شناسی مسائل جنسی زن جامانده مهاجرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۴۲
نیازهای جنسی یکی از مهم ترین نیازهای زیستی– غریزی در تار و پودهای شبکه های فرهنگی– اجتماعی، قاعده مند و بهنجار می شود. در ایران، یکی از مرسوم ترین و مشروع ترین کانال ها برای ارضای نیازهای زیستی، ازدواج و تشکیل خانواده است. تحولات صنعتی جدید و تحرک های جغرافیایی- جمعیتی برون مرزی و طولانی مدت ناشی از آن، زمینه پیدایی گروهی از زنان جامانده از مهاجرت را فراهم کرده است که برای مدتی طولانی (مدت زمانی 6 ماهه تا 1 ساله) ناچارند دور از شوهر خود، در مبدأ زندگی کنند. هرچند کیفیت زندگی این زنان را می توان در ابعاد متعددی کاوش کرد، اما یکی از مهم ترین مشکلات نسبتاً ناشناخته این زنان، دغدغه ها و تجربه سکشوالیته آنان است. شناخت تجربه این زنان در جامعه ایرانی، با توجه به اینکه پیوند ازدواج در نظام عرفی، شرعی و قانونی ما امری مقدس شناخته می شود و روابط جنسی فرازناشویی پیامدهای اجتماعی، هویتی و قانونی سخت گیرانه ای دارد، اهمیتی دو چندان دارد. این مقاله، حاصل پژوهشی است که سنت پدیدارشناسی تجربه زیسته سکشوالیته زنان جامانده از مهاجرت را در بین 14 نفر از زنان شهر لار واکاوی کرده است. روش تحلیل تماتیک کلایزیِ داده های حاصل از مصاحبه های نیمه ساختاریافته، تجربه های سکشوالیته این زنان را ذیل سه مضمونِ محوریِ 1- مدیریت آگاهانه درگیری شدید ذهنی- جنسی؛ 2- کنکاش گری و دغدغه مندی درباره رابطه جنسی شوهر و 3 –سکسوالیته زدگیِ روابط اجتماعی، واکاوی و توصیف کرد. هرکدام از این مضامین در قالب خوشه ها و تم های فرعی تری تحلیل و تفسیر شده اند. درکل، زیست تجربه جنسی زنان جامانده در پروسه ای از سرکوب و رهاسازی مدیریت و دغدغه مندی آنان نسبت به روابط جنسی شوهر نیز در نمایی از اعتماد تا شک، تصویرسازی می شود.
۴۳۲.

تجربه طرد اجتماعی ساکنان روستایی ( مورد مطالعه: شهرستان شفت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: طرد اجتماعی نظریه زمینه ای ش‍ف‍ت مهاجرت روستا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶ تعداد دانلود : ۱۶۰
اهداف: طرد اجتماعی به عنوان یک پدیده مدرن می تواند بخشی از جامعه را از حقوق و فرصت ها محروم نماید. سیاستگذاران برای جلوگیری از تولید نارضایتی ها توجه بیشتری در دو دهه اخیر به این مسأله نشان داده اند. در دنیای مدرن به دلیل توجه به شهرنشینی، روستاییان در معرض طرد اجتماعی قرار دارند. مطالعه حاضر با توجه به حساسیت نظری این مفهوم به تجربه طرد اجتماعی روستاییان شهرستان شفت استان گیلان پرداخته است. روش مطالعه: این پژوهش با روش کیفی و استراتژی نظریه داده بنیاد در پی فهم تجربه طرد اجتماعی روستائیان بوده و میدان مطالعه روستاهای راسته کنار و چماچای شهرستان شفت است. مشارکت کنندگان شامل ۲۲ نفر از روستائیان بودند که به صورت هدفمند و با معیار اشباع نظری انتخاب شدند. اعتبار داده های حاصل از مصاحبه ها پس از تحلیل، با روش بازبینی توسط محققین در حوزه علوم اجتماعی تعیین شد. یافته ها: مقوله ی هسته ی پژوهش «تجربه های طرد از مقاومت تا مهاجرت» است؛ مفاهیم به دست آمده 78 مورد بوده و مقولات اصلی عبارت اند از سنت، سیاست های تبعیض آمیز، ساختارهای ناکارآمد، بازتولید نارضایتی و استراتژی مواجهه به صورت فعالانه و منفعلانه است. همچنین تعداد مقولات فرعی 16 مورد است که مهم ترین آنها شامل فرهنگ روستایی، ارث، ناکارآمدی مسؤولان، حاکمیت دلالی، مشکلات اقتصادی، احساس محرومیت و تغییر بافت فرهنگی روستا است. نتیجه گیری: طبق یافته ها دو نوع تجربه طرد رخ می دهد، برخی ها روستاها را ترک می کنند و تاب تحمل گرفتاری های روستا را ندارند و در عوض پشیمانی و مشکلات شهری در انتظارشان است و برخی دیگر به ترک روستا راضی نمی شوند و در برابر سختی ها مقاومت می کنند. مهم ترین عامل برای کنترل طرد اجتماعی در روستاهای مورد مطالعه افزایش امکانات و زیرساخت ها و کاهش احساس محرومیت است.
۴۳۳.

اسلام در سوئد؛ موضوعی اجتماعی، سیاسی یا امنیتی؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سوئد اسلام امنیتی سازی راست افراطی مهاجرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۷۸
با ورود گروه های بزرگ تر مسلمان ها به سوئد در دهه های 1960 و 1970، به تدریج جامعه و سیاست-گذاری سوئدی با مسئله جدیدی مواجه شد و آن ها «مسئله اسلام» بوده است. با این حال، این مسئله در دهه-های نخست و تا دهه 2000، مسئله ای اجتماعی و مربوط به فضای عادی زیست شهروند سوئدی بود. از سال های ابتدایی هزاره جدید، اسلام در سوئد، موضوعی سیاسی و به تدریج «مسئله ای امنیتی» شده است. سوالی که مطرح است این است که چرا اسلام در سوئد از پدیده اجتماعی تبدیل به «مسئله ای سیاسی و امنیتی» شده است؟ در پاسخ به این سوال به دلایلی از جمله چسبندگی های ایدئولوژیک، امواج راست گرایی، قطبش در جامعه سوئدی، تأثیرات فضای بین المللی (چه تأثیرات دولت های و چه تأثیرات گروه های اسلامی) و ... به عنوان دلایل امنیتی شدن اسلام اشاره خواهد شد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی-تحلیلی و به لحاظ نحوه گردآوری داده ها از نوع کتابخانه ای است.
۴۳۴.

بررسی رویکرد حزبی و سیاست های مهاجرتی ایالات متحده (1993 تا 2020)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مهاجرت سیاست های مهاجرتی قوانین مهاجرتی حزب دولت ایالات متحده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۲۱۷
موضوع مهاجرت، پیامد های آن و درنتیجه سیاست های مهاجرتی به مرورزمان و با افزایش تعداد و جمعیت مهاجرین خصوصاً بعد از جنگ جهانی دوم به طورجدی موردتوجه دولت ها قرار گرفت. در این میان سیاست های مهاجرتی ایالات متحده آمریکا بسیار بیشتر و جدی تر از سیاست های مهاجرتی دیگر کشورها پویایی داشته و برای هر دولت و حزب این کشور اهمیت خاصی داشته است. تاکنون سیاست های مهاجرتی ایالات متحده برگرفته از شرایط داخلی، بین المللی، حوادث و رویدادها، و متناسب با اهداف این کشور تغییراتی داشته است. به عنوان مثال پایان جنگ سرد، واقعه یازده سپتامبر، بحران اقتصادی سال 2008 و رقابتی شدن فضای نظام بین الملل و دورشدن از نظام تک قطبی ازجمله موارد تأثیرگذار بر سیاست های مهاجرتی ایالات متحده است. سؤال اصلی این پژوهش این است که «حزب خواستگاه دولت چه میزان در تغییر سیاست ها و قوانین مهاجرتی مؤثر است؟» این پژوهش با روش کیفی و با شیوه مطالعه مقایسه ای به بررسی تشابه و تفاوت ریشه های امنیتی و اقتصادی سیاست های مهاجرتی در چهار دولت منتخب کلینتون، بوش، اوباما و ترامپ پرداخته و همچنین تغییرات صورت گرفته در قوانین و سیاست های مهاجرتی آنها می پردازد. نتیجه نهایی به دست آمده از این پژوهش نیز این است که ریشه سیاست های مهاجرتی ایالات متحده ارتباطی با خاستگاه حزب نداشته و متغیرهای دیگری چون عوامل امنیتی و اقتصادی در این امر دخیل هستند.
۴۳۵.

گسست اسلام در دانمارک؛ از اقلیت قانونی تا پدیده ای «ضددانمارکی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اسلام اقلیت امنیتی شدن دان‍م‍ارک‌ مهاجرت نظریه گسست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۱۰۷
اولین برخورد وایکینگ های دانمارکی با مسلمانان مربوط به هزار سال پیش است، اما اولین ورود انبوه مسلمانان به دانمارک را باید در دهه 1960 به عنوان کارگران میهمان دنبال کرد. بعد از آن امواج دوم و سوم ورود مسلمانان به عنوان کارگران، پناهندگان پناه جویان و آوارگان به این کشور وارد شدند. به موازات ورود مهاجران مسلمان به دانمارک در نزدیک به 60 سال گذشته، قوانین و مقررات محدودکننده نیز وضع شده است؛ قوانینی که پیوسته محدودیت هایی را نسبت به اسلام، اسلام گرایان و مساجد وضع کرده است. سؤال پژوهش حاضر آن است که چرا اسلام در دانمارک نه به عنوان یک اقلیت دینی قانونی، همچون دین یهود، بلکه به عنوان یک پدیده «ضددانمارکی» سازمادهی شده است؟ برای این منظور از نظریه «گسست پروبلماتیک»، برای تحلیل استفاد شده و دستاورد پژوهش حکایت از آن دارد که شاهد تغییر جامعه دانمارکی از پروبلماتیک «مهاجر/کارگر» به پروبلماتیک «مسلمان/ ضددانمارکی» می باشیم.
۴۳۶.

واکاوی علل مهاجرت نیروی کار ایرانی به قفقاز (نیمه دوم قرن سیزدهم قمری/نوزدهم میلادی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مهاجرت دوره قاجاریه قفقاز نیروی کار ایرانی روسیه تزاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۵۱
یکی از مسائلی که حکومت قاجاریه با آن مواجه شد، مهاجرت توده های مردم بود؛ مهاجرتی که از 1266ق/ 1850م، و به نسبتی گسترده تر از 1286ق/ 1870م، از ایالات مختلف به خارج از ایران به خصوص نواحی جنوب قفقاز اتفاق افتاد، تا جایی که سالی چند هزار نفر ترک وطن می کردند و در کارخانه ها، صنایع نفت، دهکده ها، مزارع، اسکله ها و غیره در بدترین شرایط مشغول به کار می شدند. در این مقاله کوشش شده است با رویکردی توصیفی تحلیلی، مبتنی بر گردآوری داده ها از منابع آرشیوی و با اتخاذ چارچوب نظری مدل های جاذبه و دافعه براساس آرای متفکرانی چون روانشتاین، دروتی توماس و اورت اس. لی، چرایی مهاجرت نیروی کار ایرانی به قفقاز تبیین شود. مدعای پژوهش این است که عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، به عنوان عوامل فشار و کشش، در مبدأ و مقصد نوعی عدم تعادل ایجاد کردند که موجب مهاجرت نیروی کار ایرانی به قفقاز شد و طی سال ها این روند ادامه داشت.
۴۳۷.

تاثیر سیاست مذهبی گورکانیان هند بر مهاجرت پزشکان ایرانی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: پزشکان ایرانی مهاجرت عصر صفوی سیاست مذهبی گورکانیان هند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۰۹
پزشکی در هند دارای پیشنه دیرنه می باشد ،چناچه در عصر ساسانی و اسلامی کتب پزشکی هند یکی از منابع علمی آن دوران را شامل می گشت .پزشکی هند در عصر کورکانی وارد مرحله جدید از رشد و بازآفرینی قرار گرفت که عامل آن مهاجرت پزشکان ایرانی به هند و اشتغال آنها در دربار گورکانیان هند بود.علت این مهاجرت ها ،سیاست های سخت گیرانه مذهبی پادشاهان صفوی و اوضاع مساعد هند بواسطه سیاست تساهل مذهبی مغولان هند بود.مغولان بعد از استیلا ء کامل بر هند در عصر اکبر شاه در یافتند ادامه حکومت بر هند که از لحاظ جغرافیای تاریخی و مذهبی تعدد اقوام و مذاهب گوناگون را شامل می شود به سادگی میسر نخواهد بود و تنها به کمک سیاست مذهبی تسامح و مدارا می توان بر جامعه کثرت گرایی هند حاکم بود.حمایت های دربار مغولان و پاداش های سخاتمندانه شان عاملی مهیج برای جذب نجکان ایرانی بود.این نوشتار به تاثیر سیاست مذهبی گورکانیان در جذب جامعه پزشکی ایران در عصر صفوی می پردازد که فرظیه اصلی آن تاثیر سیاست های مذهبی گورکانیان برای مهاجرت پزشکان ایرانی چه بوده است ؟در پاسخ می توان گورکانیان در هنگامه ای منادی آزادی مذهب بودند که جامعه نخبکان ایرانی در برابر سیاست های متعصب دولت صفوی در رنج فشار بود و بدین دلیل هندوستان پنگاهی برای جذب این گروه نخبه از جامعه ایرانی شد .
۴۳۸.

تحلیلِ گردش مسیر داستان نویسی در ادبیات مهاجرت؛ (گذر از داستان نویسی سیاسی و پیدایش داستان ِ هویت اندیش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ادبیات مهاجرت جریان شناسی ادبی مهاجرت هویت ایرانی داستان نویسی هویت اندیش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۱۵۰
پس از انقلاب، ادبیات مهاجرت، در سه جریان مشخص و دارای حد و حدود معین پدید آمده است. در دهه نخست در داستان نویسی غلبه با موضوعات و مفاهیم سیاسی است. با پایان جنگ، فضا تغییر می کند و روابط خارجی ایران نیز گسترش می یابد. تغییرات ایران بر وضعیت نویسندگان مهاجر و نسبتشان با ایران هم اثرگذار است. آنها ناامید از سیاست و بازگشت به سرزمین مادری، به بازتعریف وضعیت حضورشان در سرزمین دیگری می پردازند که باید در آن زندگی کنند. مهاجران در بازاندیشی موقعیت تازه به جست وجوی دوباره خود و کشف زندگی جدید در میان دو میهن، دو فرهنگ و دو زبان می پردازند. آنها جدایی از فرهنگ و مناسبات زادبوم را درک می کنند و حسّ غُربت در زندگی روانی شان وارد می شود و در مقام شناخت، پذیرش یا رد دنیای جدید و جست وجوی گذشته قرار می گیرند. برای همین، در داستان نویسی بسامد عناصر سیاسی کم می شود و سیاست کم کم به حاشیه و پسزمینه رانده میشود و بسیاری از نویسندگان، نوشتن در موضوعات دیگر را نیز تجربه می کنند و داستان هایشان آشکارا وجهی اجتماعی می یابد و در آنها به جای سیاست، نشانه هایی از اندوه گذشته و نوستالژی وطن نمایان میشود. متن ادبی هم تغییر می کند. ساخت ادبی، زبان، فرم، تصاویر و ایماژهای جدید، به ویژه در عمیقترین لایه های متن، تأثیری شگرف بر جای می گذارد و از دل جریانِ داستان نویسی سیاسی، جریان تازهای به وجود میآید که مضمونش مسائلی مثل تمنّای گذشته و هویت اندیشی است.
۴۳۹.

مهاجرت مسلمانان کشورهای شمال آفریقا به فرانسه از سال 2000 تا 2014: فرصت یا تهدید؟(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مهاجرت مهاجرپذیری فرانسه کشورهای شمال آفریقا فرار مغزها جمعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۷۵
پس از جنگ جهانی دوم، تعداد زیادی از مسلمانان کشورهای شمال آفریقا به فرانسه مهاجرت کردند، که حضور استعماری ۲۰۰ ساله فرانسه و به تبع آن گسترش فرهنگ و زبان فرانسه در این کشورها زمینه ساز این مهاجرت ها بوده و علت این مهاجرت از سوی کشور مبدأ، شرایط نامساعد اقتصادی، قحطی و جنگ، و از سوی کشور مقصد، کمبود نیروی انسانی برای کار بوده است. پدیده مهاجرت همواره دربردارنده جنبه های مثبت و منفی بسیاری چه برای کشورهای مهاجرفرست و چه برای کشورهای مهاجرپذیر می باشد. هدف این پژوهش با اتخاذ روش نقد توصیفی تحلیلی این است که نشان دهد حضور این مهاجران در فرانسه برای این کشور فرصت به شمار می آید، یا تهدید؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که حجم این مهاجرت به فرانسه با دارا بودن فرصت های معمول ازجمله جبران نیروی کار و استفاده از ظرفیت های علمی این مهاجران، همواره چالش های امنیتی و نگرانی های فراوانی چون بیکاری، تغییر بافت جمعیتی از بُعد نژادی و مذهبی و نیز رشد گروه های تروریستی در این کشور را که گاهی در غالب گروه های تندرو اسلامی شکل می گیرند، در پی دارد که با گذشت زمان شدت و گستره این چالش ها افزایش می یابد و این امکان وجود دارد که چالش های ذکرشده در آینده امنیت فرانسه را با خطر مواجه کند.
۴۴۰.

سه دهه تحول در سیاست مهاجرت و پناهندگی اتحادیه اروپا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مهاجرت پناهندگی اتحادیه اروپا پذیرش مجدد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۶۳
اروپا پس از جنگ جهانی دوم برای بازسازی اقتصادی اقبال چشمگیری به مهاجران نشان داد و به یکی از مناطق مهاجرپذیر جهان تبدیل شد ؛ لکن در سه دهه اخیر و بعد از یورش مهاجران از آفریقا و آسیا و بالکان , روند سختگیرانه ای در پیش گرفته که رفته رفته ابعاد انسانی – اقتصادی آن کم رنگتر و اهداف سیاسی – اقتصادی و امنیتی برجسته تر می شود . چرا اروپا از یک سیاست لیبرالی به یک نظام بسته مبتنی بر دیدگاههای اقتصادی – امنیتی حرکت کرده و چگونه ؟ از نظر این تحقیق افزایش بی رویه  مهاجرت به اروپا که عمدتا ناشی از رشد و توسعه اقتصادی این قاره و بحران – ناامنی – بیکاری و عقب ماندگی در کشورهای درحال توسعه است فراتر از نیازهای بازار اتحادیه بود . افزایش جمعیت مهاجران به ایجاد منظومه های چند فرهنگی و بروز چالش های هویتی در اروپا انجامید و همزمان بروز بحرانهای اقتصادی – کاهش بودجه های عمومی وافزایش نارضایتی عمومی در اروپا  , سیاست گزینش مهاجرت را در دستور کار قرار داد . اروپا همچنین با بهره گیری از رویداد 11 سپتامبر  توانست با جنایی سازی – امنیتی سازی و پیوند مهاجرت با تروریسم مهاجران را به عنوان تهدیدهای امنیتی – تروریستی قلمداد کرده و قوانین خود را به سوی محدود سازی بیشتر منطبق بر جذب بهترین ها برای تامین نیازهای بازار کار و دفع مهاجران ناخواسته و حرکت به سوی همگرایی و تقویت ایده دفاع از قلعه اروپایی در مقابل امواج مهاجرت ناخواسته و برون سپاری مسئولیت ها به دول ثالث سوق دهد.